All language subtitles for The Hacienda_ The Club That Shook Britain - mp4.H264.1080p
Afrikaans
Akan
Albanian
Amharic
Arabic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bemba
Bengali
Bihari
Bosnian
Breton
Bulgarian
Cambodian
Catalan
Cebuano
Cherokee
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Dutch
Esperanto
Estonian
Ewe
Faroese
Filipino
Finnish
French
Frisian
Ga
Galician
Georgian
German
Greek
Guarani
Gujarati
Haitian Creole
Hausa
Hawaiian
Hebrew
Hindi
Hmong
Hungarian
Icelandic
Igbo
Indonesian
Interlingua
Irish
Italian
Japanese
Javanese
Kannada
Kazakh
Kinyarwanda
Kirundi
Kongo
Korean
Krio (Sierra Leone)
Kurdish
Kurdish (SoranĆ®)
Kyrgyz
Laothian
Latin
Latvian
Lingala
Lithuanian
Lozi
Luganda
Luo
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Malayalam
Maltese
Maori
Marathi
Mauritian Creole
Moldavian
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Montenegrin
Nepali
Nigerian Pidgin
Northern Sotho
Norwegian
Norwegian (Nynorsk)
Occitan
Oriya
Oromo
Pashto
Persian
Polish
Punjabi
Quechua
Romanian
Romansh
Runyakitara
Russian
Samoan
Scots Gaelic
Serbian
Serbo-Croatian
Sesotho
Setswana
Seychellois Creole
Shona
Sindhi
Sinhalese
Slovak
Slovenian
Somali
Spanish
Spanish (Latin American)
Sundanese
Swahili
Swedish
Tajik
Tamil
Tatar
Telugu
Thai
Tigrinya
Tonga
Tshiluba
Tumbuka
Turkish
Turkmen
Twi
Uighur
Ukrainian
Urdu
Uzbek
Vietnamese
Welsh
Wolof
Xhosa
Yiddish
Yoruba
Zulu
Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:02,847 --> 00:00:10,847
Nederlandse ondertitels: Rustroest.
2
00:00:11,600 --> 00:00:17,760
Ik was gek op indie
en toen ging de HaƧienda open.
3
00:00:18,440 --> 00:00:23,480
Of er een ruimteschip landde
in die grauwe stad.
4
00:00:23,576 --> 00:00:28,176
DIT IS HET VERHAAL VAN
EEN RADICAAL ANDERE NACHTCLUB
5
00:00:31,033 --> 00:00:37,493
We probeerden een andere levensstijl
te introduceren in Manchester.
6
00:00:39,543 --> 00:00:42,743
GEFINANCIERD DOOR EEN ICONISCHE BAND
7
00:00:42,880 --> 00:00:44,960
We verdienden niet veel met New Order...
8
00:00:45,000 --> 00:00:48,080
want het meeste ging in de HaƧienda zitten.
9
00:00:48,767 --> 00:00:54,267
We huurden een kelder, een paar
tafels, een paar bands. Simpel.
10
00:00:54,400 --> 00:00:57,320
En vervolgens was het hek van de dam.
11
00:00:59,603 --> 00:01:02,903
HET EPISCH CENTRUM
VAN DE DANCEREVOLUTIE
12
00:01:05,633 --> 00:01:08,293
Het was simpelweg...
fantastisch.
13
00:01:08,826 --> 00:01:12,106
Dat veel blanken niet konden dansen,
maakte niets meer uit.
14
00:01:12,200 --> 00:01:13,820
Dat hoefde je helemaal niet te kunnen.
15
00:01:14,033 --> 00:01:16,413
Je deed gewoon dit
en dit met je armen.
16
00:01:19,000 --> 00:01:22,400
DE CLUB VERANDERDE
EEN HELE GENERATIE
17
00:01:22,600 --> 00:01:25,760
Je verlegde je grenzen.
18
00:01:26,440 --> 00:01:29,900
Het was een revolutie op de dansvloer.
19
00:01:30,700 --> 00:01:35,360
Niemand peinsde er meer over om
2 uur 's morgens naar huis te gaan.
20
00:01:36,292 --> 00:01:42,012
Iedereen vond elkaar geweldig. Die tijd
laat zich maar op Ć©Ć©n manier beschrijven:
21
00:01:42,067 --> 00:01:43,747
Het was geweldig.
22
00:01:47,733 --> 00:01:50,233
DE HAĆIENDA
23
00:01:50,316 --> 00:01:53,216
DE CLUB DIE ENGELAND
DOOR ELKAAR SCHUDDE
24
00:01:58,967 --> 00:02:02,507
Begin jaren '80 was er
niet veel te beleven in Manchester.
25
00:02:03,700 --> 00:02:08,280
Je kon nergens heen.
Ik hield niet van naar de pub gaan.
26
00:02:08,780 --> 00:02:11,480
Je kwam door die deuren...
27
00:02:12,620 --> 00:02:15,400
en daar was die lichte ruimte.
28
00:02:16,300 --> 00:02:19,160
Ik heb nog nooit
een lichter gebouw gezien.
29
00:02:20,180 --> 00:02:26,440
Het was helemaal te gek en ik wilde
er maar wat graag aan meedoen.
30
00:02:26,967 --> 00:02:29,767
De openingsavond was erg stressvol.
31
00:02:30,133 --> 00:02:34,733
21 MEI 1982
OPENING VAN DE HAĆIENDA
32
00:02:34,833 --> 00:02:36,873
We probeerden de boel af te krijgen.
33
00:02:38,267 --> 00:02:44,307
De vloer rond de dansvloer
was pas geverfd en nog nat.
34
00:02:49,167 --> 00:02:53,647
We hadden er planken overheen gelegd,
waar je over moest lopen.
35
00:02:58,133 --> 00:02:59,813
We hadden Bernard Manning.
36
00:02:59,853 --> 00:03:03,773
En niet om mezelf goed te praten,
maar ik had Bernard niet geboekt.
37
00:03:08,093 --> 00:03:11,153
Hij kwam aanrijden in zijn Rolls-Royce,
vertelde een paar moppen...
38
00:03:11,200 --> 00:03:15,540
waar niemand om kon lachen
en na afloop zei hij:
39
00:03:15,633 --> 00:03:18,213
'Hou je geld maar. Dat kun je
goed gebruiken in dit stinkhol.'
40
00:03:28,000 --> 00:03:33,560
De HaƧienda was de
vastgoedversie van Factory Records.
41
00:03:35,960 --> 00:03:39,240
Een van de belangrijkste platenlabels,
voortgekomen uit punkrock...
42
00:03:39,267 --> 00:03:42,507
geleid door de man met visie,
Tony Wilson.
43
00:03:43,287 --> 00:03:46,167
Tony, waarom is de HaƧienda nodig?
44
00:03:46,433 --> 00:03:47,833
Waarom?
45
00:03:48,073 --> 00:03:51,493
Elke periode heeft nu eenmaal
behoefte aan zijn kathedralen.
46
00:03:51,900 --> 00:03:57,440
Elke jeugdcultuur
heeft een eigen plek nodig.
47
00:03:57,600 --> 00:04:01,340
Manchester moet hetzelfde
kunnen bieden als New York en Parijs.
48
00:04:01,567 --> 00:04:06,047
Het zou een schande zijn
als Manchester dat niet deed.
49
00:04:09,307 --> 00:04:14,847
En wij waren financieel in de positie
daar iets aan te doen.
50
00:04:15,733 --> 00:04:22,153
Joy Division was echt bepalend
voor de HaƧienda en Factory Records
51
00:04:22,167 --> 00:04:24,487
Ze creƫerden een nieuw geluid
en een nieuwe stijl.
52
00:04:24,500 --> 00:04:28,780
Dat lag ten grondslag
aan het idee van de HaƧienda.
53
00:04:34,233 --> 00:04:38,833
HOE DE HAĆIENSA ONTSTOND:
HET SUCCES VAN JOY DIVION
54
00:04:42,700 --> 00:04:47,760
Het kwam door Bernard en mij.
We waren bevriend vanaf ons elfde.
55
00:04:48,667 --> 00:04:53,087
Toen punk losbarstte, gingen
Bernard en ik naar The Sex Pistols.
56
00:04:53,157 --> 00:04:55,977
Na afloop zei ik:
'We moeten een band beginnen.'
57
00:04:59,637 --> 00:05:06,097
Ik werd drummer. Ik smeekte
mijn ouders om te mogen drummen.
58
00:05:06,300 --> 00:05:10,340
Ik zag een advertentie: 'Drummer
gezocht voor plaatselijke band.'
59
00:05:10,367 --> 00:05:12,627
In het ergste geval lachen ze me uit.
60
00:05:13,167 --> 00:05:19,707
We zochten een zanger.
Ian's band was net uit elkaar.
61
00:05:21,487 --> 00:05:25,667
We hoorden vaak:
'Jullie klinken als Manchester.'
62
00:05:25,767 --> 00:05:32,467
Dat vond ik volkomen belachelijk.
Hoe kun je klinken als een plaats?
63
00:05:32,900 --> 00:05:35,920
Nu begin ik het een beetje te begrijpen.
64
00:05:36,067 --> 00:05:42,187
Ons eerste album, Unknown Pleasures,
klinkt als hoe Manchester eruitzag.
65
00:05:46,107 --> 00:05:50,547
Het kwam echt van de grond
toen we twee mensen leerden kennen.
66
00:05:54,167 --> 00:05:57,347
Goedenavond.
Vanavond twee onderwerpen.
67
00:05:57,433 --> 00:06:01,433
Ten eerste: de 'Doe het zelf-wereld'.
Dat laten we zien.
68
00:06:01,467 --> 00:06:05,647
Alles wat je zou willen op de campus
van Manchester University.
69
00:06:05,833 --> 00:06:10,013
Ik kende Tony van tv,
net als iedereen.
70
00:06:10,100 --> 00:06:12,200
Hij was een tv-ster.
71
00:06:12,500 --> 00:06:16,460
Tony hield er een dubbel leven op na.
Hij werkte voor Granada.
72
00:06:16,567 --> 00:06:20,167
Hij was continue op tv.
En tegelijkertijd was hij...
73
00:06:20,167 --> 00:06:23,167
de anarchistische persoon die probeerde
de maatschappij te ondermijnen.
74
00:06:23,307 --> 00:06:26,127
De ander was Robert Gretton.
75
00:06:26,267 --> 00:06:30,327
Hij had een goede muzikale smaak
en wilde ons managen.
76
00:06:32,747 --> 00:06:34,987
Ze waren totaal verschillend.
77
00:06:35,227 --> 00:06:37,187
Rob was net zo als wij.
78
00:06:37,227 --> 00:06:43,687
Hij was de vriendelijke
Wythenshawe-versie van ons uit Salford.
79
00:06:43,847 --> 00:06:46,927
Dus we voelden ons erg
op ons gemak bij Rob.
80
00:06:49,543 --> 00:06:53,983
Wij waren Kippax-jongens,
de tribune van Man City.
81
00:06:54,067 --> 00:06:56,567
Tony noemde hem het onbehouwen
stuk vreten uit Wythenshawe...
82
00:06:56,607 --> 00:06:59,807
en hij noemde hem
de nicht uit Cambridge.
83
00:07:01,347 --> 00:07:07,267
Tony en Rob rolden op een gegeven
ogenblik vechtend over de vloer.
84
00:07:07,467 --> 00:07:12,887
Bob vertelde ons dat Tony
een platenlabel wilde beginnen.
85
00:07:12,933 --> 00:07:15,313
Dat was het begin van Factory.
86
00:07:17,713 --> 00:07:20,213
De HaƧienda was geen gewone nachtclub.
87
00:07:20,353 --> 00:07:22,353
Er zat een revolutionaire
gedachte achter.
88
00:07:22,393 --> 00:07:26,893
Ontstaan door Factory Records,
Tony Wilson en punk zelf.
89
00:07:29,873 --> 00:07:32,313
Het draaide om het veranderen
van de wereld.
90
00:07:33,553 --> 00:07:35,213
Peter Saville.
91
00:07:36,393 --> 00:07:40,233
Dit is Peter Saville.
- Niet waar. Ik ben Ben Geller.
92
00:07:40,233 --> 00:07:45,213
Factory was geen bedrijf
dat verstand had van zakendoen.
93
00:07:45,400 --> 00:07:48,300
Het ging erom
dat je kon doen wat je wilde.
94
00:07:48,340 --> 00:07:52,920
Niemand had iets te zeggen of was
verantwoording schuldig aan wie ook.
95
00:07:55,567 --> 00:07:59,207
Geld verdienen was niet gepast.
96
00:07:59,233 --> 00:08:02,313
Je hoorde anders te zijn.
97
00:08:24,033 --> 00:08:32,033
Joy Division had een onderlinge klik
die je maar zelden ziet.
98
00:08:44,733 --> 00:08:51,713
Alles wat we deden, pakte goed uit.
Van het een kwam het ander.
99
00:09:10,723 --> 00:09:13,383
Er is maar weinig wat ik
met grotere tegenzin doe...
100
00:09:13,467 --> 00:09:15,307
dan de boodschapper zijn
van slecht nieuws.
101
00:09:15,400 --> 00:09:20,040
Maar mij kwam vandaag ter ore dat
Ian Curtis van Joy Division is overleden.
102
00:09:20,067 --> 00:09:25,267
Details zijn niet bekend, maar onze
deelneming gaat uit naar de andere leden.
103
00:09:25,347 --> 00:09:28,647
Maar vooral naar
Ian's familie en vrienden.
104
00:09:29,707 --> 00:09:36,127
Tony belde dat Ian was overleden.
En dat was een ongelooflijke schok.
105
00:09:36,463 --> 00:09:40,403
Je merkte niet aan hem
wat er aan de hand was.
106
00:09:40,587 --> 00:09:46,487
Want hij vond het zwakte
om over problemen te praten.
107
00:09:46,927 --> 00:09:51,487
Of over depressief zijn. Dat was taboe,
daar praatte je niet over.
108
00:09:51,600 --> 00:09:55,520
Het is onmogelijk geen spijt te hebben...
109
00:09:55,880 --> 00:10:00,420
als iemand die je kent, zelfmoord pleegt.
Dat blijft je altijd bij.
110
00:10:24,167 --> 00:10:30,907
Als gevolg van Ian's dood, steeg de
platenverkoop tot ongekende hoogte.
111
00:10:30,967 --> 00:10:36,167
Dat zorgde voor forse inkomsten
voor Factory Records.
112
00:10:40,367 --> 00:10:44,967
Wat de vraag opriep:
wat doen we met dat geld?
113
00:11:01,367 --> 00:11:05,367
Het is een van die geweldige verhalen
van de hedendaagse popcultuur...
114
00:11:05,433 --> 00:11:11,533
dat Bernard, Hooky en Stephen zich
compleet opnieuw uitvonden als New Order.
115
00:11:19,067 --> 00:11:22,227
We stonden aan de vooravond
van een tour in Amerika.
116
00:11:22,333 --> 00:11:25,533
Dat was een van de eerste dingen
die we deden in New York.
117
00:11:35,000 --> 00:11:40,160
Daar maakten we kennis
met het Amerikaanse clubleven.
118
00:11:51,933 --> 00:11:56,213
We vonden het fantastisch.
Zoiets vond je nergens.
119
00:11:58,693 --> 00:12:05,093
Het waren grote, oude fabriekshallen,
met meerdere verdiepingen.
120
00:12:08,253 --> 00:12:12,553
We waren er zwaar van onder de indruk.
Het raakte echt een snaar.
121
00:12:12,667 --> 00:12:17,667
Het vreemdste vond ik,
dat we Ć¼berhaupt binnenkwamen.
122
00:12:17,987 --> 00:12:22,827
Wij waren drie halve garen in een band
en waren welkom in die clubs.
123
00:12:22,867 --> 00:12:27,067
Terwijl als je in Engeland zei
dat je in een band zat...
124
00:12:27,107 --> 00:12:28,667
kon je opsodemieteren.
125
00:12:28,733 --> 00:12:32,633
Dus we waren er al snel over uit...
126
00:12:32,633 --> 00:12:37,447
dat we zoiets ook in Engeland
moesten hebben.
127
00:12:37,567 --> 00:12:42,467
Rob kwam er als eerste mee:
'We zouden een club moeten beginnen.'
128
00:12:42,567 --> 00:12:46,067
Wij en Factory zouden ieder
de helft betalen.
129
00:12:46,100 --> 00:12:48,860
En we zouden gezamenlijk eigenaar worden.
130
00:12:48,967 --> 00:12:53,267
We huurden een kelder, een paar bands,
twee tafels. Simpel.
131
00:12:53,367 --> 00:12:56,627
Daar hoef je niet lang over te denken.
Zo moeilijk is dat niet.
132
00:12:56,767 --> 00:13:01,147
Was je op de hoogte van de risico's?
Nee, ik had geen idee.
133
00:13:01,233 --> 00:13:04,033
Jonge kerels met een missie, dus?
- Ja, we stapten er gewoon in.
134
00:13:04,067 --> 00:13:07,887
We zeiden niet
dat het een experiment was...
135
00:13:07,927 --> 00:13:12,027
in moderne en schone kunsten.
Dat zei niemand.
136
00:13:26,007 --> 00:13:31,547
Dit is mijn studio,
met de originele tekentafel.
137
00:13:31,587 --> 00:13:33,847
Hierop maakte ik veel tekeningen
van de HaƧienda.
138
00:13:33,867 --> 00:13:35,867
Dit zijn de originele tekeningen.
139
00:13:37,567 --> 00:13:39,667
Ik had gestudeerd aan het Royal College.
140
00:13:39,700 --> 00:13:42,420
Ik zocht mijn weg in de wereld
van het interieurontwerp.
141
00:13:42,560 --> 00:13:46,320
Toen de HaƧienda zich aandiende,
was het een groot, leeg doek.
142
00:13:46,400 --> 00:13:49,900
Een prachtkans. Hoe had ik
daar nee tegen kunnen zeggen?
143
00:13:49,967 --> 00:13:54,147
Natuurlijk nam ik die klus aan.
Hartelijk dank.
144
00:13:57,823 --> 00:14:03,003
Het platenlabel heet Factory, wat
refereert aan de industrie.
145
00:14:03,067 --> 00:14:05,847
Dus ik gebruikte industriele begrippen.
146
00:14:06,087 --> 00:14:10,267
Zoals kleurencodes en lijnen
om gevaar aan te duiden.
147
00:14:10,807 --> 00:14:14,527
Ik had bedacht
om de dansvloer af te bakenen...
148
00:14:14,567 --> 00:14:19,547
met reflecterende wegpilonnen
om de stroom mensen te scheiden.
149
00:14:22,087 --> 00:14:28,907
Tot dan toe creƫerden nachtclubs
een ontsnappingsmogelijkheid.
150
00:14:29,087 --> 00:14:34,187
Een niet alledaagse, fantasie-omgeving.
151
00:14:36,127 --> 00:14:41,807
In de HaƧienda waande je je
in een prachtig pakhuis in Manchester.
152
00:14:44,767 --> 00:14:49,867
De HaƧienda was een eerbetoon
aan het alledaagse.
153
00:14:53,087 --> 00:14:55,667
Zo kwamen ze aan de naam.
154
00:14:55,756 --> 00:15:00,316
Het gaat terug tot Tony Wilsons
interesse in en mogelijke obsessie met...
155
00:15:00,400 --> 00:15:06,380
de Situationisten en
dat anarchistische politieke ideaal.
156
00:15:06,500 --> 00:15:09,680
Het was een groep radicale denkers,
met name uit Parijs.
157
00:15:10,233 --> 00:15:13,193
Er staat: 'En je hebt het vergeten,
je herinneringen vernietigd...
158
00:15:13,233 --> 00:15:15,173
door alle chaos van de planeet.'
159
00:15:15,300 --> 00:15:18,300
BLAUWDRUK VOOR
EEN NIEUWE PLANOLOGIE
160
00:15:19,800 --> 00:15:24,420
'Je kunt niet meer naar de HaƧienda
uit je kinderdromen...
161
00:15:24,560 --> 00:15:28,040
en waar na wat wijn, verhalen werden
verteld uit een of andere oude almanac.
162
00:15:28,680 --> 00:15:32,920
Nu is het te laat.
Je ziet de HaƧienda nooit meer terug.
163
00:15:33,200 --> 00:15:38,260
Die bestaat niet meer.
De HaƧienda moet worden gebouwd.'
164
00:15:39,200 --> 00:15:41,660
En verdomme, dat deden ze.
165
00:15:43,600 --> 00:15:47,600
LIVEOPTREDENS IN DE HAĆIENDA
166
00:15:53,400 --> 00:15:59,540
Zwarte jongeren zoals ik, konden
naar sommige clubs in Manchester.
167
00:15:59,900 --> 00:16:04,100
Je waagde het erop, dat was 't.
Soms lieten ze je binnen.
168
00:16:04,433 --> 00:16:06,933
Dat was het mooie van de HaƧienda.
169
00:16:07,073 --> 00:16:12,393
Vanaf de eerste keer, voelde ik
dat we daar welkom waren.
170
00:16:16,913 --> 00:16:21,273
Er waren jongens met dreads,
de alternatieven.
171
00:16:21,633 --> 00:16:27,673
Er was weinig personeel
en ik bood aan om glazen op te halen.
172
00:16:27,833 --> 00:16:30,873
En zo ging ik lege glazen verzamelen.
173
00:16:35,993 --> 00:16:38,873
Veel mensen denken aan
de Housetijd, de housemuziek...
174
00:16:38,900 --> 00:16:43,420
als ze het over de HaƧienda hebben.
175
00:16:52,067 --> 00:16:55,747
Maar daarvoor traden er vooral bands op.
176
00:16:56,133 --> 00:16:59,573
Goedenavond en welkom bij wat de meest
hectische Tube ooit belooft te worden.
177
00:16:59,633 --> 00:17:04,153
We zijn live in de HaƧienda Club
in Manchester, van Factory Records.
178
00:17:07,573 --> 00:17:12,733
Ik weet vrijwel zeker dat The Tube,
de alternatieve Channel 4-show...
179
00:17:12,767 --> 00:17:18,207
in Manchester wilde zijn. Volgens
Tony Wilson 'de interessante samenleving'.
180
00:17:18,300 --> 00:17:21,260
En waar kon je beter naartoe,
dan naar de HaƧienda?
181
00:17:25,380 --> 00:17:30,860
Het was een project om Manchester
kunst en verlichting te brengen.
182
00:17:30,940 --> 00:17:34,220
Dat probeerden we te doen
met alles wat we boekten.
183
00:17:34,860 --> 00:17:41,820
Ik had een neus voor het boeken
van artiesten, net voordat ze doorbraken.
184
00:17:48,340 --> 00:17:50,240
Hier is Madonna.
185
00:17:57,900 --> 00:18:02,540
De avond dat Madonna optrad,
was het helemaal niet druk.
186
00:18:02,600 --> 00:18:06,120
Ik schat dat er hoogstens
een man of honderd was.
187
00:18:12,760 --> 00:18:15,460
Ze kwam op en ze danste
alleen maar op de dansvloer.
188
00:18:15,967 --> 00:18:20,107
En destijds hield men er in Manchester
niet van als je playbackte.
189
00:18:25,533 --> 00:18:29,333
We moesten echt opletten,
want ze gooiden met blikjes en zo.
190
00:18:31,973 --> 00:18:34,773
Ik denk dat Madonna eigenlijk
prima op haar plek was in de HaƧienda.
191
00:18:34,813 --> 00:18:37,873
Het lijkt onlogisch,
maar je moet bedenken dat Madonna...
192
00:18:37,913 --> 00:18:40,433
evenzeer deel uitmaakte
van de New Yorkse clubscene...
193
00:18:40,533 --> 00:18:42,733
die de inspiratie was geweest
voor de HaƧienda.
194
00:18:45,067 --> 00:18:48,467
Ik weet alleen nog dat ik ijs
naar de kleedkamer moest brengen.
195
00:18:48,507 --> 00:18:50,467
Terwijl de meesten je hadden bedankt...
196
00:18:50,507 --> 00:18:53,487
kreeg ik gefronste gezichten, zo van:
wat moet jij hier?
197
00:18:53,527 --> 00:18:57,827
En ik dacht: HĆ©, dit is mijn tent,
niet de jouwe.
198
00:18:57,867 --> 00:19:01,527
Alsjeblieft, daar is je ijs,
maar vraag me verder niks meer.
199
00:19:04,387 --> 00:19:08,287
Ik denk dat ze zich
als een superster zag.
200
00:19:08,427 --> 00:19:11,607
Dat wist zij,
maar verder niemand toentertijd.
201
00:19:21,867 --> 00:19:24,567
Wanneer ging je
voor het eerst naar de HaƧienda?
202
00:19:24,707 --> 00:19:28,007
Dat zal zijn geweest
toen ik van school ging, in '83.
203
00:19:28,147 --> 00:19:30,267
Ik was gek op muziek en bands.
204
00:19:30,467 --> 00:19:33,307
En als er een te gekke band speelde,
moest ik die zien.
205
00:19:33,400 --> 00:19:38,460
En ik moest er in m'n eentje heen.
Mijn vrienden hadden iets van: 'Zal wel.'
206
00:19:38,633 --> 00:19:42,333
Om te beginnen was het een hele toer
om de HaƧienda te vinden.
207
00:19:42,780 --> 00:19:49,080
Want ze hadden een bordje, net
zo groot als een kingsize pakje Rizla.
208
00:20:07,633 --> 00:20:08,853
Het was fantastisch.
209
00:20:08,967 --> 00:20:11,067
Ze kwamen rechtstreeks
van Top Of The Pops.
210
00:20:12,600 --> 00:20:17,540
Ik herinner me The Smiths optredens
als Ć©Ć©n groot feest.
211
00:20:23,200 --> 00:20:27,220
Het was geweldig want het podium
kwam maar tot hier.
212
00:20:27,360 --> 00:20:30,160
Dus je kon makkelijk op het podium komen.
213
00:20:30,267 --> 00:20:32,827
En die avond werd het podium bestormd.
214
00:20:37,587 --> 00:20:43,727
Als je zou willen, kon ze aanraken
tijdens het optreden.
215
00:20:43,767 --> 00:20:45,367
Zo dichtbij waren ze.
216
00:20:46,907 --> 00:20:50,047
Als je het podium op wilde,
deed je dat.
217
00:20:50,187 --> 00:20:52,587
En als je de boel
niet al te veel verstoorde...
218
00:20:52,700 --> 00:20:54,900
bleef je daar zolang je wilde.
219
00:20:55,433 --> 00:20:59,793
Dat schiep een band met het publiek.
Geen afstand, het was feest.
220
00:21:02,313 --> 00:21:04,413
Daarvoor, als je naar
Top Of The Pops keek...
221
00:21:04,433 --> 00:21:05,833
zag je nooit iemand uit Manchester.
222
00:21:05,873 --> 00:21:09,333
Marc Bolan in een verenboa, goddomme.
Die kom je hier niet tegen.
223
00:21:09,433 --> 00:21:11,753
Maar dan New Order en The Smiths.
224
00:21:11,793 --> 00:21:15,253
Het bleek dat je
in je eigen accent kon zingen...
225
00:21:15,393 --> 00:21:20,053
je eigen kleren kon dragen
en jezelf zijn. En toch iets bereiken.
226
00:21:20,753 --> 00:21:23,113
Het liet zien dat...
227
00:21:23,353 --> 00:21:26,913
het niet onmogelijk was om
een succesvolle band te worden.
228
00:21:33,073 --> 00:21:36,613
Mijn rol was het boeken van de bands.
229
00:21:37,133 --> 00:21:40,533
Er werd enorm uiteenlopend geboekt,
van Curtis Mayfield...
230
00:21:40,573 --> 00:21:44,073
tot alle jonge Factory bands,
Culture Club, allemaal.
231
00:21:44,133 --> 00:21:47,453
Het eerste jaar dat we open waren,
speelde New Order voor het eerst.
232
00:21:47,493 --> 00:21:49,673
Dat was echt goed.
233
00:21:57,333 --> 00:22:00,333
Ze spelen en zingen live,
Blue Monday.
234
00:22:12,620 --> 00:22:15,820
In 1983 had New Order
de perfecte synthese gevonden...
235
00:22:15,867 --> 00:22:20,107
tussen wat indie werd genoemd
en de dancecultuur.
236
00:22:25,167 --> 00:22:27,047
Het had de sfeer van Joy Division.
237
00:22:27,067 --> 00:22:30,987
Het was melancholiek
maar je kon er ook op dansen.
238
00:22:34,700 --> 00:22:38,500
Ik had de originele 12-inch van
Blue Monday.
239
00:22:38,600 --> 00:22:42,540
Dat nummer klinkt
of het gisteren is opgenomen.
240
00:22:43,233 --> 00:22:45,553
Het klinkt nog steeds futuristisch.
241
00:22:56,900 --> 00:23:02,100
We wilden gewoon een
soort robotachtig nummer maken.
242
00:23:02,200 --> 00:23:08,080
Rob vond 't geweldig.
'Dit wordt verdomme een megahit.'
243
00:23:16,067 --> 00:23:20,867
Bernhard dacht dat we het
onmogelijk live zouden kunnen spelen.
244
00:23:26,627 --> 00:23:31,327
Je zou denken dat na het uitkomen van
Blue Monday, de zaak afgeladen zou zijn.
245
00:23:33,947 --> 00:23:37,147
Afgezien van een paar optredens
van New Order of The Smiths...
246
00:23:37,187 --> 00:23:40,187
was het de meeste avonden
stil in de HaƧienda.
247
00:23:45,707 --> 00:23:49,247
Tony Wilson zei op grootse wijze...
248
00:23:49,567 --> 00:23:54,207
dat de popcultuur van Manchester
een kathedraal moest hebben.
249
00:23:54,233 --> 00:23:58,033
Het probleem was, dat die slechts een
erg kleine geloofsgemeenschap aantrok.
250
00:23:58,100 --> 00:24:01,060
Het was er steenkoud binnen.
Het was enorm groot.
251
00:24:01,100 --> 00:24:03,000
Er was nooit iemand.
252
00:24:08,820 --> 00:24:11,820
Hoewel we dat toen niet beseften,
was het enige dat we deden...
253
00:24:11,860 --> 00:24:14,060
was geld verdienen voor de club.
254
00:24:18,260 --> 00:24:21,500
Het was sappelen.
We kregen niet veel betaald.
255
00:24:21,540 --> 00:24:23,740
We verdienden niet veel met New Order...
256
00:24:23,800 --> 00:24:26,380
want het meeste
ging in de HaƧienda zitten.
257
00:24:26,533 --> 00:24:30,793
Bij Factory wisten we nooit
hoeveel platen er waren verkocht.
258
00:24:31,333 --> 00:24:34,113
Bij Tony werd alles genoteerd
op de achterkant van een bierviltje.
259
00:24:34,253 --> 00:24:40,853
Daardoor vloog alles wat er binnenkwam,
er net zo snel weer uit.
260
00:24:40,967 --> 00:24:42,327
Dat was een groot probleem.
261
00:24:42,867 --> 00:24:46,567
Ik heb nooit gedacht dat er
sprake was van malversaties.
262
00:24:46,707 --> 00:24:53,427
Eerder fiscaal onverantwoord gedrag
van de directie.
263
00:24:53,533 --> 00:24:58,533
Die deden waar ze zin in hadden,
in plaats van een bedrijf te runnen.
264
00:25:00,600 --> 00:25:04,480
Het gevoel van opwinding dat ze een club
hadden, hield Tony en Rob gemotiveerd.
265
00:25:04,589 --> 00:25:08,889
Zo gingen ze door met dat schip van bijleg.
Er moest hoop gloren aan de horizon.
266
00:25:11,400 --> 00:25:15,440
En plotseling is daar die dancemuziek,
nieuwe stijl...
267
00:25:15,480 --> 00:25:21,280
uit Detroit en Chicago. Niemand had
de impact daarvan kunnen voorzien.
268
00:25:30,560 --> 00:25:34,340
In Amerika was de disco-rage
al sinds de jaren '70 aan de gang.
269
00:25:37,360 --> 00:25:40,800
Volledig zwarte groepen,
met afrokapsel...
270
00:25:40,840 --> 00:25:44,160
en kleding die wij ook wilden.
Het was fantastisch.
271
00:25:45,040 --> 00:25:48,620
Het werd groter
en kreeg de overhand.
272
00:25:52,840 --> 00:25:56,380
Het sleutelmoment was het uitkomen
van I Feel Love van Donna Summer.
273
00:25:56,700 --> 00:26:00,900
Uitsluitend elektronica en
die minimale tekst: I Feel Love.
274
00:26:01,200 --> 00:26:04,060
Erg zwoel gezongen.
275
00:26:07,800 --> 00:26:14,300
Je had geen drummer meer nodig.
Een bassist was overbodig.
276
00:26:14,433 --> 00:26:17,533
Dat kon allemaal met sequencers.
277
00:26:21,833 --> 00:26:26,873
House is ontstaan
in de Chicago club scene.
278
00:26:29,267 --> 00:26:35,607
Het komt neer op drums, bas en zang.
Een goede baslijn en drumbeat.
279
00:26:35,733 --> 00:26:38,753
Minimale akkoorden. Dat is house.
280
00:26:39,093 --> 00:26:46,233
De importplaten werden opgepikt
door de jeugd in Manchester.
281
00:26:46,767 --> 00:26:48,607
Ik ging naar Moss Side.
282
00:27:03,007 --> 00:27:07,807
Muziek was alles voor me als kind.
283
00:27:08,127 --> 00:27:13,387
Ik weet nog als kind in de jaren '60,
dat mijn ouders altijd muziek speelden.
284
00:27:13,527 --> 00:27:15,807
Ze waren niet welkom in de nachtclubs.
285
00:27:16,847 --> 00:27:20,367
Dus zij hielden feesten thuis.
286
00:27:20,607 --> 00:27:25,647
Zo ontstond de bluescultuur.
In feite gewoon een club in iemands huis.
287
00:27:25,916 --> 00:27:32,676
Onze generatie zette die traditie voort.
Alleen op een ander niveau.
288
00:27:33,073 --> 00:27:36,373
We kwamen terecht
in West-Indische Centra.
289
00:27:36,413 --> 00:27:39,553
In buurthuizen, iemands huis.
290
00:27:39,636 --> 00:27:45,810
Overal waar we naarbinnen mochten
om ons te vermaken.
291
00:27:53,713 --> 00:27:58,193
Iedere zaterdagavond was Moss Side
de plek om te feesten.
292
00:27:58,400 --> 00:28:02,940
Iedereen stond op straat
te drinken en te roken.
293
00:28:07,560 --> 00:28:10,060
Het was te gek, waanzinnig.
294
00:28:11,200 --> 00:28:18,400
Ik denk dat ik in 1984 voor het eerst
housemuziek hoorde.
295
00:28:26,480 --> 00:28:32,240
Ik wist niet hoe het heette.
Het was gewoon erg snelle muziek.
296
00:28:38,600 --> 00:28:45,940
Het had iets van Afrikaanse stammen.
Voor ons was het volkomen nieuw.
297
00:28:53,680 --> 00:28:58,320
Het beleid van de HaƧienda
veranderde vanaf '86, '87...
298
00:28:58,400 --> 00:29:02,620
van optredens naar meer clubavonden.
299
00:29:04,667 --> 00:29:10,407
De eerste echt succesvolle clubavond
was de vrijdagavond, de Nude Night.
300
00:29:10,500 --> 00:29:13,240
Dat was een doorslaand succes.
301
00:29:15,567 --> 00:29:20,667
Op een avond kreeg ik een plaat
van een jonge zwarte knul.
302
00:29:21,267 --> 00:29:24,487
Hij vroeg of ik die wilde draaien.
303
00:29:24,633 --> 00:29:27,953
Het was Adonis, No Way Back,
op Trax Records.
304
00:29:35,956 --> 00:29:39,016
Ik vond het fantastisch.
305
00:29:39,200 --> 00:29:41,960
Ik las over die nieuwe avond en dacht:
306
00:29:42,000 --> 00:29:45,980
Wat, is iedereen naakt?
Wat is daar aan de hand?
307
00:29:46,233 --> 00:29:51,333
Dat moeten we gaan bekijken.
Het klonk interessant.
308
00:29:51,767 --> 00:29:56,767
Die nieuwe muziek uit Amerika.
Het was monotoon...
309
00:30:02,327 --> 00:30:06,667
Wat veel mensen niet beseften, was
dat de muziekcultuur van Manchester...
310
00:30:06,733 --> 00:30:12,313
die elektronische achtergrond
had door New Order.
311
00:30:14,100 --> 00:30:17,480
House is alleen een baslijn
en een drumbeat.
312
00:30:17,620 --> 00:30:19,500
Erg extreem.
313
00:30:19,540 --> 00:30:22,340
Het sloeg direct aan in de HaƧienda.
314
00:30:22,380 --> 00:30:25,980
Beng. Alsjeblieft. Hier gebeurt wat.
315
00:30:29,540 --> 00:30:33,720
En rond '88, '89...
316
00:30:33,933 --> 00:30:40,493
werd het huwelijk gesloten tussen
de ecstasy-pil en onze housemuziek.
317
00:30:40,767 --> 00:30:42,727
En de ravescene was geboren.
318
00:30:43,010 --> 00:30:47,710
DE GROTE DANCEREVOLUTIE
319
00:31:03,789 --> 00:31:07,029
Je stapte een ongelooflijke
droomwereld binnen.
320
00:31:07,067 --> 00:31:10,227
De energie was voelbaar,
bedwelmend.
321
00:31:10,933 --> 00:31:14,933
Er was 2.000 man binnen
en iedereen stond te dansen.
322
00:31:15,013 --> 00:31:18,373
Ze stonden te dansen
op de stoelen en op de tafels.
323
00:31:18,413 --> 00:31:21,093
Ze dansten op het podium.
324
00:31:24,969 --> 00:31:28,609
Je werd meegezogen
in het ritme en de beat.
325
00:31:28,693 --> 00:31:34,673
Die gezamenlijke beleving
had ik nog nooit eerder meegemaakt.
326
00:31:34,733 --> 00:31:39,533
Dat dansen op het podium en de dansvloer
was Ć©Ć©n zee van zwaaiende ledematen.
327
00:31:41,413 --> 00:31:44,353
Veel blanken konden niet dansen,
maar dat maakte niks uit.
328
00:31:44,493 --> 00:31:48,293
Dat hoefde je niet te kunnen,
alleen maar dit te doen.
329
00:31:50,213 --> 00:31:54,613
Die repeterende groove
voelde je in je lichaam...
330
00:31:54,653 --> 00:31:57,253
en maakte dat je
niet stil kon blijven staan.
331
00:31:58,293 --> 00:32:02,293
Ik had nog nooit gedanst.
Misschien een keer op een bruiloft.
332
00:32:02,367 --> 00:32:08,447
En dan... Is dat mijn voet?
Wat krijgen we nou? Wacht 's even.
333
00:32:08,867 --> 00:32:10,167
En voor ik het wist...
334
00:32:10,307 --> 00:32:12,847
Niet dat ik op m'n knieƫn
over de dansvloer zoefde.
335
00:32:12,987 --> 00:32:18,087
Het was voor hen een soort bevrijding.
Die wij al heel lang kenden.
336
00:32:18,347 --> 00:32:26,307
Gedreven door de muziek,
kon je je helemaal laten gaan.
337
00:32:30,627 --> 00:32:34,867
Het was vrijheid voor iedereen.
De komst van house...
338
00:32:35,107 --> 00:32:40,047
liet veel blanken kennismaken
met de zwarte wereld.
339
00:32:40,187 --> 00:32:43,467
Dat was anders nooit gebeurd.
340
00:32:52,387 --> 00:32:57,487
Ik zat op de kunstacademie in Noord-Wales.
Ik wilde modeontwerper worden.
341
00:32:57,667 --> 00:33:00,967
Ecstasy speelde een
overheersende rol in de HaƧienda...
342
00:33:01,107 --> 00:33:04,827
maar het was niet per se nodig
voor de beleving.
343
00:33:05,267 --> 00:33:11,887
Ik hoefde totaal niet onder invloed
te zijn om me te vermaken in de HaƧienda.
344
00:33:13,307 --> 00:33:17,107
De energie en de sfeer zelf
waren bedwelmend genoeg.
345
00:33:19,533 --> 00:33:23,273
Wat ze ook zeggen, die twee
zijn onlosmakelijk verbonden.
346
00:33:23,300 --> 00:33:26,900
Zonder de drug, was het
met die muziek niks geworden.
347
00:33:26,940 --> 00:33:29,540
En zonder die muziek, was de drug
niet zo populair geworden.
348
00:33:29,580 --> 00:33:32,480
De E-scene was zeer bepalend
voor de beleving in de HaƧienda.
349
00:33:32,520 --> 00:33:38,960
Ik hoorde Hooky een keer zeggen
dat er niet zo veel E werd gebruikt.
350
00:33:39,133 --> 00:33:45,073
Ja, nou is ie lekker.
90% van die tent slikte het.
351
00:33:46,867 --> 00:33:50,667
Ik ging weg in 1985
en toen ik terugkwam...
352
00:33:50,707 --> 00:33:54,787
werd ik lid van het managementteam
als manager en bedrijfsleider.
353
00:33:54,867 --> 00:33:57,487
Het was absoluut ongelooflijk.
354
00:33:59,500 --> 00:34:01,100
Je wist dat er iets aan de hand was...
355
00:34:01,140 --> 00:34:04,080
want ik verkocht
het meeste water in het VK.
356
00:34:04,220 --> 00:34:09,020
Vrachtwagens vol water
kwamen elke maandag voorrijden.
357
00:34:09,100 --> 00:34:13,000
We wisten niet dat het lichaam
oververhit kon raken.
358
00:34:13,067 --> 00:34:15,227
Dus we zetten gewoon
rijen met glazen water klaar.
359
00:34:15,333 --> 00:34:17,973
Want dat was het enige
waar vraag naar was.
360
00:34:22,233 --> 00:34:24,673
Het noorden was gewend geraakt
aan werkloosheid.
361
00:34:24,700 --> 00:34:28,580
Twee jaar geleden zocht
een supermarktketen personeel...
362
00:34:28,620 --> 00:34:31,100
en de rij mensen strekte zich uit
tot voorbij het gebouw.
363
00:34:31,240 --> 00:34:35,120
Halverwege de jaren '80 had je Thatcher.
En Tory aan de macht.
364
00:34:35,320 --> 00:34:37,920
Ze waren eigenlijk in oorlog
met het noorden van Engeland.
365
00:34:37,933 --> 00:34:39,773
Ze waren in oorlog met de mijnwerkers.
366
00:34:43,767 --> 00:34:45,367
Jeugdwerkloosheid.
367
00:34:45,820 --> 00:34:50,260
Als ik een knop kon indrukken om het
werkloosheidsprobleem op te lossen...
368
00:34:50,387 --> 00:34:54,087
denkt u dan niet dat ik die
ogenblikkelijk zou indrukken?
369
00:34:54,167 --> 00:34:57,767
Je kreeg het gevoel dat mensen
tegen elkaar werden opgezet.
370
00:35:00,107 --> 00:35:02,567
Maar in de HaƧienda
heerste saamhorigheid.
371
00:35:02,667 --> 00:35:06,827
Erg krachtig, erg politiek, erg utopisch.
372
00:35:07,067 --> 00:35:11,307
De mensen op de dansvloer
voelden de dingen met een positiviteit...
373
00:35:11,347 --> 00:35:14,687
en intensiteit, die ze nooit ervoeren
in hun doordeweekse leven.
374
00:35:19,547 --> 00:35:22,907
Ik kom uit een textielindustriestadje
niet ver van Manchester.
375
00:35:22,947 --> 00:35:26,247
Een blanke arbeiderscultuur,
heel anders toen.
376
00:35:26,267 --> 00:35:31,627
Je gaf je vader met kerst
misschien een hand en dat was 't.
377
00:35:31,700 --> 00:35:34,860
Ik geloof zelfs dat ik mijn moeder
nooit een zoen gaf toen.
378
00:35:35,007 --> 00:35:38,667
Misschien had ik niet in de gaten dat ik
hunkerde naar verandering...
379
00:35:38,830 --> 00:35:40,590
maar dat was wel zo.
380
00:35:41,433 --> 00:35:44,933
Er waren dingen in de HaƧienda
die me direct al echt raakten.
381
00:35:45,167 --> 00:35:50,807
Met je handen omhoog, bewegen
op de muziek, rondom de dansvloer...
382
00:35:50,967 --> 00:35:55,847
Dat vond ik echt overweldigend.
Dat had ik nog nooit meegemaakt.
383
00:35:56,933 --> 00:36:01,973
Dat had enorme invloed
op een knul uit het noorden, zoals ik.
384
00:36:03,000 --> 00:36:06,940
Ik was totaal niet op m'n gemak
in gewone clubs.
385
00:36:07,043 --> 00:36:11,483
Ik hield er niet van dat mensen alleen
maar uitgingen om iemand te versieren.
386
00:36:11,567 --> 00:36:14,067
Maar in de HaƧienda
was het totaal anders.
387
00:36:21,127 --> 00:36:24,947
Mannen en vrouwen waren er
voor de fantastische muziek.
388
00:36:25,033 --> 00:36:29,653
En om gelijkgestemden te ontmoeten,
zonder die versierdrang.
389
00:36:29,893 --> 00:36:33,353
Ik leerde er anders
naar vrouwen te kijken.
390
00:36:33,393 --> 00:36:37,113
Ik had daarvoor
nooit meisjes als vriend.
391
00:36:37,453 --> 00:36:39,313
En nu heb ik er veel te veel.
392
00:36:39,367 --> 00:36:43,407
Cultureel gezien,
was het grensverleggend.
393
00:36:43,487 --> 00:36:45,927
Het was politiek en toch ook niet.
394
00:36:46,067 --> 00:36:49,427
Het was revolutionair zonder geweld.
395
00:36:49,467 --> 00:36:53,707
Er was eenheid, liefde,
blijheid, dat alles.
396
00:36:53,733 --> 00:36:57,533
Het was een revolutie
op de dansvloer.
397
00:37:02,603 --> 00:37:06,403
ACID HOUSE VEROVERT HET LAND
398
00:37:20,667 --> 00:37:23,927
Hallo. Dit zijn The Hit Man And Her.
Ik ben Her. The Hit Man is boven.
399
00:37:23,967 --> 00:37:26,347
Dit is de HaƧienda in Manchester...
400
00:37:26,387 --> 00:37:29,087
een buitengewoon flitsende club,
zo is mij verteld.
401
00:37:35,847 --> 00:37:38,287
Hit Man And Her was een cultshow
op de late avond.
402
00:37:38,327 --> 00:37:43,227
Ze doken doorgaans op
in verlopen discotheken.
403
00:37:43,367 --> 00:37:46,867
Bood de HaƧienda een blik
op de toekomst van het clubleven...
404
00:37:47,007 --> 00:37:50,507
The Hit Man And Her daarentegen,
bood een blik op het verleden.
405
00:37:50,606 --> 00:37:54,166
Clubs waar mensen lager dronken
en werd gedanst met handtasje in de hand.
406
00:37:54,267 --> 00:37:56,507
Een totaal andere wereld.
407
00:38:02,667 --> 00:38:04,487
Als ik thuiskwam uit de HaƧienda...
408
00:38:04,627 --> 00:38:07,587
zette ik vaak Hit Man And Her op tv aan.
409
00:38:07,627 --> 00:38:10,267
Het was een botsing
tussen culturele werelden.
410
00:38:11,067 --> 00:38:13,907
O, God, we dachten
dat het een goed idee was.
411
00:38:14,000 --> 00:38:15,500
Goede publiciteit voor de club.
412
00:38:15,640 --> 00:38:18,040
Ik denk dat het productieteam...
413
00:38:18,067 --> 00:38:23,167
en vooral de presentatoren
behoorlijk gechoqueerd waren.
414
00:38:23,933 --> 00:38:27,733
Simon, kom eens.
Jij komt hier vaak, Simon.
415
00:38:27,800 --> 00:38:30,440
Wat is er zo goed aan deze club?
Kom op, vertel.
416
00:38:30,900 --> 00:38:37,060
Er is niks bijzonders aan de club.
Je kunt nergens anders heen in Manchester.
417
00:38:37,367 --> 00:38:39,927
Dat vind ik sneu voor Manchester.
418
00:38:41,503 --> 00:38:44,923
Dat is een goeie. Het lijkt erop dat
Michaela zich daar beneden wel vermaakt.
419
00:38:45,007 --> 00:38:47,407
We gaan even kijken bij de man
die alle platen draait.
420
00:38:47,647 --> 00:38:50,747
Soms draait ie twee platen tegelijk.
421
00:38:50,887 --> 00:38:53,387
Allemaal hoogstaande apparatuur hier.
422
00:38:54,567 --> 00:38:59,867
Pete, eerlijk gezegd, valt niet uit
te leggen wat dat is met de HaƧienda.
423
00:38:59,900 --> 00:39:03,780
Ik stond achter hem
uit mijn dak te gaan.
424
00:39:04,233 --> 00:39:10,993
Ga je gang, laat je gaan. Deze jongen
heeft verstand van muziek.
425
00:39:11,167 --> 00:39:17,847
Jongelui uit het hele land vielen binnen
na hun avondje stappen.
426
00:39:21,807 --> 00:39:24,707
Ze kwamen kijken
wat er gebeurde in de HaƧienda.
427
00:39:25,247 --> 00:39:29,687
Nieuwe muziek, nieuwe mode,
nieuwe dansstijlen.
428
00:39:29,767 --> 00:39:34,647
Het was niet meer dat geheime genootschap.
Het werd een nationale beweging.
429
00:39:38,687 --> 00:39:42,847
De HaƧienda was inmiddels dƩ motor
van de Britse popcultuur.
430
00:39:59,967 --> 00:40:04,027
Ride On Time van Black Box, een
grote dansvloerhit in de HaƧienda...
431
00:40:04,067 --> 00:40:06,887
was binnen een paar weken
nummer Ć©Ć©n in het VK.
432
00:40:23,000 --> 00:40:26,720
Wat begon als alternatieve cultuur,
werd een markt voor de massa.
433
00:40:29,120 --> 00:40:33,520
De Sun wijdde een artikel
aan hoe je 'Mancunian' moest spreken.
434
00:40:33,560 --> 00:40:35,800
En toen kwamen de toeristen.
435
00:40:40,167 --> 00:40:44,907
De heersende mode was T-shirt,
jeans, wijd uiteraard, sneakers.
436
00:40:45,047 --> 00:40:47,747
Mensen kwamen om te dansen,
om te zweten.
437
00:40:47,800 --> 00:40:50,000
Daar was de kleding op aangepast.
438
00:40:50,340 --> 00:40:54,900
Als je ecstasy gebruikt,
raak je in een gemoedstoestand...
439
00:40:54,940 --> 00:40:58,200
waarin je je niet lekker voelt
in strakke kleding.
440
00:41:05,020 --> 00:41:08,980
De hele uitgaanscultuur
veranderde door de E scene.
441
00:41:09,000 --> 00:41:13,300
Niemand ging meer naar huis
om twee uur 's nachts.
442
00:41:13,400 --> 00:41:18,160
Duizenden mensen gingen
naar tankstations langs de snelweg...
443
00:41:18,200 --> 00:41:23,060
om daar het feest voort te zetten.
Of ze braken in in een pakhuis.
444
00:41:26,367 --> 00:41:29,987
Er waren mensen uit alle sociale klassen,
en iedereen liet elkaar in z'n waarde.
445
00:41:33,847 --> 00:41:35,727
Dat verruimde echt mijn horizon.
446
00:41:37,967 --> 00:41:40,747
Je bevond je opeens
in een gemĆŖleerd gezelschap.
447
00:41:40,967 --> 00:41:43,647
Mensen uit de arbeiders-,
de midden- en de bovenklasse.
448
00:41:43,803 --> 00:41:47,083
Als je ging studeren verruimde dat
in zeker opzicht je horizon.
449
00:41:47,167 --> 00:41:51,627
Maar voor hen die dat niet hadden gedaan,
werkte dit hetzelfde.
450
00:41:58,288 --> 00:42:00,548
Ik had nooit veel op met dance
of elektronische muziek.
451
00:42:00,567 --> 00:42:03,247
Of alles wat geen gitaarmuziek was.
452
00:42:03,300 --> 00:42:05,920
Muzikaal, maakte het
dat ik me voor van alles openstelde.
453
00:42:28,020 --> 00:42:31,940
Aanvankelijk wisten de indiebands
zich totaal geen raad met acid house.
454
00:42:32,496 --> 00:42:35,456
Wat moest je als je een gitaarband was?
Hoe te reageren?
455
00:42:35,533 --> 00:42:40,133
Sommige bands negeerden het
en andere gingen een soort fusie aan.
456
00:42:45,933 --> 00:42:50,173
Sommige, zoals The Happy Mondays,
maakte er direct al gebruik van.
457
00:42:52,253 --> 00:42:56,733
The Mondays werden van alle bands
het meest gezien in de HaƧienda.
458
00:43:02,013 --> 00:43:08,453
We gingen vijf, zes jaar lang
alleen naar huis om te douchen.
459
00:43:09,067 --> 00:43:11,127
Het was Ć©Ć©n constant feest.
460
00:43:12,907 --> 00:43:16,427
Bez is sinds 1989
niet echt thuis geweest.
461
00:43:22,707 --> 00:43:24,427
Ze waren altijd achter de bar.
462
00:43:24,567 --> 00:43:29,567
Ze gedroegen zich of het hun tent was.
Want ze stonden onder contract van Factory.
463
00:43:31,727 --> 00:43:39,227
Ze gebruikten het ritme, de energie
en de frequentie van de HaƧienda...
464
00:43:39,333 --> 00:43:42,673
en ze gaven er een eigen draai aan.
465
00:43:44,767 --> 00:43:46,987
Het was stonede dancemuziek.
466
00:43:47,000 --> 00:43:51,700
Met dreunende bassen en beats.
467
00:43:52,040 --> 00:43:56,120
Ik kan het niet zo goed omschrijven.
468
00:43:56,240 --> 00:43:59,220
Ik ben niet een of andere
pseudo-intellectueel.
469
00:44:03,040 --> 00:44:05,180
The Happy Mondays
klonken niet toevallig zo.
470
00:44:05,520 --> 00:44:07,560
The Happy Mondays hadden goede oren.
471
00:44:08,067 --> 00:44:10,667
Ze stonden op de dansvloer.
Dat was geen onbekend terrein voor ze.
472
00:44:16,367 --> 00:44:18,807
Manchester werd het centrum
van de popcultuur.
473
00:44:18,867 --> 00:44:21,567
Het had de HaƧienda
en The Happy Mondays.
474
00:44:21,633 --> 00:44:23,433
Het had The Stone Roses.
475
00:44:30,333 --> 00:44:36,833
Soms zaten zowel The Happy Mondays
en The Stone Roses in Top of the Pops.
476
00:44:36,900 --> 00:44:41,620
Dan wist dat de Manchester-scene
echt was doorgebroken.
477
00:44:41,633 --> 00:44:44,813
Dat was nogal wat als ze beide
in Top of the Pops zaten.
478
00:44:54,349 --> 00:44:57,429
Ian zong provocerend niet in de microfoon.
479
00:44:57,513 --> 00:45:02,153
En Shaun wist z'n eigen tekst niet meer
en playbackte maar wat.
480
00:45:10,553 --> 00:45:12,953
Niemand had een idee.
481
00:45:12,993 --> 00:45:16,713
De mensen van de show hadden geen idee
wie er in de band zat.
482
00:45:25,273 --> 00:45:28,473
Ik probeerde Ian te laten drummen
in The Mondays...
483
00:45:28,500 --> 00:45:33,460
Ik zou Manny's bas spelen
en Manny was de leadzanger.
484
00:45:33,467 --> 00:45:36,147
Een van mijn geweldige,
krankzinnige ideeƫn...
485
00:45:36,467 --> 00:45:42,127
waarvan ik bij nader inzien blij ben
dat het niet is gebeurd.
486
00:45:42,133 --> 00:45:44,033
Hoewel het wel leuk was geweest.
487
00:45:46,533 --> 00:45:53,673
Ik voelde me enorm trots
dat ik erbij betrokken was.
488
00:45:53,767 --> 00:45:59,933
Allemaal heel gewone mensen,
die maar wat trots op Manchester waren.
489
00:46:18,367 --> 00:46:22,167
Een patholoog-anatoom heeft
de onnatuurlijke doodsoorzaak gemeld...
490
00:46:22,207 --> 00:46:26,147
van een 16-jarig meisje
na gebruik van de drug ecstasy.
491
00:46:26,287 --> 00:46:32,407
Clare Leighton reageerde extreem
op het gebruik van slechts Ć©Ć©n pil...
492
00:46:32,500 --> 00:46:33,800
in een nachtclub in Manchester.
493
00:46:33,833 --> 00:46:36,773
Het schokkende was
dat het om zo'n jong iemand ging ...
494
00:46:36,867 --> 00:46:42,667
en dat het zo'n uitzonderlijke reactie
was op een ecstasypil.
495
00:46:42,889 --> 00:46:46,329
De patholoog-anatoom vertelde
dat dit de eerste dode in Engeland was...
496
00:46:46,413 --> 00:46:48,773
direct gerelateerd
aan deze specifieke drug.
497
00:46:48,813 --> 00:46:52,193
Hij zei dat mensen zich meer bewust zouden
moeten zijn van de gevaren van ecstasy.
498
00:46:52,333 --> 00:46:58,933
Het was vreselijk. Het was vreselijk,
niet alleen voor de HaƧienda...
499
00:46:58,933 --> 00:47:04,513
maar ook voor Manchester
en voor iedereen die de familie kende.
500
00:47:09,483 --> 00:47:14,583
DE HAĆ IN ZWAAR WEER
501
00:47:21,100 --> 00:47:24,740
Het eerste vonk van de lucifer
is het spannendste.
502
00:47:25,033 --> 00:47:27,633
En dan is het de vraag
hoelang de vlam blijft branden.
503
00:47:28,073 --> 00:47:30,173
En het is een zekerheid in het leven...
504
00:47:30,367 --> 00:47:33,067
dat naarmate iets langer duurt,
het minder wordt.
505
00:47:35,633 --> 00:47:39,553
We gebruikten allemaal E.
En dat kostte Ā£25 per pil.
506
00:47:39,793 --> 00:47:43,833
Dat is veel geld. Per weekend
ging zo'n 2 miljoen pond om.
507
00:47:46,713 --> 00:47:54,433
Met een erg drukbezochte club en een
illegale handel die miljoenen opbracht...
508
00:47:54,753 --> 00:47:58,093
was het niet zo gek dat de onderwereld
van Manchester belangstelling kreeg.
509
00:47:59,353 --> 00:48:04,873
De HaƧienda werd al snel
een onveilige plek in de buurt.
510
00:48:05,313 --> 00:48:12,333
Ik was alleen nog maar bezig
bewakingsbeelden aan de politie te leveren.
511
00:48:12,433 --> 00:48:15,633
Alle lol was verdwenen.
512
00:48:18,513 --> 00:48:22,813
Op een avond werd iemand met
een mes gestoken en de club ging op slot.
513
00:48:23,193 --> 00:48:26,193
Iedereen was ingesloten en
moest een voor een naar buiten...
514
00:48:26,267 --> 00:48:27,667
en werd op de foto gezet.
515
00:48:28,433 --> 00:48:30,433
Wat was er in godsnaam
aan de hand daar?
516
00:48:33,113 --> 00:48:34,973
We werden weggevoerd uit de club.
517
00:48:35,313 --> 00:48:38,993
Er stond oproerpolitie met schilden
aan weerszijden.
518
00:48:39,033 --> 00:48:43,213
Dus je liep door een corridor
en ze sloegen op de schilden.
519
00:48:45,567 --> 00:48:48,207
Toen had ik er echt genoeg van.
520
00:48:49,267 --> 00:48:57,267
Geweld werd gemeengoed in
de HaƧienda en dat was dieptreurig.
521
00:49:04,433 --> 00:49:07,633
De overheid overweegt gemeentes
nieuwe bevoegdheden te geven...
522
00:49:07,733 --> 00:49:09,613
om acid houseparties te reguleren.
523
00:49:09,653 --> 00:49:11,513
De wet om acid houseparties
te verbieden...
524
00:49:11,553 --> 00:49:14,653
wordt zonder oppositie
behandeld in het Parlement.
525
00:49:14,767 --> 00:49:18,667
De illegale raves waren ongecontroleerd
en de schrik van autoriteiten.
526
00:49:18,707 --> 00:49:22,107
Vooral door de ongecontroleerde,
opgefokte jeugd.
527
00:49:22,323 --> 00:49:27,423
Gevechten tussen politie, beveiligers
en feestgangers braken uit...
528
00:49:27,507 --> 00:49:29,747
langs wat ooit een rustige landweg was.
529
00:49:29,833 --> 00:49:33,313
Inplaats van het veilger te maken,
komt het gezag aanzetten...
530
00:49:33,353 --> 00:49:35,833
met hun knuppels
en slaat de boel uit elkaar.
531
00:49:38,133 --> 00:49:41,133
Acid house werd
publieksvijand nummer Ć©Ć©n.
532
00:49:42,613 --> 00:49:47,073
Het werd van landerijen,
uit de clubs en de cultuur gejaagd.
533
00:49:49,893 --> 00:49:52,593
Het feest was voorbij.
534
00:50:09,500 --> 00:50:13,080
Rond '91 ging het bergafwaarts
met de HaƧienda.
535
00:50:13,420 --> 00:50:16,820
Ik zat te ontbijten met Tony
en zei dat ik de oplossing had.
536
00:50:16,867 --> 00:50:19,627
We organiseren een gay-night,
dan blijft de onderwereld weg.
537
00:50:19,667 --> 00:50:24,507
Je bereikt een interessanter publiek.
We blazen het feest nieuw leven in.
538
00:50:29,887 --> 00:50:33,807
Ik was student en
ik wilde allang naar de HaƧienda.
539
00:50:35,133 --> 00:50:39,513
En toen ik binnenkwam, werd ik
niet teleurgesteld in wat ik zag.
540
00:50:43,367 --> 00:50:47,467
Want het betekende dat je veilig was.
Iedereen was welkom.
541
00:50:50,047 --> 00:50:52,787
We wilden de glamour terugbrengen,
de seks...
542
00:50:54,467 --> 00:50:57,627
want ik vond dat de HaƧienda
erg aseksueel was geworden
543
00:50:57,667 --> 00:51:00,787
En in plaats van wijde broeken,
was er veel naakt.
544
00:51:01,227 --> 00:51:05,847
Het was volkomen extravagant
en buitengewoon.
545
00:51:07,187 --> 00:51:10,527
Mensen liepen naakt rond.
546
00:51:11,107 --> 00:51:14,107
Paula Yates, The Pet Shop Boys...
547
00:51:15,500 --> 00:51:17,840
Heel veel S.M. lesbo's.
548
00:51:19,759 --> 00:51:22,219
Mensen hadden gewoon seks.
549
00:51:23,589 --> 00:51:29,509
Drag queens overal.
Het was gewoon schitterend.
550
00:51:32,867 --> 00:51:37,067
Daarvoor ging men niet naar homoclubs.
Dat was totaal niet cool.
551
00:51:37,107 --> 00:51:40,507
En op gegeven ogenblik
kwamen er zoveel hetero's...
552
00:51:42,367 --> 00:51:45,107
dat we een schifting moesten maken
bij de entree.
553
00:51:46,633 --> 00:51:48,373
Daarin gingen we heel ver.
554
00:51:48,513 --> 00:51:50,513
Op de toegangsbewijzen
hadden we laten drukken:
555
00:51:50,553 --> 00:51:53,493
Het management behoudt zich
het recht voor de toegang te ontzeggen...
556
00:51:53,533 --> 00:51:54,573
aan heteroseksuelen.
557
00:51:54,633 --> 00:51:57,873
Ze moesten een homotest ondergaan.
558
00:51:57,900 --> 00:52:00,120
De meiden bij de deur zeiden:
559
00:52:00,133 --> 00:52:02,453
'Je moet je vriend zoenen
als je naar binnen wilt.'
560
00:52:02,593 --> 00:52:06,313
Want homo's klaagden
dat er zoveel hetero's waren...
561
00:52:06,353 --> 00:52:08,193
dat zij niet naar binnen konden.
562
00:52:09,233 --> 00:52:11,093
Voor Manchester was het baanbrekend.
563
00:52:11,433 --> 00:52:15,953
Met het idee 'Queer Up North'
vond Manchester zich opnieuw uit.
564
00:52:15,993 --> 00:52:19,593
Het zorgde voor de bekendheid
als homostad.
565
00:52:19,633 --> 00:52:24,433
Niet alleen als post-industriƫle, blanke
arbeidersstad. Maar als gay-stad.
566
00:52:27,067 --> 00:52:34,007
Ik kwam toen met het idee om er
uitsluitend een homoclub van te maken.
567
00:52:36,427 --> 00:52:39,107
Dat bleek geen goed idee.
568
00:52:41,033 --> 00:52:43,713
De HaƧienda is nooit meer
de oude geworden.
569
00:52:44,953 --> 00:52:48,013
Het bleek een soort langzame dood.
570
00:52:48,749 --> 00:52:51,169
Tony legde altijd zijn hoofd
in zijn handen en zei dan:
571
00:52:51,233 --> 00:52:53,513
'Hoe heeft het in godsnaam
zo ver kunnen komen?'
572
00:52:53,733 --> 00:52:57,633
Waarop Robert zei: 'Hou op, klootzak.
Het is allemaal jouw schuld.'
573
00:52:57,700 --> 00:53:00,600
Net zoals Ian in een situatie
terecht was gekomen...
574
00:53:00,730 --> 00:53:08,730
waaruit hij geen uitweg zag,
gebeurde dat Rob en Tony ook.
575
00:53:08,900 --> 00:53:12,500
De HaƧienda heeft de verliezen
uit het begin nooit terugverdiend.
576
00:53:15,220 --> 00:53:17,800
Wat echt fantastisch was
aan de HaƧienda en aan Factory...
577
00:53:17,840 --> 00:53:20,120
was het feit
dat het niet om geld draaide.
578
00:53:20,233 --> 00:53:22,393
Het probleem is,
dat als je niet aan geld denkt...
579
00:53:22,433 --> 00:53:24,493
je jezelf uiteindelijk tegenkomt.
580
00:53:24,633 --> 00:53:30,953
Het was een financieel neerwaartse spiraal
die niet te doorbreken was.
581
00:53:33,633 --> 00:53:40,213
Rob Gretton had er uiteindelijk
genoeg van en sloot de club in 1997.
582
00:54:01,073 --> 00:54:03,133
We dalen af naar...
583
00:54:03,713 --> 00:54:05,553
van mijn cel.
584
00:54:07,753 --> 00:54:11,053
Dit zijn de verslagen van 1985 en 1984.
585
00:54:11,193 --> 00:54:14,033
In 1985 hebben we 85.000 uitgegeven.
586
00:54:14,167 --> 00:54:19,267
Ik denk een combinatie van de kosten van
optredens en geld dat we moesten inleggen.
587
00:54:19,333 --> 00:54:23,933
En in '84 legden we 110.000 in.
Dat is dus 200.000 in twee jaar.
588
00:54:24,793 --> 00:54:29,853
En hier onderaan zie je dat het in 1985...
589
00:54:29,993 --> 00:54:34,473
liefdewerk oud papier was voor ons.
Want in 1985 was het verlies 56.000...
590
00:54:34,800 --> 00:54:40,000
En 44.000 in 1984.
591
00:54:40,067 --> 00:54:43,267
Dus bovenop onze 200.000,
was het verlies nog eens 100.000.
592
00:54:43,307 --> 00:54:47,307
Weet je hoeveel geld New Order
in de HaƧienda heeft gestoken?
593
00:54:47,533 --> 00:54:49,433
Het was enorm veel geld.
594
00:54:49,773 --> 00:54:53,053
En dat geeft verder niet,
want we zijn er allemaal nog.
595
00:54:53,093 --> 00:54:56,533
Praten we over miljoenen?
- O ja, zeker.
596
00:54:56,733 --> 00:55:00,613
Niet een paar duizend, vriend.
Dat loopt in de miljoenen, ja.
597
00:55:00,653 --> 00:55:05,233
Ik weet zeker dat de onderlinge
verhoudingen binnen New Order...
598
00:55:05,273 --> 00:55:13,113
zijn verslechterd door de HaƧienda. Zelfs
nu nog, 15 jaar nadat we zijn gestopt.
599
00:55:13,233 --> 00:55:16,873
Het zit erg diep bij ons allemaal.
600
00:55:17,913 --> 00:55:21,093
Het was zo ingrijpend om mee te maken...
601
00:55:21,233 --> 00:55:25,213
en het heeft bij New Order geleid
tot allerlei opsplitsingen.
602
00:55:25,353 --> 00:55:29,873
Dat stemt me verdrietig,
want we waren... vrienden.
603
00:55:29,913 --> 00:55:32,073
Het was fantastisch
en we hebben veel meegemaakt.
604
00:55:32,113 --> 00:55:35,073
En nu is dat voorbij.
605
00:55:43,553 --> 00:55:48,453
De nalatenschap draait om mensen
en inclusiviteit.
606
00:55:48,567 --> 00:55:51,567
En zorgen dat iedereen,
ongeacht wat je aanhad...
607
00:55:51,607 --> 00:55:55,107
of wie je was, welke huidskleur je had,
of van welke planeet je kwam...
608
00:55:55,147 --> 00:55:58,787
elkaar kon ontmoeten en zich vrij voelen.
609
00:56:04,267 --> 00:56:06,207
Ik ga nog steeds naar de HaƧienda-avonden.
610
00:56:06,333 --> 00:56:08,913
Ik ga ernaartoe vanuit Londen
met een stel vrienden en...
611
00:56:09,453 --> 00:56:10,573
Het is nog steeds geweldig.
612
00:56:10,657 --> 00:56:13,377
De muziek is nog steeds te gek
en ik praat er hier nog steeds over.
613
00:56:13,667 --> 00:56:16,867
40-JARIG VERJAARDAGSFEEST, MEI 2022
VROEGERE LOCATIE VAN DE HAĆIENDA
614
00:56:22,184 --> 00:56:25,524
Mijn werk in de HaƧienda
heeft me echt veranderd.
615
00:56:25,620 --> 00:56:28,220
Volgens de politie was ik
de eerste vrouw in het VK...
616
00:56:28,304 --> 00:56:31,084
die een vergunning kreeg
voor een zaak van die omvang.
617
00:56:31,133 --> 00:56:34,153
Het gaf mij het vertrouwen
dat ik alles aankon.
618
00:56:34,393 --> 00:56:40,773
Het gaf mij zeker het vertrouwen
te zeggen wie ik ben en te doen wat ik wil.
619
00:56:40,800 --> 00:56:43,400
En om niet te luisteren
wat anderen daarvan vinden.
620
00:56:51,320 --> 00:56:54,420
Dat hele muzikale gebeuren
rond de HaƧienda en Factory...
621
00:56:54,560 --> 00:56:57,020
is de moderne geschiedenis
van Manchester.
622
00:56:59,960 --> 00:57:05,260
We zijn allemaal trots dat we
er een groot aandeel in hebben gehad.
623
00:57:09,200 --> 00:57:15,240
In 75% van de muziek, hoor ik invloeden
van de muziek van mijn ouders.
624
00:57:15,487 --> 00:57:17,987
Van toen ze hier net aankwamen
in de jaren '50 en '60.
625
00:57:18,067 --> 00:57:19,467
Dat voel ik.
626
00:57:22,733 --> 00:57:28,173
De HaƧienda was in veel opzichten
een bijzonder project.
627
00:57:31,126 --> 00:57:38,966
De HaƧienda zette Manchester weer
op de kaart als post-industriƫle stad.
628
00:57:40,267 --> 00:57:46,107
De HaƧienda liet de stad zien
dat verandering mogelijk was.
629
00:57:46,233 --> 00:57:48,033
Denkbeelden veranderden.
630
00:57:48,273 --> 00:57:50,893
Levens veranderden, door de HaƧienda.
631
00:57:51,233 --> 00:57:55,573
Alleen die paar uur op de dansvloer.
Maar toch ook weer niet.
632
00:57:55,713 --> 00:57:59,473
Het is een gevoel en een attitude,
die er nog zijn als je wakker wordt.
633
00:57:59,613 --> 00:58:04,773
Die hou je de rest van de week.
En uiteindelijk verandert het je leven.
634
00:58:09,793 --> 00:58:13,933
Niet alleen ik werd er
een veel empathetischer mens door.
635
00:58:14,133 --> 00:58:16,233
Dat gebeurde bij heel veel mensen.
636
00:58:18,933 --> 00:58:22,153
Onze generatie heeft
dat allemaal mogelijk gemaakt.
637
00:58:22,293 --> 00:58:25,853
Dat heeft z'n invloed gehad
op de generatie daarna.
638
00:58:33,233 --> 00:58:41,233
Nederlandse ondertitels: Rustroest.
55160
