All language subtitles for tesyorain.memory72ray.Ganool.com

Siyah, bir siyah daha ve
i�te bir k�rm�z� kart.

��te burada.

Yirmi koyun y�z kazan�n. ��te burada.
Yirmi koyun y�z kazan�n.

�evir. Dur. Ne oldu?

Kart� takip edeceksin.
G�zlerini ay�rma, bu kadar basit.

New York'taki bu parkta,
az sonra �ok �a��rt�c� bir �ey olacak.

Dikkatle izleyin ve detaylar� not al�n.

Aman tanr�m, yine bulamad�n!

Haydi herkes buraya.
Bul karoyu al paray�.

��te burada. Kayboldu.
Hangisi?

Haydi g�ster. Bu mu?
Bak. Bak.

Hangisi dediniz. Bu mu bay�m?

��te burada. Kazand�n�z.

G�rd�n�z m�? Biraz dikkat
etmeniz laz�m, o kadar.

(Kad�n �spanyolca ba��r�yor)

Ne? Anlam�yorum.
Ne diyorsun?

S�yledi�inden hi� bir �ey anlam�yorum.

Hey! Hey!

Siz ve etraf�n�zda duran 20 ki�i,
bir su�a tan�k oldunuz.

�imdi de, soru�turmaya dahil edildiniz.

Siz, yani seyircinin de kat�labilece�i
etkile�imli bir deneyim.

Su�luyu yakalamaya yard�m edebilir misiniz
yoksa haf�zan�z sizi yar� yolda m� b�rakacak?

Y�zde doksan eminim.

Bu programda, isimleri, y�zleri, say�lar�
ve detaylar� hat�rlama becerinizi

belirlemek �zere tasarlanm�� bir dizi
haf�za oyununa kat�labileceksiniz.

Oyuna dahil olunca, hem bir su�u
��zmeye yard�m edeceksiniz,

hem de bu dava kapand���nda,
haf�zan�z kesinlikle geli�mi� olacak.

Bana g�sterme. G�sterme.

Beyninizi test etme zaman�.

BEYN�N�Z� TEST ED�N
HAFIZA
�eviri ve Altyaz�: SheKO
shekodis@gmail.com

Bul k�z karoyu, al b�t�n paray�.
��te burada.

Haf�zan�z� test etmeden �nce,
i�lenen su�u bir kez daha g�sterelim.

Bir saniyeli�ine,
ne g�rm�� oldu�unuzu d���n�n.

Ne oldu?

�unlardan hangisi yanl��t�r:

Bir kad�n ba��r�yordu.

Bir adam ko�arak uzakla�t�.

Bir kad�n soyuldu.

E�er son c�mleye yanl��
dediyseniz, hakl�s�n�z.

Soyulan bir adamd�.

Detaylardan pek emin de�ilseniz, merak
etmeyin, bu konuda tek siz de�ilsiniz.

Haf�zayla ilgili
��rendi�im en �a��rt�c� �ey,

kusurlu oldu�unu
kab�llenmeniz gerekti�i.

Herkes haf�zas�n�n �ok iyi
oldu�unu d���n�r ama �yle de�ildir.

Emekli New York polis
dedektifi Greg Walsh, 25 y�l boyunca,

su�lar� ��zmek i�in insanlar�n
haf�zas�na g�venmek zorunda kalm��.

Haf�za hemen zay�flamaya ba�lar.

Bu y�zden hemen olay mahalline gidip g�rg�
tan�klar�n�n ifadesini alman�z gerekir.

Kimin en iyi oldu�unu bulmak
dedektifin i�idir.

Ne g�rd���n�z� anlat�r m�s�n�z?

Birden bir kad�n ortaya ��kt� ve
o adama Rus�a ba��rmaya ba�lad�.

�spanyolca.

K�z kesinlikle Orta
veya Do�u Avrupal�yd�.

Yirmi tan���n�z varsa, yirmi
farkl� hikaye duyacaks�n�z demektir.

Birbirlerini tan�yorlard�.

Adam�n k�z� tan�d���n� sanm�yorum.

K�z Asyal�yd�.

Kafkast�.

Akdenizliydi.

Bir tan��� sorguluyorsan�z.
Bir patatese benzer.

Bir insan�n haf�zas� patates gibidir.

patatesi yahni yapmak
i�in tencereye at�p

di�er sebze ve malzemelerle kar��t�r�nca,

art�k o patates de�il,
ba�ka bir �eydir.

Sonra da, k���k bir �ocuk
f�rlad� gitti, k���k bir velet.

Bu tan�klar� dinlerken

sizin olayla ilgili
hat�rlad�klar�n�z� da kar��la�t�r�n.

Adam k�z� gasp ediyordu.

20 tan���n a�z�ndan d�k�len
bilgiler silsilesi olacakt�r

ve siz sadece
ger�ekleri ay�klamak zorundas�n�z.

Uzun siyah sa�l�.

Uzun sa�l�.

Siyah sa�l�.

�yi bir tan�k,
d���ncelerini tart�p konu�an,

acele cevap vermeyen ve
a��r� heyecanl� olmayan ki�ilerdir.

Her�ey bir kad�nla bir
beyefendinin tart��mas�yla ba�lad�.

Bir ka� saniye sonra, ba�ka bir bey geldi
ve di�erinin arkas�ndan ko�maya ba�lad�.

Di�er bir �rnekte ise, Andrew
genel bir bak�� a��s� vermeye ba�lad�.

�imdi, iyi bir tan���n�z
oldu�unu d���nebilirsiniz,

��nk� tan���n�z olaya
at g�zl���yle bakm�yor.

Adam�n nas�l biri oldu�unu
hat�rl�yor musunuz?

Yanl�� hat�rlam�yorsam,
k�rm�z� bir ya�murluk giyiyordu.

Sanki ��yle ahhhhh gibi!

K�t� bir tan� ise, a��r� heyecanl�,

�ok �abuk cevaplar veren ve
hatta durumu biraz da abartanlard�r.

K�z�n k�yafetini hat�rl�yorum,
��nk� pek New York'lu gibi de�ildi.

Haf�zam �ok iyidir. �ok sa�l�kl�y�m,
bir s�r� vitamin al�yorum,

Acai �ile�i yiyorum, telaffuz edemiyorum,
hani Brezilya'dan, onu yiyorum.

Siz, herkesten daha iyi
hat�rlad���n�z� d���n�yorsunuz, ��nk�...

��nk� ben tam oradayd�m. Monty'in
oyununu en arkadan seyrediyordum.

di�er b�t�n insanlar oyunu
yak�ndan seyrettikleri i�in,

olay� g�rmek i�in ancak
benim arkamdan bakabilirlerdi.

Nancy ��kageldi, ne oldu�unu biliyorum,
ben her �eyi biliyorum diyordu.

Heyecanl� �ekilde, ben her�eyi
biliyorum diyordu. Benim i�in ilk uyar�.

Peki, �ok te�ekk�r ederim.

Bir �ey de�il.

Peki, siz iyi bir tan�k m�s�n�z?

Haydi, haf�zan�z� s�nayal�m.

Kurban dahil, su�a ka� ki�inin
kar��t���n� hat�rl�yor musunuz?

Ne dersiniz? 2? 3? 4?

Di�er tan�klarla kar��la�t�r�ld���nda
sizin haf�zan�z nas�l?

Sadece �� ki�iydi.

Bir k�z, bir adam.

Bir k�z, bir adam.

Dahil olan 2 adam�n d���nda,
bence k�z da i�in bir par�as�yd�.

Do�ru cevap 4. Ama g�r�nen o ki, �imdiden
ger�ekleri hat�rlamakta zorlan�yorsunuz.

K�sa d�nemli haf�zan�z,
b�y�k ihtimalle,

bu program�n ba��ndan beri
ya�ad�klar�n�z�n �o�unu unuttu.

Bunun sebebi, haf�zan�z�n her
ufak �eyi kay�t alt�na almamas�d�r.

Bu olduk�a se�ici bir s�re�; bilgiyi
alma, tutma ve geri �a��rma.

��te burada ba�l�yor. Hipokampus duyular
taraf�ndan g�nderilen bilgiyi al�yor.

G�revi, hangi bilgiyi tutup hangisini
��pe ataca��na karar vermek.

Saklanacak bilgi, sonradan geri
�a��r�lmak �zere depoya g�nderiliyor.

Onun d���ndaki her�ey, 20 saniye i�inde
k�sa d�nemli haf�zan�zdan siliniyor.

Bir araba plakas� ya da telefon numaras�n�
ezberlemek i�in yetersiz bir zaman.

Yani en fazla 5 ya da 7 harf bile zor.

Bu bir dolarl�k banknota bak�n.

�zerindeki harf ve rakamlar�
ezberlemek i�in 5 saniyeniz var.

�imdi ba�lay�n.

Hat�rlayabiliyor musunuz?

Kolay bir �ey de�il. Test ettiklerimizden
sadece %30'u bunu yapabildi.

Peki, k�sa d�nemli haf�zan�z�
artt�rmak ve belki de

daha iyi bir tan�k olmak
i�in ne yapabilirsiniz?

Ron White, iki kez Amerika
haf�za �ampiyonu oldu.

Asl�nda benim ba�kalar�ndan
daha iyi bir haf�zam yok.

Ben �niversiteyi yar�m b�rakm��,
s�radan bir adam�m.

Ben, sadece, herkesin
bilmedi�i bir sistem ��rendim

ve bu da bana
�zel bir yetenek sa�lad�.

Ben bu i�i spor gibi g�r�yorum,
bir haf�za sporu.

Ben de bir sporcunun
yapt��� gibi idman yap�yorum.

Ben ger�ekten de di�er sporcular�n
uygulad��� t�m y�ntemleri uyguluyorum.

Bu bir zihin sporu,
ben de bir zihin sporcusuyum.

Herkes zihin sporcusu olabilir.
Sadece biraz idman gerekiyor.

Ron, New York City'de tan�mad��� insanlar�n
kendisini test etmelerini isteyecek.

Sokaktan rastgele birilerini �evirip

ceplerindeki paralar�n seri
numaralar�n� ezberlemeye �al��aca��m.

Bu arada belki de biraz para kazan�r�m.

Her 1 dolarl�k banknotta
sekiz rakam ve iki harf vard�r.

Bu bayanlar olabilir mi?
Merhaba bayanlar.

Nas�ls�n�z? Benim ad�m Ron.

Ebony.

Memnun oldum, Ebony.

Melissa.

Memnun oldum, Melissa.

Dimitria.

Dimitria.

Sizinle bir bahse tutu�mak istiyorum.
Cebinizde bir dolarl�k banknot vard�r.

Bilemedim �imdi.
Bir dolarla ne yapacaks�n,

nedir �imdi bu?

E�er paran�n �zerinde yazan

seri numaras�n� ezberleyebilirsem,
para benim olur.

Ezberleyemezsem,
paran�z�n iki kat�n� size verece�im.

Nas�l, g�zel mi?
Bahse var m�s�n�z?

��te bir Washington.

Ron, tek seferde, bir de�il, d�rt seri
numaras�n� birden ezberleyecek.

Yapamayacak.

Yapamayaca��m� m� san�yorsun?

Bir daha dene.
Sana be� saniye daha veriyoruz.

San�r�m ezberledim.
Hallediyorum.

Sizce yapabilecek miyim?
S�yleyin bakal�m.

Bence hay�r.

�stten ba�layal�m.

F25731466N.

Oldu!

��te b�yle!

Sonraki: F52753516R.

�zg�n�m, ama bu da tamam!

E35153043E.

Son ��� neydi?
�aka yap�yorum.

Siz bayanlar paralar�n�zdan
kolayca ayr�lamayacaks�n�z galiba.

Ve sonuncusu da B42417153K.

Zor say�lmazd�.
Pek mutlu g�r�nm�yorsunuz.

Ooooo. Tebrikler.

Peki, Ron bunu nas�l yap�yor?

Bir; e�er bi �eye odaklan�rsan

haf�zan�n, tahimininden
daha iyi oldu�unu g�receksin.

�ki; e�er hat�rlamak istedi�in �eyi,

g�rselle�tirmeyi ��renirsen, ba�ar�r�s�n.

�rne�in d�rt i�in arabay� d���nebilirsin,
d�rt kap�s�, d�rt tekerle�i var.

Dokuz i�in de kediyi d���nebilirsin,
hani dokuz can� var ya.

Rakamlar� resme ya da
nesenelere d�n��t�rerek,

Ron, kendisinin haf�za
haritas� dedi�i �eyleri yarat�yor.

Bir �ey ezberlemek istedi�imde,
hat�rlamam gereken �eyi

al�p, resme �eviriyor ve evimdeki
mobilyalar�n �st�ne yerle�tiriyorum.

Sonra, onlar� geri �a��rmak i�in,
yaln�zca evimde dola��yorum

ve mobilyalar�m�n �st�nde
g�rd�klerimi size s�yl�yorum.

Yaln�zca, kafan�zda bir
harita yaratma sistemi, o kadar.

Yani, rakam gibi soyut �eyleri, kendinizi
daha kolay ili�kilendirebilece�iniz

kedi gibi �eylere d�n��t�rmek,
onlar� daha hat�rlanabilir k�l�yor.

Pek, e�er, hat�rlamak istedikleriniz
zaten ili�kilendirilebilir ise

ama onlardan hat�rlanacak
bir s�r� varsa, o zaman ne olacak?

Size 10 tane s�radan nesne g�sterece�iz.
15 saniyede ka��n� hat�rlayacaks�n�z?

��te nesneler.

Peki, ka� tanesini hat�rl�yorsunuz?

Hala be�ten fazla hat�rlayamad�ysan�z,
sorun de�il. Bir�ok ki�iyle ayn�s�n�z.

�imdi, sizi bunu iki kat�na
��karabilecek biriyle tan��t�raca��z.

Parktaki h�rs�zl��� hat�rl�yor musunuz?

��lenen su�un ard�ndan,
tan�klar�n k�sa d�nemli haf�zalar�n�

test etmek i�in,
Andre Fenton olay mahalline gitti.

Merhaba. Ben Andre Fenton, New York
�niversitesi'nde n�roloji profes�r�y�m.

Sizinle bir haf�za oyunu oynayaca��z.
Beni takip edin.

��eri girin.

�imdi hep beraber
bir oyun oynayaca��z.

Mutlaka �ocukken oynam��s�n�zd�r.

Oyun ��yle; �unu diyeceksiniz:
markete gittim ve

bir �i�e s�t ald�m ve
yan�n�zdaki ki�i devam edecek

siz devam ediyorsunuz, markete gittim
ve bir �i�e s�t

ve bir �ey daha ald�m
ve b�yle devam ediyor,

ta ki birisi yanl�� s�yleyene dek.
Markete gittim ve m�s�r ald�m.

Markete gittim , m�s�r ve �z�m ald�m.

Markete gittim, m�s�r,
�z�m ve �ilek ald�m.

Markete gittim, m�s�r,
�z�m, �ilek ve pancar ald�m.

Markete gittim, m�s�r, �z�m,
�ilek, pancar ve yumurta ald�m.

Markete gittim, m�s�r, �z�m,
�ilek ald�m, gerisini unuttum.

Beceremedik.

Asl�nda bunu yapmak zor. Yaln�zca 5-7
aras� maddeyi akl�m�zda tutabiliriz.

Bundan daha fazlas�n� depolayacak
normal bir kapasitemiz yoktur.

�o�unlukla k�sa d�nemli
haf�zam�za bel ba�lar�z.

O da s�n�rl�d�r.
S�n�rl�d�r, ��nk�

o bilgiyi depolayacak
kal�c� bir mekanizma yoktur.

Asl�nda, b�y�k miktar paraya
bahse girebilirim ki, hepiniz

az �nce tekrarlad���m�z maddelerin
�o�unu hat�rlayamaz, ��nk� �oktan silindi.

Bu alt� tan���n bir al��veri�
listesini bile hat�rlayam�yor olmas�,

h�rs�zl�k soru�turmas�n�n selameti
a��s�ndan hi� de hayra alamet de�il.

E�er bir �eyi ger�ekten hat�rlamak
istiyorsan�z, onu kitlemenin bir yolu var.

Aksi takdirde, k�sa
d�nemli haf�zan�z ��pe atacakt�r.

K�sa d�nemli haf�zan�n yarad�l��tan gelen
bir s�n�r� vard�r. Depolamak istedi�iniz

maddeleri belirleyip, onlar�
�yk�sel bir �er�eveye yerle�tirmelisiniz

Ba�ka bir deyi�le, kendinize
bir hikaye anlatmal�s�n�z.

��te daha �nce g�rd���n�z 10 nesne.

Bahsedilen �ekilde bir �er�eve
oldu�unda, ka��n� hat�rlayabilirsiniz?

Geciktim. Bu kahve i�in durmak hatayd�.

En az�ndan ya�mur ya�m�yor.

Yeni �apkam� be�enecek mi acaba?

Mesaj g�nderdi.
Bu k�z harika.

Pardon.

�u in�aat i��isi, sanki yemek �antas�yla

beni pataklamak istiyordu.

Umar�m, ona ald���m hediye
hala s�rt �antamda duruyordur.

Saat ka� oldu?

Gecikti. Belki de hi� gelmeyecek.

Andre! Merhaba.

Geldi i�te. Bana resim mi yapm��?

Te�ekk�r ederim.

G�r���r�z.

Beni �pt���ne inanam�yorum.

�imdi, hikayeyi ba�tan
sona hat�rlamaya �al���n.

Bu defa, ka� nesneyi hat�rlad�n�z?

7'den fazla hat�rlam�� olabilirsiniz.
Hatta s�ras�yla bile olabilir.

Te�ekk�r ederim.

Eski bir �yk�n�n ana hatlar�n�, okuldaki
ilk g�sterinizin hikayesini, ya da

dilinize tak�lan o g�c�k �ark�n�n s�zlerini
hat�rlaman�za sebep olan ayn� �eydir.

Maddeleri birbirine ba�lad���n�zda,
n�ronlar aras�ndaki ba�lant�lar g��lenir

ve bilgiyi k�sa d�nemli haf�zan�zdan, uzun
d�nemli haf�zan�za ta��maya yard�mc� olur.

Sonra da oradan geri �a��r�labilir.

Baz� bilgiler, o kadar
ilkel ve i�g�d�seldir ki,

beyninize an�nda
g��l� bir etki yapar.

Mesela, bunun gibi.

Bunun, neyin resmi
oldu�unu biliyor musunuz?

Bunun kim oldu�unu s�yleyebilir misiniz?

�ok az bilgiyle bile, bir�ok beyin,
insan y�z�n� tan�yabilir.

�u bulutta bir y�z g�r�yor musunuz?

Ya Mars'taki kraterlerde?

Peki, yeme�inizde?

Beynimiz, kodlad���m�z baz�
basit ��eleri biraraya getirerek,

y�zleri tan�maya kurgulanm��t�r.

Ayr�ca, ���k ve g�lgeler
taraf�ndan yarat�lan �ekilleri

bilin�sizce, �� boyutlu
olarak alg�lamak gibi

bir al��kanl��� olan bir beynimiz vard�r.

Bunlar, beynin Temporal Lob b�lgesinde,
fuziform girus denen bir yerde olur.

Do�umdan itibaren, beyin, y�zleri
aramaya ve tan�maya programlanm��t�r.

Bazen y�zler tepetaklak olsa bile.

Bu y�ze bak�n.
Kim oldu�unu biliyor musunuz?

Bu uluslararas� y�ld�z,
Angelina Jolie.

Peki, a�z�n�n ve g�zlerinin
ters �evrilmi� oldu�unu farkettiniz mi?

�ok kimse fark etmez,
��nk� beyniniz

g�rmeyi bekledi�i �eyi,
g�rmek �zere kodlanm��t�r.

Bazen, detaylar�n sadece
biraz�, �rne�in y�z�n �ekli

ya da y�zdeki kendine �zg� bir
�zellik, tan�mak i�in yeterli olabilir.

Bu yetene�in �st�nde durmak i�in
soru�turmaya devam etmek amac�yla

karakola geldik.

Tart��anlar� hat�rl�yor musunuz?
H�rs�zlar�n neye benzediklerini?

Onlar� tarif edebilir misiniz?

�nsano�lu, ki�ileri tan�ma
konusunda olduk�a iyidir.

�nsanlar� tan�ma konusunda
iyi olmak zorunday�z,

��nk� daha �nce
g�rd���m�z ki�ileri bilmeliyiz.

Kriminal ressam Steve Mancusi,

tan�k Andrew'un y�z tan�ma
becerisini teste tabi tutuyor.

Andrew'un iyice g�rebildi�i
tek ki�i, kurband�

ama su�un �zerinden �� g�n ge�tikten
sonra, hala onu tarif edebilecek mi?

Siz ne hat�rl�yorsunuz?

Kurban�n y�z� ince mi yuvarlak m�yd�?
G�zl��� var m�yd�? Ya �apkas�?

Sen biraz oturup dinlen, ben de
resmin kabas�na ba�layay�m.

Yusyuvarlak bir y�z� vard�.
�rlandal�lara benziyordu.

�nsanlar� tan�rken,
her insanda farkl� olan

baz� ufak nitelikleri g�r�r�z.

San�r�m g�zl��� tak�yordu.

Steve, daha sonra tan���n
ifadesine g�re bi�imlendirebilece�i

standart bir y�z
resmi �izmeye ba�l�yor.

G�zlerini, burnunu, a�z�n� d���n.

Oran a��s�ndan garip
olan bir �ey var m�yd�?

Senin �izdi�in burun
delikleri fazla belirgin.

Tamam. Biraz daha k���lmeli.
Hemen yapar�m.

Bir saatin ard�ndan,
Steve �izimi bitirdi.

Parkta soyuldu�unu
g�rd���n�z adam bu muydu?

��te size bir foto�raf�.

Andrew olduk�a iyi bir i� ��kard�.

Umar�z, sizin haf�zan�z da
bu kadar iyidir.

��nk� daha sonra h�rs�z�n kimli�ini
saptarken, yard�m�n�z gerekecek.

�imdi de, dikkatimizi �o�umuzun
herg�n ya�ad��� bir zorlu�a �evirelim,

y�zlere ait isimleri hat�rlamak.

Sizi George, Becky, Balag,
Mogdi ve Margaret'le tan��t�ral�m.

�simlerini hat�rlamak
i�in 5 saniyeniz var.

Kimin kim oldu�unu hat�rl�yor musunuz?

Test etti�imiz di�erleri gibiyseniz,
be�inden sadece ikisini hat�rlam��s�n�zd�r.

Ama, iki kez haf�za �ampiyonu Ron White,
bundan daha iyisini yapabilir.

Ron, Times Meydan�'ndaki Madame Tussaud
m�zesine, �nl�lerin balmumu heykellerini

g�rmek de�il, ilk defa g�rece�i 20
turistin isimlerini ezberlemek i�in geldi.

Ne yapaca��m�z� anlatay�m, m�zedeki
insanlar bir s�ra halinde y�r�yecek

ve bana isimlerini s�yleyecekler.

Ben de zihnimde

bir ezberleme i�lemi uygulayaca��m.

��k��ta da onlar�, isimlerini
s�yleyerek kar��layaca��m.

Nas�ls�n�z?

�yiyim.

Benim ad�m Ron.

Amanda.

Amanda. Ad�n�z nedir?

Balag. Balag.

Balag.

Evet

Mogdi?

Evet

Tamam. Mogdi? Mogdi.

�nsanlar s�radan gelirken,

daha �nce duymad���m
yabanc� bir isimli biri ��k�nca,

ezberleme i�lemi olduk�a yava�l�yor.

Elisangela.

Hickey.

Hickey mi?

Benedict?

Josh? Bu ismi severim.

Diana.

Doug.

Maria.

George.

Leonardo.

Priscella.

Lucas.

Dennis.

Jane.

Hannah.

Matthew.

Margaret.

Becky mi? Peki, benim ad�m Ron.
Tan��t���m�za memnun oldum Becky.

Bu isimlerden be�ini
bile hat�rl�yor musunuz?

Bakal�m, Ron 20 ismi de
birden hat�rlayabilecek mi?

Grup �u anda, i�erdeki salonda.
G�steriyi seyrediyorlar.

��karken bu merdivenlerden inecekler

ve benim amac�m da her birini,
tek tek isimleriyle kar��lamak.

Bakal�m nas�l olacak? �u anda
kafamda i�lem s�r�yor.

S�ray� tek tek d���n�p, herkesin
ismini ezberlemeye �al���yorum.

Umar�m, k�t� bir s�rprizle kar��la�may�z.

Doug? G�steriyi be�endin mi?

�yiydi.

Amanda, g�steri nas�ld�?

Fena de�ildi.

Balag nas�ls�n?

Zack, ne var ne yok?

Boyen, sevdin mi?
G�steri g�zel miydi?

Hickey, �ok �ey ��rendin mi?
G�zel.

Dennis, ceket giymi�sin.

Jane, harikas�n.

�sko�ya'dan iyi dostlar�m,
Margaret ve Matthew.

G�zel.

�ok iyi i� ��kard�m, de�il mi?
G�rd�n�z. Harikayd�m.

Bir �ok yabanc� isim vard�,
ama onlar� da iyi hallettim.

�yi haber �u ki; e�itim alm�� herkes

bunu yapmay� ��renebilir

ve benim kadar iyi yapabilir.

Peki, siz 20 yabanc�n�n
ismini nas�l hat�rlayabilirsiniz?

Bir ismi ezberlemek
i�in odaklamal�s�n�z.

Ne zaman tan�mad���m bir ki�inin
bana do�ru y�r�d���n� g�rsem

Kendime sormaya ba�lar�m,

Onun ad� ne? Onun ad� ne? Onun ad� ne?

Bunu zihnimi odaklamak i�in yap�yorum.
B�ylece, birazdan el s�k���p

adlar�n� ��rendi�imde, zihnim
dinlemektedir. ��in �nemli k�sm� buras�d�r.

Bunu yapmaya ba�larsan�z,

isim hat�rlama oran�n�z�n inan�lmaz
�ekilde artt���n� g�receksiniz.

Bir dolarl�k banknotlar�n
seri numaralar�na gelince;

i�in s�rr�, her y�z� benzersiz
k�lacak ki�isel bir g�r�nt� yaratmakta.

�kinci b�l�m ise isimler i�in �nceden
belirlenmi� g�r�nt�leriniz olmal�.

Zack'in olduk�a farkl� ka�lar�
var. Favorileri de ilgin�.

1980'lerde bir reklam vard�;
Legomanyak Zack ad�nda.

ben �imdi Zack'in ka�lar�nda
ve favorilerinde legolar g�r�yorum.

Sizin ad�n�z? Margaret?
Ben Margarita'y� kullanaca��m.

�ok uygun olur.

�rne�in, Gary adl� birisiyle
tan���yorsunuz ve b�y�k bir burnu var.

Bir garaj hayal edebilirsiniz, ��nk�
benim Gary ismi i�in resmim garaj.

ve garaj�n kap�s� kapan�p
koca burnunu ezer.

Ayn� insan� alt� hafta
sonra g�rd���nde,

ad�n� hat�rlamaya �al��mazs�n.

Asla ismi neydi demeyin.
Bu haf�zan�z� kilitler.

Onun yerine, bu adam�n y�z�nde
bana farkl� gelen neydi diye sorun.

Bu adam�n y�z�nde
ba�kalar�na benzemeyen ne vard�

Ya, o isim i�in �nceden
belirlenmi� bir resminiz yoksa?

�sminiz nedir?

Balag. Balag.

Balag.

Evet.Balag.

Balag ismi i�in �nceden belirledi�im isim
yoktu, bu y�zden bir top (ball) hayal ettim.

volebol topu gibi ve �st�nde kolaj vard�.
Yani ball-lage.

Yine ayn� i�lem. Sadece o o anda yeni
bir resim hayal etmek zorunda kald�m.

Yeni bir g�r�nt� hayal etmek
zorunda kald���n�zda i�lem yava�l�yor.

�imdi, tan�k oldu�umuz
su� mahalline geri d�nelim

ve haf�zan�z� daha ciddi bir
�eyle ilgili olarak s�nayal�m.

Emekli dedektif Greg Walsh,
be� ��pheli getirdi.

Bunlardan biri parktaki h�rs�zl�k
olay�na kar��m��t�. Sizce hangisi?

Acele etmeyin.
Sizin ifadeniz �ok �nemli.

G�rg� tan�kl���, halen
j�riler ve bir�ok ki�i i�in

en g�venilir bilgi
olarak tan�mlan�r.

��phelileri dizdi�inizde herhangi
birini tan�yor musunuz diye sorars�n�z?

Asla su�u i�leyen ki�iyi burada
g�r�yor musunuz diye sormazs�n�z.

Herhangi birini tan�d�n�z m�?
Bu kelime se�imi her zaman �nemlidir.

O ki�iyi nereden tan�d�n�z?

Peki, tan�klar�m�z hangi
��phelileri tan�yacaklar?

San�r�m be� numara en yak�n olan�.

Birini s�ylemek zorunda kalsam,
be� numara derdim.

- Be�.
- Acele etmeyin.

Peki, be� numara dediniz.
Onu nerede g�rd�n�z?

Su� mahallinde, ya�l� adam�n
�antas�na

elini sokup, bir �ey al�p,
ka�t���n� g�rd�m

Bu tan�mlaman�zdan
y�zde ka� eminsiniz?

%65.

Ka�an su�luya benziyordu.
Sanki oymu� gibi bana �ok tan�d�k geldi.

Be� numara. Sa�� �ok benziyor.

Onlar�n aras�ndan
tan�d���n�z biri var m�?

D�rt numara.

Bence be� numara.

Be� numara m�?

Bu sekiz tan�ktan alt�s�, be�
numaran�n h�rs�z oldu�una inan�yor.

Siz de ayn� fikirde misiniz?
Hapse g�nderece�iniz ki�i bu mudur?

Bir s�re �nce, siz ve yirmi tan�k,
bir su�a �ahit oldunuz.

Bu be�inden biri h�rs�zd�.
Hangisi oldu�unu tan�d�n�z m�?

Ger�ek su�lu, 3 numaral� zanl�.

Di�er tan�klar gibi, siz de
5 numaral� zanl�y� se�tiyseniz

y�zleri hat�rlamakta,
gayet iyisiniz.

Bu adam ger�ekten de, su�
mahallindeki kalabal�ktayd�.

Ancak, Bilin�siz Aktar�m denen zihnin
oynad���

bir oyun y�z�nden yanl��
adam� hapse g�nderiyordunuz.

Be� numara Monty ka��t oyunu
s�ras�nda kalabal���n i�inde duruyordu.

Ger�ekten de oradayd�. Tan�klar, tam olarak
nerede durdu�unu hat�rlamamakla beraber,

onu tan�d�lar ve su�u
i�leyen bu olmal� dediler.

Asl�nda, yeni bir hat�ra yarat�p

o ki�iyi su�u i�leyen ki�i olarak,
yerle�tirmi� bile olabilirler.

Art�k, emin olarak su�lunun
o ki�i oldu�una inan�yorlar.

Bu, s�kl�kla olur.

Hi�, bir tezgahtar� eski bir
okul arkada��n�za benzetti�iniz

ya da s�rf size ba�ka birini hat�rlat�yor
diye birinden ho�lanmad���n�z olmad� m�?

Bili�siz Aktar�m s�k g�r�l�r.
Sadece s�pheli diziminde de�il, her yerde.

Bunun sebebi, deneyimlerimizi
par�alar halinde depolamam�zd�r.

An�lar�n�z� hat�rlayaca��n�z zaman,
par�alar� biraraya getirip, hikayeyi tekrar

onlar�n etraf�na in�a edersiniz.

�ocukken ya�ad���n�z evi
hat�rlamaya �al���n.

Kap� ne renkti? �n tarafta
ka� pencere vard�?

B�t�n gibi g�r�nse de,
beyniniz b�y�k ihtimalle,

evin sadece baz� detaylar�n� hat�rl�yor

ve ba�ka evlerden de par�alarla
resmi tamamlamaya �al���yor.

Bir araya getirecek bu kadar
az par�ayla, evinize dair hat�ran�z,

her d���nd���n�zde
size daha farkl� g�r�nebilir.

Her hat�rlama �aban�zda, hat�ray� bir
kere daha de�i�tirme riski olu�ur.

Bir �eyi hat�rlad���n�zda, orjinal
hat�ran�n biyokimyas�n� de�i�tirirsiniz.

Orjinal hat�ran�n biyokimya�n�
de�i�tirince de,

de�i�ikli�e kar�� savunmas�z hale gelir.

Beyninizde 100 milyar�n �zerinde
n�ron vard�r,

o kadar ki, sayman�z
3,000 y�ldan fazla s�rer.

Bir an�y� her hat�rlad���n�zda,
aradaki ba�lant�lar yenilenir ki,

bu da beyni fiziksel olarak,
an�y� da kimyasal olarak de�i�tirir.

Sonunda, biz de do�ru oldu�unu
hat�rlad���m�za inan�r�rz.

Haydi, beyninize bir test daha yapal�m.

Biraz zaman ge�ti�ine g�re,
g�zlerinizi kapat�n ve

parkta i�lendi�ini g�rd���n�z
su�u tekrar d���n�n.

Olay� zihninizde tekrar ya�at�n.

Hangi detaylardan tamamen eminsiniz?

Haf�zan�n zamanla zay�flad���n� bilmek
i�in doktora yapm�� olman�za gerek yok.

Pek bilinmeyen ise, haf�za zay�flarken

gittik�e daha �ok
savunmas�z hale geldi�idir.

Dr. Elizabeth Loftus, haf�za ve onu manip�le
etme y�ntemleri �zerine �al���yor.

D�n ak�am yemekte ne yedi�iniz

�nemli olmayabilir,

ancak sizin g�rg� tan�kl���n�za
g�venen bir j�ri varsa ne olacak?

Y�zlerce olay�n
analizinden biliyoruz ki,

kusurlu insan haf�zas� y�z�nden,

i�lemedikleri su�lar
i�in h�k�m giymi�

ve hapiste y�llar ge�irmi�
bir �ok insan vard�r.

Bir ki�inin hatal� ya da
bozulmu� hat�ras� olabilir

ve buna ra�men, detayl�,
duygusal ve emin olabilir.

G�rg� tan�klar�m�z�n
g�venilirli�ini test etmek i�in,

Brooklyn mahkeme
salonuna getirildiler.

Duymak �zere olduklar�n�z�
dikkatli dinleyin, ��nk�

bildi�inizi d���nd���n�z
her�ey de�i�ebilir.

Merhaba, ben Elizabeth ve
size baz� sorular soraca��m.

Ne hat�rl�yorsunuz?

Bir kad�n, bilmedi�im bir dilde
ba��r�yordu, �talyanca olabilir.

Birisi ko�arak geldi, �antadan bir
�ey kapt� ve ko�arak uzakla�t�,

kad�n�n birka� saniye daha
kald���n� hat�rl�yorum.

Kad�n�n uzun siyah sa�lar� oldu�unu
hat�rl�yorum. K�rm�z� bir paltosu vard�.

Hemen hemen her�ey bu kadar.

Ben kesinlikle kad�n�n beyaz
bir palto giydi�ini hat�rl�yorum.

Ben de.

Bence kesinlikle k�rm�z�yd�,
��nk� kad�nda farketti�im ilk �ey oydu.

Yani, siz ayn� fikirdesiniz, siz de�il.

Evet, o k�rm�z� deyince,
benim haf�zamda da k�rm�z� canland�.

G�zel. Ne kadar �ok
detay olursa, o kadar iyi.

Ben birinin ko�arak geldi�ini ve �antadan
foto�raf makinas�n� ald���n� g�rd�m.

Omuz �antas� gibi bir �antas� vard�.

Foto�raf makinas�n� g�ren oldu mu?
Elinizi kald�r�n.

Tamam. Sadece �� ki�i.

Kesinlikle g�m�� rengi
foto�raf makinas�n� �antadan ald�,

ve ileri istikamete
do�ru ko�maya devam etti.

Yani, �rne�in, benim sa��mdan geldi
ve soluma do�ru ko�maya devam etti.

Yere bir �ey d��t�. Sonradan
farkettim ki, adama ait bir �eydi.

Bu arada, kad�n�n �apkas�
ile ilgili �eli�kili �eyler duyduk.

Baz�lar�n�z grimsi, baz�lar�n�z ye�ilimsi
dedi. �apkay� hat�rl�yor musunuz?

Bence kesinlikle gri tonu bir renkti.

Grimsi?

Evet.

Peki.

Ben hi� �apka hat�rlam�yorum.

Ben de hat�rlam�yorum.

Ger�ekten mi?

Bence �apkas� vard� ama adama
ba��rmaya ba�lad���nda d��m�� olabilir.

Sizin hat�rlad�klar�n�z,
tan�klar�nkilere benziyor mu?

S�ylenenler �unlar;

Sizce, hangileri do�ru?

Kad�n�n paltosu k�rm�z�yd�.

Adam foto�raf makinas�n� d���rd�.

Foto�raf makinas� g�m�� rengiydi.

Kad�n�n paltosu beyazd�.

Bunlar�n hepsinin yanl��
oldu�unu s�ylesek, ne derdiniz?

Ben mahkemeye ��k�p, beyaz bir palto giyen
gen� bir kad�n g�rd���me yemin edebilirim.

Kad�n�n krem rengi ya da beyaz y�n
bir paltosu oldu�una hi� ��phem yok.

Ne oldu�unu bile anlamadan, ba�ka bir adam
geldi, ko�arak ka�t� ve bir nesne d��t�.

Olaydan sonra, foto�raf
makinas� �antas� bo�alm��t�.

A��k�as�, ne oldu�unu bilemiyorum.

Neler oldu�unu ��renebilecek miyiz?

Tan�klar�n aras�na, g�revleri sizin ve

as�l tan�klar�n
haf�zalar�n� kar��t�rmak olan

iki sahte tan�k ekleyip,

sizi yanl�� y�ne s�r�kledi�imizi
s�ylesek, ne derdiniz?

Tam da b�yle oldu.

Ben bir psikolog bilim kad�n�y�m.

�nsan haf�zas�n�n �ekillendirilebilirli�i
�zerine �al��malar yap�yorum.

Ge�mi�te olmu� olaylarla ilgili

insan haf�zas�n� bilin�li olarak bozmak

hatta tamamen yanl�� hat�ralar
eklemek �zerine �al���yorum.

Merhaba.

Merhaba. Ben Amanda.

Merhaba Amanda. ben Elizabeth.

Tan��t���m�za memnun oldum.

Merhaba, ben Jordan.
Tan��t���m�za sevindim.

Di�er tan�klarla bir araya gelmeden �nce,

Dr. Loftus, Amanda ve
Jordan'a bir g�rev verdi.

Bu olay�n ger�ek tan�klar�n�n

haf�zalar�n� �arp�tmaya �al��aca��z.

Hat�rlad�klar�n�z, bir�ok
do�ru bilgiyi i�ermeli

ger�ek tan�klar�n �ahit oldu�u,

kabul edece�i �eyler olmal�.
Yan�na da yanl�� bilgi eklenmeli.

Bu arada, �rne�in, kad�n�n uzun
siyah sa�lar� ve k�rm�z� paltosu vard�.

Tamam.

Haz�r�z.

Te�ekk�r ederim.

Te�ekk�rler.

Bu iki sahte tan�k, kad�n�n paltosu

ve foto�raf makinas�
ile ilgili sahte detaylar�,

ger�ek tan�klar�n zihnine
yerle�tirebilecek mi?

Tan�klar, birbirilerinden
bilgi kapabilirler,

sonra da kendi
hat�ralar�yla birle�tirebilirler,

Bu da de�i�ime, bozulmaya, �arp�tmaya

hatta yeni hat�ra
eklemeye sebep olabilir.

Aran�zda kimler, emin oldu�u detaylarla
ilgili mahkemeye ��k�p, yemin edebilir?

Neredeyse hepiniz,
yemin edip, tan�kl�k edebilirsiniz

O zaman, bakal�m ger�ekte neler olmu�.

Beyaz de�il.

Aman Tanr�m. Buradaki en
ya�l� benim. Beni rahat b�rak�n.

Cheryl.

�a�k�n�m. Herhalde g�r�nt�
kayd�n� de�i�tirdiniz.

�oktay�m. Ne diyece�imi bilemiyorum.

Kad�n�n paltosunun beyaz
oldu�undan emindim.

Her �eyine bahse girebilirdim.

Ben �ahitlik edebilece�imi sanm�yorum.

Ciddiyim, bundan sonra
kendime nas�l g�veneyim?

Ben mahkemeye ��k�p, beyaz bir palto giyen
gen� bir kad�n g�rd���me yemin edebilirim.

�u �apkan�n rengi konusu ne olacak?

Asl�da, teknik olarak,
kimse gri demedi...

Benim ad�m Elizabeth Loftus, haf�za
�arp�tma �zerine �al��malar yap�yorum

ve burada bilin�li olarak, sizin
haf�zan�z� �arp�tmaya �al���yorduk.

�ncelikle, aran�za bilin�li olarak yanl��
�eyler s�yleyen sahte tan�k yerle�tirerek

haf�zan�z� �arp�tmaya �al��t�k.
Sahte tan�klar kimlerdi?

Vaaay!

Niye oraya oturttu�unuz belli,
kolayca ka�abilsinler diye.

Sahte tan�klar, g�revlerini
ba�ar�yla ger�ekle�tirdiler.

Ne oldu�unu bile anlamadan, ba�ka bir
adam geldi, ko�arak uzakla�t�,

bu s�rada bir nesne yere d��t�.
Foto�raf makinas� �antas�na benziyordu.

Yere d��en neydi?

G�rmedim. Ne oldu�unu bilmiyorum.

Foto�raf makinas�n�n �antas�n� d���rd�,
��nk� sonradan �antay� bo� g�rd�m.

Sanki kad�n adama ait
bir �eyi kapt� ve ka�t�.

Bu ger�ekten �ok rahats�z edici.
Her tan�k kusurlu olabilir.

Bir�ok insan g�rd���
halde asl�nda g�rmemi�se,

ger�ekte olan biteni
bilmenin ihtimali nedir ki?

Bunlar, ger�ek davalarda olan �eyler.

Sizin gibi ger�ekleri
s�yleme iste�inde olan

ve d�r�st insanlar
i�in bile durum bu.

Haf�za, kolayca kand�r�labilir
ya da ustaca keskinle�tirilebilir.

Baist gibi g�r�nebilir ama,
di�lerinizi f�r�alamak ya da

�ay yapmak gibi i�ler, her g�n
yeniden ��renilmek zorunda kal�nabilirdi.

Aktif olarak kullanmazsan�z,
zamanla yitirebilirsiniz bile.

Beyninize, son bir i�
daha yapt�rmak i�in

Ron White tekrar kar��n�zda.

Size k���k bir test yapaca��z.

Bir deste iskambil ka��d�m var ve

bakmak i�in 20-30 saniye verece�im.

Sonras�nda, destenin ne kadar�n�
hat�rlayaca��n�z� g�rece�iz.

Buyrun, iyice bak�n ve

ka��n� ezberleyebilece�inizi g�relim.

S�rayla, �yle de�il mi?

S�rayla.

Bir telefon numaras�n� bilmek gibi,

rakamlar do�ru s�rada
de�ilse, i�ine yaramaz.

�imdi, geli�tirilmi� haf�zan�z�
teste sokal�m m�?

Bu 6 kart� s�ras�yla hat�rlamaya �al���n.

San�r�m tamamd�r art�k.

Peki, g�rd���n ilk kart neydi?

As.

Neyin as�?

Sinek.

Ma�a.

Jose bildi. Do�ru.
Bir sonraki?

Sinek iki.

Sinek iki.

Kupa papaz.

Tamam, sorun de�il.

Denemeye devam. Sonraki?

Sinek iki.

�ok iyi. Sonraki?

Ben ucunu ka��rd�m.

Evet.

Sonraki �� ka��d� hat�rl�yor musunuz?

Bir deste ka��d� ezberlemek zor i�.

Desteyi kar��t�r�p, ne kadar
ba�ar�l� olaca��m� bir g�relim mi?

Evet, haydi bakal�m.

Peki. Bakal�m yapabilecek miyim?

San�r�m, en alttaki kart kupa d�rt.

Do�ru.

Ma�a dokuz.

Tamam. Kupa dokuz.

G�zel.

Karo papaz.

Sonraki, Kupa As�.

Karo Vale.

G�zel.

Ama �imdi bir sorun var, ��nk�

s�radaki kart�n da karo
vale oldu�unu d���n�yordum,

bir destede iki karo vale
olamayaca��na g�re,�yleyse...

Yapma. G�sterme. G�sterme.
Bir saniye bekle. Hay�r.

�pucu ister misin?

Hay�r. �pucuna gerek yok,
��nk� s�radaki sinek vale.

��te bu, bebe�im!

Harikayd�n.

Bunu nas�l yapabildin?

Sihirle yapt�m.
Yok, asl�nda bir sistem.

Her kart i�in kafamda bir resim var.
Yani, benim i�in her kart�n resmi farkl�.

�rne�in, kupa d�rtl�s�,
benim i�in karate y�ld�z� Chuck Norris.

Bir sonraki, ma�a dokuzlusu,
benim i�in y�zmek,

di�er kart ise benim i�in ceset.

B�ylece, ilk �� kart benim i�in
cesedin �st�nde y�zen Chuck Norris resmi.

Sonra da bu resmi, evimdeki
bir mobilyan�n �st�ne as�yorum.

Haf�za antreman�, sadece
haf�za yar��malar�na kat�lan

zihin sporcular� i�in de�ildir.

Haf�za antreman� i�adamlar�, ��renciler

ya da insanlarla tan���p,
isim ve y�zleri hat�rlayarak,

sosyal ili�kiler kurmak
isteyen herkes i�indir.

�sim, y�z ve detaylar� hat�rlama
becerinizi nas�l artt�raca��n�z�

g�stermi� oldu�umuza g�re ,son bir
haf�za testindeki ba�ar�n�z� g�relim.

Bu on resimden hangi ikisini
bu programda g�rmediniz?

Biliyor musunuz?

Kad�n ve g�zl�k dediyseniz, tebrikler!

Yar�n�n haf�za
�ampiyonu siz olabilirsiniz.

��te bu, bebe�im!

�eviri ve Altyaz�: SheKO
shekodis@gmail.com