Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:01,000 --> 00:00:06,632
De film is gebaseerd op historische
documenten uit de genoemde tijd.
2
00:00:06,800 --> 00:00:11,749
De dialogen zijn ontleend aan de
brieven van en aan de betrokkenen.
3
00:00:16,200 --> 00:00:22,355
Parijs, gevangenis la Conciergerie,
16-10-1793, 10 uur 's ochtends
4
00:00:40,800 --> 00:00:43,758
het ware verhaal
5
00:00:50,040 --> 00:00:54,591
Aan jou, m'n zuster,
schrijf ik m'n laatste brief.
6
00:00:54,760 --> 00:01:01,712
Mij wacht de dood. Maar geen
smadelijke dood, als een misdadiger.
7
00:01:29,600 --> 00:01:35,755
Na een unanieme uitspraak
van de jury...
8
00:01:35,920 --> 00:01:40,915
verklaart het Tribunaal de burgeres
Capet schuldig aan een complot...
9
00:01:41,080 --> 00:01:44,311
aan contacten
met de vijanden van Frankrijk...
10
00:01:44,480 --> 00:01:49,509
en aan een complot, gericht op
het ontketenen van een burgeroorlog.
11
00:01:49,680 --> 00:01:56,154
Dientengevolge is, conform
het wetboek van strafrecht...
12
00:01:58,400 --> 00:02:01,756
de beklaagde veroordeeld
tot de doodstraf.
13
00:02:15,080 --> 00:02:16,639
Gaat u zitten.
14
00:02:27,400 --> 00:02:30,631
We schrijven 16 oktober 1793.
15
00:02:30,800 --> 00:02:34,759
De beul Samson was aanwezig
bij het lezen van het vonnis.
16
00:02:34,920 --> 00:02:38,754
Marie-Antoinette begreep
dat ze die dag zou sterven.
17
00:02:41,800 --> 00:02:45,555
Men zette haar achterstevoren
op een ordinaire kar.
18
00:02:45,720 --> 00:02:49,839
Als teken van laagheid moest ze
zo haar dood tegemoet gaan.
19
00:02:50,000 --> 00:02:54,949
Knip al haar lokken af
en verbrand ze.
20
00:02:57,400 --> 00:02:59,835
We kunnen er ook relieken
van maken.
21
00:03:00,000 --> 00:03:04,278
De reis van de Conciergerie
naar de Place de la Révolution...
22
00:03:04,440 --> 00:03:07,956
twee kilometer verderop,
kostte anderhalf uur.
23
00:03:08,120 --> 00:03:12,353
Anderhalf uur van geschreeuw,
beledigingen en getier.
24
00:03:18,000 --> 00:03:21,550
Ze was 37 jaar oud
en koningin van Frankrijk.
25
00:03:24,400 --> 00:03:31,352
Nu was ze onttroond. Had ze dit
verdiend? En waar was het volk?
26
00:03:31,520 --> 00:03:36,356
Was dit hetzelfde volk
dat haar vroeger had toegejuicht?
27
00:03:36,520 --> 00:03:41,151
Bij haar komst naar Frankrijk
was ze onthaald op vreugdekreten.
28
00:03:45,000 --> 00:03:49,039
Ze was een prinsesje
dat niets wist van het leven.
29
00:03:49,200 --> 00:03:54,513
Ze zou trouwen met Louis-Auguste,
die ze nooit had ontmoet.
30
00:03:54,680 --> 00:04:01,154
Oostenrijk en Frankrijk wilden
vrede. Zij was het onderpand.
31
00:04:01,320 --> 00:04:03,550
Een heel bekoorlijk onderpand.
32
00:04:04,720 --> 00:04:07,633
Het volk had haar
geestdriftig begroet.
33
00:04:07,800 --> 00:04:12,431
Eindelijk vrede. Marie-Antoinette
was een godsgeschenk.
34
00:04:12,600 --> 00:04:19,313
Die beste Fransen. Ik ben onthaald
als een geliefd, verloren kind.
35
00:04:19,480 --> 00:04:24,839
Maar al die complimenten schrikken
me af. Hoe kan ik die verdienen?
36
00:04:25,000 --> 00:04:30,359
De Fransen hadden m'n hart al en
als ze die complimenten weglieten...
37
00:04:30,520 --> 00:04:32,636
zou ik me hier prettig voelen.
38
00:04:32,800 --> 00:04:35,030
Ze arriveerde op Versailles.
39
00:04:35,200 --> 00:04:39,319
3000 prinsen, ministers,
hovelingen en bedienden...
40
00:04:39,480 --> 00:04:42,598
liepen er in en uit.
Er waren 700 vertrekken.
41
00:04:42,760 --> 00:04:45,559
Een duizelingwekkende hoeveelheid.
42
00:04:45,720 --> 00:04:48,997
Men wilde alles over haar weten.
43
00:04:49,160 --> 00:04:52,516
Uit welwillendheid
of uit kwaadwilligheid.
44
00:04:52,680 --> 00:04:54,512
Wie was Madame du Barry?
45
00:04:54,680 --> 00:04:59,356
Waar kwam de favoriete van Louis XV,
die pseudovorstin, vandaan?
46
00:05:01,400 --> 00:05:05,837
Alles draaide om de koning.
Het was een gesloten wereld...
47
00:05:06,000 --> 00:05:09,516
met codes en gebruiken
en een eigen etiquette.
48
00:05:09,680 --> 00:05:14,151
In die wereld regeerde Louis XV
als absoluut monarch.
49
00:05:14,320 --> 00:05:17,950
Men vierde zijn eredienst
als ware het een religie.
50
00:05:21,000 --> 00:05:26,916
Het huwelijk was bekokstoofd
door de keizerin van Oostenrijk...
51
00:05:27,080 --> 00:05:30,152
en Choiseul,
de Franse minister van BZ.
52
00:05:37,760 --> 00:05:42,960
Oostenrijk maakte zich zorgen over
Pruisen, Frankrijk over Engeland.
53
00:05:44,400 --> 00:05:48,598
Vanwege die gevaren wilden
de landen 'n alliantie sluiten.
54
00:05:48,760 --> 00:05:51,718
Maar die werd niet
unaniem toegejuicht.
55
00:05:51,880 --> 00:05:56,829
Degenen die oorlog wilden voeren,
waren tegen Marie-Antoinette.
56
00:06:09,600 --> 00:06:15,152
Zeker, men vond haar lieftallig
en bewonderde haar elegantie.
57
00:06:15,320 --> 00:06:19,314
Maar achter de officiële lachjes
verborg zich argwaan.
58
00:06:19,480 --> 00:06:24,953
Ze was en bleef een Oostenrijkse
aartshertogin.
59
00:06:27,880 --> 00:06:32,636
Ze sloot weldra vriendschap met
Louis XV, die haar bekoorlijk vond.
60
00:06:32,800 --> 00:06:38,671
Bent u tevreden met uw onderkomen?
- Absoluut. Versailles is prachtig.
61
00:06:38,840 --> 00:06:43,277
Voelt u zich hier niet te eenzaam?
- Maar ik heb u toch.
62
00:06:46,720 --> 00:06:50,031
Hopelijk is Louis-Auguste
niet jaloers.
63
00:06:50,200 --> 00:06:57,152
Het meisje begreep al gauw dat haar
moeder op één punt gelijk had:
64
00:06:57,320 --> 00:07:01,439
Versailles was het meest
corrupte hof van Europa.
65
00:07:01,600 --> 00:07:05,833
De ideeën die er circuleerden,
choqueerden de keizerin.
66
00:07:06,000 --> 00:07:10,949
De filosofen van de Verlichting
stelden de monarchie ter discussie.
67
00:07:13,120 --> 00:07:16,636
Marie-Antoinette verdroeg
Mme du Barry niet.
68
00:07:16,800 --> 00:07:23,354
Dat men een ex-prostituee de dienst
liet uitmaken, was onaanvaardbaar.
69
00:07:29,080 --> 00:07:33,756
Marie-Antoinette besloot nimmer
het woord tot haar te richten.
70
00:07:34,800 --> 00:07:39,237
Ik mag kroonprinses zijn,
toch blijf ik een vreemdelinge.
71
00:07:39,400 --> 00:07:43,155
Het lijkt of niemand om me heen
dat kan vergeten.
72
00:07:43,320 --> 00:07:46,631
Men kan niet iedereen
tevredenstellen.
73
00:07:46,800 --> 00:07:50,839
De koning probeerde
het haar aangenaam te maken.
74
00:07:51,000 --> 00:07:54,755
Aan zijn zijde maakte ze kennis
met z'n twee zwagers.
75
00:07:55,800 --> 00:08:02,194
Madame, uw broers. Graaf d'Artois.
- De toekomstige Charles X.
76
00:08:02,360 --> 00:08:05,113
Graaf de Provence.
- Later Louis XVIII.
77
00:08:05,280 --> 00:08:08,875
Madame, welkom in Versailles.
- Madame.
78
00:08:09,040 --> 00:08:13,432
Ze ontmoette ook haar tantes,
dochters van Louis XV.
79
00:08:13,600 --> 00:08:16,752
Madame Adélaïde.
- Madame.
80
00:08:16,920 --> 00:08:20,117
Madame Sophie.
- Madame.
81
00:08:20,280 --> 00:08:22,556
En Madame Victoire.
- Madame.
82
00:08:28,920 --> 00:08:35,519
Maar du Barry? Zou ze het woord
tot haar richten?
83
00:08:40,600 --> 00:08:44,514
Ze gaf niet toe, op gevaar af
de koning te mishagen.
84
00:08:44,680 --> 00:08:50,551
En de vernederde du Barry nam wraak
met allerlei valse beschuldigingen.
85
00:08:59,000 --> 00:09:04,154
Marie-Antoinette voelde zich eenzaam
aan het hof. Ze had alleen moeder.
86
00:09:04,320 --> 00:09:06,994
Ze hield van haar en vreesde haar.
87
00:09:07,160 --> 00:09:12,234
Haar ambassadeur, Mercy d'Argenteau,
moest op haar dochter letten.
88
00:09:14,600 --> 00:09:19,037
Het regent terwijl ik u schrijf.
Vast de schuld van du Barry.
89
00:09:19,200 --> 00:09:23,319
Ik moest met haar souperen.
Ze toonde geen respect of gêne.
90
00:09:23,480 --> 00:09:26,552
Ik heb geen aandacht
aan haar geschonken.
91
00:09:31,080 --> 00:09:34,516
Ze besefte niet hoe hachelijk
haar situatie was.
92
00:09:34,680 --> 00:09:38,719
Ze was dan wel getrouwd,
maar had nog geen kind.
93
00:09:38,880 --> 00:09:44,512
Haar weigering met du Barry
te praten, werd een staatszaak.
94
00:09:44,680 --> 00:09:47,320
Marie-Thérèse stelde orde op zaken.
95
00:09:47,480 --> 00:09:51,792
Ze mocht de koning niet mishagen
en moest met du Barry praten.
96
00:09:57,080 --> 00:10:00,755
Bij elke ontmoeting werd de spanning
voelbaarder.
97
00:10:07,800 --> 00:10:11,953
Er zijn vandaag heel wat mensen
in Versailes.
98
00:10:17,120 --> 00:10:22,149
De kroonprinses was gezwicht, maar
haar gevoelens bleven hetzelfde.
99
00:10:27,880 --> 00:10:29,996
Ze is geen slechte vrouw.
100
00:10:30,160 --> 00:10:35,633
Ze is in wezen goed en doet veel
voor arme mensen.
101
00:10:35,800 --> 00:10:38,110
Ik verafschuw die vrouw.
102
00:10:48,520 --> 00:10:51,558
Alom werd opgelucht ademgehaald.
103
00:10:51,720 --> 00:10:55,236
Eén klein zinnetje
had de alliantie gered.
104
00:10:55,400 --> 00:10:58,870
Maar de commentaren
barstten toch weer los.
105
00:10:59,040 --> 00:11:03,432
Ik zag haar gisteren in de tuin.
Ze leek volkomen op haar gemak.
106
00:11:03,600 --> 00:11:07,753
Maar ze blijft Oostenrijkse.
- Absoluut.
107
00:11:07,920 --> 00:11:10,833
En het huwelijk is nog
niet geconsumeerd.
108
00:11:11,000 --> 00:11:16,359
Ze lijkt me niet erg snugger.
- Of ze is gewoon onschuldig.
109
00:11:21,400 --> 00:11:25,234
Er was nog geen troonopvolger
op komst.
110
00:11:25,400 --> 00:11:27,914
Marie-Thérèse maakte zich zorgen.
111
00:11:28,080 --> 00:11:30,959
De toon van haar brieven
werd dringender.
112
00:11:31,120 --> 00:11:34,954
Het was Marie-Antoinette's plicht
een kind te baren.
113
00:11:45,800 --> 00:11:49,236
Wat gebeurde er als zij
en haar man alleen waren?
114
00:11:49,400 --> 00:11:53,439
Wat gebeurde er in haar bed,
dat hij regelmatig bezocht?
115
00:11:53,600 --> 00:11:55,591
Dat vroeg iedereen zich af.
116
00:12:49,800 --> 00:12:56,319
Als u denkt dat u alle waarheden
kent en geen vorming behoeft...
117
00:12:56,480 --> 00:13:01,600
dan klaagt God bij monde van
de profeet Jesaja tevergeefs...
118
00:13:01,760 --> 00:13:06,914
dat niet alleen de ongelovige,
maar zelfs zijn eigen volk...
119
00:13:07,080 --> 00:13:12,075
geketend is door onwetendheid.
De Tempel van God...
120
00:13:12,240 --> 00:13:14,550
Wat is het leven hier monotoon.
121
00:13:16,720 --> 00:13:19,758
Madame?
- Begin maar opnieuw.
122
00:13:22,400 --> 00:13:27,031
Ze hield niet van lezen, maar van
zingen, dansen en toneelspelen.
123
00:13:27,200 --> 00:13:30,716
Al waren dat soort pleziertjes
een zeldzaamheid.
124
00:13:30,880 --> 00:13:33,633
Madame Etiquette stond ze niet toe.
125
00:13:33,800 --> 00:13:36,997
Zo noemde ze gravin van Noailles...
126
00:13:37,160 --> 00:13:40,790
die er op toezag dat ze binnen
het keurslijf bleef...
127
00:13:40,960 --> 00:13:44,954
dat Louis XIV had ingesteld
en dat het hofleven tekende.
128
00:13:48,920 --> 00:13:53,676
Aan de kroonprins had ze niets.
Hij was gereserveerd en zwijgzaam...
129
00:13:53,840 --> 00:14:00,234
en putte zich uit bij de jacht
ten koste van z'n nachten met haar.
130
00:14:00,400 --> 00:14:05,190
Maar hij was intelligent
en weetgierig.
131
00:14:07,000 --> 00:14:12,359
Alleen in z'n kamer, droomde hij
van reizen en maritieme expedities.
132
00:14:22,600 --> 00:14:28,039
Wat de liefde betreft,
ze was nog steeds niet zwanger.
133
00:14:28,200 --> 00:14:32,751
Gefrustreerd stortte ze zich
op de kinderen van bedienden.
134
00:14:32,920 --> 00:14:37,994
Wat zie ik? Wat moet deze bende
voorstellen?
135
00:14:38,160 --> 00:14:40,959
Niets aan de hand,
Madame de Noailles.
136
00:14:42,000 --> 00:14:43,718
Vooruit, verdwijn.
137
00:14:46,400 --> 00:14:47,879
Verdwijn.
138
00:14:51,400 --> 00:14:56,156
Buiten de etiquette
hebben we niet veel gemeen.
139
00:15:21,000 --> 00:15:23,594
Louis XV werd ouder en vermoeider.
140
00:15:23,760 --> 00:15:28,038
50 jaar regeren en losbandig leven
hadden hem ondermijnd.
141
00:15:28,200 --> 00:15:33,559
Marie-Antoinette zag beklemd de dag
naderen dat zij koningin zou worden.
142
00:15:47,400 --> 00:15:52,713
Op 8 juni 1773 maakten prins
en prinses hun entree in Parijs.
143
00:15:52,880 --> 00:15:57,556
De opgetogen menigte juichte
het veelbelovende jonge paar toe.
144
00:16:15,160 --> 00:16:18,755
Madame, voilà, 200.000 aanbidders.
145
00:16:49,800 --> 00:16:53,714
Louis XV, lijdend aan de pokken,
zag z'n einde naderen.
146
00:16:53,880 --> 00:17:00,354
Hij was bedekt met puisten en
verspreidde een ondraaglijke stank.
147
00:17:08,200 --> 00:17:09,759
Majesteit.
148
00:17:12,840 --> 00:17:15,036
Ik moet uw ziel Gode bevelen.
149
00:17:24,800 --> 00:17:29,158
Ik heb veel spijt, eerwaarde vader.
150
00:17:33,320 --> 00:17:39,555
Omdat ik misschien
niet genoeg heb gedaan...
151
00:17:42,160 --> 00:17:48,350
voor het volk en voor Frankrijk.
152
00:18:35,600 --> 00:18:37,159
De koning is dood.
153
00:18:39,640 --> 00:18:41,153
Leve de koning.
154
00:18:48,440 --> 00:18:55,039
10 mei 1774. Mevrouw, m'n dierbare
moeder, moge God over ons waken.
155
00:18:55,200 --> 00:18:59,239
De koning bestaat niet meer
in deze aardse wereld.
156
00:18:59,400 --> 00:19:04,190
Gisteren vroeg hij om het laatste
oliesel en werd hem dat toegediend.
157
00:19:05,760 --> 00:19:10,152
Mijn God, wijs ons de weg.
We zijn te jong om te regeren.
158
00:19:26,000 --> 00:19:32,952
Louis-Auguste werd koning Louis XVI
en Marie-Antoinette koningin.
159
00:19:36,240 --> 00:19:38,834
Ze erfden een koninkrijk in crisis.
160
00:19:39,000 --> 00:19:45,235
Van de drie standen betaalde alleen
de derde, het volk, belasting.
161
00:19:45,400 --> 00:19:47,755
De adel en de clerus niet.
162
00:19:47,920 --> 00:19:53,040
Zij plukten rijkelijk de vruchten
van het land dat ze bezaten.
163
00:20:20,200 --> 00:20:23,158
Meneer.
- Majesteit.
164
00:20:23,320 --> 00:20:28,554
Beroofd van haar beschermheer,
verliet Madame du Barry Versailles.
165
00:20:48,440 --> 00:20:55,392
Voor de koningin was de etiquette
complexer en belastender dan ooit.
166
00:20:56,800 --> 00:21:00,236
Ik sta om 9 uur op
en zeg m'n ochtendgebed.
167
00:21:00,400 --> 00:21:03,153
Dan ontbijt ik en ga
naar m'n tantes.
168
00:21:10,800 --> 00:21:13,553
Om twaalf uur zijn ze er allemaal.
169
00:21:15,080 --> 00:21:18,596
Ik doe rouge op en was m'n handen
in ieders bijzijn.
170
00:21:20,600 --> 00:21:24,355
M'n dagen zijn gevuld.
Ik lees niet, doe niets...
171
00:21:24,520 --> 00:21:28,559
en toch heb ik het zo druk
dat er geen minuut overblijft.
172
00:21:36,000 --> 00:21:42,633
Dan vertrekken de heren.
De dames blijven en ik kleed me aan.
173
00:21:42,800 --> 00:21:46,919
Het dagelijks leven verliep
volgens strakke regels...
174
00:21:47,080 --> 00:21:51,836
waarbij de rangorde voor alles ging.
175
00:21:52,000 --> 00:21:57,029
Het overhandigen van het hemd was
toebedeeld aan de naaste verwante.
176
00:21:57,200 --> 00:22:01,319
De gravin de Provence,
de oudste schoonzus...
177
00:22:01,480 --> 00:22:06,350
pakte het hemd af van de hertogin
d'Orléans, die van lagere stand was.
178
00:22:06,520 --> 00:22:09,558
Intussen bibberde de koningin
van de kou.
179
00:22:14,200 --> 00:22:16,635
Afgrijselijk, al dat gezanik.
180
00:22:34,000 --> 00:22:38,233
De maaltijden werden vaak
in het openbaar genuttigd.
181
00:22:38,400 --> 00:22:41,631
De koningin zat er
voor spek en bonen bij.
182
00:22:41,800 --> 00:22:46,112
Zij moest wachten tot de koning,
een flinke eter, klaar was.
183
00:22:46,280 --> 00:22:48,430
Het was afschuwelijk.
184
00:22:48,600 --> 00:22:54,357
Ze stikte in het keurslijf uit
vroegere tijden dat nog bestond.
185
00:22:56,320 --> 00:23:01,235
Ze moest aan dat hof ontsnappen
om eindelijk adem te kunnen halen.
186
00:23:01,400 --> 00:23:05,917
Vaak verliet ze Versailles
tegen de avond onopvallend.
187
00:23:06,080 --> 00:23:09,835
Soms ging ze naar de Opéra
en soms, stiekem...
188
00:23:10,000 --> 00:23:13,834
naar gokgelegenheden,
waar losbandige adel...
189
00:23:14,000 --> 00:23:18,676
allerlei avonturiers en vrouwen
van lichte zeden bijeenkwamen.
190
00:23:22,800 --> 00:23:29,433
Men veinsde haar niet te herkennen
bij dergelijke ongekende escapades.
191
00:23:29,600 --> 00:23:33,514
Ze was van kaarten gaan houden
en kon uren spelen.
192
00:23:33,680 --> 00:23:35,956
Soms met beroepsvalsspelers.
193
00:23:36,120 --> 00:23:42,355
Ze had vast veel geld verloren.
Niemand wist hoeveel, zij ook niet.
194
00:23:45,520 --> 00:23:51,357
Die escapades bleven in Parijs
en Versailles niet lang geheim.
195
00:23:59,000 --> 00:24:04,791
De koning gaf haar het Petit Trianon
dat ooit voor Pompadour was gebouwd.
196
00:24:04,960 --> 00:24:08,840
Marie-Antoinette had nu
een eigen plek en was dolblij.
197
00:24:09,000 --> 00:24:13,278
Ze richtte meteen ook maar
de tuinen opnieuw in. Zo amusant.
198
00:24:14,600 --> 00:24:19,436
Kom, Madame de Polignac.
- Wat een rust. Alsof je buiten bent.
199
00:24:19,600 --> 00:24:23,673
Aan het hof is de sfeer triest.
Maar hier is het goed.
200
00:24:23,840 --> 00:24:30,234
Trianon was haar redding. Een kleine
groep intimi bezocht haar daar.
201
00:24:30,400 --> 00:24:33,153
Gaat u mee varen op het Grand Canal?
202
00:24:33,320 --> 00:24:38,838
Misschien wil de prins de Ligne mee.
- Wat een goed idee.
203
00:24:39,000 --> 00:24:43,312
Madame de Polignac was een onmisbare
vriendin geworden.
204
00:24:43,480 --> 00:24:47,633
Boze tongen beweerden
dat de relatie veel verder ging.
205
00:24:47,800 --> 00:24:50,997
Ik ben zo blij met uw aanwezigheid.
206
00:24:51,160 --> 00:24:54,755
En ik dank de hemel elke dag
dat ik u heb ontmoet.
207
00:24:54,920 --> 00:24:57,434
Nu heette ze dan een lesbienne.
208
00:24:57,600 --> 00:25:02,037
Ze woonde in het Trianon. Dat was
het hof een doorn in het oog.
209
00:25:02,200 --> 00:25:08,754
'De koning komt er nooit. Zo maak je
geen kinderen', schreef haar moeder.
210
00:25:08,920 --> 00:25:13,153
Haar kapper en hoedenmaakster
kwamen drie keer per week...
211
00:25:13,320 --> 00:25:18,030
en bleven dan uren. Jong en mooi
als ze was, wilde ze modes lanceren.
212
00:25:18,200 --> 00:25:20,476
De kapsels zijn wat minder hoog.
213
00:25:20,640 --> 00:25:23,280
Gelukkig.
- We konden geen deur door.
214
00:25:23,440 --> 00:25:27,229
Uwe Majesteit heeft het
voor het zeggen.
215
00:25:27,400 --> 00:25:32,634
Zal ik hier nog een krul doen?
- Dat lijkt me niet nodig.
216
00:25:32,800 --> 00:25:39,240
Dat brengt het kapsel in evenwicht.
- Asymmetrie heeft ook z'n charme.
217
00:25:39,400 --> 00:25:41,357
Nee, geen krullen meer.
218
00:25:43,320 --> 00:25:49,350
Leonardo bedacht de bizarre kapsels,
die het mikpunt van spot werden.
219
00:25:50,800 --> 00:25:53,030
Nu nog het schip.
220
00:25:53,200 --> 00:25:58,752
De eerste anonieme pamfletten
werden op straat verkocht.
221
00:25:58,920 --> 00:26:01,434
Ze kwamen uit Versailles.
222
00:26:01,600 --> 00:26:07,596
Marie-Antoinette negeerde ze.
Ze ging op in haar grillen.
223
00:26:08,600 --> 00:26:14,516
Haar moeder berispte haar.
'Al je pleziertjes zijn ongepast.'
224
00:26:14,680 --> 00:26:20,756
Marie-Antoinette luisterde niet.
Ze ging op in feesten en fantasieën.
225
00:26:28,400 --> 00:26:31,836
In het Trianon ontving ze
uitgelezen gasten.
226
00:26:32,000 --> 00:26:35,959
Soms kwam de koning ook.
Men speelde allerlei rollen.
227
00:26:36,120 --> 00:26:41,149
Die avond was Marie-Antoinette
dienstertje. Kostelijk.
228
00:26:45,000 --> 00:26:48,152
Majesteit, van uw nederige dienares.
229
00:26:50,400 --> 00:26:54,155
Heel erg bedankt, Madame.
- Het genoegen is aan mij.
230
00:26:58,640 --> 00:27:04,352
Men was in een eigen wereld.
Er bestond geen andere realiteit.
231
00:27:05,600 --> 00:27:10,959
Maar de koning wist dat zijn rijk in
een ernstige geldcrisis verkeerde.
232
00:27:12,600 --> 00:27:17,754
Strenge winters en slechte oogsten
zouden het land tot verval brengen.
233
00:27:21,400 --> 00:27:27,635
Axel de Fersen, een knappe, Zweedse
officier, kwam in haar leven.
234
00:27:27,800 --> 00:27:33,557
Op z'n kamer in het Trianon
beleefde hij vele avontuurtjes.
235
00:27:33,720 --> 00:27:35,950
De koningin vergaf hem alles.
236
00:27:37,200 --> 00:27:41,910
Ze hield van hem. Hij was dan ook
veel begeerlijker dan Louis XVI.
237
00:27:42,080 --> 00:27:46,836
Mag ik u even stelen?
- Niets kan me aangenamer zijn.
238
00:27:47,000 --> 00:27:50,914
En Fersen leek ook niet ongevoelig
voor haar charme.
239
00:27:51,080 --> 00:27:55,358
Boze tongen spraken
van een verhouding.
240
00:27:56,600 --> 00:28:00,434
Maar niemand had erbij gestaan
en de lamp opgehouden.
241
00:28:00,600 --> 00:28:04,480
Was Louis zo naïef dat hij
haar gangen niet na liet gaan?
242
00:28:04,640 --> 00:28:08,713
En was Marie-Antoinette zo frivool
dat ze risico's nam?
243
00:28:08,880 --> 00:28:12,430
Ze had in elk geval grote
behoefte aan troost.
244
00:28:12,600 --> 00:28:18,039
Als ze al geliefden waren,
was dat op een veel later tijdstip.
245
00:28:18,200 --> 00:28:22,558
Op dat moment wachtte het koninkrijk
op een troonopvolger.
246
00:29:05,600 --> 00:29:10,515
In het kasteel deelde het stel weer
het bed, maar zonder resultaat.
247
00:29:10,680 --> 00:29:16,153
Toch stamde hij af van mannen
die wel raad wisten met de liefde.
248
00:29:16,320 --> 00:29:20,279
Zoiets is dus niet erfelijk.
Hij was een povere minnaar.
249
00:29:20,440 --> 00:29:26,356
Er werd een arts geraadpleegd, die
over een operatie sprak. Meer niet.
250
00:29:26,520 --> 00:29:30,434
Over het gerucht werden
zelfs liedjes gemaakt.
251
00:29:30,600 --> 00:29:33,353
En wat vromere zielen baden.
252
00:29:45,920 --> 00:29:50,153
Het liet Marie-Antoinette koud.
Ze bleef Felsen zien.
253
00:29:50,320 --> 00:29:53,312
Ze liet zich haar genoegens
niet afnemen.
254
00:29:53,480 --> 00:29:57,838
Wilt u me doden?
- Dan zou ik sterven van verdriet.
255
00:29:58,000 --> 00:30:01,630
De koning was niet in staat
haar iets te verwijten.
256
00:30:01,800 --> 00:30:06,033
Billijkte hij dat ze andermans
gezelschap prefereerde?
257
00:30:06,200 --> 00:30:09,158
De koning hield niet zo
van deze wereld.
258
00:30:10,920 --> 00:30:14,231
Het hof, met al z'n drukte,
vermoeide hem.
259
00:30:14,400 --> 00:30:17,518
Soms wandelde hij
op de daken van het kasteel.
260
00:30:17,680 --> 00:30:21,355
Dat was de enige plek
waar hij even alleen kon zijn.
261
00:30:21,520 --> 00:30:24,273
Rolland, kom eens hier.
262
00:30:32,000 --> 00:30:36,517
Soms besteedde hij, zielsgelukkig,
uren aan ruwe handarbeid.
263
00:30:36,680 --> 00:30:40,560
Nee, al goed, heren. Al goed.
264
00:30:42,840 --> 00:30:46,629
Brengen jullie loden platen aan
onder het leiendak?
265
00:30:50,200 --> 00:30:54,558
Er zijn minstens twee haken nodig
om ze vast te zetten.
266
00:30:54,720 --> 00:30:57,075
Inderdaad, Majesteit.
267
00:30:57,800 --> 00:31:00,952
Mag ik eens?
- Ja.
268
00:31:01,120 --> 00:31:02,599
Hier, hou vast.
269
00:31:05,400 --> 00:31:09,951
De koningin vond die pleziertjes
beneden z'n waardigheid.
270
00:31:10,120 --> 00:31:15,035
U ziet er uit als een boer die net
achter de ploeg vandaan komt.
271
00:31:15,200 --> 00:31:18,556
Ik ben op het dak geweest. Ik...
- Tot zo.
272
00:31:23,400 --> 00:31:28,031
Het ging slecht met Frankrijk.
De koningin was het ideale mikpunt.
273
00:31:28,200 --> 00:31:31,830
In de vele pamfletten
noemde men haar steriel.
274
00:31:32,000 --> 00:31:35,152
De prinses met de
veelbelovende toekomst...
275
00:31:35,320 --> 00:31:37,834
loste die belofte nu helaas niet in.
276
00:31:38,000 --> 00:31:42,153
Ze verachtte de pamfletten.
Die spraken niet voor het volk.
277
00:31:42,320 --> 00:31:46,996
Het volk hield van haar. En het hof
noemde haar beminnelijk.
278
00:31:47,160 --> 00:31:49,629
Hoe kon ze weten
wat er echt leefde?
279
00:31:49,800 --> 00:31:52,440
Wat stellen liedjes nou voor?
280
00:31:52,600 --> 00:31:57,913
Als je je om die onzin
druk moet maken, leef je niet.
281
00:31:58,080 --> 00:32:02,836
Wat me stoort, is dat sommigen me
blijven zien als een vreemdelinge.
282
00:32:03,000 --> 00:32:07,233
Als een Française tegen wil en dank.
- Schandelijk.
283
00:32:07,400 --> 00:32:12,952
Sommigen noemen het Trianon
al Klein Wenen. Het is onduldbaar.
284
00:32:13,120 --> 00:32:18,240
Ach, dat is niet zo erg. De Fransen
zijn nu eenmaal een grillig volk.
285
00:32:18,400 --> 00:32:23,554
Maar het is een voortreffelijk land.
- Vooral sinds u koningin bent.
286
00:32:32,000 --> 00:32:36,517
Marie-Thérèse was het zat haar
dochter per brief te vermanen...
287
00:32:36,680 --> 00:32:39,433
zonder dat het vrucht afwierp.
288
00:32:39,600 --> 00:32:45,152
Ze zond haar zoon Joseph, koning van
Hongarije, keizer van Oostenrijk.
289
00:32:45,320 --> 00:32:49,791
Marie-Antoinette wist dat haar
broer, die van haar hield...
290
00:32:49,960 --> 00:32:54,238
haar verwijten kwam maken
en daar had ze niet zo'n zin in.
291
00:32:54,400 --> 00:32:56,152
Zegt u me eens...
292
00:32:58,200 --> 00:33:03,639
Voldoet m'n dierbare zus aan de
verplichtingen van uw verbintenis?
293
00:33:03,800 --> 00:33:07,031
Me dunkt van wel,
maar daar gaat het niet om.
294
00:33:07,200 --> 00:33:10,158
Joseph wilde weten
wat er in bed gebeurde.
295
00:33:10,320 --> 00:33:13,358
Louis vertelde wat het probleem was.
296
00:33:13,520 --> 00:33:16,034
En Joseph gaf hem raad...
297
00:33:16,200 --> 00:33:22,230
inwendig scheldend op de artsen en
de naïeve onbeholpenheid van Louis.
298
00:33:22,400 --> 00:33:25,438
Denkelijk had de koning
last van fimosis.
299
00:33:25,600 --> 00:33:30,629
Een voorhuidvernauwing,
die hem hinderde bij het klaarkomen.
300
00:33:30,800 --> 00:33:36,432
Dit kon mettertijd vanzelf overgaan
of hij moest onder het mes.
301
00:33:36,600 --> 00:33:39,353
Waar Louis voor koos,
is niet bekend.
302
00:33:45,520 --> 00:33:51,471
Hoe dan ook, enkele weken later
werd het huwelijk geconsumeerd.
303
00:33:51,640 --> 00:33:54,632
Marie-Antoinette schreef
haar moeder.
304
00:33:54,800 --> 00:33:59,351
De koning nam de proef nog eens
op de som en met hetzelfde succes.
305
00:34:01,200 --> 00:34:03,555
Na zeven jaar werd dat tijd ook.
306
00:34:23,600 --> 00:34:28,629
Eindelijk hoop op een troonopvolger
en een wat verstandiger koningin.
307
00:34:28,800 --> 00:34:31,553
Maar er gebeurde niets.
308
00:34:31,720 --> 00:34:35,156
Lieve broer. Ik hoopte
u te kunnen verblijden.
309
00:34:35,320 --> 00:34:39,234
Ik durf nog niet echt te hopen...
310
00:34:39,400 --> 00:34:43,030
maar ik vertrouw erop
dat dit niet lang zo blijft.
311
00:34:43,200 --> 00:34:47,797
De koning en ik leven nu
in alle opzichten samen.
312
00:34:50,400 --> 00:34:54,553
Eindelijk leefde het paar
in bijna verliefde harmonie.
313
00:35:05,000 --> 00:35:07,753
Hoe voelt u zich?
- Geweldig.
314
00:35:10,200 --> 00:35:11,952
Ik ben zo gelukkig.
315
00:35:15,000 --> 00:35:16,559
Zo gelukkig.
316
00:35:32,400 --> 00:35:35,791
Excuses, ik wilde m'n handen wassen.
- Heel goed.
317
00:35:42,400 --> 00:35:47,679
Buiten de hekken van Versailles
leed het volk. Men had honger.
318
00:35:47,840 --> 00:35:51,117
Door de slechte oogsten
heerste er schaarste.
319
00:35:51,280 --> 00:35:55,956
In de verte begon het te rommelen.
Maar het paar luisterde niet.
320
00:36:10,720 --> 00:36:13,758
De koning wist
dat er problemen waren.
321
00:36:13,920 --> 00:36:17,311
Steeds meer armlastigen
trokken bedelend rond.
322
00:36:17,480 --> 00:36:21,030
De heftige toon van de pamfletten
ontstelde hem.
323
00:36:21,200 --> 00:36:25,159
Maar waarom zou hij de rust
van de koningin verstoren?
324
00:36:34,120 --> 00:36:36,634
In Versailles bloeide het geluk op.
325
00:36:36,800 --> 00:36:41,590
Acht jaar na het huwelijk
was de koningin zwanger. Ze was 22.
326
00:36:51,800 --> 00:36:54,440
Het leven ging weer z'n gangetje.
327
00:36:54,600 --> 00:36:59,151
Aan het hof giste men naar de sekse
van het kind. Vast een jongen.
328
00:37:07,440 --> 00:37:12,435
Op 18 december 1778
baarde Marie-Antoinette een kind.
329
00:37:12,600 --> 00:37:18,039
Het druk bezochte evenement vond
praktisch in het openbaar plaats.
330
00:37:18,200 --> 00:37:23,149
Getuigen moesten kunnen bevestigen
dat het kind van de koningin was.
331
00:37:31,400 --> 00:37:34,358
Ze lijdt wel erg.
- Een stuitligging?
332
00:37:41,720 --> 00:37:44,599
De broers van de koning
stonden vooraan.
333
00:37:44,760 --> 00:37:49,630
Als het kind geen jongen was,
viel de kroon hun weer toe.
334
00:37:49,800 --> 00:37:52,553
Als ze hun oudste broer overleefden.
335
00:37:52,720 --> 00:37:55,678
Het werd Thérèse Charlotte.
336
00:38:00,120 --> 00:38:03,238
Een meisje.
Soms is het geluk aan je zij.
337
00:38:03,400 --> 00:38:07,553
Het geluk? Het is de voorzienigheid.
Kom mee.
338
00:38:12,600 --> 00:38:17,754
Marie-Antoinette had het bijna met
de dood bekocht, maar ze was moeder.
339
00:38:31,400 --> 00:38:34,916
Ze was erg zorgzaam
voor de kleine prinses.
340
00:38:35,080 --> 00:38:39,313
Dat belette haar niet vrolijk
met geld te blijven smijten.
341
00:38:39,480 --> 00:38:44,429
Ze liet een klassieke tempel bouwen
en een uitzichtterras.
342
00:38:44,600 --> 00:38:49,754
Waarom soldij betalen aan soldaten,
waarom duizenden Fransen voeden?
343
00:38:51,520 --> 00:38:54,034
En dan was er nog de Spiegelzaal...
344
00:38:54,200 --> 00:39:00,151
waarin spiegelpanelen de vensters
maskeerden. Modern. En duur.
345
00:39:03,600 --> 00:39:06,752
Wat vindt u ervan?
- Het is heel ingenieus.
346
00:39:06,920 --> 00:39:10,231
Zij verbleef steeds vaker
in het Trianon.
347
00:39:10,400 --> 00:39:14,234
Het hof werd gemeden en spuwde
steeds vaker z'n gal...
348
00:39:14,400 --> 00:39:20,430
over die koningin, die noch hen,
noch de etiquette eer aandeed.
349
00:39:20,600 --> 00:39:25,436
Nee, nee. We zijn onder vrienden.
Ik wil jullie iets laten zien.
350
00:39:25,600 --> 00:39:29,992
In die tijd stuitte de Franse vloot
in het Kanaal op de Engelsen.
351
00:39:30,160 --> 00:39:35,599
Daar schreef ze bezorgd over,
maar zodra ze in 't Trianon was...
352
00:39:35,760 --> 00:39:39,549
waar men om alles lachte,
vergat ze het prompt weer.
353
00:39:43,800 --> 00:39:46,713
Vindt u deze mooi?
- De allermooiste.
354
00:39:46,880 --> 00:39:50,157
Haar passie voor juwelen
kostte de staat geld.
355
00:39:50,320 --> 00:39:55,554
In de geruchten werd dat steeds
meer. De koningin ruïneerde 't land.
356
00:40:06,720 --> 00:40:10,315
Schitterend. Ze zijn schitterend.
357
00:40:10,800 --> 00:40:14,430
M'n beste Böhmer, we nemen ze.
358
00:40:14,600 --> 00:40:16,557
Een uitstekende keus.
359
00:40:17,280 --> 00:40:19,430
Uitstekend, Majesteit.
360
00:40:19,600 --> 00:40:24,436
Jij, Rosine, de gezellin van een
man zonder geld, zonder afkomst?
361
00:40:24,600 --> 00:40:28,434
Laten we geld en afkomst
aan het toeval overlaten.
362
00:40:28,600 --> 00:40:31,240
Als uw bedoelingen maar zuiver zijn.
363
00:40:31,400 --> 00:40:33,960
Rosine, ik aanbid je.
364
00:40:36,240 --> 00:40:38,231
Stil, ongelukkige.
365
00:40:38,400 --> 00:40:42,155
De koningin was dol op toneel.
Er kwam een theater.
366
00:40:42,320 --> 00:40:45,836
Ze speelde Beaumarchais,
een subversieve auteur.
367
00:40:46,000 --> 00:40:51,154
Weet wel, voor je je overgeeft aan
je wroeging, dat ik van je hield.
368
00:40:52,600 --> 00:40:56,230
Mijn geluk lag in het delen
van je miserabele lot.
369
00:40:56,400 --> 00:41:00,951
Deerniswaardige Lindor.
Ik wilde alles achterlaten voor jou.
370
00:41:03,240 --> 00:41:05,356
Maar jouw laffe misbruik...
371
00:41:05,520 --> 00:41:09,593
en de laagheid van Almaviva,
aan wie je me verkocht...
372
00:41:09,760 --> 00:41:13,037
gaven mij dit teken
van m'n zwakheid terug.
373
00:41:13,200 --> 00:41:17,956
Beminde, neem niet
de verkeerde beslissing.
374
00:41:20,800 --> 00:41:25,556
Ze speelde De Barbier van Sevilla,
waarin de adel wordt gefileerd...
375
00:41:25,720 --> 00:41:30,430
zonder te beseffen wat de
subversieve draagwijdte ervan was.
376
00:41:40,760 --> 00:41:46,199
29 november 1780. Marie-Antoinette
krijgt schokkend nieuws.
377
00:41:55,760 --> 00:42:00,357
Keizerin Marie-Thérèse,
haar moeder, is gestorven.
378
00:42:06,400 --> 00:42:08,038
Voelt u zich niet goed?
379
00:42:18,600 --> 00:42:23,436
Ze moest afscheid nemen van haar
moeder, die fascinerende vrouw...
380
00:42:23,600 --> 00:42:25,955
en van haar kindertijd.
381
00:42:26,120 --> 00:42:31,035
Met haar verdween de herinnering
aan het prinsesje dat ze ooit was.
382
00:42:31,200 --> 00:42:33,953
Marie-Antoinette was wees geworden.
383
00:42:45,200 --> 00:42:49,034
Op 22 oktober 1781
baarde de koningin een kind.
384
00:42:49,200 --> 00:42:54,354
Op verzoek van de koning was alleen
de naaste familie erbij.
385
00:43:19,400 --> 00:43:25,749
Eindelijk was het een zoon.
Ze noemden hem Louis-Joseph.
386
00:43:38,400 --> 00:43:41,552
De geboorte werd
in heel Frankrijk gevierd.
387
00:43:41,720 --> 00:43:47,557
Behalve door de broers, van wie werd
gezegd dat ze pamfletten schreven.
388
00:43:47,720 --> 00:43:51,509
Hun kansen op de troon
werden kleiner.
389
00:43:51,680 --> 00:43:56,436
De geboorte veranderde niets
aan het vijandige klimaat.
390
00:43:56,600 --> 00:44:02,312
Er was nergens meer tarwe.
Een oproer dreigde.
391
00:44:02,480 --> 00:44:07,953
Hongerige bendes vielen pakhuizen
van graanhandelaren binnen.
392
00:44:08,120 --> 00:44:12,637
Dit raakt onze zaken toch niet?
- Wie weet wat de toekomst brengt.
393
00:44:12,800 --> 00:44:16,031
Maar de toekomst
van de troon is verzekerd.
394
00:44:16,200 --> 00:44:18,157
Dat was hij toch al.
395
00:44:19,600 --> 00:44:21,591
Kom, laten we wat wandelen.
396
00:44:23,160 --> 00:44:29,350
Geef je niet over aan wrok.
De voorzienigheid waakt over ons.
397
00:44:35,800 --> 00:44:39,919
De koningin, doof en blind,
gaf als een bezetene geld uit.
398
00:44:40,080 --> 00:44:46,429
Deze komen uit Lyon en Venetië.
399
00:44:46,600 --> 00:44:49,592
Schitterend. Eentje hiervan.
400
00:44:49,760 --> 00:44:53,640
Drie van deze.
- Die rode. Prima.
401
00:44:53,800 --> 00:44:57,236
Rose Bertin kwam elke week
met nieuwe modellen.
402
00:44:57,400 --> 00:45:01,314
Marie-Antoinette kocht
zo'n 170 japonnen per jaar.
403
00:45:01,480 --> 00:45:07,431
Intussen vielen, door de hongersnood
van 1782, vele slachtoffers.
404
00:45:07,600 --> 00:45:13,915
Ze zou hebben gezegd: 'Hebben ze
geen brood? Dan eten ze maar cake'.
405
00:45:14,080 --> 00:45:19,439
Maar in de venijnige pamfletten
noemde men haar 'Madame Tekort'.
406
00:45:19,600 --> 00:45:21,238
Nu iets luchtigs.
407
00:45:23,520 --> 00:45:25,955
Heel luchtig en comfortabel.
408
00:45:31,160 --> 00:45:36,792
Met een verrassing. Kijk.
- Heel bijzonder.
409
00:45:38,320 --> 00:45:43,110
De ministers volgden elkaar zonder
succes op. De schatkist was leeg.
410
00:45:43,280 --> 00:45:48,480
Om een indruk van welvaart te geven,
werden grote projecten opgezet.
411
00:45:48,640 --> 00:45:52,679
De tekorten werden steeds groter.
412
00:45:52,840 --> 00:45:55,958
Maar dat alles deerde
de koningin niet.
413
00:46:19,000 --> 00:46:23,949
Majesteit, mag ik even uw aandacht?
- Wat wilt u?
414
00:46:24,120 --> 00:46:27,590
Ik wil u op wat cijfers wijzen.
- Ga naar de koning.
415
00:46:27,760 --> 00:46:29,876
Maar dat had weinig zin.
416
00:46:30,040 --> 00:46:34,034
In 1784 telde Parijs meer
dan 500.000 armlastigen.
417
00:46:34,200 --> 00:46:38,956
Toch schonk Louis z'n vrouw dat jaar
het kasteel van Saint-Cloud...
418
00:46:39,120 --> 00:46:43,398
en daarna dat van Fontainebleau,
dat ze opnieuw inrichtte.
419
00:46:46,640 --> 00:46:50,031
Terugkeer naar de natuur
was de laatste mode.
420
00:46:50,200 --> 00:46:52,271
Daar moest je je aan houden.
421
00:46:52,440 --> 00:46:58,436
Dus liet de koningin in Versailles
achter de tuin een dorpje bouwen,
422
00:46:58,600 --> 00:47:03,754
Men huurde mensen in als boeren en
Marie-Antoinette speelde de boerin.
423
00:47:05,520 --> 00:47:08,638
Er stonden koeien,
er werd boter gemaakt...
424
00:47:08,800 --> 00:47:13,476
er was een kippenhok, een duiventil,
een konijnenhok, een meer.
425
00:47:19,200 --> 00:47:21,077
Het was de koningin ernst.
426
00:47:21,240 --> 00:47:25,757
Ze koos de zaden en de meststoffen,
proefde kazen en vruchten.
427
00:47:27,400 --> 00:47:31,598
Ze stelde een mollenjager aan
en een rattenvanger.
428
00:47:31,760 --> 00:47:37,039
Aan het hof at men de producten. De
hypocriete hovelingen waren verrukt.
429
00:47:37,200 --> 00:47:41,159
Hoewel de vissen uit het meer
gronderig smaakten.
430
00:47:41,320 --> 00:47:45,757
We doen wat aan het tekort.
We leven van onze eigen producten.
431
00:47:49,120 --> 00:47:54,513
Dat tekort verergerde door de
militaire hulp die men toezegde...
432
00:47:54,680 --> 00:47:59,550
aan de Amerikaanse rebellen die
naar onafhankelijkheid streefden.
433
00:48:04,520 --> 00:48:09,390
Men speelde verstoppertje om de
werkelijkheid niet te hoeven zien.
434
00:48:25,120 --> 00:48:28,556
Er brandden dagelijks
10.000 kaarsen op.
435
00:48:28,720 --> 00:48:33,556
Eén kaars kostte het weekloon
van een arbeider.
436
00:48:33,720 --> 00:48:37,156
Dat wist de koningin niet.
Hoe had dat ook gekund?
437
00:48:37,320 --> 00:48:41,837
Voor haar bestond de wereld
achter Versailles niet.
438
00:48:52,840 --> 00:48:56,231
Parijs juichte haar niet meer toe
als ze er was.
439
00:48:56,400 --> 00:49:02,157
Ze werd afgeschilderd als losbandig,
wreed en aan Oostenrijk verknocht.
440
00:49:06,400 --> 00:49:09,040
De affaire met het collier...
441
00:49:09,200 --> 00:49:14,354
hield heel Europa in z'n greep en
gaf Marie-Antoinette de genadeslag.
442
00:49:21,000 --> 00:49:27,838
Het kostte ons 15 jaar om de mooiste
stenen van Europa te verzamelen.
443
00:49:28,000 --> 00:49:31,470
Stenen die u waardig zijn. U alleen.
444
00:49:32,880 --> 00:49:37,033
Beseft u niet dat ze evenveel
kosten als een oorlogsschip?
445
00:49:37,200 --> 00:49:43,754
Maar dat is geen vergelijking. De
functie van de objecten verschilt.
446
00:49:52,200 --> 00:49:55,716
Kardinaal de Rohan was
een groot man in Frankrijk.
447
00:49:55,880 --> 00:50:00,829
Hij was praalziek en ijdel.
Men noemde hem de 'mooie eminentie'.
448
00:50:01,000 --> 00:50:03,071
Als ambassadeur te Wenen...
449
00:50:03,240 --> 00:50:08,599
had hij de keizerin mishaagd.
De koningin mocht hem niet.
450
00:50:15,400 --> 00:50:19,439
Hij ontmoette ene gravin
de la Motte...
451
00:50:19,600 --> 00:50:22,911
die Marie-Antoinette
'mijn nichtje' noemde.
452
00:50:23,080 --> 00:50:27,438
Een vrouw die zo ambitieus en sluw
was dat hij haar geloofde.
453
00:50:27,600 --> 00:50:29,750
Wat verschaft me de eer?
454
00:50:29,920 --> 00:50:31,638
Ik ken Majesteit goed.
455
00:50:31,800 --> 00:50:36,749
Ze overtuigde hem ervan dat ze hem
bij de koningin kon introduceren.
456
00:50:36,920 --> 00:50:40,800
In ruil daarvoor vroeg ze
hem grote sommen gelds.
457
00:50:42,160 --> 00:50:44,834
Toen hoorde ze van het collier.
458
00:50:45,000 --> 00:50:50,439
Met hulp van haar minnaar,
de vervalser Réteau de La Vilette...
459
00:50:50,600 --> 00:50:54,753
bedacht ze een gedurfd plan
om het collier te bemachtigen.
460
00:50:56,320 --> 00:50:59,950
Wat een uitstekend idee.
- Ja, en het gaat lukken.
461
00:51:01,200 --> 00:51:04,830
Ze had een brief die naar ze zei
van de koningin was.
462
00:51:05,000 --> 00:51:09,551
Die was van plan het collier
te kopen via een tussenpersoon.
463
00:51:11,600 --> 00:51:15,355
De kardinaal was onder de indruk.
Hij wist niet...
464
00:51:15,520 --> 00:51:22,358
dat de koningin nooit tekende met
'Marie-Antoinette van Frankrijk'.
465
00:51:26,800 --> 00:51:30,589
Koninginnen tekenden alleen
met hun voornaam.
466
00:51:30,760 --> 00:51:34,594
Toen legden de oplichters
de laatste hand aan hun plan.
467
00:51:34,760 --> 00:51:39,914
La Vilette vond een hoer, Marie
Legay, die zich d'Oliva noemde...
468
00:51:40,080 --> 00:51:42,640
en op Marie-Antoinette leek.
469
00:51:42,800 --> 00:51:47,351
Hij haalde haar over om de gravin
te helpen bij een delicate zaak.
470
00:51:48,920 --> 00:51:51,036
Bent u vrij?
- Jazeker.
471
00:51:51,200 --> 00:51:56,559
Hebt u mij nodig?
- U bent erg lieftallig.
472
00:52:01,800 --> 00:52:07,557
De gravin vroeg haar om voor heel
even voor voorname dame te spelen.
473
00:52:12,000 --> 00:52:17,154
De gravin zei de kardinaal dat de
koningin hem wilde ontmoeten...
474
00:52:17,320 --> 00:52:22,110
op een terras van Versailles.
Hij ging erheen, met kloppend hart.
475
00:52:23,160 --> 00:52:26,357
U weet wat dit wil zeggen.
- Natuurlijk.
476
00:52:27,800 --> 00:52:31,430
De koningin.
De kardinaal was volmaakt gelukkig.
477
00:52:31,600 --> 00:52:35,833
Hij stelde zich garant
voor de aankoop van het collier.
478
00:52:36,000 --> 00:52:38,230
Uwe Eminentie...
479
00:52:38,400 --> 00:52:45,238
In het bijzijn van zo'n illuster
persoon dacht je niet aan zwendel.
480
00:52:45,400 --> 00:52:48,233
Het collier werd
aan de gravin gegeven.
481
00:52:48,400 --> 00:52:55,352
Ze haalden de edelstenen uit hun
kas om ze in Engeland te verkopen.
482
00:52:55,520 --> 00:52:59,798
Als ze hun slag hadden geslagen,
zouden ze vlug verdwijnen.
483
00:53:05,000 --> 00:53:10,154
Niet wetend van de malversaties
beviel de koningin van haar derde.
484
00:53:10,320 --> 00:53:14,757
Ze was dolgelukkig dat ze de koning
nog een zoon kon schenken.
485
00:53:43,200 --> 00:53:47,831
Omdat hem nog niets was betaald,
werd juwelier Böhmer ongerust.
486
00:53:48,000 --> 00:53:54,155
Hij ging ten slotte naar Versailles
om de koningin beleefd te manen.
487
00:53:55,520 --> 00:54:01,914
Majesteit, ik ben hier vanwege
de zaken die we hebben gedaan.
488
00:54:02,080 --> 00:54:05,960
We zijn een belangrijke korting
overeengekomen.
489
00:54:07,800 --> 00:54:12,033
Vanzelfsprekend houden we
de prijs van de juwelen geheim.
490
00:54:12,200 --> 00:54:16,990
Waar hebt u het over?
Ik heb me nergens toe verbonden.
491
00:54:17,160 --> 00:54:20,596
Ik heb niets getekend
en begrijp u niet.
492
00:54:25,400 --> 00:54:30,156
In paniek, want zowat bankroet,
vroeg hij belet bij de koning.
493
00:54:32,000 --> 00:54:36,437
Ik had deze door Hare Majesteit
getekende brief ontvangen.
494
00:54:38,600 --> 00:54:41,274
Dit is niet haar handschrift.
495
00:54:41,440 --> 00:54:42,919
Dat zei ik u al.
496
00:54:44,000 --> 00:54:45,479
U kunt gaan.
497
00:54:47,080 --> 00:54:52,632
De koningin legde de koning uit
dat dit doorgestoken kaart was.
498
00:54:52,800 --> 00:54:58,239
De kardinaal was een oplichter en
schuldig aan majesteitsschennis.
499
00:54:58,400 --> 00:55:02,234
De koning liet hem
in Versailles arresteren.
500
00:55:02,400 --> 00:55:06,030
Hij werd naar de Bastille gebracht.
501
00:55:06,200 --> 00:55:08,430
De zaak van het collier.
502
00:55:08,600 --> 00:55:11,160
De zaak baarde veel opschudding.
503
00:55:11,320 --> 00:55:18,158
Afgaande op de reputatie van de
koningin gaf men haar de schuld.
504
00:55:18,320 --> 00:55:21,233
Rohan verdedigde zich
met overtuiging.
505
00:55:21,400 --> 00:55:24,392
Ik zag de brief,
getekend door de koningin.
506
00:55:24,560 --> 00:55:27,313
Hoe kon ik weten
dat hij vervalst was?
507
00:55:27,480 --> 00:55:29,357
Ik ben ook slachtoffer.
508
00:55:29,520 --> 00:55:33,639
De rechters zagen snel in
dat de la Motte de schuldige was.
509
00:55:33,800 --> 00:55:39,512
Ze werd veroordeeld tot kastijding,
brandmerking en celstraf.
510
00:55:39,680 --> 00:55:45,039
De kardinaal werd met een
meerderheid onschuldig verklaard.
511
00:55:45,200 --> 00:55:49,194
Voor de koningin was het
een vernederende nederlaag.
512
00:55:49,360 --> 00:55:54,719
Dat vonnis was uitermate beledigend.
513
00:55:54,880 --> 00:55:56,678
U moet iets doen.
514
00:55:58,920 --> 00:56:05,553
Ik zal onmiddelijk handelen. Dat
lijkt me niet meer dan rechtvaardig.
515
00:56:05,720 --> 00:56:10,749
De ovaties die Rohan kreeg, getuigen
van ondankbaarheid jegens mij.
516
00:56:12,160 --> 00:56:16,791
Maar ik hoop ooit, met uw steun,
te zullen triomferen.
517
00:56:18,200 --> 00:56:23,639
Rohan werd naar buiten verbannen.
Dat zag men als een zwaktebod.
518
00:56:23,800 --> 00:56:27,759
Een compensatie voor de koningin.
Nog een fout dus.
519
00:56:31,000 --> 00:56:34,436
Een koningin is schuldig,
als men haar dat acht.
520
00:56:34,600 --> 00:56:39,834
Hierna is de publieke opinie in
meerderheid tegen Marie-Antoinette.
521
00:56:40,000 --> 00:56:44,915
De pamfletten tegen de koningin.
Koop ze.
522
00:56:45,080 --> 00:56:50,154
De pamfletten tegen de koningin.
En het verhaal van het collier.
523
00:56:50,320 --> 00:56:54,951
Klein geld, graag.
Nog een fijne dag.
524
00:56:55,120 --> 00:56:58,238
Het was een smerige campagne.
525
00:56:58,400 --> 00:57:03,156
Nooit eerder was een koningin
het mikpunt van zoveel haat.
526
00:57:14,960 --> 00:57:17,839
Een epidemie van schotschriften...
527
00:57:18,000 --> 00:57:23,393
tegen alle mensen van het hof.
Zelfs u wordt niet gespaard.
528
00:57:25,080 --> 00:57:29,313
Dat men in die termen
over u spreekt, is monsterlijk.
529
00:57:29,480 --> 00:57:35,237
Wat moeten we nu doen? Hoe vinden we
de auteurs en hoe hen te straffen?
530
00:57:35,400 --> 00:57:37,835
Kunnen we die excessen bezweren?
531
00:57:38,000 --> 00:57:41,231
Ze negeert de inhoudelijke kant
van de zaak.
532
00:57:41,400 --> 00:57:45,871
De koningin zag haar titel
als door God gegeven.
533
00:57:46,040 --> 00:57:48,634
Zo was het en zo zou het blijven.
534
00:57:48,800 --> 00:57:52,156
Daar kon niets of niemand
iets aan veranderen.
535
00:57:59,080 --> 00:58:03,950
Ze mengde zich nu in staatszaken,
maar haar imago bleef hetzelfde.
536
00:58:05,000 --> 00:58:09,631
Nu viel men de koning aan. De ene
hongersnood volgde op de andere.
537
00:58:09,800 --> 00:58:15,159
De hongersnoden van 1782 en 1785
hadden het land uitgeput.
538
00:58:17,720 --> 00:58:23,830
Het Parijse parlement wilde
de macht van de koning beperken.
539
00:58:24,000 --> 00:58:28,278
Het raakte in conflict met Louis
over nieuw te drukken geld.
540
00:58:32,080 --> 00:58:37,951
We moeten een voorstel doen voor een
betere verdeling van de belastingen.
541
00:58:38,120 --> 00:58:42,239
Zo kunnen we het tekort verkleinen
en welvaart creëren.
542
00:58:42,400 --> 00:58:44,596
Geen sprake van.
543
00:58:44,760 --> 00:58:50,631
We moeten nieuwe bankbiljetten
drukken, al is het parlement tegen.
544
00:58:50,800 --> 00:58:55,556
U bent de koning en het is uw recht
dit land naar behoren te besturen.
545
00:59:01,120 --> 00:59:02,918
Misschien hebt u gelijk.
546
00:59:03,960 --> 00:59:08,591
Majesteit, met alle respect,
maar deze cijfers zeggen genoeg.
547
00:59:08,760 --> 00:59:11,752
Ja, ik ken uw mening
over dit onderwerp.
548
00:59:11,920 --> 00:59:15,356
Heren, ik zou graag de uwe horen.
549
00:59:22,520 --> 00:59:27,754
Overal ontstonden brandhaarden,
maar koning en koningin zagen niets.
550
00:59:27,920 --> 00:59:31,595
De winter was ijskoud.
Weer was er hongersnood.
551
00:59:47,400 --> 00:59:50,995
De situatie was rampzalig.
Er was geld nodig.
552
00:59:51,160 --> 00:59:53,037
Dus nieuwe belastingen.
553
00:59:53,200 --> 00:59:59,037
Het parlement weigerde en wilde
de Staten-Generaal bijeenroepen.
554
00:59:59,200 --> 01:00:06,152
Louis was ontredderd, maar
overtuigd van z'n terechte macht.
555
01:00:14,720 --> 01:00:16,438
Ik weet het niet meer.
556
01:00:16,600 --> 01:00:21,959
Laat u vooral niet verslaan. U hebt
de religie en het recht aan uw kant.
557
01:00:22,120 --> 01:00:25,636
De koningin schonk alleen Fersen
haar vertrouwen.
558
01:00:25,800 --> 01:00:28,633
Maar de Zweed had
achterhaalde ideeën.
559
01:00:28,800 --> 01:00:33,192
Hij zag het volk als uitschot
dat moest worden bedwongen.
560
01:00:33,400 --> 01:00:37,598
En de stoelendans
van de ministers ging verder.
561
01:00:37,760 --> 01:00:41,355
De koning liet Necker terugroepen...
562
01:00:41,520 --> 01:00:45,559
die in 1777 al hoofd van financiën
was geweest.
563
01:00:49,520 --> 01:00:53,150
Dit is de beste beslissing
die u kunt nemen, Sire.
564
01:01:01,480 --> 01:01:03,949
Men verwacht een gebaar van u.
565
01:01:06,320 --> 01:01:08,436
Hopelijk hebt u gelijk.
566
01:01:08,600 --> 01:01:14,994
Necker zag maar één oplossing. Het
bijeenroepen van de Staten-Generaal.
567
01:01:15,160 --> 01:01:19,916
Dat was een lichaam
dat drie ordes telde.
568
01:01:20,080 --> 01:01:23,835
De kerk, de adel en de derde stand.
569
01:01:34,800 --> 01:01:40,990
Verzoeken en klachten van alle
Fransen werden aan ze voorgelegd.
570
01:01:41,160 --> 01:01:45,552
Ze eisten allemaal een betere
verdeling van de belastingen.
571
01:01:56,320 --> 01:01:59,551
U had die convocatie
nooit moeten tekenen.
572
01:01:59,720 --> 01:02:04,840
Zo maakt u degenen die uw besluiten
terugdraaien belangrijk.
573
01:02:05,000 --> 01:02:06,957
Ik kon niet anders.
574
01:02:09,520 --> 01:02:12,558
De onvrede onder de bevolking
is te groot.
575
01:02:13,600 --> 01:02:18,515
Op 5 mei 1789 openden Louis XVI
en Necker de Staten-Generaal.
576
01:02:18,680 --> 01:02:22,435
De verhouding tussen de leden
en Louis was slecht...
577
01:02:22,600 --> 01:02:26,878
maar niemand dacht nog aan het
verwerpen van de monarchie.
578
01:02:33,400 --> 01:02:39,237
Op 4 juni 1789 stierf Louis-Joseph,
de oudste zoon.
579
01:02:39,400 --> 01:02:42,233
Hij was altijd al zwak en ziekelijk.
580
01:02:42,400 --> 01:02:45,552
Het was het tweede kind
dat het paar verloor.
581
01:02:45,720 --> 01:02:51,636
In 1786 werd een tweede dochter
geboren die korte tijd later stierf.
582
01:02:51,800 --> 01:02:54,633
In die tijden van tegenspoed...
583
01:02:54,800 --> 01:02:58,759
hadden ze nauwelijks tijd
om om hun kinderen te rouwen.
584
01:03:21,600 --> 01:03:23,557
We moeten verder, Madame.
585
01:03:25,600 --> 01:03:27,079
Dat moet.
586
01:03:43,400 --> 01:03:46,836
Er was geen brood in Parijs.
Er waren opstootjes.
587
01:03:47,000 --> 01:03:49,514
Het volk was tegen de stemmethode.
588
01:03:49,680 --> 01:03:53,150
De adel en de kerk kregen
de meeste zetels...
589
01:03:53,320 --> 01:03:56,312
terwijl zij in de meerderheid waren.
590
01:03:56,480 --> 01:04:00,439
Ik heb 30.000 mannen
bij de poorten staan.
591
01:04:00,600 --> 01:04:03,069
Die opstand moet gestraft.
592
01:04:03,240 --> 01:04:08,713
De derde stand trotseert uw macht
niet, maar eist z'n rechten op.
593
01:04:08,880 --> 01:04:11,793
Men deelt de macht niet
met een koning.
594
01:04:13,000 --> 01:04:16,231
De derde stand geniet
de steun van het volk.
595
01:04:16,400 --> 01:04:20,359
Stuur er een eenheid op af,
dan is het geregeld.
596
01:04:20,520 --> 01:04:24,150
Dat raad ik u af, Sire.
Dat geeft nog meer problemen.
597
01:04:24,320 --> 01:04:28,553
Die mening deel ik niet en
m'n vertrouwelingen ook niet.
598
01:04:33,600 --> 01:04:36,752
De gebeurtenissen
volgden elkaar snel op.
599
01:04:36,920 --> 01:04:42,996
De afgevaardigden van kerk en adel
sloten zich aan bij de derde stand.
600
01:04:43,160 --> 01:04:46,232
Louis hief de debatvergadering op.
601
01:04:46,400 --> 01:04:53,238
Op 20 juni kwamen de afgevaardigden
bijeen voor de eed op de Kaatsbaan.
602
01:04:53,400 --> 01:04:59,316
Op 9 juli werd besloten het land
een nieuwe grondwet te geven.
603
01:04:59,480 --> 01:05:02,950
De koninklijke macht
kreeg een serieuze knauw.
604
01:05:10,000 --> 01:05:14,437
Necker was populair.
Zijn ontslag bezielde het volk.
605
01:05:14,600 --> 01:05:19,834
Op 14 juli werd de Bastille,
het symbool van de macht, bestormd.
606
01:05:20,000 --> 01:05:22,310
Op 16 juli volgde de abdicatie.
607
01:05:22,480 --> 01:05:27,236
Necker kwam terug, maar kreeg
de zaak niet onder controle.
608
01:05:27,400 --> 01:05:29,914
Toen brak de revolutie uit.
609
01:05:30,080 --> 01:05:32,959
De hovelingen verlieten Versailles.
610
01:05:33,120 --> 01:05:37,830
Een nieuw aangerukt regiment
veroorzaakte nieuwe onrust.
611
01:05:38,000 --> 01:05:42,551
Marie-Antoinette nam smartelijk
afscheid van Mme de Polignac.
612
01:05:42,720 --> 01:05:44,199
Daarheen.
613
01:05:46,800 --> 01:05:49,838
We moeten weg. Zo snel mogelijk.
614
01:05:50,000 --> 01:05:52,992
Het Franse volk is gek geworden.
615
01:05:53,160 --> 01:05:56,312
Maar waar moeten we heen?
- Naar Wenen.
616
01:05:56,480 --> 01:06:01,316
Onder begeleiding van m'n broer.
- Angst is geen goede raadgever.
617
01:06:01,480 --> 01:06:05,553
Veel soldaten zijn nog trouw
aan de koning.
618
01:06:05,720 --> 01:06:12,239
Als we vluchten, kan dat op verraad
lijken. We moeten blijven.
619
01:06:12,400 --> 01:06:16,553
Als we blijven, zijn we verloren.
Dat weet ik, dat voel ik.
620
01:06:17,600 --> 01:06:20,911
De Fransen haten me
en ik weet niet eens waarom.
621
01:06:21,080 --> 01:06:24,835
Ik begrijp uw angsten, Madame.
622
01:06:25,000 --> 01:06:28,231
Maar ik sluit me aan bij
de graaf de Provence.
623
01:06:33,200 --> 01:06:37,159
Denk toch na, Monsieur.
- Ik heb mijn besluit gegeven.
624
01:06:40,400 --> 01:06:43,995
Dat besluit zou Louis XVI
nog vaak betreuren.
625
01:06:44,160 --> 01:06:48,154
Maar die dag kon zelfs de koningin
hem niet doen wankelen.
626
01:06:49,200 --> 01:06:54,354
Ik ben bang voor de kinderen en voor
mezelf. We zijn tenslotte bedreigd.
627
01:06:58,000 --> 01:07:01,231
Ik weet niet waarvoor
ik moet kiezen.
628
01:07:01,400 --> 01:07:05,598
Maar nu weggaan zou laf zijn.
629
01:07:08,800 --> 01:07:14,671
Laten we dan tenminste Versailles
verlaten en het parlement opheffen.
630
01:07:16,600 --> 01:07:20,992
Dat kan niet. Dat zouden
de afgevaardigden niet accepteren.
631
01:07:23,200 --> 01:07:28,434
Zij dienen u te gehoorzamen. Bent u
nog steeds koning van Frankrijk?
632
01:07:28,600 --> 01:07:31,160
Zoals u nog steeds koningin bent.
633
01:07:40,200 --> 01:07:42,157
Nog steeds koningin.
634
01:07:42,320 --> 01:07:47,759
Op 4 augustus deden kerk en adel
afstand van hun privileges.
635
01:07:47,920 --> 01:07:50,309
Een nieuwe wereld leek geboren.
636
01:07:50,480 --> 01:07:55,554
Op 26-8 werd de proclamatie voor de
rechten van de mens uitgesproken.
637
01:07:55,720 --> 01:08:02,399
Voortaan gold: Vrijheid,
Gelijkheid en Broederschap.
638
01:08:04,600 --> 01:08:09,231
Op 5 oktober rukten woedende
Parijzenaars op naar Versailles...
639
01:08:09,400 --> 01:08:12,631
om de vorst en vorstin te gijzelen.
640
01:08:12,800 --> 01:08:15,838
U moet vluchten, Majesteit.
Snel, snel.
641
01:08:16,000 --> 01:08:22,440
Op de 6e bezette men Versailles.
Overal klonk: 'Weg met hen'.
642
01:08:22,600 --> 01:08:25,035
Wie zijn die mensen?
643
01:08:25,200 --> 01:08:29,433
De koning en de koningin
begrepen het nog steeds niet.
644
01:08:29,600 --> 01:08:34,037
Wat zij als een oproer zagen,
was uitgegroeid tot een revolutie.
645
01:08:34,200 --> 01:08:39,559
Voor het eerst van haar leven
zag de koningin wat ze niet kende...
646
01:08:39,720 --> 01:08:43,793
en wat ze nooit had willen
kennen. Het volk.
647
01:08:49,600 --> 01:08:54,436
Ze zag hun nooddruft en ellende.
En ook hun haat en hun woede.
648
01:08:54,600 --> 01:08:58,992
Een woede die geen enkel koninklijk
gebaar nog kon bedwingen.
649
01:09:06,760 --> 01:09:10,913
Een tijdperk liep ten einde.
De geschiedenis sloeg op hol.
650
01:09:11,080 --> 01:09:14,550
Van toen af aan was de wens
van het volk een bevel.
651
01:09:20,200 --> 01:09:25,832
De reis met de koets naar Parijs
duurde zes uur. Oneindig lang.
652
01:09:26,000 --> 01:09:29,356
Men bracht het gezin onder
in de Tuilerieën.
653
01:09:29,800 --> 01:09:33,759
Fersen, de eeuwig trouwe vriend,
waakte over hen.
654
01:09:35,600 --> 01:09:38,638
M'n dierbare vriend.
- Hoe gaat het met u?
655
01:09:40,000 --> 01:09:42,753
Goed. Goed.
656
01:09:47,480 --> 01:09:50,996
Ik word dagelijks
beledigd en bedreigd.
657
01:09:51,160 --> 01:09:55,233
Als ze me zien, word ik bespot
door een dronken menigte...
658
01:09:55,400 --> 01:09:57,437
die ik nooit wat heb gedaan.
659
01:09:57,600 --> 01:10:02,674
Madame, ik smeek u. Neem
uw kinderen mee en verlaat Parijs.
660
01:10:07,400 --> 01:10:10,552
Vergeef me dat ik blijf weigeren
dat te doen.
661
01:10:11,600 --> 01:10:14,035
Ik behoor niet toe aan mezelf.
662
01:10:14,200 --> 01:10:17,556
Ik moet blijven waar het lot
me heeft gebracht.
663
01:10:17,720 --> 01:10:23,352
Ik zou m'n moeder onwaardig zijn
als ik man en kroost verliet.
664
01:10:24,400 --> 01:10:28,155
Maar Madame, het gaat juist
om uw kinderen.
665
01:10:33,600 --> 01:10:38,151
Ze nam een besluit en wist ook
de koning te overtuigen.
666
01:10:38,320 --> 01:10:41,517
In de nacht van 20 juni 1791 ...
667
01:10:41,680 --> 01:10:46,993
wist het gezin met een kleine
hofhouding te ontsnappen.
668
01:10:52,200 --> 01:10:57,957
Fersen had de vlucht georganiseerd.
Ze reden richting Oostenrijk.
669
01:10:59,200 --> 01:11:03,751
Maar de koning had z'n identiteit
niet goed genoeg verborgen.
670
01:11:04,800 --> 01:11:09,556
Ze werden in Varennes gearresteerd
en teruggebracht naar Parijs.
671
01:11:11,200 --> 01:11:15,717
Die vlucht sloeg het vertrouwen
dat men nog in hem had de bodem in.
672
01:11:27,200 --> 01:11:32,878
Louis had in een brief de revolutie
op alle fronten veroordeeld.
673
01:11:33,040 --> 01:11:36,351
Die brief werd gevonden
en openbaar gemaakt.
674
01:11:39,200 --> 01:11:43,990
Ze werden dag en nacht bewaakt
en behandeld als gevangenen.
675
01:11:44,160 --> 01:11:46,549
Ze waren overbodig geworden.
676
01:11:48,320 --> 01:11:51,950
Het principe van de soevereiniteit
lag onder vuur.
677
01:11:52,120 --> 01:11:57,513
Er werd over gestemd. Het parlement
bereidde een wet voor.
678
01:11:57,680 --> 01:12:00,354
De koning behield het vetorecht.
679
01:12:01,320 --> 01:12:06,918
Het volk gaf Louis en z'n gade
de bijnaam 'Mr en Mme Veto'.
680
01:12:07,080 --> 01:12:11,438
Steeds meer afgevaardigden
waren voor de republiek.
681
01:12:11,600 --> 01:12:16,629
Marie-Antoinette bemiddelde en
discuteerde met gematigde politici.
682
01:12:16,800 --> 01:12:19,952
Ze smeekte de koning
om zich te verzetten.
683
01:12:30,120 --> 01:12:33,158
In die tijd
schreef Marie-Antoinette:
684
01:12:33,320 --> 01:12:36,950
De last die op me drukt,
is te zwaar om te dragen.
685
01:12:37,120 --> 01:12:41,512
En als ik me niet zo nauw verbonden
voelde met m'n kinderen...
686
01:12:41,680 --> 01:12:43,956
zou ik bijna willen sterven.
687
01:12:54,800 --> 01:13:00,318
Het bewapende volk zette de aanval
in op de resten van de monarchie.
688
01:13:00,480 --> 01:13:04,599
Op 20 juni 1792 bezetten
oproerkraaiers de Tuilerieën.
689
01:13:04,760 --> 01:13:09,072
De garde die de familie moest
beschermen, werd afgeslacht.
690
01:13:09,240 --> 01:13:13,154
Bestijg je troon. Bestijg hem.
691
01:13:13,320 --> 01:13:18,918
Onder leiding van Santerre
werd de koning overmeesterd.
692
01:13:24,400 --> 01:13:25,879
Zet dit op.
693
01:13:28,400 --> 01:13:31,438
De koning moest zich voegen
naar hun riten.
694
01:13:31,600 --> 01:13:34,991
Hef je glas op de gezondheid
van de burgernatie.
695
01:13:44,040 --> 01:13:50,434
Op de gezondheid van ons volk.
- Van de natie.
696
01:13:54,520 --> 01:13:58,753
Ik drink op de gezondheid
van de natie.
697
01:14:13,200 --> 01:14:16,591
Ook Marie-Antoinette
ontkwam niet aan hen.
698
01:14:16,760 --> 01:14:19,036
Ze bood ze dapper het hoofd.
699
01:14:19,200 --> 01:14:24,149
Het aanwezige kind verzachtte
de stemming. Ze werden gespaard.
700
01:14:25,720 --> 01:14:29,429
De revolutie joeg
Marie-Antoinette schrik aan.
701
01:14:29,600 --> 01:14:32,035
Hulp was hier niet te vinden.
702
01:14:32,200 --> 01:14:38,151
Ze vroeg Oostenrijk en Duitsland
schriftelijk om hulp.
703
01:14:38,320 --> 01:14:42,712
Maar de vijand liet zich meeslepen
door de jonge patriotten...
704
01:14:42,880 --> 01:14:46,350
die massaal toestroomden
om de natie te redden.
705
01:14:51,160 --> 01:14:58,112
De Convention riep het land
op 22-9 uit tot republiek.
706
01:14:59,000 --> 01:15:01,037
De koning werd afgezet...
707
01:15:01,200 --> 01:15:04,192
en het gezin werd opgesloten
in de Temple.
708
01:15:05,400 --> 01:15:08,552
Er ontvouwde zich
een vreemd gezinsleven.
709
01:15:20,400 --> 01:15:26,510
Ben ik voorbestemd om te leven
in zo'n tijd, met zulke mensen?
710
01:15:26,680 --> 01:15:29,832
Het bewind werd steeds strenger.
711
01:15:30,000 --> 01:15:34,039
Er restte nog één hoop:
hulp uit het buitenland.
712
01:15:34,200 --> 01:15:38,353
Een manifest van Brunswick,
chef der bondgenoten...
713
01:15:38,520 --> 01:15:44,152
vol dreigementen, mocht de koning
wat overkomen, wekte grote woede op.
714
01:15:51,720 --> 01:15:56,237
Vijandelijke troepen staken de
grens over. Er dreigde gevaar.
715
01:15:56,400 --> 01:16:01,952
Om Frankrijk te redden, moest Europa
'met stomheid geslagen' worden.
716
01:16:21,840 --> 01:16:26,437
De koning werd aangeklaagd.
Z'n proces werd afgeraffeld.
717
01:16:26,600 --> 01:16:30,594
Er was geen weg terug.
Er moest een offer worden gebracht.
718
01:16:30,760 --> 01:16:35,630
Niet zozeer de koning als wel
de monarchie moest sterven.
719
01:16:37,800 --> 01:16:44,319
Door de Convention ter dood
veroordeeld, nam Louis afscheid.
720
01:17:40,400 --> 01:17:44,951
Op 21 januari 1793 stierf hij
onder de guillotine.
721
01:18:02,000 --> 01:18:05,994
In september ging de koningin
naar de Conciergerie.
722
01:18:06,160 --> 01:18:09,312
Oostenrijk had haar
in de steek gelaten.
723
01:18:10,600 --> 01:18:13,240
Ze werd gescheiden van haar zoons...
724
01:18:13,400 --> 01:18:17,712
ontdaan van haar persoonlijke
bezittingen en opgesloten.
725
01:18:41,400 --> 01:18:44,995
De republiek werd ook
van binnenuit bedreigd.
726
01:18:45,160 --> 01:18:48,835
Er werd terreur gedecreteerd.
De koppen rolden.
727
01:18:49,000 --> 01:18:51,560
Twijfelaars werden geëlimineerd.
728
01:18:51,720 --> 01:18:54,234
Iedereen vreesde voor z'n leven.
729
01:18:54,400 --> 01:18:57,791
Marie-Antoinette fungeerde
als zondebok.
730
01:19:01,000 --> 01:19:07,349
Nepotisme, verkwisting, wreedheid,
haat jegens het volk.
731
01:19:07,520 --> 01:19:12,640
Koket, een slet, een roofdier,
een Oostenrijkse wolvin.
732
01:19:12,800 --> 01:19:17,192
Een tijgerin die opzettelijk
haar volk uithongerde.
733
01:19:23,320 --> 01:19:25,152
Lesbienne, criminele.
734
01:19:25,320 --> 01:19:29,791
De incarnatie van het kwaad,
die ons bloed zou willen drinken.
735
01:19:42,800 --> 01:19:46,236
Op instigatie van Robespierre
en Hébert...
736
01:19:46,400 --> 01:19:51,349
werd een proces gevoerd tegen haar
die men nu de weduwe Capet noemde.
737
01:19:54,160 --> 01:19:58,438
Ze werd beschuldigd van verraad,
van heulen met de vijand...
738
01:19:58,600 --> 01:20:04,357
en van 't verspillen van staatsgeld.
Er moest een daad worden gesteld.
739
01:20:06,000 --> 01:20:11,359
We hebben niet genoeg tijd om de
verdediging goed voor te bereiden.
740
01:20:13,400 --> 01:20:15,357
U hebt gelijk.
741
01:20:15,520 --> 01:20:19,639
Ik zal de Convention vragen
ons drie dagen meer te geven.
742
01:20:19,800 --> 01:20:24,556
Dat zou een groot verschil maken.
- Laten we beginnen.
743
01:20:26,200 --> 01:20:29,158
Maar de Convention
sloeg het verzoek af.
744
01:20:38,080 --> 01:20:42,756
De koningin verdedigde zich
op intelligente en krachtige wijze.
745
01:20:46,600 --> 01:20:49,956
U hebt de vrijheid
voortdurend beknot.
746
01:20:50,120 --> 01:20:53,112
U wilde hoe dan ook
de troon weer bestijgen.
747
01:20:53,280 --> 01:20:57,956
We wilden de troon niet weer
bestijgen, want we zaten er al op.
748
01:20:58,120 --> 01:21:00,760
Welk belang hecht u
aan de republiek?
749
01:21:00,920 --> 01:21:04,470
Het welzijn van Frankrijk
staat voor mij voorop.
750
01:21:04,640 --> 01:21:08,474
Denkt u dat koningen nodig zijn
voor dat welzijn?
751
01:21:08,640 --> 01:21:10,950
Daar kan niemand over oordelen.
752
01:21:12,080 --> 01:21:16,358
Wat hebt u in te brengen tegen
de beschuldigingen van incest?
753
01:21:25,680 --> 01:21:27,637
Waarom antwoordt u niet?
754
01:21:29,720 --> 01:21:34,749
Omdat een moederhart weigert
antwoord te geven op zo'n aanklacht.
755
01:21:36,200 --> 01:21:39,591
Ik doe een beroep op alle moeders
hier aanwezig.
756
01:21:46,400 --> 01:21:49,438
Het gif is niet inherent
aan deze eeuw.
757
01:21:49,600 --> 01:21:54,231
Lasterpraat is het zekerste middel
om iemand te doden.
758
01:21:54,400 --> 01:21:58,633
Men vergiftigt de simpelste
en onschuldigste dingen.
759
01:21:58,800 --> 01:22:04,000
Men maakt de brave burger blind
en voert het volk dronken.
760
01:22:04,160 --> 01:22:07,915
Men schildert ons af
als bloedzuigers...
761
01:22:08,080 --> 01:22:10,959
terwijl we gevangenen zijn...
762
01:22:11,120 --> 01:22:17,150
en voor het welzijn van Frankrijk
ons bloed zouden willen geven.
763
01:22:17,320 --> 01:22:20,756
Een paar uur na het proces
werd het vonnis geveld.
764
01:22:20,920 --> 01:22:22,558
Burgeres Capet.
765
01:22:23,600 --> 01:22:28,549
U bent veroordeeld tot de dood door
de valbijl. Morgen, bij zonsopgang.
766
01:22:28,720 --> 01:22:31,599
Ze verliet de zaal
zonder iets te zeggen.
767
01:22:31,760 --> 01:22:35,151
En zonder enig teken
van zwakte of boosheid.
768
01:22:35,320 --> 01:22:39,837
Haar laatste brief was gericht
aan haar schoonzus Elisabeth.
769
01:22:40,000 --> 01:22:44,039
Aan u, m'n zuster,
schrijf ik m'n laatste brief.
770
01:22:44,200 --> 01:22:50,037
Mij wacht de dood. Geen smadelijke
dood, als een misdadiger.
771
01:22:50,200 --> 01:22:55,036
Ik ga me voegen bij uw broer,
die net als ik onschuldig was.
772
01:22:55,200 --> 01:23:00,149
Ik hoop me, net als hij, flink
te tonen in de laatste ogenblikken.
773
01:23:00,320 --> 01:23:04,951
Ik ben kalm, zoals men dat is
als men een zuiver geweten heeft.
774
01:23:06,000 --> 01:23:12,554
Het berouwt mij m'n kinderen te
moeten verlaten. Voor hen leefde ik.
775
01:23:14,480 --> 01:23:18,235
M'n zoon, denk aan de laatste
woorden van je vader...
776
01:23:18,400 --> 01:23:21,392
en neem nooit wraak voor onze dood.
777
01:23:26,800 --> 01:23:28,359
Ik had vrienden.
778
01:23:29,400 --> 01:23:32,870
De gedachte hen nooit meer
te zullen zien...
779
01:23:33,040 --> 01:23:36,749
is een treurige gedachte,
die ik meeneem in de dood.
780
01:23:39,000 --> 01:23:44,154
Ik sluit u in m'n armen,
net als m'n arme, dierbare kinderen.
781
01:23:46,120 --> 01:23:50,637
Het is hartverscheurend
ze voor altijd te moeten verlaten.
782
01:23:50,800 --> 01:23:52,552
Vaarwel.
783
01:23:57,120 --> 01:23:58,679
Vaarwel.
784
01:25:06,800 --> 01:25:09,155
Vertaling:
The Service Station
66552
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.
Afrikaans
Albanian
Amharic
Arabic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bengali
Bosnian
Bulgarian
Catalan
Cebuano
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Dutch
Esperanto
Estonian
Finnish
French
Frisian
Galician
Georgian
German
Greek
Gujarati
Haitian Creole
Hawaiian
Hungarian
Icelandic
Indonesian
Irish
Italian
Kazakh
Khmer
Korean
Kurdish (Kurmanji)
Kyrgyz
Lao
Latvian
Lithuanian
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Maltese
Maori
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Nepali
Norwegian
Pashto
Polish
Portuguese
Romanian
Russian
Samoan
Serbian
Sesotho
Shona
Sinhala
Slovak
Slovenian
Somali
Spanish
Swahili
Swedish
Tajik
Thai
Turkish
Ukrainian
Urdu
Uzbek
Vietnamese
