All language subtitles for uasl

14 НАЈЧЕСТО ПОСТАВУВАНИ ПРАШАЊА ЗА 14
НАЈЧЕСТИ ЈАВНИ УСЛУГИ ЗА ГРАЃАНИТЕ

Оваа публикација има за цел да им овозможи на граѓаните информации, односно одговори на нивните најчесто поставувани прашања во врска со најчесто користените јавни услуги, според неколку животни настани. Публикацијата, исто така, треба да
послужи и, на пример, за дел од податоците кои секој граѓанин ќе може да ги види на интернет, на едно место, за сите услуги, благодарение на Каталогот на јавни услуги кој е во фаза на подготовка. Подолу ќе најдете информации за следните услуги:

1. Запишување во матична
книга на родени

2. Стекнување на
државјанство со потекло

3. Издавање на пасош за прв пат

4. Издавање на лична
карта за прв пат

5. Запишување во матична
книга на венчани

6. Пријавување и одјавување за
задолжително здравствено осигурување

7. Надоместок на плата
за време на боледување

8. Запишување на дете
во основно училиште

9. Доделување на
ученичка стипендија

10. Постојана парична помош

11. Паричен надоместок за
помош и нега од друго лице

12. Запишување на сопственост во катастарот на
недвижности врз основа на договор за купопродажба

13. Утврдување на данок на имот

14. Запишување во
матична книга на умрени

Имајќи го предвид огромниот број на закони кои ги регулираат јавните услуги и нивната испорака, дури и за правниците, а особено за граѓаните е тешко да бидат целосно запознаени со тоа кои органи се надлежни за која услуга, условите кои треба да ги исполнат, односно доказите кои се потребни за да се добие определена
јавна услуга, кој е механизмот на правна заштита во случај на незаконско постапување на јавните органи, дали и колкави административни такси и други надоместоци треба да платат за да остварат определена услуга и други релевантни податоци во врска со услугите. Ваквите податоци ќе бидат дел од Каталогот на јавни услуги.

Во квадрат со посебна боја, но да биде јасно поинаков квадрат
од квадратите во кои ќе се презентира секоја услуга понатаму:

КАТАЛОГ НА ЈАВНИ УСЛУГИ

Каталогот на јавни услуги е регистар на јавните услуги во Македонија, кој ќе биде достапен на интернет, и кој ќе им дава целосна информација на граѓаните за начинот на добивање на јавните услуги. Министерството за информатичко општество и администрација работи на подготовка на Каталогот во кој на едно место ќе бидат прикажани сите податоци за постапките за добивање на јавните услуги. Изработката на
Каталогот е основа за идно давање на овие услуги преку интернет, како и за натамошно поедноставување на постапките за испорака на услугите. Каталогот ќе помогне и да се идентификуваат евентуални проблеми или разлики меѓу законски пропишаните услови за различните услуги и воспоставената пракса во институциите, како и да се уедначи праксата на издавање на јавните услуги во различни места во Македонија.

Во Каталогот на услуги, органите ќе внесуваат и податоци за контакт од одговорните единици/служби/службеници,
информации за евентуалните плаќања за услугите и ќе ги прикачуваат важечките обрасци/формулари.

Граѓаните постојано се судираат со проблеми кои се предизвикани од неусогласеноста на правните прописи и воспоставената пракса. Правно пропишаните насоки можат да бидат неразбирливи, нејасни или комплицирани за граѓаните, што води до тоа граѓаните да треба да се обратат до институциите за први информации за добивање
на услугите. Често, информациите не се достапни на интернет, а можат да бидат и нејасни или неажурирани. Оттука, добар дел од граѓаните се оптоварени со едно обраќање до шалтер за добивање на информации, па второ обраќање за поднесување на документи, па трето обраќање за да го проверат статусот на постапката итн.

Во балонче:

ПРАВНА ЗАШТИТА

Граѓаните имаат право на правна заштита против секое управно дејствие или пропуштање на управно дејствие или против реален акт, ако со
тоа дејствие или пропуштање се повредени неговите/нејзините права или правни интереси . Правни лекови на располагање на граѓаните се:

- жалба;

- повторување на постапката и

- приговор.

По исцрпувањето на ваквите правни лекови, односно кога жалбата и приговорот не се гарантирани
со закон, граѓанинот има право да поведе управен спор со поднесување тужба до Управниот суд.

ЕЛЕКТРОНСКА ДОСТАПНОСТ

За граѓаните с¬ѐ уште има многу малку целосно достапни услуги по електронски пат, односно електронски услуги. Предлог-законот за електронско управување и електронски услуги , подготвен во 2018 година, ги дефинира како електронски услуги административните услуги за чиешто обезбедување се одговорни органите во согласност со нивната законска надлежност и услугите ги обезбедуваат по електронски пат. Законот предвидува дека електронските услуги ќе бидат целосно остварливи по
електронски пат, што подразбира единствена контактна точка на граѓанинот да биде електронски уред и тоа за поднесување на барањето за услугата, идентификација на граѓанинот како странка, евентуалното разменување на податоци меѓу институциите по електронски пат и крајно стекнување на правото од страна на граѓанинот, односно добивање доказ за стекнување на правото. Во целиот процес граѓанинот не би требало да има потреба од каква било интеракција во просториите на институциите.

И покрај тоа што прописите велат дека поднесувањето на барањето со кое се иницира постапката за добивање на услугата може да се изврши усно или писмено, директно кај надлежниот орган, некои институции се отидени чекор понапред во електронската комуникација и овозможуваат граѓаните да можат електронски
да го поднесат барањето. Овде сепак не се работи за електронски достапни услуги за граѓаните, туку само за евентуално електронско започнување на постапката. Оттука, во текстот подолу, за граѓаните посебно е нагласено ако имаат можност на електронски начин да поднесат барање за добивање на услугата.

Законската регулатива предвидува дека јавните органи се должни да бидат сервисно ориентирани кон граѓаните кога ги даваат јавните услуги кои се во нивна надлежност, односно да ја практикуваат својата улога на служба за граѓаните кога треба да ги остварат нивните права и интереси. Граѓански ориентирано делување во давањето на јавните услуги не претставува само флоскула која треба да ја потврди припадноста
на македонската администрација кон европскиот административен простор, туку претставува систем од законски институти и механизми, низ чијашто доследна примена ќе се овозможи ефикасно остварување на јавните услуги. Насоките од Европската Унија и СИГМА одат и чекор понатаму и како најдобар модел за добро управување препорачуваат услугите да се подобруваат не само за граѓаните, туку и со граѓаните.

Со цел да се овозможи организиран граѓански придонес и учество во реформите поврзани со јавните услуги, формирана е Мрежа на граѓански организации за подобрување на јавните услуги. Мрежата, формирана во рамките на проектот „Граѓански ориентиран пристап при испорака на јавни услуги“, финансиран од
ЕУ, има за цел да ја подигне вклученоста на граѓаните при креирањето на реформите во оваа област, но, исто така, и да ги зајакне капацитетите на граѓанските организации и да воспостави партнерски однос со клучните институции кои се креатори на политиките поврзани со испорака на јавните услуги.

Во квадратче

ШТО СЕ ЈАВНИ УСЛУГИ?

Без оглед дали се употребува поимот јавни услуги, јавни служби или услуги од општ интерес, јавните услуги се во центарот на вниманието во современото општество поради тоа што нивното добро функционирање и достапност влијаат на квалитетот на животот на граѓаните и нивното чувство на „задоволен граѓанин“. Во македонскиот правен систем долго време не постоеше јасно дефинирање на поимот јавна услуга. Поимот на јавни услуги, иако во потесна смисла, беше предвиден со Законот за локална самоуправа, како вршење на работи од јавен интерес од локално значење за корисниците. Во Законот за установите, кој го уредува вршењето на јавните услуги од јавен интерес, првпат се предвиде дефиниција за јавна услуга како дејност која ја вршат установите во областа на образованието, науката, културата, здравството, социјалната заштита, детската заштита, заштитата на лица
со интелектуална или телесна попреченост, како и во други дејности кои со закон се утврдени како јавна услуга. Но, овде се регулира вршењето на јавна услуга како дејност која не е подведена под трговска дејност утврдена со закон (нестопанска дејност) и која може со закон да биде утврдена како дејност од јавен интерес. Сепак, концептот на јавна услуга е многу поширок, и во согласност со Законот за општата управна постапка ги опфаќа донесувањето на управни акти, склучувањето на управни договори, заштита на корисниците на јавни услуги и услуги од општ интерес, како и преземање на други дејствија од јавните органи. Имајќи го предвид овој концепт, јавните услуги се сите услуги кои јавните органи ги даваат на граѓаните, како и услугите од општ интерес кои правните лица им ги даваат на граѓаните врз основа на јавно овластување издадено од јавен орган.

Некако на почеток пред да
почне листањето на услугите:

Податоците во оваа публикација се прибрани преку анализа на важечките прописи со кои се регулираат јавните услуги, како и информациите од веб-страниците на надлежните институции за услугите кои дозволуваат поднесување на барање (за започнување
на постапката) по електронски пат. Институциите ќе ги проверат, дополнат и верификуваат податоците во Каталогот, а оваа публикација е направена пред верификувањето на податоците од институциите и објавувањето на порталот во јавност.

1. Запишување во матична
книга на родени

На кого се однесува услугата?
Физички лица

Со кој животен настан е
поврзана услугата? Раѓање

На што се однесува оваа услуга? Секое новороденче треба да биде запишано во матична книга на родени. Родителите имаат обврска да поднесат барање за
запишување на нивното новородено дете во матичната книга на родени во рок од 30 дена од раѓањето, во матичното подрачје каде што се родило детето.

На кој начин се иницира услугата? Оваа
услуга се иницира по барање на граѓанин.

Кој е надлежен орган пред кој се поднесува барањето? Управа за водење
на матичните книги (УВМК), орган во состав на Министерството за правда.

На кое ниво се поднесува барањето? На локално
ниво, во подрачните единици на УВМК.

На кој начин може да поднесете барање? Усно или писмено на шалтер. Напомена: да не се меша со овозможеното
електронско поднесување на барање за извод од матичната книга на родени преку порталот на УВМК.

Дали е можно електронско
поднесување на барање? Не е можно.

На кој начин може да ви го достават изводот од матичната книга на родените?
Да ви го достават по пошта или можете лично да го подигнете на шалтер.

Дали услугата е достапна
целосно електронски? Не.

Во кој закон е регулирана јавната услуга?
Закон за матичната евиденција.

Кои документи треба да бидат
приложени кон барањето?

1. Документ за идентификација (лична карта или пасош)
од родителите (фотокопија и оригинал за проверка);

2. Извод од матична книга на венчани од родителите за дете родено во брак или извод од матична книга на
родени од родителите (и задолжително присуство на двајцата родители) за дете родено во вонбрачна заедница;

3. Барање за издавање на извод од
матична книга на родени за новороденче.

Од што, подетално, се состои услугата? Матичната книга на родени е јавна исправа во која се запишуваат основните лични податоци на граѓаните при раѓање, и тоа: податоци за раѓањето на детето: име и презиме; пол на детето; час, ден, месец, година и место
на раѓањето на детето; државјанство, матичен број и податоци за родителите на детето, и тоа: име и презиме (за мајката и моминското презиме); ден, месец, година и место на раѓање; националност; државјанство и матичен број; живеалиште и адреса на станот.

Каде може да се прочитаат повеќе информации за плаќањето и
за услугата? https://www.uvmk.gov.mk/mk/izdavanje-na-izvod

Во балонче:

ДИЛЕМИ ЗА ПОТРЕБНИТЕ ДОКУМЕНТИ
ЗА ДОБИВАЊЕ ЈАВНИ УСЛУГИ

За одредени услуги, во правните акти не се определени точните имиња на документите кои треба да се поднесат како доказ, односно актите велат само „доказ за...“, што воопшто не е јасно за странките. Во овие случаи граѓанинот може да не
ја добие услугата ако не го погоди доказот и евентуално мора да оди да се информира за потребниот документ во институцијата уште пред да ја започне постапката за добивање на услугата или може да биде изложен и на непотребни трошоци.

Пример:

Граѓанинот претпоставува дека како доказ за државјанство може да му послужи изводот од матична книга на родени, лична карта или пасош. Од друга страна, Законот за државјанство на Република Македонија вели дека државјанството на Република Македонија се докажува со важечка лична
карта или патна исправа, како и со уверение за државјанство на Република Македонија. Ваквите детали често не се познати за секој граѓанин, а можеби конкретната институција каде што се бара услугата во својата секојдневна пракса прифаќа само еден од овие документи како доказ.

За одредени услуги, во правните акти се наведуваат само условите кои лицето треба да ги исполни за добивање на услугата, што е исто така недоволно јасно за
странките. Кога условот се однесува на доказ на фактичка ситуација која е непобитна, неопходно е подобрување на актите во кои прецизно ќе се идентификуваат доказите.

Примери:

1. Да не му е одземена или
ограничена деловната способност.

2. Да ги намирило имотно-правните
обврски спрема државните органи.

2. Стекнување на државјанство со потекло – во моментот на
раѓањето двата родитела се државјани на Република Македонија

На кого се однесува услугата?
Физички лица.

Со кој животен настан е
поврзана услугата? Раѓање.

На што се однесува оваа услуга? Доколку и двајцата родители имаат државјанство на Република Македонија, можат
да поднесат барање за стекнување на државјанство на Република Македонија по пат на потекло на нивното дете.

На кој начин се иницира услугата?
На барање на граѓанин.

Кој е надлежен орган пред кој се поднесува
барањето? Министерството за внатрешни работи.

На кое ниво се поднесува барањето? Во подрачната
единица на Министерството за внатрешни работи.

На кој начин може да поднесете барање? Барање за стекнување на државјанство
(пропишан образец) се поднесува писмено во писарница или на шалтер.

Дали е можно електронско
поднесување на барање? Не е можно.

На кој начин може да ви го достават Уверението за државјанство? Да
ви го достават по пошта или можете лично да го подигнете на шалтер.

Дали услугата е достапна
целосно електронски? Не.

Во кој закон е регулирана јавната услуга? Закон
за државјанството на Република Македонија.

Кои документи треба да бидат
приложени кон барањето?

1. Лични карти на родителите;

2. Пасоши на родителите;

3. Уверение за државјанство
на родителите;

4. Извод од матична книга
на родени на детето.

Напомена: доказите под реден број 2, 3 и 4 се смета дека се поднесени во прилог на
барањето и истите Министерството за внатрешни работи ги прибавува по службена должност.

Од што, подетално, се состои услугата? Детето кое стекнува државјанство на Република Македонија со потекло се смета за државјанин на Република Македонија од моментот на раѓање. Државјанството е правна врска меѓу лицата и државата и не го означува етничкото потекло на лицата.
Државјанството на Република Македонија се докажува со важечка лична карта или со патна исправа. Државјанството на Република Македонија се докажува и со Уверение за државјанство на Република Македонија кое врз основа на евиденцијата го издава Министерството за внатрешни работи.

Каде може да се прочитаат повеќе информации за плаќањето
и за услугата? http://www.mvr.gov.mk/upravni-rab/18

3. Издавање на пасош за прв пат

На кого се однесува услугата?
Физички лица.

Со кој животен настан е поврзана услугата?
Патување и лична идентификација.

На што се однесува оваа услуга? За патување и престој во странство, како и за
враќање во земјата, како државјанин на Република Македонија, потребен Ви е пасош.

На кој начин се иницира услугата?
На барање на граѓанин.

Кој е надлежен орган пред кој се поднесува барањето? Во
подрачните единици на Министерството за внатрешни работи.

На кое ниво се поднесува барањето? Барање за издавање пасош се
поднесува на пропишан образец до Министерството за внатрешни работи.

На кој начин може да поднесете барање? Барање за издавање пасош (образец) се поднесува писмено во писарница или на шалтер. Личното
присуство на подносителот (за полнолетни лица) или на родителот/родителите или старателот (за малолетни лица) е задолжително.

Задолжително е закажувањето на
термин за поднесување на барањето.

Дали е можно електронско
поднесување на барање? Не е можно.

На кој начин може да ви го достават
пасошот? Се подига лично на шалтер.

Дали услугата е достапна
целосно електронски? Не.

Во кој закон е регулирана јавната услуга? Закон за
патните исправи на државјаните на Република Македонија.

Кои документи треба да бидат
приложени кон барањето?

1. Извод од матична книга
на родени, односно венчани.

2. Важечка лична карта (се приложува заедно со
барањето) или друга јавна исправа за идентификација.

Напомена: доказот под реден број 1 се смета дека е поднесен во прилог на барањето
и истиот Министерството за внатрешни работи го прибавува по службена должност.

Од што, подетално, се состои услугата? Пасошот е исправа за лична идентификација која му се издава на
државјанин на Република Македонија заради патување и престој во странство, како и за враќање во земјата.

За лица постари од 27 години, пасошот се издава со рок на важење од десет години. За лица на возраст од 4 до 27 години, пасошот се издава со рок на важење од пет
години. За лица до навршени 4 години живот, пасошот се издава со рок на важење од две години. Имателот на патната исправа е должен грижливо да ја чува патната исправа.

Каде може да се прочитаат повеќе информации за плаќањето
и за услугата? http://www.mvr.gov.mk/upravni-rab/1

4. Издавање на прва лична
карта за полнолетни лица

На кого се однесува услугата?
Физички лица.

Со кој животен настан е поврзана услугата?
Полнолетство.

На што се однесува оваа услуга? Граѓаните со наполнети
18 години живот се должни да имаат лична карта.

На кој начин се иницира услугата?
На барање на граѓанин.

Кој е надлежен орган пред кој се поднесува барањето? Во
подрачните единици на Министерството за внатрешни работи.

На кое ниво се поднесува барањето? Барање за издавање на лична карта (образец) се поднесува до
подрачната единица на Министерството за внатрешни работи според живеалиштето на граѓанинот.

На кој начин може да поднесете барање?
Лично на шалтер или во писарница.

Дали е можно електронско
поднесување на барање? Не е можно.

На кој начин може да ви ја достават
личната карта? Се подига лично на шалтер.

Дали услугата е достапна
целосно електронски? Не.

Во кој закон е регулирана јавната
услуга?: Закон за личната карта.

Кои документи треба да бидат
приложени кон барањето?

1. Извод од матична книга
на родени, односно венчани;

2. Лична карта или пасош (на еден од родителите се доставува заедно
со барањето за издавање на прва лична карта за полнолетни лица).

Напомена: доказот под реден број 1 се смета дека е поднесен во прилог на барањето
и истиот Министерството за внатрешни работи го прибавува по службена должност.

Од што, подетално, се состои услугата? Личната карта е јавна исправа со која се докажува
идентитетот, државјанството, живеалиштето и адресата на граѓанинот на Република Македонија.

Каде може да се прочитаат повеќе информации за плаќањето
и за услугата? http://www.mvr.gov.mk/upravni-rab/10

5. Запишување во матична
книга на венчани

На кого се однесува услугата?
Физички лица.

Со кој животен настан е поврзана услугата?
Склучување брак.

На што се однесува оваа услуга? Брачните другари поднесуваат барање за венчавање, во време кое самите ќе го определат. Актот на венчавање се запишува во матичната книга на венчани во моментот кога тој е
склучен, со што и формално правно бракот се смета за склучен и настануваат правата и обврските од Законот за семејството и останатите прописи со кои се регулираат прават и обврските на брачните партнери.

На кој начин се иницира услугата?
По барање на граѓанин.

Кој е надлежен орган пред кој се поднесува барањето? Управа за водење
на матичните книги (УВМК), орган во состав на Министерството за правда.

На кое ниво се поднесува барањето?
Барањето се поднесува на локално ниво.

На кој начин може да поднесете барање?
Усно или писмено на шалтер.

Дали е можно електронско поднесување барање? Не е можно. Напомена: да не се меша со овозможеното
електронско поднесување на барање за извод од матичната книга на венчани преку порталот на УВМК.

На кој начин може да ви го достават изводот од матичната книга
на венчани? По пошта или можете лично да го подигнете на шалтер.

Дали услугата е достапна
целосно електронски? Не.

Во кој закон е регулирана јавната
услуга?: Закон за матичната евиденција.

Кои документи треба да бидат приложени
кон барањето за склучување на брак?

1. Документ за идентификација од двајцата брачни
другари и сведоците на склучувањето на бракот;

2. Извод од матичната книга на
родените на идните брачни другари;

3. Барање за издавање на извод
од матичната книга на венчани.

Од што, подетално, се состои услугата? Во матичната книга на венчани се запишуваат основните лични податоци на граѓаните при венчавање, и тоа: податоци за склучување на бракот: име и презиме на брачните другари; ден, месец, година и место на раѓањето; матичниот број; државјанството, националноста, живеалиштето и адресата на станот на брачните другари; ден, месец, година и место на склучување на бракот и изјави на брачните другари за
нивното презиме; име и презиме на родителите на брачните другари; име и презиме и живеалиште на сведоците при склучувањето на бракот, име и презиме на службеното лице пред кое е склучен бракот и име и презиме на матичарот; поништување на бракот или престанување на бракот; име и презиме и живеалиште на полномошникот ако при склучувањето на бракот едниот другар го застапувал полномошник и промени на името и презимето на брачните другари.

Каде може да се прочитаат повеќе информации за плаќањето и за
услугата? https://www.uvmk.gov.mk/files/pdf/admin_taksa.jpg

https://www.uvmk.gov-
.mk/files/pdf/pp50.jpg

Во балонче:

ПРИЛОЖУВАЊЕ НА
АЛТЕРНАТИВНИ ДОКУМЕНТИ

За одредени услуги се предвидува приложување на алтернативни документи кои актите ги наведуваат како „документ за...“. На пример, обрасците кои се дел од правилниците во надлежност на МВР, а кои се однесуваат на лични
документи, предвидуваат дека за докажување на идентитет при поднесување на барања до државните органи може да се приложи лична карта или документ за лична идентификација што има фотографија издадена од надлежен орган.

Иако под наведената дефиниција може да се подразбере дека ваков документ е и возачката дозвола, возачка
дозвола во пракса не се прифаќа како валиден доказ за идентитет на граѓанин во повеќе институции.

6. Пријавување и одјавување за
задолжително здравствено осигурување

На кого се однесува услугата?
Физички лица.

Со кој животен настан е поврзана услугата? Вработување, прекин
на работен однос, привремена невработеност, пензионирање.

На што се однесува оваа услуга? Права од задолжителното здравствено осигурување може да оствари само лице на кое му е утврдено својство на осигуреник. Пријавата за здравствено осигурување се поднесува
во рок од осум дена од денот на засновањето на работниот однос, односно од денот на стекнувањето на својството врз основа на кое е должен да поднесе пријава за задолжително здравствено осигурување.

На кој начин се иницира услугата? По барање од граѓанинот или од
обврзникот за пресметка и уплата на придонесот (најчесто работодавачот).

Кој е надлежен орган пред кој се поднесува
барањето? Фонд за здравствено осигурување.

На кое ниво се поднесува барањето? Барање (Образец 30-1) за пријава-одјава за задолжително
здравствено осигурување се поднесува до Фондот за здравствено осигурување на подрачно ниво.

На кој начин може да поднесете барање? Усно или
писмено во писарница, на шалтер, по пошта.

Дали е можно електронско
поднесување барање? Не е можно.

На кој начин може да ви го достават решението? Може
да се подигне лично или да ви се достави по пошта.

Дали услугата е достапна
целосно електронски? Не.

Во кој закон е регулирана јавната услуга?
Закон за здравственото осигурување.

Кои документи треба да бидат
приложени кон барањето?

Подносителот на пријавата е должен кон пријавата да приложи соодветни докази со кои се докажува законскиот
основ за осигурување, освен за оние докази (факти) со кои Фондот располага по службена должност.

Сите треба да достават пријава за
здравствено осигурување (ЗО1 образец ).

Кај повеќето точки 1, 2 3, 5, 7, 8, 9, 10,11,12, 13,14 и
15 потребно е да се достави и здравствена легитимација.

Кај одредени случаи, на пример, индивидуален земјоделец, потребно е да се достави Имотен лист или Поседовен лист (не постар од 6
месеци) или Уверение од УЈП за остварени приходи од вршење на земјоделска дејност или Договор за закуп на земјоделско земјиште.

Лицата кои се пријавуваат во Агенцијата за вработување и активно бараат работа потребно е да достават и лична карта на увид; доказ
дека лицето се пријавува во АВРМ (копија од картон или потврда); извод од матична книга на родени ( копија), односно венчани.

Државјаните на Република Македонија кои не се задолжително осигурени по една од точките од 1 до 14, кои бараат
утврдување на својството на осигуреник, кон пријавата за задолжително здравствено осигурување приложуваат:

- барање за прием во задолжителното
здравственото осигурување;

- извод од матична книга на родени,
односно венчани, во копија;

- лична карта во копија, со согласност
на подносителот на пријавата и

- здравствена легитимација.

Граѓаните на Република Македонија кои не се опфатени со задолжителното здравствено осигурување, а кои сакаат да пристапат
кон задолжителното здравствено осигурување, кон пријавата за задолжително здравствено осигурување приложуваат:

- барање за прием во задолжителното
здравственото осигурување;

- извод од матична книга на родени,
односно венчани, во копија;

- лична карта во копија, со согласност
на подносителот на пријавата и

- здравствена легитимација.

За осигурените лица - членови на семејството, кон пријавата се поднесува доказ со кој се докажува сродството со
осигуреникот (извод од матична книга на венчани, извод од матична книга на родени или решение од надлежен орган).

За децата на осигуреникот на возраст над 18 години, кон
пријавата се поднесува и потврда за редовно школување.

За децата кои се или ќе станат неспособни за самостоен живот и работа, кон пријавата се поднесува решение дека детето е
неспособно за самостоен живот и работа според прописите за пензиското и инвалидското осигурување, односно за социјална заштита.

Од што, подетално,
се состои услугата?

Задолжително се осигуруваат:

1) работник во работен однос кај правно лице, самовработено лице, установа, друго правно лице кое врши
дејност на јавна служба, државен орган и орган на единиците на локалната самоуправа и градот Скопје;

1-а) извршен член на одбор на директори во трговско друштво, член на управен одбор во трговско
друштво, односно управител во трговско друштво, доколку не е осигурен по ниеден друг основ;

1-б) лице кое има краткотрајно вработување во согласност
со Законот за агенциите за привремени вработувања;

2) државјанин на Република Македонија кој на територијата на Република Македонија е вработен кај странски и меѓународни органи, организации и установи, кај странски дипломатски и
конзуларни претставништва, во лична служба на странски дипломатски и конзуларни претставништва или е во лична служба на странци, доколку со меѓународен договор поинаку не е определено;

3) самовработено лице;

4) индивидуален земјоделец;

5) верско службено лице;

6) привремено невработено лице додека прима паричен
надоместок од осигурување во случај на невработеност;

7) државјанин на Република Македонија вработен во странство, ако за тоа време не е задолжително осигурен кај странски носител на осигурување според законот на земјата во која е вработен, или според
меѓународна спогодба, а имал живеалиште на територијата на Република Македонија непосредно пред засновањето на работниот однос во странство - за членовите на семејството кои живеат во Република Македонија;

8) корисник на пензија и надоместок на плата според
прописите на пензиското и инвалидското осигурување;

9) државјанин на Република Македонија кој прима пензија или инвалиднина од странски носител на осигурување од држава со која Република Македонија нема склучено/преземено Договор за социјално осигурување
или, пак, Република Македонија има склучено/преземено ваков Договор, но во него не е регулирана можноста за остварување на право на здравствено осигурување, додека престојува на територијата на Републиката;

10) лице корисник на постојана парична помош; лице со статус на признаен бегалец; лице под супсидијарна заштита; лице сместено во згрижувачко семејство; лице сместено во установа за социјална заштита (за институционална и вонинституционална заштита); корисник на паричен надоместок за помош и нега од друго лице; лице кое до 18-годишна
возраст имало статус на дете без родители и без родителска грижа, најмногу до 26 години, а користи социјална парична помош; лице - жртва на семејно насилство за кое се презема мерка на заштита во согласност со Законот за семејството и лице опфатено со организирано самостојно живеење со поддршка, ако не може да се осигура по друга основа;

11) странец кој на територијата на Република Македонија е во работен однос или служба на странски физички и правни лица, меѓународни
организации и установи или странски дипломатски и конзуларни претставништва ако со меѓународен договор поинаку не е определено;

12) странец кој се наоѓа на школување или стручно усовршување во
Републиката ако со меѓународен договор поинаку не е определено;

13) лице на издржување на казна затвор, лице кое се наоѓа во притвор (ако не е осигурено по друга основа) и
малолетно лице кое се наоѓа на извршување на воспитна мерка упатување во воспитно-поправен дом, односно установа и

14) учесник во НОВ и учесник во Народноослободителното движење во Егејскиот дел на Македонија, воен инвалид и членовите на семејствата на паднатите борци и умрените учесници во НОВ, како и цивилните инвалиди од Втората светска војна, лицата прогонувани
и затворани за идеите на самобитноста на Македонија и нејзината државност, на кои тоа својство им е утврдено со посебни прописи и членовите на семејствата и родителите на лицата-граѓани на Република Македонија, загинати во војните при распадот на СФРЈ;

15) државјанин на Република Македонија кој не е задолжително
осигурен по една од точките од 1 до 14 на овој член.

Услугата не се наплаќа.

Каде може да се прочитаат повеќе информации за услугата?
http://www.fzo.org.mk/default.asp?ItemID=8EA29900A5538440B67AEFD26FED42F3

7. Надоместок на плата за време на привремена
спреченост за работа поради болест и повреда

На кого се однесува услугата?
Физички лица.

Со кој животен настан е поврзана услугата?
Болест и повреда.

На кој начин се иницира услугата?
По барање од граѓанин.

Кој е надлежен орган пред кој се поднесува
барањето? Фонд за здравствено осигурување.

На кое ниво се поднесува барањето? Барањето (Н1) за надоместок на плата поради
болест/нега се поднесува до Фондот за здравствено осигурување на подрачно ниво.

На кој начин може да поднесете барање? Усно или
писмено во писарница, на шалтер, по пошта.

Дали е можно електронско
поднесување на барање? Не е можно.

На кој начин може да ви го достават решението? Може
да се подигне лично или да ви се достави по пошта.

Дали услугата е достапна
целосно електронски? Не.

Од што, подетално, се состои услугата? Право на надоместок на плата за време на
привремена спреченост за работа поради болест и повреда можат да остварат осигурениците:

1) работник во работен однос кај правно лице, самовработено лице, во установа, друго правно лице кое врши
дејност на јавна служба, државен орган и орган на единиците на локалната самоуправа и градот Скопје;

2) државјанин на Република Македонија кој на територијата на Република Македонија е вработен кај странски и меѓународни органи, организации и установи, кај странски дипломатски и
конзуларни претставништва, во лична служба на странски дипломатски и конзуларни претставништва или е во лична служба на странци, доколку со меѓународен договор поинаку не е определено;

3) самовработено лице.

Во случај на: болест и повреда надвор од работа; повреда на работа и професионална болест; лекување и медицинско испитување; негување на болно дете до тригодишна возраст; негување на болен член на потесното семејство над тригодишна возраст, но најмногу до 30 дена; неопходно придружување
на болно лице упатено на преглед или лекување надвор од местото на живеење; неопходно придружување на болно дете до тригодишна возраст додека е на болничко лекување, но најмногу до 30 дена; доброволно давање на крв, ткиво или орган и изолираност поради спречување на зараза.

Во кој закон е регулирана јавната услуга?:
Закон за здравственото осигурување.

Кои документи треба да бидат
приложени кон барањето?

- Извештај за привремена спеченост за
работа - образец ИСР од избран лекар;

- Изјава заверена на нотар за трансакциските сметки за правното лице и копија од изводи
за промет и состојба на трансакциските сметки (само за правно лице со еден вработен);

- Наод, оценка и мислење
од лекарска комисија;

- Доказ за трансакциска сметка
на подносителот на барањето.

Дали услугата се наплаќа?
Услугата не се наплаќа.