Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:11,880 --> 00:00:14,640
{\an5}Wat houdt dat precies in?
Jullie gaan deuren langs?
2
00:00:14,760 --> 00:00:16,360
Voor nu, vragenformulieren.
3
00:00:22,880 --> 00:00:25,480
{\an5}Jullie zijn die mensen
aan 't ondervragen op psychoses!
4
00:00:25,600 --> 00:00:27,400
PTSS. Terwijl ze ziek zijn!
5
00:00:28,640 --> 00:00:31,520
{\an5}Er is nog veel meer opgenomen.
Gesprekken tussen de RLD...
6
00:00:31,640 --> 00:00:34,240
de Rijkspolitie Dienst Luchtvaart...
7
00:00:34,360 --> 00:00:36,080
en El Al.
8
00:00:36,200 --> 00:00:39,440
{\an5}Tape? Alle tapes die er zijn hebben
we afgegeven aan de recherche.
9
00:00:39,560 --> 00:00:41,320
Of is die misschien ook weer gewist?
10
00:00:41,440 --> 00:00:43,600
{\an5}Ik dacht dat u inmiddels
met de VUT was?
11
00:00:45,120 --> 00:00:48,560
{\an5}De vrachtbrieven van de Bijlmerramp,
jij hebt die ergens liggen.
12
00:00:48,680 --> 00:00:50,920
H�, nou herken ik je.
13
00:00:51,040 --> 00:00:53,520
{\an5}Ferry, je moet m'n archief
verhuizen. Nu.
14
00:00:53,640 --> 00:00:55,920
{\an5}Ben jij Ferry Daamen?
Het waren twee mannen.
15
00:00:56,040 --> 00:00:58,240
{\an5}Wat hebben ze meegenomen?
Wat is er weg?
16
00:00:58,360 --> 00:01:00,200
Ze zochten originals.
17
00:01:00,320 --> 00:01:02,080
Godver...
18
00:01:02,200 --> 00:01:05,400
{\an5}Ons dossier inbrengen
in de civiele rechtszaak.
19
00:01:05,520 --> 00:01:07,640
{\an5}Dan kunnen we ze...
Onder ede verhoren.
20
00:01:07,760 --> 00:01:10,680
Wolleswinkel, Jorritsma, Borst.
21
00:01:10,800 --> 00:01:14,000
{\an5}De hele tyfusbende. En dan moeten ze
wel, anders plegen ze meineed.
22
00:01:14,120 --> 00:01:16,640
{\an5}Jullie minister dient
binnen 14 dagen te vertellen...
23
00:01:16,760 --> 00:01:19,480
{\an5}wie de mannen in witte pakken waren
bij de Bijlmerramp.
24
00:01:19,600 --> 00:01:22,160
{\an5}Anders zorg ik ervoor
dat ze onder ede gehoord wordt...
25
00:01:22,280 --> 00:01:23,840
in de civiele zaak.
26
00:02:17,800 --> 00:02:20,240
Rob?
27
00:02:20,360 --> 00:02:22,080
Zit jij achter die advocaat?
28
00:02:22,200 --> 00:02:25,040
Annemarie!
Ik ga niet onder ede getuigen...
29
00:02:25,160 --> 00:02:27,240
in een rechtszaak
waar ik niks mee te maken heb.
30
00:02:27,360 --> 00:02:28,920
Da's onzinnig.
Ik wist van niks.
31
00:02:29,040 --> 00:02:31,880
Maar fijn dat je eindelijk alles
echt laat onderzoeken.
32
00:02:32,000 --> 00:02:34,000
Zes jaar te laat, maar...
dank je wel.
33
00:02:38,280 --> 00:02:41,560
Na overleg met mijn ambtenaren
en de minister van Justitie...
34
00:02:41,680 --> 00:02:45,360
is besloten om de Rijksrecherche
een onderzoek in te laten stellen...
35
00:02:45,480 --> 00:02:49,240
naar de geruchten van mannen
in de witte pakken op de rampplek.
36
00:02:49,360 --> 00:02:52,120
Meneer de voorzitter, ik denk dat
bewoners uit de Bijlmer...
37
00:02:52,240 --> 00:02:54,760
en hulpverleners nog v��l meer
te vertellen hebben.
38
00:02:54,880 --> 00:02:59,040
Ik som 't weer even op...
Uitgebreid rechercheonderzoek dus.
39
00:02:59,160 --> 00:03:01,400
Wat wil meneer Van Gijzel nog meer?
40
00:03:01,520 --> 00:03:04,400
De verdwenen zwarte doos,
de dubbele vrachtpapieren...
41
00:03:04,520 --> 00:03:06,960
meer dan 36 ton vracht
die nog steeds onbekend is.
42
00:03:07,080 --> 00:03:10,640
Ik neem aan dat al die aspecten ook
grondig onderzocht zullen worden?
43
00:03:10,760 --> 00:03:15,520
Zoals ik al zei, het wordt
een uitgebreid rechercheonderzoek.
44
00:03:15,640 --> 00:03:19,840
Een onderzoek. U gelooft toch niet
dat dat iets gaat uitmaken?
45
00:03:19,960 --> 00:03:23,240
Is allemaal hetzelfde gezeik.
E�n grote corrupte bende.
46
00:03:23,360 --> 00:03:27,560
Het is wel de Rijksrecherche
die 't gaat onderzoeken, h�? O, nee!
47
00:03:27,680 --> 00:03:31,160
O, als de Rijksrecherche het gaat
onderzoeken komt 't wel goed(!)
48
00:03:31,280 --> 00:03:33,480
Wat een bullshit.
Je zegt net zelf...
49
00:03:33,600 --> 00:03:36,600
dat El Al hun personeel heeft
verboden om mee te werken.
50
00:03:36,720 --> 00:03:38,400
Dat is een buitenlandse partij.
51
00:03:38,520 --> 00:03:41,640
Maar de RLD is er wel toe verplicht,
op orders van Jorritsma.
52
00:03:41,760 --> 00:03:44,160
Dat gaat toch nooit lukken.
Doe niet zo na�ef.
53
00:03:44,280 --> 00:03:46,440
Pierre, Jezus!
54
00:03:46,560 --> 00:03:48,040
Wat?
55
00:03:50,040 --> 00:03:52,680
(beltoon)
56
00:03:55,520 --> 00:03:57,640
H�, Nina.
H�, Asha.
57
00:03:57,760 --> 00:03:59,440
Lachmans is eindelijk om.
58
00:03:59,560 --> 00:04:02,440
Dat rechercheonderzoek maakt
iedereen gespannen blijkbaar.
59
00:04:02,560 --> 00:04:04,280
Wat willen ze dan nu doen?
60
00:04:05,960 --> 00:04:09,360
Lachmans heeft Borst voorgesteld
om een bloedonderzoek te doen...
61
00:04:09,480 --> 00:04:12,320
bij een groot aantal pati�nten
en reddingswerkers.
62
00:04:12,440 --> 00:04:14,240
(lachje)
63
00:04:15,320 --> 00:04:18,440
Ben je er nog?
Ja. Ja, ik ben er nog.
64
00:04:19,480 --> 00:04:24,040
Ik hoop vooral dat het niet te laat
is. Dat hoop ik ook. Tot gauw.
65
00:04:24,160 --> 00:04:25,960
Ik spreek je nog. Doeg.
66
00:04:31,040 --> 00:04:34,360
Het antwoord is nee.
Wij nemen het advies van het AMC...
67
00:04:34,480 --> 00:04:37,640
om een bloedonderzoek te doen
niet over.
68
00:04:37,760 --> 00:04:42,320
Omdat ik het onwaarschijnlijk acht
dat deze waarnemingen...
69
00:04:42,440 --> 00:04:44,920
een direct verband hebben
met de ramp.
70
00:04:45,040 --> 00:04:48,280
En daar wilde ik het heel erg graag
bij laten.
71
00:04:48,400 --> 00:04:51,080
En die mannen in witte pakken dan?
Godverdomme...
72
00:04:51,200 --> 00:04:54,280
(nieuwslezer:) Het onderzoek van
de Rijksrecherche is afgerond.
73
00:04:54,400 --> 00:04:56,040
De hoofdofficier geeft aan...
74
00:04:56,160 --> 00:04:59,360
dat de mysterieuze mannen in
witte pakken zeer waarschijnlijk...
75
00:04:59,480 --> 00:05:02,200
Ok�, een paardenmiddel.
Parlementaire enquete?
76
00:05:02,320 --> 00:05:04,480
Dat lukt ons nooit.
Hoe weet je dat nou?
77
00:05:04,600 --> 00:05:07,720
Omdat we dan een enorme doorbraak
nodig hebben, Asha.
78
00:05:10,000 --> 00:05:12,000
Het is wij drie�n tegen een systeem.
79
00:05:12,120 --> 00:05:15,000
Een systeem dat liever dubbele
schadevergoedingen betaalt...
80
00:05:15,120 --> 00:05:18,360
dan dat ze de enquete in moeten.
Wat als we met meer zijn?
81
00:05:20,320 --> 00:05:22,760
Laten we dit rondsturen,
alles dat hier hangt.
82
00:05:22,880 --> 00:05:25,360
Het hele dossier.
Naar alle krantenredacties.
83
00:05:25,480 --> 00:05:28,680
Trouw, Telegraaf, Parool,
Volkskrant, NRC.
84
00:05:28,800 --> 00:05:32,320
We vermelden onze bronnen,
maar we houden iedereen anoniem.
85
00:05:32,440 --> 00:05:35,240
Vincent. Je hebt gelijk,
we zijn maar met z'n drie�n.
86
00:05:35,360 --> 00:05:38,200
Hoog tijd dat we iedereen
mee laten vechten.
87
00:05:38,320 --> 00:05:41,880
Vincent, dan komt toch iedereen
erachter dat we samengewerkt hebben?
88
00:05:42,000 --> 00:05:44,880
Dat zien we dan wel weer.
Je kunt je baan verliezen.
89
00:05:45,000 --> 00:05:46,920
Dat is dan maar zo. Zullen we?
90
00:06:02,200 --> 00:06:03,840
Dit is het.
91
00:06:03,960 --> 00:06:05,680
En meer kunnen we niet doen.
92
00:06:08,240 --> 00:06:09,960
Ja.
93
00:06:18,720 --> 00:06:24,200
Haar... haar vriend is overleden
tijdens de ramp, haar geliefde.
94
00:06:25,840 --> 00:06:28,160
Kenneth Bouman.
95
00:06:28,280 --> 00:06:30,720
Ze zouden samen gaan wonen
in Antwerpen.
96
00:06:32,240 --> 00:06:34,720
Heeft ze helemaal nooit
iets over gezegd.
97
00:06:36,120 --> 00:06:37,600
Nee.
98
00:06:56,200 --> 00:06:59,680
Al die jaren, en ik kan er gewoon
nog steeds niet om huilen.
99
00:07:06,760 --> 00:07:09,240
Zullen we wat gaan drinken?
Bier, wijn?
100
00:07:09,360 --> 00:07:12,800
Allebei?
Jezus, Asha, wat een goed idee.
101
00:07:37,160 --> 00:07:38,640
Wat is dat?
102
00:07:38,760 --> 00:07:41,920
Dekker van Trouw en Pierre Heijboer.
103
00:07:42,040 --> 00:07:45,360
Ze zijn blijkbaar nog steeds
met de Bijlmerramp bezig.
104
00:07:56,280 --> 00:07:58,040
DMMP.
105
00:08:15,920 --> 00:08:18,760
Meneer Greven.
Eh... eerst ik.
106
00:08:20,200 --> 00:08:23,080
Dat jij blijkbaar jarenlang
hebt verzwegen dat je...
107
00:08:23,200 --> 00:08:26,800
hebt samengewerkt met de concurrent,
dat valt me vies van je tegen.
108
00:08:29,360 --> 00:08:33,400
En dan ook nog Pierre Heijboer,
niet de minste. Ik heb...
109
00:08:33,520 --> 00:08:38,000
Maar het werk dat jullie
hebben verzet is...
110
00:08:38,120 --> 00:08:40,280
solide.
111
00:08:40,400 --> 00:08:43,120
Dat noem ik gedegen onderzoek.
112
00:08:45,760 --> 00:08:48,520
Maar wat is je einddoel?
Waar gaat dit naartoe?
113
00:08:48,640 --> 00:08:50,160
Een parlementaire enquete.
114
00:08:50,280 --> 00:08:53,520
Dat gaat niet lukken. Je hebt niks.
Je hebt geen smoking gun.
115
00:08:53,640 --> 00:08:56,880
36 ton onbekende lading.
Precies, onbekend.
116
00:08:57,000 --> 00:08:58,480
Ja?
117
00:09:00,080 --> 00:09:02,280
Als er ooit nog iets komt
bovendrijven...
118
00:09:02,400 --> 00:09:04,720
dan duiken we er met z'n allen
bovenop. Beloofd.
119
00:09:04,840 --> 00:09:06,360
Dan sta je niet meer alleen.
120
00:09:06,480 --> 00:09:10,360
Maar voor nu heb ik de reputatie van
de krant om aan te denken. Wat?!
121
00:09:10,480 --> 00:09:14,280
Journalistiek betekent soms ook
dingen loslaten, Vincent.
122
00:09:14,400 --> 00:09:16,200
Ik wil je op andere dingen. Ja?
123
00:09:18,880 --> 00:09:20,360
Dekkertje!
124
00:09:21,600 --> 00:09:23,560
Nou, jongen, ontslagen?
125
00:09:23,680 --> 00:09:26,080
Heulen met de vijand, h�.
126
00:09:26,200 --> 00:09:28,200
Doodzonde numero uno!
127
00:09:30,960 --> 00:09:33,000
Opzouten, Jeffrey.
Eh, hallo?
128
00:09:34,120 --> 00:09:37,600
Vincent Dekker?
Werkt die hier vandaag?
129
00:09:39,400 --> 00:09:41,280
Karel Knip, NRC.
130
00:09:41,400 --> 00:09:43,400
Kunnen wij ergens praten?
Waarover?
131
00:09:43,520 --> 00:09:45,240
Ik heb je dossier ontvangen.
132
00:09:45,360 --> 00:09:47,600
Inclusief de kopie�n
van de vrachtbrieven...
133
00:09:47,720 --> 00:09:50,520
die de overheid jullie heeft
laten lezen en eh...
134
00:09:50,640 --> 00:09:52,520
ik weet wat er vervoerd werd.
135
00:09:52,640 --> 00:09:54,680
Tenminste, een deel van de lading.
136
00:09:54,800 --> 00:09:57,600
Een onderdeel van sarin,
een zenuwgas.
137
00:09:58,800 --> 00:10:04,680
Ja. Het stond in de vrachtbrieven
vermeld als 'flammable liquids'.
138
00:10:04,800 --> 00:10:08,240
DMMP.
U bedoelt, sarin...
139
00:10:08,360 --> 00:10:11,240
hetzelfde gas wat ook is ingezet
tijdens de Golfoorlog?
140
00:10:11,360 --> 00:10:14,440
Volgens internationale wetgeving
mag 't niet vervoerd worden...
141
00:10:14,560 --> 00:10:16,840
maar er zaten honderden liters
in 't vliegtuig.
142
00:10:16,960 --> 00:10:19,440
Zouden wij heel even alleen...
Ja.
143
00:10:27,600 --> 00:10:30,360
Kijk, hier staat waar die zending
voor bedoeld was.
144
00:10:30,480 --> 00:10:33,960
Israel Institute for...
Biological Research, Ness Ziona.
145
00:10:34,080 --> 00:10:36,160
Ja. Je kent het?
146
00:10:36,280 --> 00:10:38,680
Ja, ik heb er voor het hek gestaan.
147
00:10:38,800 --> 00:10:41,280
Honderden liters, is dat veel?
148
00:10:41,400 --> 00:10:45,920
Ja. Kijk, in losse componenten
is het niet zo gevaarlijk...
149
00:10:46,040 --> 00:10:49,680
maar als je alle genoemde
grondstoffen...
150
00:10:49,800 --> 00:10:52,840
met mekaar zou combineren
die er in het vliegtuig zaten...
151
00:10:52,960 --> 00:10:55,160
dan was er genoeg om er
een wereldstad...
152
00:10:55,280 --> 00:10:57,800
als Tokio of Londen mee
uit te roeien.
153
00:10:57,920 --> 00:11:02,200
Ja. Dus je bent er ok� mee
dat we publiceren?
154
00:11:04,400 --> 00:11:06,840
H�, hallo?
155
00:11:06,960 --> 00:11:08,880
Eh, ja. Sorry.
156
00:11:09,000 --> 00:11:11,520
Ja, publiceren. Publiceren.
157
00:11:15,200 --> 00:11:18,880
NOS Achtuurjournaal. Henny Stoel.
158
00:11:19,000 --> 00:11:22,240
Dames en heren, goedenavond. Er is
een nieuw hoofdstuk toegevoegd...
159
00:11:22,360 --> 00:11:25,320
aan de voortdurende onduidelijkheid
rond de Bijlmerramp.
160
00:11:25,440 --> 00:11:28,360
We beginnen met de onthulling
van NRC Handelsblad vanmiddag...
161
00:11:28,480 --> 00:11:32,240
dat er grondstoffen voor gifgas in
de neergestorte El Al-Boeing zaten.
162
00:11:32,360 --> 00:11:35,360
'Grondstof gifgas in Boeing El Al.'
163
00:11:35,480 --> 00:11:37,680
Dat bleek uit deze vrachtbrief.
164
00:11:37,800 --> 00:11:41,440
Eerst zeiden ze dat er parfum aan
boord was en een beetje cosmetica.
165
00:11:41,560 --> 00:11:45,080
Later zei men: Er zaten ook nog wat
chemicali�n in dat toestel.
166
00:11:45,200 --> 00:11:47,880
Er was al bekend dat
van overheidswege weinig moeite...
167
00:11:48,000 --> 00:11:51,240
is gedaan om te achterhalen
waaruit de lading precies bestond.
168
00:11:51,360 --> 00:11:54,600
Maar nu blijkt dat ook documenten
die w�l beschikbaar waren...
169
00:11:54,720 --> 00:11:56,720
niet grondig zijn geanalyseerd.
170
00:11:56,840 --> 00:12:00,080
Premier Netanyahu van Isra�l
heeft zojuist toegegeven...
171
00:12:00,200 --> 00:12:03,040
dat het toestel 190 liter DMMP
aan boord had.
172
00:12:04,040 --> 00:12:07,320
Wat eerder deze week nog door de
Isra�lische regering werd ontkend.
173
00:12:07,440 --> 00:12:11,440
NRC Handelsblad ontdekte dat de El
Al-Boeing grondstoffen vervoerde...
174
00:12:11,560 --> 00:12:14,680
voor de productie
van het dodelijke zenuwgas sarin.
175
00:12:14,800 --> 00:12:19,160
De lading was bestemd voor 't Israel
Institute for Biological Research.
176
00:12:19,280 --> 00:12:21,640
Dat is een zeer geheim
laboratorium...
177
00:12:21,760 --> 00:12:24,720
waar volgens defensiespecialisten
gifgassen worden gemaakt.
178
00:12:24,840 --> 00:12:26,320
Ze werden voor gek versleten:
179
00:12:26,440 --> 00:12:29,320
bewoners, overlevenden,
onderzoekers en journalisten.
180
00:12:29,440 --> 00:12:31,600
Telkens weer als in de afgelopen
zes jaar...
181
00:12:31,720 --> 00:12:35,360
nieuwe vragen rond de rampjumbo
van El Al werden opgeworpen...
182
00:12:35,480 --> 00:12:38,440
was er volgens de overheid
uiteindelijk niets aan de hand.
183
00:12:38,560 --> 00:12:40,680
Nu blijkt dat meer dan 500 mensen
ziek zijn...
184
00:12:40,800 --> 00:12:43,960
als gevolg van de Bijlmerramp,
een getal dat maar blijft stijgen...
185
00:12:44,080 --> 00:12:47,400
doe ik nog eens, hopelijk voor
het laatst, een dringend beroep...
186
00:12:47,520 --> 00:12:51,880
op de Nederlandse
en Isra�lische regering: werk mee!
187
00:12:53,280 --> 00:12:55,400
Anders zie ik nog maar ��n optie.
188
00:13:09,000 --> 00:13:12,080
Gefeliciteerd, jongen.
De Kamer heeft zojuist toegestemd.
189
00:13:12,200 --> 00:13:14,200
Parlementaire enquete.
190
00:13:14,320 --> 00:13:16,200
Nu kunnen ze er niet meer onderuit.
191
00:13:17,400 --> 00:13:19,800
Ga je er zelf in zitten,
de commissie?
192
00:13:19,920 --> 00:13:23,440
Dat staat Kok nooit toe. Bovendien
wil ik zelf verhoord worden.
193
00:13:23,560 --> 00:13:26,960
Ik wil onder ede kunnen vertellen
wat voor puinzooi dit is geworden.
194
00:13:27,080 --> 00:13:31,240
De enqu�tecommissie staat erop
dat Nederland straks alles thuis
op de bank mee kan kijken.
195
00:13:31,360 --> 00:13:34,800
'De onderste steen moet boven'
waren hun exacte woorden.
196
00:13:34,920 --> 00:13:37,360
Hoelang hebben ze
om alles te onderzoeken?
197
00:13:38,600 --> 00:13:40,200
3,5 maand.
198
00:13:43,360 --> 00:13:46,760
We hebben zes jaar aan informatie
verzameld. Ja.
199
00:13:46,880 --> 00:13:52,840
En van 't aantal Bijlmerbewoners dat
ze als getuigen hebben geaccepteerd
word je ook niet vrolijk.
200
00:13:52,960 --> 00:13:54,440
Vier.
201
00:13:57,600 --> 00:13:59,720
Vier bewoners...
202
00:13:59,840 --> 00:14:01,600
Op hoeveel verhoren?
203
00:14:01,720 --> 00:14:04,560
Negentig personen gaan wij
ondervragen.
204
00:14:04,680 --> 00:14:09,640
Onder ede. Mensen uit de politiek,
de luchtvaart en de samenleving.
205
00:14:09,760 --> 00:14:11,360
Onze missie is duidelijk.
206
00:14:11,480 --> 00:14:15,240
36 ton van de vracht
is nog steeds onbekend.
207
00:14:15,360 --> 00:14:17,440
Honderden mensen kampen met
ziekte...
208
00:14:17,560 --> 00:14:19,880
waarvan ze niet weten
hoe ze eraan komen.
209
00:14:20,000 --> 00:14:23,480
Er is onrust over eventuele
geheime diensten op de rampplek...
210
00:14:23,600 --> 00:14:25,800
die dingen zouden hebben
weggemoffeld.
211
00:14:25,920 --> 00:14:27,520
U kent de verhalen inmiddels.
212
00:14:27,640 --> 00:14:30,520
Het is onze taak om antwoorden
boven tafel te krijgen.
213
00:14:30,640 --> 00:14:32,320
Alleen zo kunnen wij mensen...
214
00:14:32,440 --> 00:14:35,800
die direct of indirect slachtoffer
zijn geworden van deze ramp...
215
00:14:35,920 --> 00:14:37,600
helderheid verschaffen.
216
00:14:37,720 --> 00:14:39,640
En ik denk dat ons dat gaat lukken.
217
00:14:39,760 --> 00:14:41,360
Is dit nou echt nodig, Maureen?
218
00:14:41,480 --> 00:14:44,480
Ik zit rammend vol en dan beginnen
ze weer over die Bijlmerramp.
219
00:14:44,600 --> 00:14:48,280
Het lijkt me slim dat we vanuit ons
alle neuzen dezelfde kant op hebben.
220
00:14:48,400 --> 00:14:50,840
Dat we alles dubbelchecken.
Dubbelchecken. Ja.
221
00:14:50,960 --> 00:14:52,840
We laten ons opnaaien door de pers.
222
00:14:52,960 --> 00:14:55,880
Hebben wij als gemeente toen
alles correct gedaan?
223
00:14:56,000 --> 00:14:58,240
Is er niks achtergehouden?
Onbedoeld?
224
00:14:58,360 --> 00:15:01,800
Er is niks achtergehouden. Dit is
Amsterdam, geen bananenrepubliek.
225
00:15:01,920 --> 00:15:04,520
Verdomme, Dani�l!
Het gaat om onze mensen.
226
00:15:04,640 --> 00:15:07,720
Jouw mensen die daar misschien
dagenlang hebben rondgelopen...
227
00:15:07,840 --> 00:15:09,800
in weet ik veel wat voor rotzooi!
228
00:15:09,920 --> 00:15:12,760
Als iemand daar inderdaad
al die tijd van afwist...
229
00:15:12,880 --> 00:15:15,240
dan voel ik me dus goed verneukt!
230
00:15:15,360 --> 00:15:18,320
Dan zijn we als gemeente
zes jaar lang om de tuin geleid.
231
00:15:19,560 --> 00:15:22,720
Zijn er zieken onder brandweer
en politie? Natuurlijk zijn die er.
232
00:15:22,840 --> 00:15:26,720
Maar we zijn brandweerlui, die
klachten kunnen overal door komen.
233
00:15:26,840 --> 00:15:29,280
Toch?
234
00:15:29,400 --> 00:15:33,320
We geven de recherche alleen
het absoluut minimale!
235
00:15:33,440 --> 00:15:35,720
Ik wil dat die figuren...
236
00:15:35,840 --> 00:15:39,600
niks in handen krijgen waarmee ze
ons onderuit kunnen halen.
237
00:15:40,840 --> 00:15:44,600
Die hele stapel gaat niet de deur
uit, voordat ik 'm heb doorgespit.
238
00:15:44,720 --> 00:15:46,920
Goed. Ok�, bedankt voor de moeite.
239
00:15:48,920 --> 00:15:51,480
Dekker. Wat doe je hier nog?
240
00:15:52,640 --> 00:15:54,120
Sorry, wat doe ik?
241
00:15:54,240 --> 00:15:56,840
Ik wil jou bij die verhoren
in Den Haag hebben.
242
00:15:56,960 --> 00:15:59,080
Iedere dag. Leadverslaggever.
243
00:16:00,760 --> 00:16:03,840
Jeffrey regelt een hotel voor je.
Toch, Jeff? Sorry? Wat?
244
00:16:03,960 --> 00:16:07,880
Die kent 't daar goed. Jongens,
neem een voorbeeld aan Dekker hier.
245
00:16:08,000 --> 00:16:11,160
Ja? Dit is journalistiek.
246
00:16:11,280 --> 00:16:12,760
Heerlijk.
247
00:16:51,040 --> 00:16:53,240
Moet jij niet daar zijn?
248
00:16:53,360 --> 00:16:56,200
De jongens zijn daar al.
Ik wil hier zijn.
249
00:16:56,320 --> 00:16:58,240
Volgende week ben ik aan de beurt.
250
00:17:03,040 --> 00:17:04,520
Ik open de vergadering...
251
00:17:04,640 --> 00:17:07,360
van de enqu�tecommissie
Vliegramp Bijlmermeer.
252
00:17:07,480 --> 00:17:11,160
Aan de orde is het verhoor
van de heer K. E. D. Mohammed.
253
00:17:11,280 --> 00:17:14,680
Geboren op 5 augustus 1962,
te Ca�ro.
254
00:17:14,800 --> 00:17:17,240
Meneer Mohammed,
ik verzoek u weer op te staan...
255
00:17:17,360 --> 00:17:19,600
voor het afleggen van uw belofte.
256
00:17:19,720 --> 00:17:22,240
Die luidt: Ik beloof dat ik
de gehele waarheid...
257
00:17:22,360 --> 00:17:25,160
en niets dan de waarheid zal zeggen.
Dat beloof ik.
258
00:17:25,280 --> 00:17:29,120
De enqu�tecommissie onderzoekt
de toedracht en de gevolgen...
259
00:17:29,240 --> 00:17:33,120
van de vliegramp in de Bijlmer
op 4 oktober 1992.
260
00:17:33,240 --> 00:17:37,440
Met als doel waarheidsvinding
en lessen trekken voor de toekomst.
261
00:17:37,560 --> 00:17:39,960
Ik ben blij dat ik eindelijk
kan vertellen.
262
00:17:41,520 --> 00:17:43,440
Nu ben ik arbeidsongeschikt.
263
00:17:45,560 --> 00:17:50,120
Voor de ramp was ik
een hele gezonde jongen.
264
00:17:50,240 --> 00:17:52,560
Dat kun je vragen aan de mensen.
265
00:17:52,680 --> 00:17:56,240
Ik ben als mens helemaal veranderd.
266
00:17:56,360 --> 00:17:58,320
Als persoon.
267
00:17:58,440 --> 00:18:03,000
(Ghanees)
268
00:18:04,720 --> 00:18:08,320
Ik was bang, bang om over
mijn ziekte te vertellen.
269
00:18:08,440 --> 00:18:10,320
Bang voor de overheid.
270
00:18:10,440 --> 00:18:12,640
Ik was bang om teruggestuurd
te worden.
271
00:18:15,920 --> 00:18:19,000
Wat er in de papieren staat
en wat er echt vervoerd werd...
272
00:18:19,120 --> 00:18:20,600
matcht niet met elkaar.
273
00:18:20,720 --> 00:18:23,520
En 't onderhoud was een zooitje.
Een zooitje?
274
00:18:23,640 --> 00:18:25,960
Er gingen regelmatig kisten
de lucht in...
275
00:18:26,080 --> 00:18:28,520
die helemaal nooit hadden mogen
vertrekken.
276
00:18:28,640 --> 00:18:33,000
Ik weet hoe 't eraan toe ging daar.
En toen ik aangifte wilde doen...
277
00:18:34,800 --> 00:18:37,360
werd die aangifte niet geaccepteerd.
278
00:18:37,480 --> 00:18:40,000
Welkom, meneer Brandewijn.
Gaat u zitten.
279
00:18:41,640 --> 00:18:43,880
Hebben ze die uit Isra�l gehaald?
280
00:18:44,000 --> 00:18:46,880
Aan de orde is het verhoor
van de heer D. Brandewijn...
281
00:18:47,000 --> 00:18:50,040
geboren op 7 november 1956,
te Amersfoort.
282
00:18:50,160 --> 00:18:53,160
Meneer Brandewijn,
de door u af te leggen eed luidt:
283
00:18:53,280 --> 00:18:57,160
Ik zweer dat ik de gehele waarheid
en niets dan de waarheid zal zeggen.
284
00:18:59,600 --> 00:19:04,480
Dat zweer ik. Meneer Brandewijn,
in september 1997...
285
00:19:04,600 --> 00:19:07,040
is er een inval geweest
bij uw zaakwaarnemer.
286
00:19:07,160 --> 00:19:09,280
Bent u daarvan op de hoogte?
Ja.
287
00:19:09,400 --> 00:19:12,440
Ik heb geen idee waar dat om ging.
288
00:19:12,560 --> 00:19:15,400
Het zijn uw spullen.
Ja, maar ik heb echt geen idee.
289
00:19:15,520 --> 00:19:18,280
De mannen die daar binnengingen
spraken Engels...
290
00:19:18,400 --> 00:19:20,880
en zij hadden het over
'the originals'.
291
00:19:21,000 --> 00:19:24,280
Ik had daar alleen mijn persoonlijk
archief ondergebracht.
292
00:19:24,400 --> 00:19:26,520
Wat zouden ze bedoeld kunnen
hebben...
293
00:19:26,640 --> 00:19:30,120
met 'the originals',
meneer Brandewijn? Geen idee.
294
00:19:30,240 --> 00:19:33,560
Als ik iemand iets in bewaring geef,
dan zijn 't geen oude kranten. Toch?
295
00:19:33,680 --> 00:19:35,160
Het enige dat ik had...
296
00:19:35,280 --> 00:19:38,240
waren papieren met de flight
incidents en de flight accidents.
297
00:19:38,360 --> 00:19:42,080
Ik had geen 'originals' of zo van
iets met betrekking op luchtvaart.
298
00:19:42,200 --> 00:19:45,120
Meneer Brandewijn, kunt u zich
voorstellen dat dit verhaal...
299
00:19:45,240 --> 00:19:48,080
Dat begrijp ik honderd procent.
300
00:19:48,200 --> 00:19:49,880
Vraag door.
301
00:19:51,520 --> 00:19:55,040
Goed. Dank u wel voor uw komst,
meneer Brandewijn.
302
00:19:55,160 --> 00:19:58,880
Experts in de VS
hebben mij onderzocht...
303
00:19:59,000 --> 00:20:02,360
omdat er hier in Nederland
geen reet gebeurde.
304
00:20:04,040 --> 00:20:08,480
Ik heb ehm...
microplasma's in m'n bloed.
305
00:20:08,600 --> 00:20:10,240
Net zoals die eh...
306
00:20:11,480 --> 00:20:15,560
die soldaten die ze de Golfoorlog
hebben ingestuurd, ook hebben.
307
00:20:16,640 --> 00:20:18,320
Door uranium.
308
00:20:19,400 --> 00:20:22,240
Onze expert heeft uitgelegd
dat verarmd uranium...
309
00:20:22,360 --> 00:20:24,280
niet gevaarlijk zou zijn.
Nee...
310
00:20:24,400 --> 00:20:26,600
Ja, niet gevaarlijk. Weet je...
311
00:20:26,720 --> 00:20:28,880
in de VS noemen ze dat
gewoon bullshit.
312
00:20:29,000 --> 00:20:30,720
Pardon?
Bullshit!
313
00:20:32,280 --> 00:20:35,720
Ze hebben daar jarenlang onderzoek
gedaan.
314
00:20:37,080 --> 00:20:39,240
En daaruit blijkt...
315
00:20:39,360 --> 00:20:42,880
dat gruis van verarmd uranium...
316
00:20:43,000 --> 00:20:47,800
weldegelijk hartstikke
levensgevaarlijk is!
317
00:20:49,720 --> 00:20:51,280
Maar jullie...
318
00:20:51,400 --> 00:20:54,440
blijven alleen maar vasthouden
aan die twee A4-tjes...
319
00:20:54,560 --> 00:20:57,520
van die ene Nederlandse expert
van jullie.
320
00:20:59,240 --> 00:21:01,440
Maar ik kan jou vertellen...
321
00:21:01,560 --> 00:21:03,640
daar lachen ze om in de VS!
322
00:21:14,080 --> 00:21:17,480
Goedenavond.
Ik denk dat het goed is...
323
00:21:17,600 --> 00:21:22,160
dat er een persoonlijk onderzoek
komt voor alle betrokkenen.
324
00:21:22,280 --> 00:21:24,200
Op die manier kunnen we hopelijk...
325
00:21:24,320 --> 00:21:27,040
een stukje onrust wegnemen
in de maatschappij.
326
00:21:28,640 --> 00:21:30,760
Nou, is toch fijn
dat ze gedraaid is. H�?
327
00:21:30,880 --> 00:21:33,680
Nou, nee, ik ben...
Zo vlak voor de verkiezingen.
328
00:21:33,800 --> 00:21:37,160
...eigenlijk niet van standpunt
veranderd, alleen nu...
329
00:21:46,040 --> 00:21:47,640
Goedemorgen, dames en heren.
330
00:21:47,760 --> 00:21:50,400
De commissie vraagt de heer Bern
plaats te nemen.
331
00:21:51,840 --> 00:21:54,560
Meneer Bern, u was in 1992...
332
00:21:54,680 --> 00:21:58,640
commandant van de brandweer
te Amsterdam. Is dat correct?
333
00:21:58,760 --> 00:22:01,200
Dat is juist.
Ik wil u wat vragen stellen...
334
00:22:01,320 --> 00:22:04,360
over de gevaren voor brandweermannen
op de rampplek...
335
00:22:04,480 --> 00:22:07,480
door aanwezigheid van
mogelijke giftige stoffen.
336
00:22:07,600 --> 00:22:10,040
Die waren er niet.
Pardon? Die waren er niet.
337
00:22:10,160 --> 00:22:12,560
Dat is ons meteen verteld
door Schiphol. Ja.
338
00:22:13,560 --> 00:22:15,160
De offici�le lezing luidt...
339
00:22:15,280 --> 00:22:18,080
dat er 282 kilo verarmd uranium
in het toestel zat.
340
00:22:18,200 --> 00:22:20,840
Dat is gebleken uit onderzoek
van dagblad Trouw.
341
00:22:20,960 --> 00:22:22,600
130 kilo is teruggevonden.
342
00:22:22,720 --> 00:22:26,480
Met andere woorden:
152 kilo verdween spoorloos.
343
00:22:26,600 --> 00:22:28,680
U zegt het.
344
00:22:28,800 --> 00:22:32,000
Verarmd uranium
stoot geen straling uit...
345
00:22:32,120 --> 00:22:35,280
maar wordt pas gevaarlijk
als 't uit elkaar valt tot gruis.
346
00:22:35,400 --> 00:22:39,120
Vanuit uw expertise, h�,
als brandweerman...
347
00:22:39,240 --> 00:22:43,960
denkt u dat er uranium gesmolten
kan zijn tijdens de brand?
348
00:22:45,360 --> 00:22:46,960
Toen dachten wij dus van niet.
349
00:22:47,080 --> 00:22:49,520
Het vuur is niet heet genoeg,
dachten we.
350
00:22:51,320 --> 00:22:54,120
Maar ja, uit onderzoek van een krant
is dus gebleken...
351
00:22:54,240 --> 00:22:59,040
Is dus gebleken dat uranium
al bij 500 graden uit elkaar valt.
352
00:22:59,160 --> 00:23:02,880
Precies.
Meneer Bern, dit hier...
353
00:23:03,000 --> 00:23:06,360
dat is een brok verarmd uranium,
gesmolten.
354
00:23:06,480 --> 00:23:09,040
Afkomstig uit de El Al-1862...
355
00:23:09,160 --> 00:23:11,560
teruggevonden in hangar acht
op Schiphol.
356
00:23:14,080 --> 00:23:17,760
Wat vindt u ervan als u dat zo ziet?
Ja, nogmaals...
357
00:23:17,880 --> 00:23:21,040
we wisten niet beter of 't zou
ongevaarlijk zijn, uranium.
358
00:23:21,160 --> 00:23:23,280
Bij zulke temperaturen.
359
00:23:23,400 --> 00:23:25,360
Ook gesmolten, zeg maar.
360
00:23:26,480 --> 00:23:28,680
Maar, meneer Bern...
361
00:23:28,800 --> 00:23:31,160
dit hier...
362
00:23:31,280 --> 00:23:33,440
dat is een voorlichtingsfolder...
363
00:23:33,560 --> 00:23:36,720
van de stichting
Brandweeropleiding Nederland.
364
00:23:36,840 --> 00:23:39,880
En daarin staat, ik citeer:
365
00:23:40,000 --> 00:23:44,240
Ook wordt tegenwoordig
verarmd uranium-238...
366
00:23:44,360 --> 00:23:47,520
gebruikt bij vliegtuigen
als contragewicht.
367
00:23:47,640 --> 00:23:50,600
Hoewel het normaal gesproken
geen gevaar oplevert...
368
00:23:50,720 --> 00:23:55,240
moet 't absoluut voorkomen worden
dat deeltjes worden ingeademd.
369
00:23:59,400 --> 00:24:01,520
Meneer Bern, dit rapport...
370
00:24:02,840 --> 00:24:05,720
is uit februari 1992.
371
00:24:06,800 --> 00:24:09,440
Dat is zeven maanden voor de ramp.
372
00:24:09,560 --> 00:24:11,240
U kent dit rapport?
373
00:24:13,000 --> 00:24:15,360
(diepe zucht)
374
00:24:15,480 --> 00:24:17,120
Pardon, wat zegt u?
375
00:24:18,840 --> 00:24:20,720
Nee, dat rapport ken ik niet.
376
00:24:22,360 --> 00:24:24,760
Ik kan mezelf recht in de spiegel
aankijken.
377
00:24:24,880 --> 00:24:26,880
Wij hebben altijd ons best gedaan...
378
00:24:27,000 --> 00:24:29,560
om de burgers zo goed mogelijke
nazorg te geven.
379
00:24:29,680 --> 00:24:32,400
Mevrouw Sarucco,
wat vindt u van de verhalen...
380
00:24:32,520 --> 00:24:35,560
over mannen in witte pakken
op de rampplek?
381
00:24:35,680 --> 00:24:38,240
Zijn die er volgens u geweest?
382
00:24:38,360 --> 00:24:40,920
Weet u wat 't is,
mijn gemeenteambtenaren...
383
00:24:41,040 --> 00:24:44,320
worden al maandenlang weggezet
als onderdeel van een complot...
384
00:24:44,440 --> 00:24:46,680
of een doofpot.
385
00:24:46,800 --> 00:24:49,120
En misschien was er een doofpot.
Ik weet 't niet.
386
00:24:49,240 --> 00:24:51,640
Maar de gemeente Amsterdam
en mijn mensen...
387
00:24:51,760 --> 00:24:54,000
hebben altijd keihard en zuiver
gewerkt.
388
00:24:54,120 --> 00:24:57,800
En nu wordt iedereen weggezet
als onderdeel van een complot.
389
00:24:57,920 --> 00:25:01,600
Als het vertrouwen in de overheid,
de experts, de beleidsmakers...
390
00:25:01,720 --> 00:25:04,800
kapot wordt gemaakt,
meneer de voorzitter...
391
00:25:04,920 --> 00:25:07,840
dan valt een samenleving uiteen.
Dat is mijn mening.
392
00:25:10,840 --> 00:25:13,480
En ik hoop niet dat 't zo ver komt.
393
00:25:13,600 --> 00:25:15,400
Dank u wel, mevrouw Sarucco.
394
00:25:19,840 --> 00:25:22,080
Mevrouw Sarucco?
Geen pers, alsjeblieft.
395
00:25:22,200 --> 00:25:24,040
Nee, ik wil alleen iets zeggen.
396
00:25:27,080 --> 00:25:28,960
Wij hebben jullie als gemeente...
397
00:25:29,080 --> 00:25:32,720
nooit op dezelfde hoop willen gooien
als... nou ja, de rest.
398
00:25:32,840 --> 00:25:35,080
Ik hoop dat u geen monster geschapen
heeft...
399
00:25:35,200 --> 00:25:38,000
dat niet meer te stoppen is,
meneer Dekker. Een monster?
400
00:25:38,120 --> 00:25:41,560
Ja, dat hoop ik echt.
Voor ons als land.
401
00:25:53,000 --> 00:25:54,600
Ik heropen de vergadering...
402
00:25:54,720 --> 00:25:57,440
van de enqu�tecommissie
Vliegramp Bijlmermeer.
403
00:25:57,560 --> 00:26:01,040
Aan de orde is het verhoor
van de heer S. Hesse.
404
00:26:01,160 --> 00:26:03,040
Geboren op 30 november 1946...
405
00:26:03,160 --> 00:26:07,160
H�, die stond niet
op de verhoorlijst.
406
00:26:08,160 --> 00:26:10,440
Wat komt-ie hier doen?
407
00:26:10,560 --> 00:26:15,240
Meneer Hesse, deze commissie kwam
onlangs in het bezit van een band...
408
00:26:15,360 --> 00:26:18,200
waarop vele telefonische gesprekken
staan...
409
00:26:18,320 --> 00:26:21,200
die tot ongeveer een uur
na de ramp...
410
00:26:21,320 --> 00:26:23,880
vanuit de luchtverkeersleiding
zijn gevoerd.
411
00:26:24,000 --> 00:26:25,680
Mijn vraag aan u is...
412
00:26:25,800 --> 00:26:29,520
waarom deze band nooit
voor onderzoek is vrijgegeven?
413
00:26:29,640 --> 00:26:31,360
De band is nooit opgevraagd.
414
00:26:31,480 --> 00:26:34,560
Ik heb 'm een maand geleden gevonden
in de kluis van de RLD.
415
00:26:34,680 --> 00:26:39,000
Kunt u ons vertellen, meneer Hesse,
wat voor tape dat is?
416
00:26:39,120 --> 00:26:43,400
Dat gaat om de zogenaamde
Assmann-tape. Mevrouw.
417
00:26:43,520 --> 00:26:46,040
Godverdomme, ik heb zo om die tape
gevraagd.
418
00:26:46,160 --> 00:26:51,200
Op deze band zijn mensen te horen
van El Al en de RLD...
419
00:26:51,320 --> 00:26:55,720
die de lading van het vliegtuig
bespreken op de avond van de ramp.
420
00:27:13,640 --> 00:27:15,440
Eh...
421
00:27:40,280 --> 00:27:43,400
(dramatische muziek)
422
00:27:44,440 --> 00:27:46,120
Wat betekent dit?
423
00:27:52,520 --> 00:27:54,000
Bewijs.
424
00:27:54,120 --> 00:27:56,400
NOS Achtuurjournaal.
Philip Freriks.
425
00:27:56,520 --> 00:27:58,120
Dames en heren, goedenavond.
426
00:27:58,240 --> 00:28:01,080
De Bijlmerenqu�te heeft vandaag
een spectaculaire...
427
00:28:01,200 --> 00:28:04,240
en politiek uiterst onaangename
onthulling opgeleverd.
428
00:28:04,360 --> 00:28:07,200
We zijn nauwelijks bekomen
van de verhoren van gisteren...
429
00:28:07,320 --> 00:28:09,160
of er is alweer
een nieuwe onthulling.
430
00:28:09,280 --> 00:28:12,080
In tegenstelling tot wat officieel
altijd is beweerd...
431
00:28:12,200 --> 00:28:14,640
was binnen een half uur na de ramp
al bekend...
432
00:28:14,760 --> 00:28:18,240
dat er onder andere giftige stoffen
in het vliegtuig zaten...
433
00:28:18,360 --> 00:28:21,560
en hoe gevaarlijk ze waren.
Mogelijk nog pijnlijker...
434
00:28:21,680 --> 00:28:24,080
was de vaststelling
dat de verkeersleiding...
435
00:28:24,200 --> 00:28:26,880
die informatie tot voor kort
heeft achtergehouden.
436
00:28:27,000 --> 00:28:29,920
Gisteren blijkt ineens
dat er dus al jarenlang...
437
00:28:30,040 --> 00:28:32,560
vanaf een half uur na die ramp,
een band is...
438
00:28:32,680 --> 00:28:35,200
informatie over de lading.
439
00:28:35,320 --> 00:28:37,520
Meneer Wolleswinkel,
wat vindt u ervan...
440
00:28:37,640 --> 00:28:40,360
dat zeven van uw ambtenaren
op non-actief zijn gezet?
441
00:28:40,480 --> 00:28:42,960
Er wordt nu gesuggereerd
dat Lubbers, toen premier...
442
00:28:43,080 --> 00:28:45,360
en vicepremier Kok
ervan geweten zouden hebben.
443
00:28:45,480 --> 00:28:47,640
Als burgers zien dat ambtenaren...
444
00:28:47,760 --> 00:28:50,760
achter de rug van de
verantwoordelijke bewindslieden...
445
00:28:50,880 --> 00:28:52,480
dit soort dingen achterhouden...
446
00:28:52,600 --> 00:28:56,080
dan is 't met de geloofwaardigheid
van de politiek heel slecht gesteld.
447
00:28:56,200 --> 00:28:58,880
'Dat houden we geheim,
dat houden we onder onze pet.'
448
00:28:59,000 --> 00:29:01,080
Dat is dan wel doorgegeven
aan hun bazen.
449
00:29:01,200 --> 00:29:03,800
Hebben we nooit wat van gehoord.
Zes jaar lang niet.
450
00:29:03,920 --> 00:29:06,680
Nog even daargelaten of 't daarna
onder de pet is gebleven.
451
00:29:06,800 --> 00:29:08,960
Ik weet dat niet.
Maar alleen al dat antwoord.
452
00:29:09,080 --> 00:29:11,520
Ik zal voor de commissie
mijn verhaal doen...
453
00:29:11,640 --> 00:29:13,640
en daar zal ik de waarheid
uitleggen.
454
00:29:13,760 --> 00:29:19,200
En nu wil ik u allemaal vragen om
mij en mijn gezin met rust te laten.
455
00:29:19,320 --> 00:29:20,880
Ik zie u morgen. Dank u wel.
456
00:29:21,000 --> 00:29:23,120
(rumoer)
457
00:29:23,240 --> 00:29:26,120
Is dat niet gewoon een doofpot,
in gewoon Nederlands?
458
00:29:26,240 --> 00:29:27,840
Ja, en dat maakt me dus razend.
459
00:29:27,960 --> 00:29:32,360
Een verzoek om de zaak in de doofpot
te stoppen en te houden...
460
00:29:32,480 --> 00:29:35,520
en een mededeling dat dat wel
in orde komt.
461
00:29:35,640 --> 00:29:38,360
Je hebt gewoon tegen mij
staan liegen! H�!
462
00:29:38,480 --> 00:29:40,240
Jullie hadden die tape wel!
463
00:29:41,360 --> 00:29:44,360
Ik wist niks van die tape.
Echt niet.
464
00:29:47,920 --> 00:29:50,200
Grappig.
Eerste keer dat ik 'm geloof.
465
00:29:50,320 --> 00:29:53,640
(rumoer)
466
00:29:53,760 --> 00:29:56,760
Een cover-up, een complot
om 't geheim te houden.
467
00:29:56,880 --> 00:29:59,760
Op 't achterhouden van
die essenti�le informatie...
468
00:29:59,880 --> 00:30:02,800
is met verbijsteren en woede
gereageerd.
469
00:30:02,920 --> 00:30:07,040
Het is nu al een mediacircus,
als we ook nog iemand laten oppakken
staat 't land helemaal op z'n kop.
470
00:30:07,160 --> 00:30:10,680
Jouw club wil dat dit zo snel
mogelijk voorbij is, toch, Theo?
471
00:30:10,800 --> 00:30:15,040
De VVD staat hier volledig open in.
Arrestaties zijn niet aan ons, h�.
472
00:30:15,160 --> 00:30:17,200
Dat is straks aan de Kamer
en Justitie.
473
00:30:17,320 --> 00:30:19,240
We zijn geen beulen, Rob.
Hear hear.
474
00:30:20,600 --> 00:30:24,200
We zijn net gebeld. Een bedrijf
in de States, Raving Incorporated.
475
00:30:24,320 --> 00:30:26,680
E�n van de leveranciers
van de vracht.
476
00:30:26,800 --> 00:30:29,400
Ze hebben iets gevonden
in 'n magazijn in New York.
477
00:30:29,520 --> 00:30:31,200
Ze zeggen niet wat het is...
478
00:30:31,320 --> 00:30:34,120
dat doen ze alleen als we iemand
persoonlijk langs sturen.
479
00:30:34,240 --> 00:30:37,680
Vraag de Economische Controledienst
om twee goede rechercheurs.
480
00:30:37,800 --> 00:30:42,080
Twee. Maximaal. En laat
die Amerikanen de vlucht betalen.
481
00:30:42,200 --> 00:30:44,240
We hebben al veel te weinig budget.
482
00:31:11,960 --> 00:31:13,680
Vind jij dat niet gek?
483
00:31:15,000 --> 00:31:17,160
Zes jaar lang niks...
484
00:31:17,280 --> 00:31:19,040
en nu komen ze opeens hiermee.
485
00:31:20,520 --> 00:31:24,560
Precies het moment dat in Den Haag
de verhoren bezig zijn.
486
00:31:24,680 --> 00:31:27,040
Een doos uit een magazijn.
487
00:31:27,160 --> 00:31:30,440
Een magazijn dat sinds '92
tot twee keer toe is afgebrand.
488
00:31:38,760 --> 00:31:40,760
Wie dit gelooft, is hartstikke gek.
489
00:31:40,880 --> 00:31:42,480
Doofpot, opgerot!
490
00:31:42,600 --> 00:31:44,120
Doofpot, opgerot!
491
00:31:44,240 --> 00:31:46,040
Doofpot, opgerot!
492
00:31:46,160 --> 00:31:48,000
Doofpot, opgerot!
493
00:31:48,120 --> 00:31:49,960
Doofpot, opgerot!
494
00:31:50,080 --> 00:31:51,840
Doofpot, opgerot!
495
00:31:51,960 --> 00:31:54,120
Doofpot, opgerot!
Een monster...
496
00:31:54,240 --> 00:31:55,880
Vin, Pierre!
497
00:31:58,000 --> 00:31:59,920
H�.
Asha.
498
00:32:00,040 --> 00:32:01,800
Kom.
499
00:32:01,920 --> 00:32:04,720
Goed dat je er bent.
Stop dictatuur!
500
00:32:04,840 --> 00:32:06,320
Stop dictatuur!
501
00:32:06,440 --> 00:32:08,480
Wist u van het bestaan
van de band af...
502
00:32:08,600 --> 00:32:11,480
waarop giftige stoffen genoemd
worden?
503
00:32:11,600 --> 00:32:13,920
Nee.
Hoe is dat toch mogelijk, h�?
504
00:32:14,040 --> 00:32:17,800
Dat belangrijke informatie over
mogelijke gevaarlijke stoffen...
505
00:32:17,920 --> 00:32:21,200
u op de avond van de ramp
niet bereikte.
506
00:32:21,320 --> 00:32:25,440
Die afweging laat ik aan
mijn ambtenaren. Zo werkt dat.
507
00:32:26,920 --> 00:32:30,720
We hebben in '96 al vrachtdocumenten
naar de Kamer gestuurd.
508
00:32:30,840 --> 00:32:34,760
Maar die waren nagenoeg onleesbaar
door allerlei afkortingen en codes.
509
00:32:34,880 --> 00:32:37,400
En er zat geen uitleg bij.
Dat is dan spijtig.
510
00:32:37,520 --> 00:32:40,080
Maar de Kamer heeft die papieren
wel ontvangen.
511
00:32:40,200 --> 00:32:42,360
Alles is volgens het boekje gegaan.
512
00:32:42,480 --> 00:32:46,880
Op aandringen van deze commissie
is de heer Lachmans van het AMC...
513
00:32:47,000 --> 00:32:51,960
nu heel gericht en per pati�nt op
zoek gegaan naar auto-immuunziekten.
514
00:32:52,080 --> 00:32:55,000
Er zijn tot nu toe twaalf gevallen
gevonden.
515
00:32:55,120 --> 00:32:57,320
Met de wetenschap van nu, h�...
516
00:32:57,440 --> 00:32:59,240
vindt u het nog steeds terecht...
517
00:32:59,360 --> 00:33:02,320
dat u geen verdere onderzoeken
heeft laten instellen?
518
00:33:02,440 --> 00:33:05,840
Het is een worsteling
tussen je gevoel en verstand.
519
00:33:05,960 --> 00:33:08,600
Maar ik vind toch
dat we het goed hebben gedaan.
520
00:33:12,040 --> 00:33:14,560
Meneer Wolleswinkel...
521
00:33:14,680 --> 00:33:18,440
heeft u er een verklaring voor
dat mevrouw Maij-Weggen...
522
00:33:18,560 --> 00:33:23,360
op de allereerste persconferentie
over bloemen en parfum praat...
523
00:33:23,480 --> 00:33:25,280
terwijl toen al duidelijk was...
524
00:33:25,400 --> 00:33:28,120
dat 't vliegtuig gevaarlijke stoffen
vervoerde?
525
00:33:29,880 --> 00:33:32,920
Wat zij precies gezegd heeft,
dat weet ik niet.
526
00:33:34,000 --> 00:33:36,320
Maar van weet af aan was bekend...
527
00:33:36,440 --> 00:33:40,160
dat die stoffen aan boord waren.
528
00:33:40,280 --> 00:33:45,200
Maar goed, dat was categorie twee,
of drie...
529
00:33:45,320 --> 00:33:48,600
dus eh... vrij ongevaarlijk, hoor.
530
00:33:48,720 --> 00:33:51,240
Meneer Wolleswinkel, nog ��n keer,
die bandopname...
531
00:33:51,360 --> 00:33:53,240
die heel Nederland
uit z'n hoofd kent...
532
00:33:53,360 --> 00:33:56,560
de dingen die onder de pet
werden gehouden, u zegt:
533
00:33:56,680 --> 00:34:00,720
Dat is gebaseerd op een misverstand.
Een misverstand. Ja.
534
00:34:00,840 --> 00:34:04,160
Dus meer niet.
En legt u dat eens uit.
535
00:34:06,120 --> 00:34:07,920
Deze, dit hier...
536
00:34:09,560 --> 00:34:13,040
Dit is dus een kopie van de NOTOC...
537
00:34:13,160 --> 00:34:16,600
en daar staan inderdaad
giftige stoffen op.
538
00:34:17,880 --> 00:34:23,960
Maar dit is de NOTOC van New York
naar Amsterdam.
539
00:34:24,080 --> 00:34:25,680
Die giftige stoffen...
540
00:34:25,800 --> 00:34:28,840
die zijn in Amsterdam uitgeladen.
541
00:34:28,960 --> 00:34:30,640
Gewoon gelul!
542
00:34:30,760 --> 00:34:35,200
Dan heb ik hier de NOTOC
van Amsterdam naar Tel Aviv.
543
00:34:35,320 --> 00:34:37,400
Hij komt niet weg.
544
00:34:37,520 --> 00:34:40,240
Hier staan geen giftige stoffen op.
545
00:34:40,360 --> 00:34:42,800
Ja. Dus uw punt is?
Mijn punt is...
546
00:34:42,920 --> 00:34:45,080
dat die medewerker van El Al...
547
00:34:45,200 --> 00:34:47,880
de verkeerde NOTOC
heeft voorgelezen.
548
00:34:49,280 --> 00:34:53,160
Dus wat wij zogenaamd zeven jaar
onder de pet hebben gehouden...
549
00:34:53,280 --> 00:34:55,960
zat helemaal niet meer
in dat vliegtuig...
550
00:34:56,080 --> 00:34:58,080
toen 't opsteeg van Schiphol.
551
00:34:58,200 --> 00:35:01,760
Dat vliegtuig zat vol met bloemen,
parfum. Allemaal gelul.
552
00:35:01,880 --> 00:35:04,720
Onschuldig militair spul. Meer niet.
553
00:35:04,840 --> 00:35:07,120
Nee, gelul!
554
00:35:07,240 --> 00:35:09,360
Is gelul!
555
00:35:09,480 --> 00:35:12,440
Dat is bullshit!
Dat gegoochel met die kutpapiertjes!
556
00:35:12,560 --> 00:35:15,080
Stilte, alstublieft.
Maar die mensen zijn de lul!
557
00:35:15,200 --> 00:35:17,920
Pierre...
Godverdomme! Pierre!
558
00:35:21,320 --> 00:35:23,480
(braakgeluiden)
559
00:35:23,600 --> 00:35:25,960
(gehoest)
560
00:35:26,080 --> 00:35:27,840
Jezus.
561
00:35:53,400 --> 00:35:54,880
Er zijn ehm...
562
00:35:57,280 --> 00:35:59,920
Er zijn belangrijkere dingen
in het leven, h�?
563
00:36:00,040 --> 00:36:02,720
Pierre, waar de fuck heb je 't over?
564
00:36:02,840 --> 00:36:04,480
Ik heb kanker.
565
00:36:05,640 --> 00:36:09,520
En mijn nieren zijn naar de klote.
Dat komt door 't zuipen, zeggen ze.
566
00:36:12,440 --> 00:36:14,240
Hoelang weet je dit al?
567
00:36:14,360 --> 00:36:16,200
Een eh...
568
00:36:16,320 --> 00:36:18,120
Een maandje of vier.
569
00:36:22,040 --> 00:36:24,080
Ja, het eh...
570
00:36:24,200 --> 00:36:28,840
Het zal door het roken
en het zuipen komen, maar...
571
00:36:30,080 --> 00:36:33,360
Ja, wie weet. Misschien...
572
00:36:33,480 --> 00:36:36,200
Misschien was ik gewoon te vroeg
op de rampplek.
573
00:36:38,120 --> 00:36:41,240
Misschien... misschien was ik
te vroeg op de rampplek.
574
00:36:41,360 --> 00:36:43,440
Pierre...
575
00:36:57,360 --> 00:36:59,600
Ben ik straks een bewijsstuk.
576
00:36:59,720 --> 00:37:02,080
H�? Snij mij maar open, hoor.
577
00:37:02,200 --> 00:37:04,960
Als we daar die klootzakken mee
kunnen pakken.
578
00:37:47,360 --> 00:37:50,520
(rustige muziek)
579
00:38:31,160 --> 00:38:33,160
Welkom, mevrouw Willems.
580
00:38:33,280 --> 00:38:35,800
Het doel van deze commissie
is waarheidsvinding...
581
00:38:35,920 --> 00:38:37,400
en lessen voor de toekomst.
582
00:38:37,520 --> 00:38:40,520
U bent hier om de Bijlmer
te vertegenwoordigen.
583
00:38:40,640 --> 00:38:42,320
Zeg het ze, mi gudu.
584
00:38:42,440 --> 00:38:44,040
Haha!
585
00:38:44,160 --> 00:38:46,360
Ja, dat klopt.
586
00:38:46,480 --> 00:38:48,440
Ja, gaat uw gang.
Dank je.
587
00:38:48,560 --> 00:38:50,160
U. Dank u wel.
588
00:38:55,000 --> 00:38:56,880
Voed ze op, schatje. Voed ze op.
589
00:38:58,520 --> 00:39:00,240
(ze schraapt haar keel)
590
00:39:00,360 --> 00:39:05,120
Ja. Van 1992 tot op heden
heb ik informatie verzameld...
591
00:39:05,240 --> 00:39:08,960
van mensen die sinds de ramp
kampen met gezondheidsklachten.
592
00:39:09,080 --> 00:39:12,640
Het gaat inmiddels om een groep
van meer dan 2000 mensen.
593
00:39:12,760 --> 00:39:19,480
247 gevallen van auto-immuunziekten,
123 van zwangerschapsproblemen...
594
00:39:19,600 --> 00:39:23,360
kinderen met misvormingen,
zeldzame chromosoomafwijkingen...
595
00:39:23,480 --> 00:39:27,080
en 16 gevallen van wiegendood.
In de eerste twee jaar...
596
00:39:27,200 --> 00:39:30,800
is 't aantal miskramen in de Bijlmer
verdrievoudigd. Mevrouw Willems...
597
00:39:30,920 --> 00:39:34,360
Als ik de groep met auto-
immuunziekten verder onderverdeel...
598
00:39:34,480 --> 00:39:37,320
dan begin ik bij systematische lupus
erythematodes...
599
00:39:37,440 --> 00:39:41,120
Ik ga u toch even onderbreken.
We hebben dit allemaal al op papier.
600
00:39:41,240 --> 00:39:43,400
Dus wij willen toch echt
eigenlijk...
601
00:39:43,520 --> 00:39:46,440
Ja, dat is volgens mij
precies het probleem.
602
00:39:47,920 --> 00:39:50,080
Pardon?
Papier.
603
00:39:51,320 --> 00:39:53,600
Het gaat niet over papier.
604
00:39:53,720 --> 00:39:55,440
Het gaat over mensen.
605
00:39:56,440 --> 00:39:58,520
(instemmende geluiden)
606
00:40:01,840 --> 00:40:04,000
Ik sleep dit ding, deze map...
607
00:40:04,120 --> 00:40:07,640
al ruim zeven jaar lang
overal met me mee naartoe.
608
00:40:07,760 --> 00:40:09,720
Alles wat jullie nodig hebben
voor een...
609
00:40:09,840 --> 00:40:12,160
een grootschalig medisch onderzoek
zit hier in.
610
00:40:12,280 --> 00:40:15,120
Cijfers, statistieken, namen.
611
00:40:15,240 --> 00:40:18,360
Maar ik besef nu dat 't jullie
waarschijnlijk niet zo veel doet...
612
00:40:18,480 --> 00:40:21,200
omdat jullie het zien als papier.
613
00:40:21,320 --> 00:40:24,160
En sofinummers.
614
00:40:26,880 --> 00:40:29,640
En dat heb ik zelf eerlijk gezegd
ook te lang gedaan.
615
00:40:29,760 --> 00:40:33,040
Deze map vertelt jullie niks over...
ons.
616
00:40:33,160 --> 00:40:35,840
Over hoe warm en hecht onze wijk is.
Nog steeds.
617
00:40:35,960 --> 00:40:40,240
Over hoe er muziek klinkt over
de galerijen, iedere dag.
618
00:40:40,360 --> 00:40:43,320
Als ik rond etenstijd op huisbezoek
ben, dan mag ik...
619
00:40:43,440 --> 00:40:47,800
dan m�et ik zelfs altijd mee-eten.
Zo is het!
620
00:40:47,920 --> 00:40:52,800
We maken ruzie buiten op de galerij
en we hebben plezier met elkaar.
621
00:40:54,080 --> 00:40:58,640
Ik snap het wel, hoor. Deze map zit
ook vol met cijfers en statistieken.
622
00:40:58,760 --> 00:41:00,240
Het �s ook makkelijker...
623
00:41:00,360 --> 00:41:04,400
om jezelf blind te staren op regels
en papier en bureaucratie...
624
00:41:04,520 --> 00:41:06,920
in plaats van te kijken
naar echte pijn.
625
00:41:07,040 --> 00:41:08,640
Een baby die wees wordt.
626
00:41:11,240 --> 00:41:14,440
Mensen die hun kinderen verliezen,
hun huis kwijtraken...
627
00:41:15,680 --> 00:41:17,440
zelfmoord plegen.
628
00:41:20,440 --> 00:41:24,120
Dat kan je niet reduceren
tot een map of een dossier.
629
00:41:24,240 --> 00:41:25,960
Het zijn mensen, meneer Meijer...
630
00:41:26,080 --> 00:41:28,960
die al zeven jaar lang
gezien willen worden.
631
00:41:29,080 --> 00:41:32,880
En het is moeilijk.
Ik kon het zelf ook niet.
632
00:41:33,000 --> 00:41:36,680
Ik ben niet eens naar de begrafenis
van m'n eigen vriend geweest.
633
00:41:36,800 --> 00:41:38,600
Ik heb niet eens afscheid...
634
00:41:54,000 --> 00:41:55,600
Wat ik probeer te zeggen...
635
00:41:56,960 --> 00:42:01,200
is dat als dat vliegtuig
een andere route had gevlogen...
636
00:42:01,320 --> 00:42:03,760
dan was dit misschien jullie wijk
geweest.
637
00:42:05,440 --> 00:42:08,000
Of van de mensen die nu thuis
zitten te kijken...
638
00:42:08,120 --> 00:42:10,920
dan waren dit jullie kinderen,
jullie buren.
639
00:42:12,440 --> 00:42:16,480
Lessen leren voor de toekomst was
het toch, het doel van deze enquete?
640
00:42:16,600 --> 00:42:20,240
Als jullie niet leren
om jezelf te zien in een ander...
641
00:42:20,360 --> 00:42:22,560
dan zitten we hier over vijf jaar
weer.
642
00:42:22,680 --> 00:42:24,400
Of tien of twintig.
643
00:42:24,520 --> 00:42:26,240
Bij een andere enquete.
644
00:42:28,960 --> 00:42:31,400
Volgens mij wil niemand van ons dat.
645
00:42:31,520 --> 00:42:33,200
Toch?
646
00:42:35,400 --> 00:42:37,560
Pardon. Zeg ik iets grappigs of...
647
00:42:37,680 --> 00:42:40,240
Nee, mevrouw Willems.
Maar we hebben goed nieuws.
648
00:42:40,360 --> 00:42:42,840
Voor u en alle mensen
uit de Bijlmer.
649
00:42:42,960 --> 00:42:46,520
Want de lading hebben we
achterhaald.
650
00:42:46,640 --> 00:42:49,560
Een vrachtbedrijf in New York
heeft een doos teruggevonden...
651
00:42:49,680 --> 00:42:53,000
met daarin de vrachtdocumenten
van de vermiste vracht.
652
00:42:53,120 --> 00:42:55,960
En die blijkt nu ook ongevaarlijk.
653
00:42:56,080 --> 00:42:58,880
Computeronderdelen, bloemen
en parfum.
654
00:43:02,400 --> 00:43:05,440
U zult begrijpen dat wij als
commissie buitengewoon blij zijn...
655
00:43:05,560 --> 00:43:09,360
dat we dit onderdeel
toch nog tot een goed einde
hebben weten te brengen.
656
00:43:09,480 --> 00:43:12,360
Voor de mensen,
zoals u terecht zegt.
657
00:43:12,480 --> 00:43:15,000
Een goed einde?
658
00:43:15,120 --> 00:43:17,440
Voor ons is er geen goed einde, h�.
659
00:43:17,560 --> 00:43:21,480
Dank u wel, mevrouw Willems.
We pauzeren voor een uur.
660
00:43:21,600 --> 00:43:24,120
Wie legt daar verantwoordelijkheid
voor af?
661
00:43:25,840 --> 00:43:29,120
(muziek)
662
00:43:43,560 --> 00:43:47,160
Vanmorgen kwam er na zeven maanden
een eind aan de Bijlmerenqu�te.
663
00:43:47,280 --> 00:43:50,880
Vanuit de samenleving was
vanaf 't begin van deze enquete...
664
00:43:51,000 --> 00:43:53,080
grote belangstelling voor ons werk.
665
00:43:53,200 --> 00:43:56,360
Dit heeft geleid tot zeer veel
brieven en telefoontjes.
666
00:43:56,480 --> 00:43:59,440
Het eindrapport van de commissie
leek in eerste instantie...
667
00:43:59,560 --> 00:44:02,160
een overwinning voor
alle betrokkenen in de Bijlmer.
668
00:44:02,280 --> 00:44:04,680
Maar na 't debat over dat
eindrapport...
669
00:44:04,800 --> 00:44:08,360
blijven diezelfde betrokkenen
met een kater achter.
670
00:44:08,480 --> 00:44:11,400
In de Bijlmermeer
is met teleurstelling gereageerd...
671
00:44:11,520 --> 00:44:13,840
op de uitkomst van het debat
in de Tweede Kamer.
672
00:44:13,960 --> 00:44:17,040
Vooral 't feit dat alle
verantwoordelijke bewindslieden...
673
00:44:17,160 --> 00:44:19,440
mogen blijven zitten,
wordt niet begrepen.
674
00:44:19,560 --> 00:44:22,960
Een leeg gevoel. Er wordt gezegd:
Er komt een gezondheidsonderzoek.
675
00:44:23,080 --> 00:44:25,160
Maar we hebben weer
met mevrouw Borst vandoen.
676
00:44:25,280 --> 00:44:27,920
Wat mij 't meest heeft ge�rriteerd
vannacht...
677
00:44:28,040 --> 00:44:29,960
dat was die zelfvoldane houding...
678
00:44:30,080 --> 00:44:32,880
die zelfvoldane glimlach
van Jorritsma.
679
00:44:33,000 --> 00:44:36,200
Van: ouwe-jongens-krentenbrood,
we halen 't allemaal wel.
680
00:44:36,320 --> 00:44:38,480
Dat heeft me toch wel erg gekwetst.
681
00:44:38,600 --> 00:44:40,480
Nou, dat was 't dan.
682
00:44:40,600 --> 00:44:43,760
Borst gered, Paars gelijmd.
683
00:44:43,880 --> 00:44:46,920
De rampentijd voor het kabinet
voorbij.
684
00:44:47,040 --> 00:44:50,040
Er is nooit een moment geweest
dat op topniveau...
685
00:44:50,160 --> 00:44:52,640
niet alleen Volksgezondheid,
maar iedereen zei:
686
00:44:52,760 --> 00:44:54,760
We moeten hier iets gaan doen.
687
00:44:54,880 --> 00:44:57,080
(in het Sranantongo)
688
00:44:57,200 --> 00:44:59,400
De Bijlmer redt zichzelf.
689
00:44:59,520 --> 00:45:01,520
Dat hebben we altijd gedaan.
690
00:45:01,640 --> 00:45:04,800
We verwerken het op onze manier.
691
00:45:04,920 --> 00:45:07,120
Op ons tempo.
692
00:45:07,240 --> 00:45:09,080
We zullen groeien.
693
00:45:10,640 --> 00:45:12,360
We zullen helen.
694
00:45:15,240 --> 00:45:17,360
We zullen jullie nooit vergeten.
695
00:45:21,800 --> 00:45:25,240
(gezang)
696
00:46:33,640 --> 00:46:36,400
(gezang)
697
00:47:37,200 --> 00:47:40,680
De Bijlmervliegramp houdt
waarheidsvinders nog altijd bezig.
698
00:47:40,800 --> 00:47:44,320
Dit zijn dus de notulen van
de ministerraadsvergadering...
699
00:47:44,440 --> 00:47:47,000
van de vrijdag na de ramp.
700
00:47:47,120 --> 00:47:49,160
Ja, dit is zo bizar weinig.
701
00:47:49,280 --> 00:47:52,000
Kijk 't echte verhaal
van journalist Vincent Dekker...
702
00:47:52,120 --> 00:47:53,640
politici en getroffenen...
703
00:47:53,760 --> 00:47:57,280
Dit wekt wel de indruk dat veel
dingen niet bekend mogen worden.
704
00:47:57,400 --> 00:47:59,720
...in Rampvlucht, de documentaire.
705
00:48:01,760 --> 00:48:05,640
NPO ONDERTITELING TT888, 2022
informatie: service.npo.nl
89964
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.
Afrikaans
Akan
Albanian
Amharic
Arabic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bemba
Bengali
Bihari
Bosnian
Breton
Bulgarian
Cambodian
Catalan
Cebuano
Cherokee
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Esperanto
Estonian
Faroese
Finnish
Frisian
Galician
Georgian
German
Greek
Guarani
Haitian Creole
Hausa
Hawaiian
Hebrew
Hmong
Hungarian
Icelandic
Indonesian
Irish
Italian
Japanese
Kazakh
Kinyarwanda
Kirundi
Kongo
Korean
Krio (Sierra Leone)
Kurdish
Kyrgyz
Laothian
Latin
Latvian
Lithuanian
Luganda
Luo
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Maltese
Maori
Mauritian Creole
Moldavian
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Montenegrin
Nepali
Norwegian
Pashto
Persian
Polish
Portuguese (Brazil)
Quechua
Romanian
Romansh
Russian
Samoan
Scots Gaelic
Serbian
Sesotho
Setswana
Seychellois Creole
Shona
Sindhi
Sinhalese
Slovak
Slovenian
Somali
Spanish (Latin American)
Swedish
Tajik
Thai
Tigrinya
Tonga
Turkish
Turkmen
Ukrainian
Uzbek
Vietnamese
Welsh
Wolof