Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated: {363}{507},, Ta ziemia jak ma�o kt�ra|nadawa�a si� do wojny. {513}{650}Twarda, spalona s�o�cem odrzuci�a|gor�cy, niszcz�cy wp�yw bitwy'". {846}{929},, Nie jest pon�tn�, dziewicz� krain�, {935}{1021}nie ma zieleni,|kt�r� gwa�ci�aby wojna. {1064}{1141}Ta ziemia jest twarda, nieust�pliwa'". {1184}{1394}�WIAT W OGNIU WOJNY {1600}{1745}WOJNA NA PUSTYNI {1789}{1959}Afryka P�nocna 1940 - 1943 {2221}{2313}Scenariusz i realizacja {2330}{2441}Narracja wersji angielskiej|sir Laurence Olivier {2570}{2696}10.06.1940 r. Mussolini wypowiedzia�|wojn� Francji i Wlk. Brytanii. {2879}{2989}�o�nierze W�och! Do broni! {3079}{3180}Poka�cie �wiatu swoj� wol�... {3240}{3280}ducha... {3333}{3385}i m�stwo! {3526}{3572}Niczym wsp�czesny rzymski konsul {3578}{3637}duce marzy� o imperium. {3642}{3728}Zd��y� podbi�|Abisyni� i ujarzmi� Libijczyk�w. {3735}{3791}Mia� jednak wi�ksze ambicje. {3913}{4010}W 1940 r. Nie byli�my|przygotowani do wojny. {4041}{4115}To by�o posuni�cie|czysto polityczne. {4120}{4213}Duce uwa�a�, �e Hitler zdobywa|za du�o i za szybko. {4219}{4301}Ba� si�, �e je�li nie uczyni|�adnego gestu {4308}{4458}i nie podejmie inicjatywy,|nie zdob�dzie �up�w wojennych. {4730}{4785}Mussolini zwr�ci� uwag� na Egipt. {4810}{4890}Egipt nad Nilem i Kana�em Sueskim. {4947}{5022}Jesieni� 1940 r.|Pos�a� p� miliona �o�nierzy {5028}{5172}do s�siaduj�cej z Egiptem Libii,|a 300 tysi�cy do Etiopii. {5178}{5233}Do walki z nimi|przygotowywa�o si� zaledwie {5240}{5319}30 tysi�cy �o�nierzy brytyjskich|z Si� Pustyni Zachodniej. {5940}{6047}13 wrze�nia 1940 r.,|gdy trwa�a Bitwa o Angli�, {6053}{6124}w�oscy �o�nierze wyruszyli|na podb�j Egiptu. {6341}{6461}Wobec przewagi liczebnej wroga|oddzia�y brytyjskie wycofa�y si�. {6600}{6672}Po 4 dniach W�osi|zbli�yli si� do Sidi Barrani, {6678}{6730}miasta le��cego prawie|100 km w g��b Egiptu. {6734}{6845}Tam si� zatrzyma�y.|Do Kairu zosta�o im 500 km. {6900}{6955}Patrz�c z perspektywy lat, {6961}{7044}wej�cie do Egiptu|olbrzymich kolumn wojska {7050}{7098}wydaje si� czym� niezwyk�ym. {7105}{7178}Mieli�my ma�o czo�g�w|do ich ochrony. {7192}{7313}P�niej te kolumny utworzy�y|ufortyfikowane obozy. {7489}{7570}To bardzo pomog�o O'Connorowi. {7581}{7709}Dow�dca wojsk brytyjskich wykorzysta�|przerw�, by przygotowa� kontratak. {7716}{7825}W�osi zbudowali na granicy ci�g|umocnionych pozycji. {7836}{7983}Uznali�my, �e s� po�o�one daleko od|siebie i nie b�d� mog�y si� wspiera�. {7989}{8091}Otoczyli�my je|i zaatakowali�my od ty�u, {8097}{8159}odcinaj�c zaopatrzenie. {8391}{8494}O'Connor rozpocz�� operacj�,|kt�ra mia�a trwa� tylko 4 dni {8498}{8602}ze wzgl�du na mo�liwo�ci czo�g�w, {8606}{8719}niedostatek wody, paliwa|i amunicji. {8748}{8830}Uda�o mu si� zaskoczy� wroga. {8836}{8881}Dotar� za Sidi Barrani. {8888}{8956}Rankiem za�ama� si� op�r W�och�w. {9475}{9600}O'Connor, wykorzystuj�c|zdobyczne pojazdy {9606}{9689}i zasoby wody oraz paliwa, {9698}{9848}przed�u�y� 4-dniow� bitw�|w wielotygodniow� ofensyw�. {9952}{10078}W jej rezultacie dotar� do Bengazi,|a nawet dalej, do El Agheila. {10081}{10170}Zdobyto obszar r�wny|Anglii i Francji ��cznie. {10173}{10263}Dla Brytyjczyk�w by� to niewiarygodny|sukces, niezwykle potrzebny, {10269}{10334}ze wzgl�du na Bitw� o Brytani�. {10341}{10441}Dla W�och kl�ska w p� roku|od przyst�pienia do wojny {10445}{10522}oznacza�a koniec|imperialnych ambicji. {10536}{10567}Mussolini powiedzia�: {10573}{10688},, Potrzebuj� tysi�ca poleg�ych, aby|usi��� przy stole konferencyjnym'". {10694}{10755}Oczywi�cie, poleg�o ich wi�cej. {11005}{11077}Do niewoli trafi�o|200 tysi�cy W�och�w. {11323}{11359}Mieli do��. {11381}{11481}Cz�sto byli szcz�liwi,|�e mog� si� podda�. {11495}{11609}Rado�� sprawia�o nam,|�e mieli tak� przewag� liczebn�. {11617}{11784}Jeden brytyjski �o�nierz prowadzi�|do obozu tysi�ce W�och�w. {11802}{11903}Nazywali�my ich,, panami'".|,, Prosz� t�dy, panowie'". {11936}{12027}Trypolis, stolica Libii, znalaz�a si�|w zasi�gu O'Connora. {12045}{12163}Wtedy Churchill przerzuci�|najlepsze oddzia�y do Grecji. {12169}{12281}Nie mogli�my jednocze�nie|walczy� o Grecj� i Trypolis. {12300}{12463}Uwa�am, �e mogli�my wzi�� Trypolis|i zachowa� szanse na Grecj�. {12475}{12589}Stracili�my mo�liwo�� szybkiego|zako�czenia wojny w Afryce. {12595}{12652}To by� fatalny b��d. {12663}{12773}Gdyby�my przyst�pili do ataku,|wyparliby�my wroga. {12780}{12875}Przyjmuj� na siebie win�,|�e tego nie zrobili�my. {12881}{12959}Post�pi�em niewybaczalnie. {13009}{13116}12 lutego 1941 r.|Hitler ruszy� na pomoc. {13213}{13344}Do Trypolisu pop�yn�y ma�e,|zwrotne si�y, nazwane Afrika Korps. {13734}{13831}Zadanie Afrika Korps polega�o {13838}{13978}na zwi�zaniu walk�|si� brytyjskich �o�nierzy, {13984}{14081}aby os�oni� po�udniow�|flank� Europy. {14106}{14263}Nie my�leli�my o Egipcie|ani Kanale Sueskim. {14388}{14469}Aby ocali� Mussoliniego|przed nast�pn� kl�sk�, {14475}{14588}Hitler wys�a� bohatera z Francji|- Erwina Rommla. {14766}{14888}W porcie w Trypolisie|w lutym 1941 r. {14909}{14991}Rommel powiedzia�|mojemu przyjacielowi, {15000}{15078}porucznikowi Huntowi,|kt�ry by� in�ynierem. {15106}{15194},, Hunt, masz mi zbudowa�|150 czo�g�w'". {15203}{15291}Zdumionego Hunta|Rommel zapyta�: {15297}{15409}Czy nie ma w porcie drewna|i p��tna �aglowego, {15416}{15509}z kt�rych mo�na uszy� pokrowce|na 150 volkswagen�w? {15559}{15638}Te,, czo�gi'" wprowadzi�y|Brytyjczyk�w w b��d. {15688}{15769}Rommel jeszcze nic nie wiedzia�|o walce na pustyni. {15772}{15822}By� za to zuchwa�y i dzielny. {15825}{15928}Rommel to idealny dow�dca|w tym teatrze wojny. {15931}{16031}Dzia�ania toczy�y si�|na ogromnym obszarze {16038}{16113}z ograniczon� liczb� �o�nierzy. {16119}{16222}M�g� wi�c zastosowa�|taktyk� walki morskiej. {16234}{16306}By�o tam niewiele miast i miasteczek. {16313}{16444}Arabowie nie sprawiali|nam �adnych trudno�ci. {16588}{16697}Wieczorem, tu� po przybyciu,|Afrika Korps skierowano na front. {16756}{16828}Rommel wierzy� w szybki atak. {17047}{17084}Ostatniego dnia marca, {17088}{17191}nie maj�c wszystkich si�,|zaatakowa� pod El Agheila. {17197}{17322}I w 12 dni posun�� si�|800 km w g��b Egiptu. {17356}{17438}Zupe�nie jak w zabawie|w czarnego luda. {17463}{17500},, Rommel nadchodzi! '" {17506}{17613},, Rommel szybko przemierza pustyni�!|Wyno�my si� st�d! '" {17625}{17731}Teraz Brytyjczycy tysi�cami|trafiali do niewoli. {18013}{18084}Rommel kaza� mi i�� ci�gle naprz�d. {18091}{18137}Dotarli�my do Derny, {18141}{18272}zbieraj�c po drodze angielskich|�o�nierzy i genera��w. {18278}{18362}W�r�d nich znalaz� si�|s�awny O'Connor. {18378}{18438}By�o to wiele kilometr�w|za nasz� lini� frontu. {18444}{18556}Na pustyni, natkn�li�my si� na|grup� zwiadowcz� Rommla. {18566}{18687}Prze�y�em ogromny wstrz�s.|Nie s�dzi�em, �e mi si� to przydarzy. {18691}{18738}By�em zbyt zarozumia�y! {18750}{18816}Tak si� narodzi�a legenda Rommla. {18825}{18931}Szybko zepchn��|Brytyjczyk�w do punktu wyj�cia. {18938}{19022}Zosta�a jedna ma�a kropka|na mapie - Tobruk. {19122}{19225}160 km za lini� frontu utrzyma�|pozycje garnizon australijski. {19231}{19309}Nie dopu�ci� Rommla do portu. {19406}{19469}Dop�ki Tobruk|pozostawa� brytyjski, {19475}{19591}zagra�a� zaopatrzeniu Rommla|i utrudnia� marsz w g��b Egiptu. {19678}{19750}Rommel nie zdo�a� zdoby�|Tobruku z marszu. {19756}{19809}Przygotowa� si� do obl�enia. {19834}{19884}Wezwa� na pomoc Luftwaffe. {20366}{20447}Tobruk prze�y�|ponad 1000 nalot�w. {20709}{20828}Angielska marynarka wymieni�a za�og�|Tobruku na oddzia�y polskie, {20834}{20916}po�udniowoafryka�skie,|indyjskie i brytyjskie. {20928}{21034}W Tobruku otrzymywano|wy��cznie racje �ywno�ciowe, {21041}{21134}ale trzeba podzi�kowa� marynarce|za wspania�� robot�. {21266}{21353}W 1941 r. Angielska Royal Navy|panowa�a na Morzu �r�dziemnym. {21359}{21491}Rok wcze�niej w porcie|Tarent zada�a silny cios {21497}{21619}Dzi�ki temu brytyjskie konwoje p�ywa�y|bez szczeg�lnych k�opot�w. {21634}{21734}Co wi�cej, dzia�aj�c z Malty,|brytyjska marynarka {21741}{21838}mog�a|atakowa� konwoje do Trypolisu. {22619}{22719}Brytyjskie zaopatrzenie|dociera�o, Rommel nic nie dostawa�. {22731}{22881}Nie m�g� wyruszy� w g��b Egiptu,|bo nie mia� paliwa do czo�g�w. {22916}{23038}Nie m�g� te� zdoby� Tobruku,|cho� bardzo si� o to stara�. {23053}{23138}Tobruk sta� si� symbolem|brytyjskiej zawzi�to�ci, {23144}{23203}niemal takim|jak twarz Churchilla. {23222}{23322}Zadr�czali nas rykiem megafon�w. {23334}{23416}Nazywali nas dobrowolnymi|wi�niami Tobruku. {23422}{23550}Maszyna propagandowa Rommla|wzywa�a do kapitulacji. {23563}{23703}Nie zwracali�my na to uwagi.|Powtarzali�my sobie, �e wytrwamy. {23928}{24056}Od odwrotu spod Dunkierki|nie by�o �wiat�a na ko�cu tunelu. {24063}{24209}Z powod�w politycznych, a przede|wszystkim dla morale naszego narodu, {24213}{24328}powstrzymanie Niemc�w by�o wa�ne.|Musieli�my pokaza�, �e to potrafimy. {24338}{24400}W tym momencie wojna|na pustyni zamar�a. {24406}{24484}By� to czas gromadzenia zapas�w|i przygotowywania plan�w. {24491}{24616}Niemcy skuteczniej ni�|Brytyjczycy stosowali czo�gi. {24641}{24813}Szkolono nas w strzelaniu w marszu,|w niemal kawaleryjskich szar�ach. {24888}{25013}W latach 20. i 30. Niemcy zbadali|t� kwesti� dok�adniej od nas. {25019}{25150}Ponadto Rommel|i �o�nierze uczyli si� we Francji. {25156}{25278}Wiedzieli wi�c, �e czo�gi|s� najskuteczniejsze wtedy, {25284}{25356}gdy czekaj� na wroga w ukryciu. {25372}{25438}Na otwartym polu|tak maj� manewrowa�, {25444}{25534}aby wci�gn�� go na w�asn�|artyleri� przeciwpancern�. {25726}{25842}G��wn� broni� Rommla|by�o 88-milimetrowe dzia�o Kruppa. {25864}{26000}W 1940 r. Dziesi�tkowa�o|francuskie czo�gi, teraz brytyjskie. {26025}{26105}Mia�o zasi�g ponad 1000 metr�w. {26138}{26250}Niemcy mogli dok�adnie wycelowa�|i bez trudu rozbi� czo�g. {26351}{26444}Mogli strzela� do nas, zanim|odpowiedzieli�my ogniem. {26451}{26573}Z naszymi dzia�ami 2- i 6-funtowymi|nie mieli�my szans. {26626}{26713}Rommel mia� przewag� w taktyce|i w sprz�cie. {26719}{26800}Cieszy� si� zaufaniem|swojego szefa, Hitlera. {26814}{26932}Na jego przeciwnika, Wavella,|naciska� Churchill. {26938}{27031}Kiedy mu si� nie powiod�o,|zast�pi� go gen. Claude Auchinleck. {27042}{27163}Auchinleck mianowa� dow�dc�|8. Armii genera�a Cunninghama, {27188}{27324}kt�ry pokona� W�och�w w Afryce|Wschodniej i przywr�ci� cesarza Hajle {27349}{27419}By� jednak �o�nierzem piechoty|i nic nie wiedzia� o czo�gach. {27437}{27500}By�y kluczem do sukcesu, {27506}{27570}ale brytyjskie czo�gi|pozostawia�y wiele do �yczenia. {27576}{27656}By�y kiepskie pod wzgl�dem|mechanicznym. {27664}{27770}Brakowa�o cz�ci|albo by�y ?le zmontowane. {27788}{27881}W przeciwie�stwie do Niemc�w,|Anglicy mieli ma�o transporter�w. {27888}{28000}Ich czo�gi musia�y pokonywa�|du�e odleg�o�ci na g�sienicach. {28032}{28163}Poszczeg�lne odcinki g�sienicy s�|po��czone za pomoc� szpilki. {28169}{28295}Na pustyni w ruchome cz�ci|g�sienic dostawa� si� piach. {28313}{28464}G�sienica czo�gu najlepiej|si� sprawdza w b�ocie. {28548}{28625}Dla Churchilla|na pustyni za d�ugo trwa� impas. {28631}{28750}Potrzebowa� zwyci�stwa, zw�aszcza|po pora�kach na Ba�kanach. {28756}{28881}Od nowych dow�dc�w|��da� ofensywy. {29269}{29381}Mieli wi�cej sprz�tu, ale|nie zmienili taktyki. {29394}{29463}Rommel m�g� odczuwa� pokus�|powt�rzy� s�owa Wellingtona: {29469}{29519},, Przybyli t� sam� star� drog� {29525}{29600}i zatrzymali�my ich|w ten sam stary spos�b'". {29676}{29769}W 5 dni listopada Cunningham|straci� 300 czo�g�w, {29775}{29852}2/3 stanu, wiele na skutek awarii. {29858}{29938}Powiedzmy, �e g�sienica|spad�a i czo�g stan��. {29944}{30062}Podczas bitwy|mo�na tylko ucieka�. {30069}{30158}Nie mogli�my odzyska�|czo�gu na pustyni. {30164}{30226}Nie mieli�my �rodk�w. {30238}{30326}My zawsze opuszczali�my|pole bitwy, {30332}{30414}a fryce zawsze na nim zostawali. {30438}{30568}Mogli�my nawet odnie�� sukces, ale|to fryce wypierali nas z pola bitwy. {30580}{30649}Ich sprz�t te� miewa� awarie, {30655}{30763}ale bardziej o niego dbali|i robili wszystko, {30769}{30845}aby zaraz po zmroku go odzyska�. {30862}{30969}Rommel przekona� Cunninghama,|�e ten przegra� bitw�. {30975}{31038}Auchinleck by� zdecydowany pozosta�. {31044}{31144}Zwolni� Cunninghama|i mianowa� Ritchiego. {31150}{31208}Zaryzykowa�, aby zosta� i walczy�. {31420}{31517}Gdy Brytyjczykom grozi�a przegrana, {31523}{31606}czo�gom Rommla zabrak�o paliwa. {31644}{31681}Odblokowano Tobruk. {31688}{31769}Zmuszono Rommla do|wycofania si� 800 km do punktu wyj�cia. {31775}{31819}W pierwszy dzie� �wi�t|Bo�ego Narodzenia {31825}{31900}Bengazi trzeci raz|przesz�o w inne r�ce. {31931}{32024}Anglik�w ma�o dzieli�o|od wygranej w Afryce. {32030}{32098}Kiedy pozbawiono ich|�o�nierzy i sprz�tu, {32105}{32177}bo przyst�pienie Japonii do wojny {32188}{32238}zagra�a�o bazom w Birmie|i na Malajach, {32248}{32406}szans� realnych i wa�nych zdobyczy|na Bliskim Wschodzie {32418}{32638}stracono na rzecz czego�|bardzo w�tpliwego {32645}{32755}i prawdopodobnie nieop�acalnego|na Dalekim Wschodzie. {32789}{32867}Po 2 tygodniach|Rommel kontratakowa�. {33044}{33189}Odebra� Bengazi os�abionym Anglikom|i zn�w zagrozi� Tobrukowi. {33195}{33326}Zatrzymano go pod Gazal�.|Ponownie dosz�o do impasu. {33806}{33926}Warunki na pustyni tworzy�y|kole�e�stwo wyj�tkowe w ca�ej wojnie. {33932}{33981}Dla wielu by�a to prywatna wojna. {33988}{34063}Ostatnia, podczas kt�rej|zachowywano pozory rycersko�ci. {34219}{34306}Gdy si� gdzie� zatrzymywali�my|i panowa�a cisza, {34313}{34419}oczyszczali�my kawa�ek pustyni|i grali�my w pi�k�. {34444}{34523}Obie strony wykazywa�y|sportow� postaw�. {34527}{34667}Mecz�w pi�karskich nie przerywano|ogniem artyleryjskim. {34738}{34824}Skromna dieta opiera�a si�|na biskwitach i wo�owinie. {34830}{34981}Jedli�my wo�owin� sma�on�,|gotowan� i z psimi biskwitami. {34998}{35094}Biskwity dla ps�w.|Psy nie chcia�y ich je��. {35131}{35200}Po�ywienie i woda stanowi�y|problem. {35207}{35256}Stale grozi�a biegunka. {35338}{35398}Niemcy wynale�li kanister na wod�, {35402}{35563}kt�ry zazdro�ni Anglicy podpatrzyli|i nazwali,, szkopsk� puszk�'". {35613}{35708}Wod� racjonowano.|Dostawali�my szklank� dziennie, {35714}{35752}do mycia i golenia. {35758}{35845}Cz�sto, gdy pododdzia�|odbiera� racj�, {35851}{35944}wlewa� j� do he�mu i wszyscy|golili si� w jednej wodzie. {35955}{36088}Przede wszystkim by�o bardzo,|bardzo gor�co. {36102}{36230}Panowa� taki upa�, �e na b�otniku|mo�na by�o usma�y� jajko. {36236}{36356}Naprawd�, mo�na by�o rozbi� jajko|na powietrzu i od razu skwiercza�o. {36450}{36539}Najwi�ksz� plag� dla �o�nierzy|pustyni by�y muchy. {36545}{36617}Dokucza�y i przenosi�y choroby. {36623}{36712}Muchom by�o wszystko jedno,|kt�r� stron� prze�laduj�. {36718}{36817}Trwa�a rywalizacja,|kto zabije najwi�cej much. {36825}{36944}Muchy utuczone by�y na poleg�ych. {36955}{37106}Kiedy si� je zabija�o, rozchodzi� si�|taki od�r, �e zbiera�o si� na wymioty. {37112}{37200}Otrzymali�my rozkaz,|by przesta� zabija� muchy. {37206}{37250}Mieli�my zostawi� je w spokoju. {37313}{37449}Jedna mucha w ci�gu roku|ma 9 milion�w potomstwa. {37539}{37617}Zdarza�y si� ataki skorpion�w i �mij. {37623}{37719}A kiedy wia� wiatr,|wsz�dzie si� wdziera� py� i piach. {37850}{37967}Mia�ki py� zatyka� wszystko,|nawet dysze w ga�nikach. {38013}{38049}Stawa�y zegarki. {38057}{38125}Mieli�my k�opoty jelitowe. {38131}{38192}Biegunka by�a|wyj�tkowo dolegliwa, {38200}{38269}bo przez jelita|przesuwa� si� piasek. {38283}{38375}Trzeba by�o na przyk�ad|przej�� z kwatery do latryny. {38388}{38457}Nale�a�o zabra� kompas. {38477}{38595}Czasem �o�nierze nie wracali,|bo zapomnieli go wzi��. {38662}{38743}Podczas burzy piaskowej|przerywano walk�. {38749}{38795}Na pocz�tku wszyscy si� cieszyli. {38807}{38944}Po 3 dniach my�leli: Niech minie|burza i zacznie si� walka. {39007}{39126}Ritchie zaplanowa� ofensyw� na|maj z ameryka�skimi czo�gami, {39132}{39188}Rommel jak zwykle zacz�� pierwszy. {39220}{39288}Ritchie niewiele si� nauczy�|na b��dach poprzednik�w. {39300}{39423}Za�o�y� ci�g umocnionych|oboz�w i tworzy� pola minowe. {39425}{39481}Jak O'Connor W�och�w, {39483}{39561}tak Rommel zaszed�|Brytyjczyk�w od otwartego skrzyd�a. {39581}{39669}Stali�my na po�udniu,|na wprost Bir Hakeim. {39677}{39795}Rano zobaczyli�my|wzbijaj�cy si� w g�r� py�. {39819}{39911}Nadchodzili fryce przez pozycje|7. Dywizji Pancernej. {39917}{40036}To by�o tak,|jakby do kurnika wpad� lis. Panika. {40562}{40638}Czo�gi Ritchiego|przynios�y rozczarowanie. {40656}{40730}Raz jeszcze Brytyjczycy|zostali wyprowadzeni w pole. {40739}{40806}Rommel wygra� bitw�|pod Gazal�. {41113}{41206}Rommel zn�w mia�|szans� na zdobycz, {41217}{41318}kt�rej Churchill|chcia� mu odm�wi� - Tobruk. {41525}{41592}Nie zadbano o umocnienia|Tobruku. {41600}{41681}Ju� nie by�y tak|pot�ne jak rok wcze�niej. {42319}{42401}Radio Berlin poda�o wiadomo��|o kapitulacji Tobruku. {42411}{42514}Dla Churchilla by�a to przykra chwila.|Dla Rommla szczyt kariery. {42520}{42586}F�hrer mianowa� go|feldmarsza�kiem. {42769}{42836}Brytyjczycy wycofali si�|w g��b Egiptu. {42842}{42892}Dalej ni� przedtem. {42905}{42961}Jeszcze nigdy nie widzia�em|takiego chaosu. {42969}{43069}Wygl�da�o na to, �e ju� nic|nie uratuje sytuacji. {43075}{43212}Drogi na pustyni by�y zapchane|przez wszelkiego typu pojazdy. {43218}{43269}Nikt nic nie wiedzia�. {43275}{43369}Na szcz�cie,|nasze lotnictwo by�o silniejsze. {43375}{43438}Inaczej zostaliby�my zmia�d�eni. {43518}{43600}Rozpacz trzeba by�o ukry�. {43606}{43707}Brytyjczycy maskowali j�|typowo - nonszalancj�. {43725}{43813}Rommla spodziewano si�|wieczorem w Kairze. {43819}{43863}M�j ambasador, lord Killearn, {43869}{43973}wyda� kolacj� dla 80 os�b w klubie|Mohammed Ali {43977}{44069}i powiedzia�:,, Kiedy ju� przyjedzie,|b�dzie wiedzia�, gdzie nas znale��'". {44100}{44214}Min�li Mersa Matruh,|Maaten Bagush, Fuk�, Dabakale. {44239}{44342}Brytyjczycy cofali si�,|a� 30 czerwca 1942 r. {44357}{44498}Dostali si� do stacji kolejowej|zaledwie 100 km od Aleksandrii, Al-Alamajn. {44823}{44964}Auchinleck nie przypadkiem wybra� to|miejsce na decyduj�c� bitw� o Egipt. {45169}{45275}To inny teren ni� miejsce|poprzednich bitew. {45281}{45338}Morze rozci�ga�o si� na p�nocy, {45344}{45438}ale tutaj 65 km w g��b l�du,|le�a�o inne morze, {45463}{45601}morze s�onych b�ot i ruchomych|piask�w, nieprzejezdnych dla czo�g�w. {45639}{45682}Depresja Al-Kattara. {45743}{45880}Dot�d w bitwach na pustyni|pozostawiano otwarte skrzyd�o. {45887}{45969}Pod Al-Alamajn Rommel musia�|wymy�li� co� nowego. {46082}{46156}Auchinleck toczy� bitw� o Egipt. {46164}{46280}Po Tobruku zwolni� Ritchiego|i przej�� dow�dztwo 8. Armii. {46387}{46456}Ale Churchill zamierza�|zwolni� tak�e i jego. {46480}{46532}Rommel nie czeka�|na decyzj� Churchilla. {46538}{46656}Rzuci� zm�czone oddzia�y|do ostatniej pr�by zdobycia Egiptu. {46813}{46950}W lipcu podczas decyduj�cej bitwy|Auchinleck go zatrzyma�. {46982}{47058}By�a to bardzo wa�na bitwa. {47064}{47181}Niewiele brakowa�o,|a straciliby�my ca�y Bliski Wsch�d. {47449}{47536}W sierpniu Churchill przyjecha�|podbudowa� morale wojska. {47558}{47688}Przyj�cie zgotowane przez|8. Armi� podnios�o go na duchu. {47705}{47800}Wyznaczy� Alexandra|na miejsce Auchinlecka. {47819}{47880}Nowym dow�dc� 8. Armii|zosta� Montgomery, {47886}{47962}chocia� w czasie tej wojny|nie by� na pustyni. {47975}{48075}Kiedy zjawi� si� Montgomery,|przyj�li�my go niepewnie. {48086}{48175}Nie widzieli�my jeszcze|u m�czyzny bia�ych kolan. {48188}{48280}Oczywi�cie, obecno�� premiera|z�agodzi�a sytuacj�. {48294}{48363}Mia� na sobie kombinezon,|pali� olbrzymie cygaro, {48369}{48445}a na pantoflach mia�|wyhaftowane litery W.C., {48451}{48520},, W'" na jednym,|,, C'" na drugim. {48531}{48625}By�y to staro�wieckie pantofle,|noszone do smokinga. {48631}{48688}Zagrzewa� nas do walki. {49063}{49163}Prawa pustynnej wojny obr�ci�y si�|przeciwko Rommlowi. {49167}{49262}Im dalej post�powa�,|tym d�u�sze by�y linie zaopatrzenia. {49269}{49413}Wej�cie do Egiptu, by�o jak|przekroczenie Rubikonu przez Cezara. {49501}{49643}Hitler ca�� uwag� kierowa�|na decyduj�cy front wschodni. {49713}{49794}Nasza rola nie by�a a� tak wa�na. {49806}{49902}By� zadowolony,|gdy nie mieli�my k�opot�w. {49913}{50006}Nie m�g� nam zagwarantowa�, {50014}{50127}�e zaopatrzenie dop�ynie|do port�w Afryki P�nocnej. {50327}{50425}Do celu dociera� zaledwie|jeden na cztery statki. {50431}{50505}Rozwi�zanie?|Zmia�d�y� Malt�. {50811}{50931}Luftwaffe Goeringa wierzy�a,|�e bez niczyjej pomocy zniszczy wysp�. {51474}{51570}Stukasy, heinkle, junkersy,|dorniery, messerschmitty. {51575}{51660}Dzie� w dzie� setkami,|wysy�ano je przeciw wyspie. {51667}{51753}Nic nie by�o r�wnie|silnie bombardowane. {52438}{52488}Wytrzyma�a. {52761}{52825}R�wnie niekorzystny|dla Rommla by� fakt, {52829}{52950}�e alianckie samoloty mog�y|startowa� 160 km za lini� frontu. {52967}{53066}Walka na pustyni|charakteryzuje si� starciem {53075}{53183}du�ych ilo�ci czo�g�w, {53200}{53308}ogniem artyleryjskim|i wsparciem lotnictwa. {53338}{53477}W Rosji wsparcie lotnictwa|nie mia�o tak znacz�cej roli, {53486}{53553}poniewa� wojska mia�y|wystarczaj�c� os�on�. {53563}{53700}W Afryce przewaga lotnictwa|decydowa�a o wszystkim. {53792}{53860}Montgomery mia� j� zapewnion�. {53864}{54001}Armia Rommla dostawa�a paliwo|z bazy w Trypolisie, to 2500 km. {54010}{54097}Montgomery sta� zaledwie|100 km od Aleksandrii. {54125}{54266}Za du�a by�a odleg�o�� od port�w:|Bengazi, Trypolisu i Tobruku. {54380}{54512}W trakcie manewr�w na pustyni,|kiedy wyparli�my Rommla, {54516}{54646}oskar�yli�my go o zalewanie rop�|studni. Uwa�ali�my to za pod�o��. {54652}{54751}Kiedy wr�ci� na dawne pozycje,|oskar�y� nas o to samo. {54763}{54908}Chyba po prostu ropa z podziemnych|z�� przecieka�a do studni. {54976}{55075}We wrze�niu|Rommel zachorowa�. {55086}{55127}Hitler wezwa� go do domu. {55154}{55267}Jego ludzie pozostali na pustyni,|drugi rok paleni jej s�o�cem. {55353}{55438}Na pustyni czuli�my si�|jak na ksi�ycu. {55442}{55512}Byli�my sami wobec wszech�wiata. {55563}{55648}�o�nierze Afrika Korps|nie dostawali przepustek. {55650}{55761}Mieli tylko t� pewno��, �e wcze�niej|czy p�niej Brytyjczycy ich zaatakuj�. {55788}{55924}�o�nierze t�sknili za domem.|Woleliby by� z rodzinami. {56142}{56285}To wtedy pewna piosenka|osi�gn�a najwi�ksz� popularno��. {56347}{56439},, Lili Marlene'" by�a cz�ci� domu. {56602}{56699},, Lili Marlene'" zdoby�a|popularno�� tak�e w�r�d Brytyjczyk�w. {56770}{56841}Pozostawali�my w kontakcie z domem. {56852}{56964}S�uchali�my wiadomo�ci.|S�yszeli�my te� dzienniki wroga. {56975}{57067}I przemawia�y do nas s�owa|piosenki. {57328}{57420}Brytyjczycy domowe luksusy|mieli w zasi�gu r�ki. W Kairze. {57425}{57476}W idealnym miejscu na przepustk�, {57484}{57571}dzi�ki barom, bazarom|i innym rozrywkom. {57938}{57991}Oczywi�cie tracili�my tam|pieni�dze. {58179}{58316}75 procent z nich, je�li mog�o|znale�� kobiet�, to j� bra�o. {58461}{58533}Dziwnie si� czuli�my,|my�l�c o Europie, {58538}{58639}w kt�rej obowi�zywa�o zaciemnienie|i panowa�a rozpacz. {58650}{58686}Kair o�lepia� �wiat�ami. {58690}{58789}Mo�na by�o p�j�� na kolacj�,|wyk�pa� si� i wypi�. {58800}{58850}W poniedzia�ek|wracali�my na front. {58924}{59011}Montgomery za g��wne zadanie|uzna� podniesienie morale. {59015}{59113}Dba� o wizerunek tak jak|ameryka�ski polityk. {59127}{59188}Dziennikarze, a zw�aszcza|fotoreporterzy, {59192}{59289}trzymani z daleka przez Wavella i|Auchinlecka, nareszcie byli mile widziani. {59312}{59436}Natychmiast zacz�� odwiedza�|wszystkie formacje 8. Armii. {59440}{59513}Zbiera� �o�nierzy i rozmawia� z nimi. {59520}{59671}Wykorzystywa� pras�, radio i rekwizyty,|takie jak swoje kapelusze. {59701}{59802}Potrzebowali czego�, z czym|mogliby si� uto�samia�, {59813}{59905}czego� innego ni� tylko mundur. {60053}{60174}Niezwyk�e, ale po 3-4 dniach|zapanowa�a w 8. Armii inna atmosfera. {60178}{60300}Pojawi�a si� pewno�� siebie.|Przekona� nas, �e najgorsze za nami {60305}{60384}i �e jest zdecydowany|osi�gn�� sukces. {60390}{60440}Powiedzia�, �e wyda jeden rozkaz: {60448}{60567},, Ka�dy ma zosta� tam, gdzie jest,|tam walczy� i tam zgin��'". {60799}{60876}Montgomery zadba�, aby jego armia|dosta�a najnowocze�niejsz� bro�. {60884}{60951}Naciskany przez Churchilla,|aby przeszed� do ofensywy, {60959}{61049}Monty, jak go nazywano,|nie zamierza� si� �pieszy�. {61053}{61175}Postanowi�, �e wszyscy musz� by�|przygotowani do zbli�aj�cej si� bitwy. {61235}{61325}O przebiegu pierwszych kilku godzin|bitwy mog�y decydowa� miny. {61333}{61383}Niemcy postawili prawie|p� miliona min. {61388}{61458}Dlatego ofensywie nadano kryptonim|,, Operacja Lightfoot - Lekka stopa'". {61463}{61500}Ponury �art. {61550}{61687}Wynaleziony dla Al-Alamajn magnetyczny|wykrywacz min okaza� si� zawodny. {61691}{61775}Rozminowanie trzeba by�o|przeprowadza� po staremu, {61780}{61861}wbijaj�c bagnet w ziemi�|i wyjmuj�c miny. {62149}{62242}Niemieckie pola minowe pod Al-Alamajn|mia�y szeroko�� 8 km. {62250}{62350}Do ich pokonania Montgomery|zebra� �wier� miliona �o�nierzy {62355}{62425}Brytyjczyk�w, Australijczyk�w,|Nowozelandczyk�w, {62430}{62498}Hindus�w, Po�udniowych|Afrykan�w, Grek�w, {62502}{62576}Polak�w, Czech�w|i Wolnych Francuz�w. {62584}{62636}Dwukrotnie wi�cej, ni� mia� Rommel. {62640}{62700}Nic nie zostawiono przypadkowi. {62712}{62812}Byli�my �wietnie wyszkoleni|i pewni siebie. {62838}{62978}Pojedynczy �o�nierz wiedzia�,|co ma robi�. {62992}{63097}Wszystko nam sprzyja�o.|Nie bali�my si� niczego. {63124}{63167}Zawsze my�lisz, {63175}{63241}�e ci si� nic nie stanie. {63287}{63363}23 pa�dziernika 1942 roku. {63367}{63495}W zapadaj�cym zmroku na pozycjach|stan�o 1100 czo�g�w i 1000 dzia�. {63517}{63615}Razem z moim batalionem|k�adli�my miny {63623}{63684}przed naszymi pozycjami. {63700}{63763}Bitwa pod Al-Alamajn zacz�a si�, {63779}{63887}gdy ca�y horyzont stan�� w ogniu. {64217}{64290}Wiele os�b s�dzi,|�e bitwa pod Al-Alamajn {64298}{64358}polega�a na ogniu zaporowym {64363}{64453}i �e wszyscy czekali|na koniec ostrza�u. {64471}{64521}Wcale tak nie by�o. {64533}{64591}Toczy�y si� krwawe walki. {64610}{64672}Wyruszyli�my przed|rozpocz�ciem ostrza�u. {64676}{64825}Nakazano nam i�� wolno,|aby pociski pada�y przed nami. {64913}{64980}Rankiem byli�my bardzo rozczarowani. {64988}{65117}Czo�gi mia�y nas wyprzedzi�,|a one w og�le nie przyby�y. {65125}{65164}Nikt si� nie zjawi�. {65275}{65385}Zanim saperzy zd��yli usun��|miny i otworzy� korytarz, {65389}{65513}Niemcy zorientowali si� w celu ich|dzia�a� i skupili ogie� w tym miejscu. {65625}{65727}Nie mieli�my pewno�ci,|czy nagle mina nie wybuchnie. {65738}{65823}Podczas biegu|przez pole minowe {65827}{65920}pada�y pociski, trwa� ostrza�|z kaem�w i mo�dzierzy. {65925}{65966}S�ycha� by�o wo�ania i krzyki. {65975}{66060}By�a to walka na|wyniszczenie przeciwnika. {66064}{66208}Prowadzono nieustaj�cy atak, {66217}{66325}a� do momentu z�amania|oporu przeciwnika. {66333}{66376}Wymaga�o to czasu. {66392}{66514}Je�li piechota|dochodzi, niszczy dzia�a ppanc., {66522}{66625}W�wczas powinny wej�� czo�gi|i wykorzysta� sytuacj�. {66633}{66700}Dop�ki tak si� nie stanie,|nie ma sukcesu. {66711}{66785}W pierwsze 2 dni Monty|straci� 200 czo�g�w, {66789}{66861}czyli tyle, ile Niemcy|mieli przed bitw�. {66872}{66924}Chory Rommel wr�ci� do Afryki. {66930}{66996}Przeprowadzi� kontratak. {67000}{67113}By� w�ciek�y, �e jego czo�gi tego|nie zrobi�y wcze�niej. {67121}{67158}By�o ju� za p�no. {67251}{67336}Kontratak odparto.|Dozna� ogromnych strat. {67347}{67404}Po obu stronach|zgin�o wielu �o�nierzy. {67663}{67748}Trzymali si�, naprawd� byli uparci. {67773}{67820}Dopiero gdy sko�czyli�my walk�, {67825}{67916}u�wiadomili�my sobie,|ilu zosta�o za nami poleg�ych. {67934}{68038}Powtarzali�my sobie,|�e nic nam si� nie stanie. {68050}{68139}Nagle do nas dotar�o,|�e nie zawsze si� udaje. {68359}{68429}Zab�jczy mecz, taki,|jaki przewidzia� Monty. {68437}{68509}Wstr�tny, przera�aj�cy,|zab�jczy mecz. {68513}{68630}By�a to bitwa z I wojny �wiatowej,|toczona broni� II wojny. {68798}{68871}Bitwa na wyniszczenie toczy�a si�|po my�li Montgomery'ego. {68875}{68950}Nadesz�a chwila wykorzystania|wojsk pancernych. {69370}{69421}Do walki z Niemcami i W�ochami {69425}{69536}ruszy�o 800 czo�g�w, g��wnie|Sherman�w, najnowszych i najlepszych. {69550}{69617}Rommel mia� nieca�e 100. {69825}{69927}Toczy�y si� zaciek�e walki.|Rommel zacz�� si� ugina�. {70299}{70350}Walczono jeszcze 2 dni. {70358}{70453}By�a to najwi�ksza bitwa czo�g�w|w wojnie na pustyni. {70478}{70612}Rommlowi zosta�o 35 czo�g�w,|a Montgomery mia� ich 600. {70661}{70733}Gdy Rommel zamierza� si�|wycofa� na lini� frontu {70738}{70813}le��c� 100 kilometr�w dalej,|Hitler rozkaza� mu zosta�. {70914}{71002}�mier� w czo�gu|jest wyj�tkowo okrutna, {71011}{71150}je�li zostaniesz w nim uwi�ziony,|a maszyna wybucha i p�onie. {71175}{71285}Nigdy nie zapomn�|straszliwych krzyk�w {71295}{71378}�o�nierzy pr�buj�cych si�|wydosta� na zewn�trz. {71738}{71787}Brytyjczycy prze�amali front. {71791}{71936}Po po�udniu 4 listopada, 12 dnia|bitwy, Rommel rozpocz�� odwr�t. {72088}{72199}Zostawi� za sob� tysi�ce W�och�w.|Niemcy przej�li ich transport. {72210}{72276}Pojmano zast�pc� Rommla,|von Thom�. {72463}{72512}Alexander zawiadomi� Churchilla, {72520}{72577}�e mo�e nakaza� bicie w dzwony. {72585}{72692}W Wielkiej Brytanii|bi�y pierwszy raz od Dunkierki. {72800}{72917}6 listopada zacz�a si� ulewa,|spowalniaj�c ucieczk� i po�cig. {72928}{73050}Oficerowie Montgomery'ego|nalegali na marsz do przodu. {73060}{73155}Monty nie zamierza� ryzykowa�|wej�cia w pu�apk�. {73175}{73341}Montgomery zdawa� sobie spraw�,|�e dwukrotnie si� cofali�my. {73352}{73453}Nie zamierza� dopu�ci�|do trzeciego odwrotu. {73533}{73636}Lotnictwo postara�o si�|utrudni� odwr�t Rommla. {73726}{73820}Nie mia� dok�d uciec.|Zosta�a mu pustynia. {73827}{73897}Tak wygl�da�a walka na pustyni. {73905}{74010}Czy sta�e�, czy maszerowa�e�,|zawsze by�e� widoczny. {74499}{74588}Rommel min�� Mersa Matruh,|Sidi Barrani, prze��cz Halfaya. {74596}{74689}�cigany, codziennie|usi�owa� walczy�. {74770}{74896}13 listopada, ku ogromnej rado�ci|Churchilla, odzyskano Tobruk. {74911}{75045}Tydzie� p�niej Bengazi|odbito pi�ty i ostatni raz. {75259}{75349}W po�owie stycznia pad� Trypolis, {75365}{75486}w kt�rym odzyska� wolno�� wzi�ty|wcze�niej do niewoli O'Connor. {75604}{75697}W ko�cu Brytyjczycy mieli|pow�d do rado�ci. {75709}{75789}Churchill odni�s� zwyci�stwo, {75797}{75863}zanim Ameryka|zdominowa�a wojn�. {75950}{76067}W niezwyk�y spos�b dokonali|zwrotu w tej wojnie. {76074}{76236}Ca�y �wiat us�yszy|o naszej pustynnej armii. {76435}{76608}Nie jest to jeszcze koniec,|ani nawet pocz�tek ko�ca, {76614}{76722}ale by� mo�e koniec pocz�tku. {76726}{76861}Wersja polska STUDIO PUBLISHING|na zlecenie POLSKIE MEDIA AMERCOM {76861}{76911}Tekst Ma�gorzata Samborska 34249