subtitlecat.com

All language subtitles for Tom Dowd & The Language Of Music MKV (2003) -Nl

Afrikaans

Albanian

Amharic

Arabic

Armenian

Azerbaijani

Basque

Belarusian

Bengali

Bosnian

Bulgarian

Catalan

Cebuano

Chichewa

Chinese (Simplified)

Chinese (Traditional)

Corsican

Croatian Download

Czech

Danish

Dutch

English Download

Esperanto

Estonian

Filipino

Finnish

French

Frisian

Galician

Georgian

German

Greek

Gujarati

Haitian Creole

Hausa

Hawaiian

Hebrew

Hindi

Hmong

Hungarian

Icelandic

Igbo

Indonesian

Irish

Italian

Japanese

Javanese

Kannada

Kazakh

Khmer

Korean

Kurdish (Kurmanji)

Kyrgyz

Lao

Latin

Latvian

Lithuanian

Luxembourgish

Macedonian

Malagasy

Malay

Malayalam

Maltese

Maori

Marathi

Mongolian

Myanmar (Burmese)

Nepali

Norwegian

Pashto

Persian

Polish

Portuguese

Punjabi

Romanian

Russian

Samoan

Scots Gaelic

Serbian

Sesotho

Shona

Sindhi

Sinhala

Slovak

Slovenian

Somali

Spanish

Sundanese

Swahili

Swedish

Tajik

Tamil

Telugu

Thai

Turkish

Ukrainian

Urdu

Uzbek

Vietnamese

Welsh

Xhosa

Yiddish

Yoruba

Zulu

Odia (Oriya)

Kinyarwanda

Turkmen

Tatar

Uyghur

Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated: 1 00:00:05,640 --> 00:00:10,120 Het geheim van de smid is: Hoe klinkt het? 2 00:00:10,280 --> 00:00:15,960 Al heb je 90 sporen, het gaat erom of het klinkt. 3 00:00:28,200 --> 00:00:31,280 Nog een keer. lk kan beter dan dat. 4 00:00:32,760 --> 00:00:36,560 Eerlijk gezegd, moest ik niets van zulke mensen hebben. 5 00:00:36,720 --> 00:00:42,880 Hij was nieuw en had op alles kritiek. lk had zoiets van: Wat moet die vent? 6 00:00:43,040 --> 00:00:45,200 Wie mag Tommy Dowd zijn? 7 00:00:47,320 --> 00:00:51,200 lk heb stapels informatie vergaard over... 8 00:00:51,360 --> 00:00:55,400 en ervaringen opgedaan met diverse artiesten waarmee ik heb gewerkt. 9 00:00:55,560 --> 00:01:00,320 Van Charlie Parker, Lester Young, Dizzie Gillespie, Aretha Franklin... 10 00:01:00,480 --> 00:01:04,920 Ray Charles, Bobby Darin, Rod Stewart, The Drifters, The Coasters... 11 00:01:05,080 --> 00:01:08,200 Lynyrd Skynyrd, tot The Allman Brothers Band. 12 00:01:08,360 --> 00:01:12,760 De muziek heeft mij in al die jaren niet teleurgesteld. 13 00:01:19,280 --> 00:01:23,640 Nog vier maten voor de eerste vocal vanaf hier. 14 00:01:24,760 --> 00:01:27,080 Hij haalde het beste uit je. 15 00:01:27,240 --> 00:01:28,560 'ge'i'nspireerd en inspirerend' 16 00:01:30,960 --> 00:01:34,600 Dat zijn mijn principes. 17 00:02:06,880 --> 00:02:10,120 Nog een keer. lk kan beter dan dat. 18 00:02:13,080 --> 00:02:15,800 Geef me een momentje. 19 00:02:19,120 --> 00:02:22,720 Thomas John Dowd staat er op mijn doopceel. 20 00:02:22,880 --> 00:02:27,640 20 oktober 1925, New York City in de wijk Manhattan. 21 00:02:27,800 --> 00:02:31,520 Eerlijk gezegd, moest ik niets van zulke mensen hebben. 22 00:02:31,680 --> 00:02:37,840 Hij was nieuw en had op alles kritiek. lk dacht: Wat moet die vent hier? 23 00:02:38,120 --> 00:02:40,200 Wie is Tommy Dowd? 24 00:02:52,000 --> 00:02:56,080 je dacht dat die loden winter je voor altijd zou deprimeren 25 00:02:56,560 --> 00:03:01,000 maar je zat op een stoomschip naar het geweld van de zon 26 00:03:03,040 --> 00:03:06,160 Mary had een lammetje. Z'b vacht was wit als sneeuw. 27 00:03:10,080 --> 00:03:14,720 en de kleuren van de zee vullen je ogen met bibberende zeemeerminnen 28 00:03:14,880 --> 00:03:19,280 en je raakt de verre stranden met verhalen van de dappere Ulysses 29 00:03:19,440 --> 00:03:23,880 hoe zijn naakte oren werden gefolterd door het gezang van de sirenen 30 00:03:24,040 --> 00:03:28,880 de spetterende golven roepen je om de wit gestifte lippen te kussen 31 00:03:37,400 --> 00:03:42,080 en je ziet een bruin vrouwenlichaam dansen door het turkoois 32 00:03:42,240 --> 00:03:46,320 en haar voetsporen brengen je naar het punt waar de hemel de zee bemint 33 00:03:46,600 --> 00:03:50,920 en als je vingers haar vinden trekt ze je haar lichaam in 34 00:03:51,440 --> 00:03:55,840 diep blauwe rimpels trekkend in de lagen van je geest 35 00:04:04,840 --> 00:04:09,200 kleine paarse visjes zwemmen lachend tussen je vingers door 36 00:04:09,360 --> 00:04:13,640 en je wilt haar met je meenemen naar het harde land van de winter 37 00:04:19,760 --> 00:04:25,720 Ruim 30 jaar geleden verhuisde ik vanuit Manhattan naar Miami. 38 00:04:28,760 --> 00:04:32,320 Het klimaat was hier veel aangenamer... 39 00:04:32,480 --> 00:04:38,480 en ik kon hier even goed mijn beroep uitoefenen als in New York of L.A. 40 00:04:40,600 --> 00:04:44,320 Het was beter voor de gezondheid van ons hele gezin. 41 00:04:44,480 --> 00:04:49,680 lk genoot van de mensen hier. lk voelde me hier op mijn plek. 42 00:04:50,120 --> 00:04:53,160 lk miste New York, maar ik verliet het niet voor altijd. 43 00:04:53,320 --> 00:04:55,240 Hoe gaat het? -Goed. 44 00:04:55,400 --> 00:04:58,000 lk voel me hier als in New York. 45 00:05:00,800 --> 00:05:02,960 Hallo. Wat speelt er vandaag? 46 00:05:03,120 --> 00:05:08,080 Muziek heeft me in al die jaren mooie dingen gebracht. 47 00:05:08,240 --> 00:05:14,320 lk besef dat ik heel veel informatie heb vergaard... 48 00:05:14,480 --> 00:05:18,840 over de diverse artiesten met wie ik heb samengewerkt. 49 00:05:19,000 --> 00:05:23,720 Van Charlie Parker, Lester Young, Dizzy Gillespie, Aretha Franklin... 50 00:05:23,880 --> 00:05:28,200 Ray Charles, Bobby Darin, Rod Stewart, The Drifters, The Coasters... 51 00:05:28,360 --> 00:05:31,320 Lynyrd Skynyrd, tot The Allman Brothers Band. 52 00:05:34,520 --> 00:05:40,320 lk werk nu met twee nieuwe artiesten omdat ik graag jongeren aanspoor... 53 00:05:40,480 --> 00:05:45,200 een album op te nemen en ik werk graag met ze samen. 54 00:06:32,760 --> 00:06:37,480 lk ben Joe Bonamassa. lk ben geboren in Utica, New York in 1977. 55 00:06:37,840 --> 00:06:41,360 Het ging van A klein naar G, naar D. 56 00:06:41,520 --> 00:06:46,240 Toen ik zes of zeven was, keek ik naar m' n vaders platencollectie. 57 00:06:46,400 --> 00:06:50,200 Hij had alles van Eric Clapton en Otis Redding. 58 00:06:50,360 --> 00:06:56,520 Overal stond de naam Tom Dowd en ik dacht: Zit hij achter al die muziek? 59 00:06:56,680 --> 00:07:01,800 Toen we mensen gingen zoeken voor mijn solo-album... 60 00:07:01,960 --> 00:07:06,280 vroegen ze of ik met Tom Dowd wilde werken en ik zei meteen ja. 61 00:07:07,120 --> 00:07:11,920 Dit is... Kom op, nu de A mol. 62 00:07:16,320 --> 00:07:20,920 Het klinkt beter als je het een hele maat doet. 63 00:07:24,000 --> 00:07:28,200 Het fantastische van Tom Dowd is dat hij van alle genres houdt. 64 00:07:28,360 --> 00:07:33,200 Bij alles wat ik op mijn gitaar speel, weet hij waardoor ik ge'i'nspireerd ben. 65 00:07:33,360 --> 00:07:38,360 Omdat hij bijna alles heeft gedaan. En soms ben ik het even kwijt... 66 00:07:38,520 --> 00:07:43,000 maar hij zegt altijd het juiste. Hij heeft met de beste zangers gewerkt. 67 00:07:43,160 --> 00:07:47,080 Hij kent alle problemen waar artiesten mee te kampen hebben. 68 00:07:57,800 --> 00:08:03,400 De eerste keer dat ik in een opnamestudio was, was in 1947. 69 00:08:06,240 --> 00:08:11,440 Toen was het een andere kunstvorm wat betreft ' t muzikale vakmanschap... 70 00:08:12,040 --> 00:08:14,000 het concept van opnames maken... 71 00:08:14,160 --> 00:08:18,320 en de beperkingen van de opname-apparatuur. 72 00:08:18,480 --> 00:08:23,000 De normale gang van zaken was werken met een 16 inch tafel... 73 00:08:23,160 --> 00:08:26,400 met een schroef met een vaste draaisnelheid... 74 00:08:26,560 --> 00:08:32,040 die een magnetische gestuurde naald over de plaat de bewoog. 75 00:08:32,200 --> 00:08:34,600 Je maakte de opname direct op de plaat. 76 00:08:34,920 --> 00:08:40,680 Als het nummer 2,5 minuten duurde, maakte je 88 groeven per inch. 77 00:08:41,240 --> 00:08:46,520 Duurde het nummer drie minuten, dan werd het al moeilijker. 78 00:08:46,880 --> 00:08:52,560 En in plaats van 88 groeven per inch, maakte je er ongeveer 112. 79 00:08:52,720 --> 00:08:55,960 Daardoor sprong de naald sneller en was het volume minder. 80 00:08:56,120 --> 00:09:02,280 Daar sta je nu niet stil bij, maar toen waren dat grote problemen. 81 00:09:06,720 --> 00:09:12,080 We zijn nu op Riverside Drive, tussen 110th en 111th Street. 82 00:09:12,560 --> 00:09:16,280 En via dat ovale raam onder die toren... 83 00:09:16,440 --> 00:09:21,000 had ik een panorama van de Hudson River, het Palisades en het leven. 84 00:09:21,160 --> 00:09:26,240 Daar woonden mijn ouders en ik van 1930 tot 1950. 85 00:09:27,360 --> 00:09:31,920 M' n moeder was operettezangeres en had aan de Sorbonne gestudeerd. 86 00:09:32,080 --> 00:09:38,000 Ze zong in het ltaliaans, Frans en het Duits. Ze was een sopraan. 87 00:09:38,720 --> 00:09:44,040 M'n vader was toneelmeester bij R.H. Burnside en later bij Roxy. 88 00:09:44,440 --> 00:09:49,160 Hij ensceneerde en produceerde de shows en ontwierp de decors... 89 00:09:49,320 --> 00:09:55,320 voor het oude Hippodrome en later voor het Roxy en het Capital Theater. 90 00:09:58,400 --> 00:10:02,600 ln de jaren '40 in de stad New York... 91 00:10:02,760 --> 00:10:07,720 was C.R. Bobby Fine waarschijnlijk de bekendste opnametechnicus. 92 00:10:07,880 --> 00:10:14,040 lk zat net in het vak en een jaar later werd Al Schmitt mijn compagnon. 93 00:10:14,640 --> 00:10:20,480 lk ben Al Schmitt. lk ben geboren in Brooklyn en zit vanaf m'n 7 e in ' t vak. 94 00:10:20,640 --> 00:10:26,000 M' n oom had een opnamestudio. De meeste dingen die ik doe... 95 00:10:26,160 --> 00:10:29,560 de basis leggen, heb ik van Tommy geleerd. 96 00:10:29,720 --> 00:10:32,720 Technici leerden om platen te maken. 97 00:10:32,880 --> 00:10:38,560 Platen maken werd nu eenmaal niet beschouwd als een kunst of vaardigheid. 98 00:10:38,720 --> 00:10:42,600 De radiotechnicus zette de microfoon neer en lette erop... 99 00:10:42,760 --> 00:10:45,000 dat de naald niet in het rood kwam. 100 00:10:45,160 --> 00:10:51,240 Ze gebruikten maar een microfoon en iedereen manoeuvreerde er omheen. 101 00:10:51,400 --> 00:10:53,240 Dat komt nu niet meer voor. 102 00:10:53,400 --> 00:10:58,680 Op moderne mengtafels kun je wel 72 microfoons aansluiten. 103 00:10:58,840 --> 00:11:02,400 lk vond ��n microfoon in de studio maar niets. 104 00:11:02,560 --> 00:11:08,160 Het geluid van de instrumenten liep erg uiteen. Er waren geen versterkers. 105 00:11:08,320 --> 00:11:12,720 Als een contrabas tegenover een akoestische gitaar en een drumstel... 106 00:11:12,880 --> 00:11:16,720 De drum had geen microfoon, die hoorde je toch wel. 107 00:11:16,880 --> 00:11:20,960 Dus de contrabas, de piano en de zanger kregen een microfoon. 108 00:11:21,560 --> 00:11:27,320 ln de regelkamer zette ik het volume dan harder of zachter. 109 00:11:27,680 --> 00:11:32,520 Opeens zei iedereen: Er speelt een contrabas op die plaat. Hoe kan dat? 110 00:11:32,680 --> 00:11:35,600 ln die tijd deed je vier nummers in drie uur. 111 00:11:35,760 --> 00:11:40,800 Dus na negen uur had je een album met 12 melodie�n. Dan was het klaar. 112 00:11:40,960 --> 00:11:44,360 Het geluid dat je over de luidsprekers hoorde... 113 00:11:44,520 --> 00:11:48,760 was wat de mensen op de radio hoorden of kochten. Het was af. 114 00:11:51,200 --> 00:11:56,600 lk ben Ahmet Ertegun. lk ben geboren in lstanbul in 1923. 115 00:11:58,160 --> 00:12:04,160 Het werk van een technicus van nu is niet te vergelijken met vroeger. 116 00:12:04,320 --> 00:12:08,120 Je moest mixen tijdens de opnames. 117 00:12:08,280 --> 00:12:12,160 Je moest weten wanneer de saxofonen begonnen te spelen. 118 00:12:12,320 --> 00:12:16,400 Je moest weten hoe hard je ze moest zetten terwijl je aan het opnemen was. 119 00:12:16,560 --> 00:12:21,400 En Tommy beheerste dat als geen ander. Hij was ongelooflijk. 120 00:12:22,760 --> 00:12:28,640 Tegenwoordig zet je gewoon alle microfoons op. Je hebt 84 sporen. 121 00:12:28,800 --> 00:12:33,080 Of zelfs 150 sporen, dus je kunt overal microfoons neerzetten. 122 00:12:33,240 --> 00:12:37,800 Je kunt ze isoleren en als je wilt tien jaar lang remixen. 123 00:12:37,960 --> 00:12:42,600 Je hoeft het niet meer opnieuw op te nemen. Want als de opname goed is... 124 00:12:42,760 --> 00:12:44,800 kun je hem mixen zoals je wilt. 125 00:12:44,960 --> 00:12:50,240 Al die platen van Louis Armstrong zijn door goede technici opgenomen. 126 00:12:50,400 --> 00:12:52,880 Maar Tommy was de beste. 127 00:12:55,480 --> 00:13:00,560 lk begon met muziek toen mijn ouders me op viool- en pianoles zetten... 128 00:13:00,720 --> 00:13:03,040 toen ik zes, zeven jaar oud was. 129 00:13:03,200 --> 00:13:05,760 Op school ging ik bij een band... 130 00:13:05,920 --> 00:13:11,200 maar toen ik me aanmeldde, wilden ze geen pianist, maar een tubablazer. 131 00:13:11,360 --> 00:13:15,400 Dus leerde ik tuba spelen en uiteindelijk de contrabas. 132 00:13:16,840 --> 00:13:22,840 Dit is de school waar ik van 1932 tot 1939 naartoe ging. 133 00:13:24,120 --> 00:13:30,560 Voor twee cent kreeg je een kwartliter melk, een appel en twee koekjes. 134 00:13:31,880 --> 00:13:37,360 Mijn eerste stap in het vak was een zomerbaantje in een demo-studio. 135 00:13:37,840 --> 00:13:43,200 M'n eerste plaat maakte ik voor National Records met Eileen Barton: 136 00:13:43,360 --> 00:13:47,000 lf l Knew You Were Comin' I'd Have Baked A Cake. 00:13:55,400 De plaat werd een hit... 138 00:13:55,560 --> 00:13:59,360 en opeens werd die studio razend populair. 139 00:13:59,760 --> 00:14:04,520 En toen mocht ik Lester Young, Charlie Parker en Dizzie Gillespie opnemen. 140 00:14:04,680 --> 00:14:05,840 Wat een ervaring. 141 00:14:06,000 --> 00:14:11,000 Normaal ging ik naar de stad om ze te zien spelen in de Royal Roost of zo. 142 00:14:11,160 --> 00:14:15,240 Het waren mijn helden en nu maakte ik platen met ze. 143 00:14:15,600 --> 00:14:17,120 Ongelooflijk, toch ? 144 00:14:19,840 --> 00:14:24,600 Mijn eerste jazzoptreden zag ik in 1932... 145 00:14:24,760 --> 00:14:29,520 in Londen. M'n broer nam me mee naar het Cab Calloway Orchestra. 146 00:14:29,680 --> 00:14:34,000 Het was adembenemend en oogstrelend. 147 00:14:34,320 --> 00:14:38,240 Het geluid maakte zo' n indruk op me. 148 00:14:38,400 --> 00:14:43,800 Opnames klonken niet zo goed als live-optredens. 149 00:14:43,960 --> 00:14:45,480 Vooral niet in die tijd. 150 00:14:45,640 --> 00:14:51,040 De opnametechnieken waren zo dat je de ritmesectie nauwelijks hoorde. 151 00:14:51,200 --> 00:14:55,920 Als je het geluid dan live hoorde, dan was je daar ondersteboven van. 152 00:14:56,080 --> 00:15:01,400 De muziek klonk voor mij alsof ik in de hemel was. 153 00:15:02,320 --> 00:15:05,920 Toen we begonnen met opnames te maken in 1947... 154 00:15:06,080 --> 00:15:11,840 was de eerste studio waar we begonnen de Apex Studio in 57th Street. 155 00:15:12,000 --> 00:15:18,520 Daar zou een Duitse professor werken die het helemaal in z'n vingers had. 156 00:15:18,680 --> 00:15:23,200 We werkten met hem samen, maar dat ging niet van een leien dakje. 157 00:15:23,360 --> 00:15:27,160 We mochten de contrabas en de drums niet te hard laten spelen... 158 00:15:27,320 --> 00:15:30,080 omdat dat niet goed zou gaan. 159 00:15:30,240 --> 00:15:32,200 De tweede keer dat we er waren... 160 00:15:32,360 --> 00:15:38,400 Die jongen, een snotaap van vijftien, zei dat hij de technicus was. 161 00:15:38,560 --> 00:15:42,960 We gingen naar de manager en zeiden dat we de Professor wilden. 162 00:15:43,120 --> 00:15:49,480 Maar die was al bezig voor Mercury en we moesten het met Tommy Dowd doen. 163 00:15:49,640 --> 00:15:54,840 lk zei: Wie mag Tommy Dowd zijn? Die jongen zit nog op school. 164 00:15:55,000 --> 00:15:58,440 Maar ik moest me geen zorgen maken. 165 00:15:58,600 --> 00:16:02,720 Dus ik zei: Verdomme, we zitten dus opgescheept met... 166 00:16:04,560 --> 00:16:09,800 lk had op alles kritiek. De microfoons waren niet goed. ' We vervangen ze wel.' 167 00:16:09,960 --> 00:16:14,000 Hij was druk bezig. 'De drums zijn niet goed.' Dus hij zette ze harder. 168 00:16:15,400 --> 00:16:21,760 ' Dat klinkt beter,' zei ik. Harb Abramson, m'n compagnon toen, zei: 169 00:16:22,240 --> 00:16:25,440 'Die jongen weet waar hij mee bezig is.' 170 00:16:25,600 --> 00:16:31,440 En sindsdien heeft Tommy Dowd al onze opnames gedaan. 171 00:16:38,800 --> 00:16:42,160 De eerste hit bij Atlantic Records... 172 00:16:42,320 --> 00:16:47,440 was Dribkibg Wibe Spo-dee-o-dee van Stick McGhee. 173 00:16:47,800 --> 00:16:51,160 Deze enorme hit zette Atlantic Records op de kaart. 174 00:16:51,320 --> 00:16:54,840 Daarna werd het rood-zwarte label legendarisch. 175 00:16:58,840 --> 00:17:03,000 Begin jaren '50 begon de opnamebusiness te veranderen... 176 00:17:03,160 --> 00:17:06,920 door bedrijven als Atlantic, Alladin en Sun Records. 177 00:17:07,080 --> 00:17:11,800 ln New York had je een platenmaatschappij met de naam Tico. 178 00:17:12,480 --> 00:17:18,560 Tico wijdde zich volledig aan latin. Zij maakten platen met mambo. 179 00:17:24,800 --> 00:17:31,200 lk werkte als freelancer en opeens maakte ik platen voor Tico. 180 00:17:31,360 --> 00:17:36,960 lk werkte samen met Machito, Pachito, Tito Rodriguez, Joe Loco... 181 00:17:37,120 --> 00:17:43,720 en Tito Puente. En in 1952 of '53 namen we Oye Como Va op. 182 00:17:44,120 --> 00:17:49,160 15 jaar later neemt Carlos Santana Oye Como Va op en het wordt een hit. 183 00:17:59,280 --> 00:18:04,920 Dit gebouw was ooit bekend als Styvesant High School... 184 00:18:05,080 --> 00:18:07,680 in Manhattan in New York. 185 00:18:10,240 --> 00:18:16,480 Op het podium achter mij gaven bands en orkesten optredens. 186 00:18:16,720 --> 00:18:21,920 Tijdens de repetities werd ik gevraagd voor de Columbia University band... 187 00:18:22,080 --> 00:18:24,200 terwijl ik nog op school zat. 188 00:18:24,520 --> 00:18:27,720 lk was eerst de tambour-ma!tre en later dirigent. 189 00:18:27,880 --> 00:18:31,800 Bij het orkest hadden ze bij twee composities een tuba nodig... 190 00:18:31,960 --> 00:18:35,280 en bij twee of drie composities een contrabas. 191 00:18:35,440 --> 00:18:41,640 M'n eerste compagnon, Herb Abramson, moest in Duitsland in dienst. 192 00:18:41,800 --> 00:18:46,760 Dus werd het bedrijf geleid door Miriam Bienstock en mijzelf. 193 00:18:46,920 --> 00:18:51,960 De directie van Atlantic Records wilde iemand inhuren voor die lege plek. 194 00:18:52,120 --> 00:18:54,880 Ze hadden Jerry Wexler op het oog. 195 00:18:58,560 --> 00:19:02,160 Hij recenseerde muziek voor Billboard... 196 00:19:02,320 --> 00:19:08,280 en veranderde de term ' race records' in 'rhythm and blues'. 197 00:19:08,440 --> 00:19:14,160 lk ben Jerry Wexler. lk ben op 10 januari 1917 geboren. 198 00:19:14,880 --> 00:19:18,880 ln 1952 ging Jerry voor Atlantic Records werken. 199 00:19:19,120 --> 00:19:23,240 lk ontmoette Tom Dowd voor het eerst tijdens een repetitie. 200 00:19:23,400 --> 00:19:28,480 Hij was de technicus en zat achter de knoppen in de regelkamer. 201 00:19:28,640 --> 00:19:32,360 Het was nog een kind. Het was een wonderboy. 202 00:19:32,520 --> 00:19:36,240 Tegen die tijd was de muziek die wij opnamen zo populair... 203 00:19:36,400 --> 00:19:41,840 dat de grote maatschappijen het wilden uitbrengen als het blanke musici waren. 204 00:19:42,000 --> 00:19:46,760 Bill Haley coverde Joe Turner en Georgia Gibbs coverde Lavern Baker. 205 00:19:46,920 --> 00:19:51,040 lk hielp Mercury met Georgia Gibbs. Ze belden me op en huurden muzikanten in. 206 00:19:51,200 --> 00:19:55,240 We moesten nummers met andere artiesten hetzelfde laten klinken. 207 00:19:55,400 --> 00:19:58,120 Mensen gebruikten onze muziek met blanke artiesten. 208 00:19:58,280 --> 00:20:01,560 Het was in ons belang... 209 00:20:01,720 --> 00:20:06,960 om muziek van zwarte artiesten naar het grote Amerikaanse publiek te brengen. 210 00:20:07,120 --> 00:20:12,320 We waren een klein bedrijf en we wilden onze markt vergroten. 211 00:20:12,480 --> 00:20:14,520 Een bijkomend effect... 212 00:20:14,680 --> 00:20:19,440 was dat we tornden aan de discriminatie. 213 00:20:20,040 --> 00:20:24,080 Atlantic stond er op dat ze me nauwlettend in de gaten hielden. 214 00:20:24,240 --> 00:20:28,080 lk maakte in verschillende studio's in New York opnames voor ze. 215 00:20:28,240 --> 00:20:34,080 Toen ze hun nieuwe kantoor openden, wilden ze dat ik daar opnames maakte. 216 00:20:34,240 --> 00:20:36,600 Op een dag belde ze op en zeiden: 217 00:20:37,800 --> 00:20:41,320 Wil je hierheen komen om te kijken of je hier opnames kunt maken ? 218 00:20:41,840 --> 00:20:45,560 We kijken nu naar 56th Street 234. 219 00:20:45,720 --> 00:20:52,560 Van 1950 tot 1956 was hier het kantoor van Atlantic Records gevestigd. 220 00:20:53,720 --> 00:20:58,240 De studio zat op de bovenste verdieping waar het balkon zit. 221 00:20:58,480 --> 00:21:04,600 Hij ontwierp de regelkamer en de apparatuur die we gebruikten. 222 00:21:05,120 --> 00:21:09,600 Dat werd de Atlantic studio. We zetten bureaus op elkaar in de hoek. 223 00:21:09,760 --> 00:21:14,280 We hadden een piano en verschillende microfoons. 224 00:21:14,440 --> 00:21:20,160 Overdag was het een kantoor en 's nachts was het een studio. 225 00:21:20,840 --> 00:21:25,520 ln die kamer begonnen we in de jaren ' 50 met Ray Charles... 226 00:21:26,480 --> 00:21:31,120 Ruth Brown, Joe Turner, Lavern Baker, The Clovers, The Coasters... 227 00:21:31,280 --> 00:21:35,800 The Drifters, Bobby Darin, John Coltrane, The Modern Jazz Quartet... 228 00:21:35,960 --> 00:21:40,080 Ornette Coleman en nog veel meer. Hum muziek is daar boven opgenomen. 229 00:21:49,880 --> 00:21:55,520 We begrepen elkaar en we wisten waarnaar we op zoek waren. 230 00:21:55,680 --> 00:22:01,760 We wilden bruisende platen met soul maken voor de zuidelijke markt. 231 00:22:01,920 --> 00:22:05,440 Die zuidelijke markt bevond zich in de grote steden... 232 00:22:05,600 --> 00:22:09,680 waar grote bevolkingsgroepen woonden die uit het zuiden waren verhuisd. 233 00:22:09,840 --> 00:22:13,120 Die markt eiste funk en soul. 234 00:22:25,760 --> 00:22:31,120 Toms bijdragen aan de ontwikkeling van Atlantic Records... 235 00:22:31,280 --> 00:22:36,760 waren van onschatbare waarde, dat kun je niet meten. 236 00:22:37,080 --> 00:22:43,880 ln 1954 stelde Atlantic Records voor dat ik alleen nog voor hen zou werken. 237 00:22:44,040 --> 00:22:48,840 Dankzij hem hoefden Ahmet en ik niet meer achter de mengtafels te zitten... 238 00:22:49,000 --> 00:22:53,880 of apparatuur te verplaatsen. Tom had alles onder controle. 239 00:22:54,040 --> 00:22:57,120 We hadden geweldige muzikanten en arrangeurs... 240 00:22:57,280 --> 00:23:00,760 en we hadden de beste technicus in het hele land. 241 00:23:00,920 --> 00:23:06,520 Maar we hadden nog niet die bruisende muziek met soul... 242 00:23:06,680 --> 00:23:10,560 die Muddy Waters maakte in Chicago. 243 00:23:11,080 --> 00:23:15,200 Herb en Miriam Abramson draaiden een plaat voor me. 244 00:23:15,360 --> 00:23:20,320 Hij was uitgebracht door Swing Time en heette: Baby Let Me Hold Your Habd. 245 00:23:20,840 --> 00:23:24,440 lk heb die plaat grijsgedraaid. 246 00:23:24,600 --> 00:23:28,440 lk zei: Mijn god, konden wij maar zo' n artiest krijgen. 247 00:23:28,600 --> 00:23:31,280 Mijn naam laat ik voor wat het is... 248 00:23:31,440 --> 00:23:36,960 maar ik vertel wel dat ik op 23 september 1930 ben geboren. 249 00:23:37,360 --> 00:23:41,360 lk ben opgegroeid in Greenville, en ging in Saint Augustine naar school. 250 00:23:41,520 --> 00:23:47,000 En vanaf mijn derde ben ik met muziek bezig geweest. ls dat duidelijk? 251 00:23:47,400 --> 00:23:52,400 We kochten het contract van Ray Charles voor 3000 dollar. 252 00:23:52,560 --> 00:23:55,240 De stijl die we in handen kregen... 253 00:23:55,400 --> 00:24:00,520 was de perfecte nagebootste stijl van Nat King Cole. 254 00:24:00,680 --> 00:24:06,600 lk verdiende m' n brood met imitaties van Nat King Cole. 255 00:24:06,760 --> 00:24:10,880 lk probeerde overal optredens te regelen om te overleven. 256 00:24:11,120 --> 00:24:14,600 Op de b-kant van een plaat stond een blues-nummer... 257 00:24:14,760 --> 00:24:18,200 en Atlantic wilde dat hij meer van dat soort dingen deed. 258 00:24:18,360 --> 00:24:23,840 Op een ochtend zei ik tegen mezelf: Je moet meer jezelf zijn. 259 00:24:24,000 --> 00:24:27,960 Je moet klinken zoals je bent. En dat heb ik gedaan. 260 00:24:28,120 --> 00:24:31,440 lk dacht we kunnen hem wel in de Atlantic-vorm passen. 261 00:24:31,600 --> 00:24:38,040 We hadden een mooie installatie en een funky sound in die ruimte. 262 00:24:39,640 --> 00:24:45,120 Toen Ray Charles die radicale dingen deed die niemand ooit had gedaan... 263 00:24:45,760 --> 00:24:51,640 zoals duivelse songteksten op gospelliederen zingen... 264 00:24:52,080 --> 00:24:56,080 vonden veel dominees en kerken dit blasfemie. 265 00:24:57,520 --> 00:25:03,120 De eerste platen die wij met Ray Charles maakten in Atlantic Records... 266 00:25:03,280 --> 00:25:06,000 gebruikten we onze eigen ritmesectie. 267 00:25:06,160 --> 00:25:10,880 Dankzij die opnames werd hij geboekt en kon hij een band oprichten. 268 00:25:11,040 --> 00:25:14,760 En die band werd een soort instrument voor hem. 269 00:25:14,920 --> 00:25:18,360 Ray repeteerde tijdens de tournee met die band. 270 00:25:18,800 --> 00:25:26,000 De derde sessie maakten we in Miami met zeer primitieve apparatuur. 271 00:25:26,160 --> 00:25:28,520 Maar elk nummer werd een hit. 272 00:25:28,680 --> 00:25:35,000 Daarna belde hij ons op als hij weer vier nummers klaar had. 273 00:25:35,360 --> 00:25:38,960 En wij zochten hem op en maakten daar de opnames. 274 00:25:39,120 --> 00:25:43,920 ln die tijd had je geen recorders met 48 sporen. 275 00:25:44,080 --> 00:25:46,280 Of digitale apparatuur zoals nu. 276 00:25:46,440 --> 00:25:50,520 Je ging de studio in en mixte het mono, op ��n spoor. 277 00:25:51,320 --> 00:25:54,840 Maar je hoorde alles en Tommy Dowd was de man erachter. 278 00:25:55,000 --> 00:26:00,320 Altijd als ik zei dat ik iets wilde proberen zei hij: ' Goed, Ray.' 279 00:26:00,800 --> 00:26:01,920 'Wat jij wilt.' 280 00:26:02,080 --> 00:26:05,360 lk dacht dat ik goede oren had. lk was verwaand. 281 00:26:05,520 --> 00:26:10,480 Om een goede technicus te zijn, moet je goed horen of je krijgt wat je wilt... 282 00:26:10,640 --> 00:26:12,400 zoals jij het wilt. 283 00:26:12,560 --> 00:26:18,040 lk ging een toontje lager zingen door mijn ervaringen met Ray Charles... 284 00:26:18,200 --> 00:26:21,560 Lennie Tristano, George Shearing en Roland Kirk. 285 00:26:21,720 --> 00:26:26,440 Omdat zij blind waren. lk begon van hen te leren. 286 00:26:26,600 --> 00:26:31,120 Plotseling kon ik veel scherper horen... 287 00:26:31,280 --> 00:26:33,440 dan ooit tevoren. 288 00:26:33,600 --> 00:26:37,360 Het geheim van de smid is: Hoe klinkt het? 289 00:26:38,080 --> 00:26:43,960 Al heb je 90 sporen, het gaat erom hoe het klinkt. 290 00:26:48,640 --> 00:26:50,000 Besef wel... 291 00:26:50,160 --> 00:26:56,040 dat ik hier in geen 50 jaar meer ben geweest. 292 00:26:57,040 --> 00:27:00,240 We staan op de campus van de Columbia University... 293 00:27:00,400 --> 00:27:03,000 en achter mij ligt het Pupin Physics gebouw. 294 00:27:04,040 --> 00:27:08,600 Dit is een klaslokaal en praktijkruimte van het Pupin Physics laboratorium. 295 00:27:09,160 --> 00:27:15,600 En het lijkt weinig veranderd sinds 1942, toen ik hier studeerde. 296 00:27:16,320 --> 00:27:20,360 lk was hier aangesteld voor onderzoek... 297 00:27:20,520 --> 00:27:26,800 naar neutronen spectrografie en kernwapens van 1942 tot 1946. 298 00:27:28,320 --> 00:27:29,320 Hier. 299 00:27:29,920 --> 00:27:33,600 De universiteit kreeg elke drie maanden een contract... 300 00:27:33,760 --> 00:27:37,800 door het Scientific Research and Development, OSRD. 301 00:27:38,720 --> 00:27:44,240 Deze organisatie was opgericht als reactie op de aanval op Pearl Harbor... 302 00:27:44,400 --> 00:27:50,560 om de bijdragen te verzamelen van Amerikaanse universiteiten... 303 00:27:50,720 --> 00:27:53,320 met moderne laboratoria. 304 00:27:53,480 --> 00:27:57,600 We werkten al in een netwerk voor iedereen wist wat dat was. 305 00:27:58,240 --> 00:28:03,000 lk begon hier in 1942 en ze hadden mij ingehuurd... 306 00:28:03,160 --> 00:28:07,080 omdat ik pas zestien was en nog niet dienstplichtig was. 307 00:28:07,240 --> 00:28:11,480 Toen ik wel dienstplichtig was, ging ik het leger in... 308 00:28:11,640 --> 00:28:15,120 kreeg mijn training in Louisiana... 309 00:28:15,280 --> 00:28:19,840 en werd teruggestuurd naar Columbia University om m'n werk te continueren. 310 00:28:20,000 --> 00:28:25,920 Op mijn bevel stond Verenigde Staten, technische staf, Manhattan District. 311 00:28:26,080 --> 00:28:31,560 Manhattan District werd uiteindelijk bekend als het Manhattan Project. 312 00:28:33,360 --> 00:28:39,640 En wij waren diegenen die met z' n allen de atoombom hebben ontwikkeld. 313 00:28:43,640 --> 00:28:46,360 Band deed z'n intrede in opnamestudio' s... 314 00:28:46,520 --> 00:28:50,800 in New York rond 1949. 315 00:28:50,960 --> 00:28:55,880 En je kon opnames maken op een 1/4 inch geluidsband. 316 00:28:56,680 --> 00:29:00,560 lk vergeet nooit dat Tom me voor het eerst een taperecorder liet zien. 317 00:29:00,720 --> 00:29:06,480 Hij zei dat we daar opnames op gingen maken en dat ik erin moest geloven. 318 00:29:06,640 --> 00:29:12,160 lk ging akkoord als we ook de opnames op plaat vastlegden. 319 00:29:12,320 --> 00:29:16,320 lk had zo mijn twijfels over die tape. 320 00:29:16,480 --> 00:29:22,760 De tape gaf ons allerlei mogelijkheden die we nooit eerder hadden gehad. 321 00:29:30,000 --> 00:29:34,360 Atlantic had al wat geliefhebberd met jazz en nu we succesvoller werden... 322 00:29:34,520 --> 00:29:39,400 besloot Ahmet om Neshui ruimte te geven om de jazztak uit te breiden... 323 00:29:39,560 --> 00:29:44,240 om te kijken of we ook die markt konden aanboren met onze producten. 324 00:29:45,720 --> 00:29:51,120 Neshui Ertegun had in Parijs aan de Sorbonne gestudeerd... 325 00:29:51,280 --> 00:29:54,840 en was een liefhebber van de kunsten. 326 00:29:57,600 --> 00:30:01,880 Toen Neshui bij Atlantic kwam, deden we opeens Chris Connor... 327 00:30:02,040 --> 00:30:05,960 die ik eerder voor Bethlehem had gedaan, net als Herbie Mann. 328 00:30:06,120 --> 00:30:10,400 We werkten samen met de Modern Jazz Quartet, Charlie Mingus... 329 00:30:10,560 --> 00:30:15,560 Ornette Coleman en we brachten John Coltrane uit. 330 00:30:17,560 --> 00:30:21,440 John Coltrane in die ruimte op 56th Street... 331 00:30:21,600 --> 00:30:26,200 samen met de kwartetten of de kwintetten waar we mee opnamen... 332 00:30:26,360 --> 00:30:31,400 pasten perfect in de ruimte. Het sloot qua akoestiek en dynamiek als een bus. 333 00:30:31,560 --> 00:30:33,920 Het was magie. 334 00:30:38,800 --> 00:30:42,480 John kwam altijd ruim een uur voor de opname. 335 00:30:42,640 --> 00:30:48,120 Dan blies hij toonladders en wisselde mondstukken en instrumenten af. 336 00:30:48,280 --> 00:30:52,640 Van de altsaxofoon over op de sopraan en terug. En wisselde van alles. 337 00:30:52,800 --> 00:30:56,240 Zo bereidde hij zich voor op de opnames. 338 00:30:56,400 --> 00:31:00,720 Hij keek nooit achterom of iemand... Hij was zo gefocust. 339 00:31:01,560 --> 00:31:05,880 Hij wilde bereiken wat hem voor ogen stond en perfectioneerde z' n techniek. 340 00:31:07,320 --> 00:31:12,480 En als we dan gingen opnemen, was het een spontane reactie. 341 00:31:12,640 --> 00:31:17,840 De contrabassist, de pianist, eventueel een gitarist en een blazer... 342 00:31:18,000 --> 00:31:21,520 en de technicus, iedereen was op z' n qui vive... 343 00:31:21,680 --> 00:31:28,120 want je wist nooit wanneer iets zou gebeuren en dus moest je alert zijn. 344 00:31:33,200 --> 00:31:37,960 Het was in de tweede week van augustus 1945... 345 00:31:38,680 --> 00:31:43,520 dat ik ontdekte dat mijn werk aan het Pupin Physics laboratorium... 346 00:31:44,680 --> 00:31:49,520 op een bepaalde manier bijdroeg aan de productie van de eerste atoombom. 347 00:31:50,760 --> 00:31:55,760 Zo'n zeven maanden later maakte ik deel uit van een speciale eenheid... 348 00:31:55,920 --> 00:32:00,920 die testen moest uitvoeren naar de effectiviteit... 349 00:32:01,080 --> 00:32:03,840 van het ontwerp als een wapen. 350 00:32:04,560 --> 00:32:09,560 Middeb in de enorme Stille Oceaab ligt het kleibe eilabdje Bikibi. 351 00:32:10,320 --> 00:32:15,240 Hier zal eeb speciale eebheid de atoombom testen. 352 00:32:15,680 --> 00:32:19,840 lk had drie�neenhalf jaar gewerkt aan stralingsproblemen. 353 00:32:20,520 --> 00:32:24,320 En ik moest in Oak Ridge een groep van 30 man opleiden... 354 00:32:24,480 --> 00:32:29,600 die we naar de Stille Oceaan stuurden als monitors op zee... 355 00:32:30,360 --> 00:32:34,760 van de atoombomtesten op Bikini en de Marshall lslands. 356 00:32:41,000 --> 00:32:45,160 De eerste testen verbaasden me niet. lk kende de films... 357 00:32:45,320 --> 00:32:50,320 van Alamogordo en de beelden van Hiroshima en Nagasaki. 358 00:32:50,480 --> 00:32:53,120 Boem, explosie en dan de paddestoel. 359 00:32:53,280 --> 00:32:57,680 Dan zie je boten dobberen als speeltjes in een wastobbe. 360 00:32:58,000 --> 00:33:01,280 Drie weken later deden we het ondergrondse experiment. 361 00:33:26,880 --> 00:33:30,520 En die bom ontplofte onder de lagune. 362 00:33:31,080 --> 00:33:35,720 Een muur van water kwam omhoog en die werd niet steeds hoger... 363 00:33:35,880 --> 00:33:38,040 maar alsmaar breder. 364 00:33:38,200 --> 00:33:42,080 We keken ernaar en zagen de golf op ons afkomen. 365 00:33:42,240 --> 00:33:45,480 Hij kwam dichterbij en ik was doodsbang. 366 00:33:46,360 --> 00:33:49,800 Het was angstaanjagend en verwoestend. 367 00:33:53,200 --> 00:33:58,040 Toen we klaar waren met de testen, verwachtte ik na al mijn werk... 368 00:33:58,200 --> 00:34:03,000 dat ik nog anderhalf jaar studeren moest, m'n bul zou krijgen... 369 00:34:03,160 --> 00:34:07,800 en dan een onderzoeksspecialist zou worden in de atoomfysica. 370 00:34:42,840 --> 00:34:44,840 Als we jazzopnames maakten... 371 00:34:45,000 --> 00:34:50,240 maakten we zowel mono-opnames als opnames op twee sporen. 372 00:34:50,400 --> 00:34:55,080 Dat kostte slechts een rol geluidsband meer. 373 00:34:55,240 --> 00:35:00,680 Zo konden we een archief met stereo-opnamen aanleggen... 374 00:35:00,840 --> 00:35:03,280 voor men wist wat stereo inhield. 375 00:35:03,440 --> 00:35:08,240 Toen stereo opkwam, waren alle albums mono opgenomen. 376 00:35:08,400 --> 00:35:12,480 Daarom maakte iedereen nepstereo-opnames. 377 00:35:12,640 --> 00:35:17,760 Maar wij konden als eersten wel echt stereo-opnames uitbrengen. 378 00:35:18,240 --> 00:35:22,200 ln die aanpak van artiesten bij elkaar brengen en onze basis uitbreiden... 379 00:35:22,360 --> 00:35:27,120 kwam Neshui met het idee om een dubbelalbum uit te brengen. 380 00:35:27,480 --> 00:35:31,640 Hij wilde het Ornette Coleman kwartet en het Eric Dolphy kwartet. 381 00:35:31,800 --> 00:35:34,920 lk ben Phil Ramone en kom uit New York. 382 00:35:35,080 --> 00:35:38,680 lk zei: Neshui dat gaat niet in onze studio... 383 00:35:38,840 --> 00:35:41,480 we moeten naar A&R. 384 00:35:41,640 --> 00:35:44,240 Toen kwam die jonge... 385 00:35:44,400 --> 00:35:48,520 Hij is waarschijnlijk de grootste optimist die je ooit tegenkomt. 386 00:35:48,680 --> 00:35:52,480 Hij vroeg wat de opzet was. lk wilde de contrabassisten tegenover elkaar... 387 00:35:52,640 --> 00:35:58,000 en de drummers, trompettisten en de saxofonisten tegenover elkaar. 388 00:35:58,200 --> 00:36:03,440 De twee kwartetten stonden tegenover elkaar met microfoons ertussen. 389 00:36:04,160 --> 00:36:06,400 We begonnen met dat nummer... 390 00:36:06,560 --> 00:36:10,600 en ze speelden maar door. We beseften dat dit niet zou aflopen. 391 00:36:10,760 --> 00:36:14,120 Toen keek Phil vanuit een ooghoek naar de taperecorder... 392 00:36:14,280 --> 00:36:19,240 Hij zag het en ik zag het... -Hij zei: We hebben nog 3 minuten band. 393 00:36:19,400 --> 00:36:24,480 Dat stuk klonk niet alsof het binnen 10 minuten zou worden afgerond. 394 00:36:24,640 --> 00:36:26,840 lk zei: Zet de tweesporenrecorder aan. 395 00:36:27,000 --> 00:36:29,360 We hadden geen recorders voor back-up. 396 00:36:29,520 --> 00:36:33,320 ' Je kunt niet van vier naar twee,' zei hij, maar ik hield voet bij stuk. 397 00:36:33,480 --> 00:36:37,080 We hadden een 1/4 inch recorder en die zette Tommy klaar. 398 00:36:37,240 --> 00:36:40,360 En hij zei dat we verder gingen. 399 00:36:40,520 --> 00:36:43,680 En hij ging van vier sporen naar twee. 400 00:36:43,840 --> 00:36:48,720 Dowd is zo onverstoorbaar. Hij zegt gewoon doorgaan en wij gehoorzamen. 401 00:36:48,880 --> 00:36:51,800 De opname duurde ruim 33 minuten. 402 00:36:51,960 --> 00:36:56,560 Dat is te veel voor een band en ook voor een kant van een album. 403 00:36:57,120 --> 00:37:00,040 De bands stopten en ik zei: Geweldig. 404 00:37:00,200 --> 00:37:05,160 lk zei dat we geswitcht waren van vier naar tweesporen en terug. 405 00:37:05,320 --> 00:37:09,160 En hopelijk was het goed. Ze zeiden dat ze het nooit meer zo konden spelen. 406 00:37:09,320 --> 00:37:12,360 Dat het zo moest zijn. Dit was het beste ooit. 407 00:37:12,520 --> 00:37:15,200 Dan ervaar je zo' n adrenalinestoot. 408 00:37:15,360 --> 00:37:21,280 Dat was Dowd. We hebben ongelooflijke avonturen in het Witte Huis beleefd... 409 00:37:21,440 --> 00:37:23,960 omdat hij zo veel durf had. 410 00:37:24,120 --> 00:37:29,520 Dowd had alles in huis. Hij kende alle muziekstijlen... 411 00:37:29,680 --> 00:37:33,760 en hij was een geweldige technicus, maar ook een ontwerper. 412 00:37:33,920 --> 00:37:37,840 Hij kon de boel echt goed regelen. Hij was ook een goede producer. 413 00:37:38,000 --> 00:37:41,480 Hij was mijn grote voorbeeld. 414 00:37:42,360 --> 00:37:46,600 We hadden veel respect voor Les Paul. 415 00:37:47,240 --> 00:37:51,000 lk ben geboren in 1915. Mijn naam is Les Paul. 416 00:37:51,520 --> 00:37:56,640 lk was zo onder de indruk, hij speelde meerdere gitaarstukken tegelijk. 417 00:37:56,800 --> 00:38:00,840 Zijn vrouw kon driestemmig zingen en ze waren zo vakkundig. 418 00:38:01,000 --> 00:38:04,200 Hoe ze dat technisch voor elkaar kregen. 419 00:38:04,360 --> 00:38:09,880 Ze beseften nog niet wat er allemaal mogelijk was met de taperecorder. 420 00:38:10,040 --> 00:38:15,960 Wat ze er nu mee doen, konden zij nog niet en dat verbaasde me. 421 00:38:16,160 --> 00:38:21,160 Dit is een artiest die doet wat mensen nu thuis doen in hun garages... 422 00:38:21,320 --> 00:38:26,680 met hun computers, maar hij deed het in de jaren ' 50 en niemand begreep het. 423 00:38:26,840 --> 00:38:32,600 lk wilde een studio in mijn huis, in mijn slaapkamer, in mijn keuken... 424 00:38:32,760 --> 00:38:35,240 en in mijn badkamer. Overal. 425 00:38:42,520 --> 00:38:46,120 En als ik nu kijk waar ze opnemen... 426 00:38:46,280 --> 00:38:51,440 dan zie ik kinderen in de badkamer of in hun slaapkamer bezig. 427 00:38:51,600 --> 00:38:56,640 Ze experimenteren gewoon thuis. -lk begreep niet wat hij deed. 428 00:38:56,800 --> 00:39:00,800 Uiteindelijk bleek dat hij een recorder met acht sporen had. 429 00:39:00,960 --> 00:39:04,000 Dit is de octopus en dit is de monster. 430 00:39:04,160 --> 00:39:07,520 Hij legde informatie vast op die sporen en mengde het. 431 00:39:07,680 --> 00:39:12,440 De achtsporenrecorder was een droom die werkelijkheid werd. 432 00:39:17,560 --> 00:39:21,480 Niet alleen kon Artie Shaw zijn stuk later spelen... 433 00:39:23,040 --> 00:39:26,040 of tien keer overdoen voor een juiste versie... 434 00:39:26,200 --> 00:39:30,880 maar je kon ze ook apart mixen. Het kon niet alleen op acht sporen... 435 00:39:31,040 --> 00:39:34,760 maar ook op 24 sporen of wat dan ook. 436 00:39:34,920 --> 00:39:37,360 Er ging een wereld voor me open. 437 00:39:37,520 --> 00:39:42,280 Hoe legde je dingen vast op acht sporen en hoe gebruikte je die recorder. 438 00:39:42,440 --> 00:39:47,160 Wij gebruikten er soms maar drie of vier en nu gingen we dingen toevoegen. 439 00:39:47,320 --> 00:39:53,080 We begonnen opeens over te dubben. We gingen echt uit ons dak. 440 00:40:03,120 --> 00:40:06,960 Omdat Tommy Dowd aan ons verbonden was... 441 00:40:07,120 --> 00:40:12,120 kregen wij de tweede achtsporenrecorder die Ampex maakte. 442 00:40:12,720 --> 00:40:16,600 Tot nu toe hadden we radio-apparatuur gebruikt voor de opnames. 443 00:40:16,760 --> 00:40:21,560 De radiozenders verkochten die spullen en mensen pasten ze aan. 444 00:40:21,720 --> 00:40:25,440 Daarom bouwde ik het eerste mengpaneel met acht sporen. 445 00:40:25,600 --> 00:40:28,600 De knoppen waren 7 centimeter breed... 446 00:40:28,760 --> 00:40:34,720 dus je kon er maar maximaal twee of drie met een hand bedienen. 447 00:40:34,880 --> 00:40:40,080 Het werkte voor geen meter. Het was gewoon belachelijk. 448 00:40:40,240 --> 00:40:44,640 Toen vond ik een producent die schuifknoppen maakte. 449 00:40:44,800 --> 00:40:50,080 Faders die niet cilindervormig waren, maar meer gleuven van 12 centimeter. 450 00:40:51,160 --> 00:40:56,800 En je kon je vinger op en neer bewegen. Dus ik verving die grote knoppen... 451 00:40:56,960 --> 00:40:59,600 door schuifknoppen. 452 00:40:59,760 --> 00:41:04,320 Acht van die schuifknoppen, maakten zo'n breed mengpaneel... 453 00:41:04,480 --> 00:41:10,000 en zo kon ik met gemak mijn vingers op de faders leggen. 454 00:41:10,160 --> 00:41:14,160 lk kon ze bedienen alsof ik piano speelde of een brief tikte. 455 00:41:14,400 --> 00:41:18,600 Dit vertelt hij je vast niet, maar hij bouwde m' n eerste mengpaneel. 456 00:41:18,760 --> 00:41:22,920 Hij kwam naar m'n studio in L.A. en zette 'm in elkaar. 457 00:41:23,080 --> 00:41:27,280 lk vermaakte me prima. Niemand zei me wat ik moest doen. 458 00:41:27,440 --> 00:41:29,800 Ze wisten niet waar ik mee bezig was. 459 00:41:33,440 --> 00:41:39,040 Wat een verrassing. Jij weet wel hoe je een ouwe vent moet laten schrikken. 460 00:41:39,200 --> 00:41:42,000 Ga zitten. -Hoe gaat het? 461 00:41:42,200 --> 00:41:46,680 Wat zie je er goed uit. -Wat geweldig... 462 00:41:46,840 --> 00:41:50,280 lk wilde je pakken als je negatief werd. 463 00:41:51,800 --> 00:41:56,120 Je kunt geen negatieve dingen zeggen over mensen van wie je houdt. 464 00:41:56,280 --> 00:42:00,960 We waren met een opname bezig en Ray wilde dat ik het terugspeelde. 465 00:42:01,120 --> 00:42:07,160 Bij het terugspelen, veranderde ik de hoeveelheid bas en drums. 466 00:42:07,320 --> 00:42:12,000 Hij stond op en zei: Wat doe je met mijn plaat? 467 00:42:12,160 --> 00:42:15,080 Zo leerde hij de achtsporenmachine kennen. 468 00:42:15,240 --> 00:42:20,400 Je had al die vreemde knoppen. -Dat was de eerste achtsporenmachine. 469 00:42:20,560 --> 00:42:24,360 Het leek wel een bloemenperkje. 470 00:42:24,520 --> 00:42:28,040 Hij riep: Meer bas, nee, meer piano. 471 00:42:28,200 --> 00:42:34,320 Na dertig seconden was Ray Charles verslaafd aan die achtsporenopname. 472 00:42:34,880 --> 00:42:40,560 lk legde aan de jongens uit dat het om stereo ging. 473 00:42:40,720 --> 00:42:46,880 Het is een andere wereld. Men beseft niet hoe goed je moet zijn. 474 00:42:47,040 --> 00:42:52,800 En je kon elk instrument horen. lk hoorde iedereen spelen. 475 00:43:02,200 --> 00:43:09,240 Na de atoombomtesten wilde ik terug naar de universiteit om af te studeren. 476 00:43:09,600 --> 00:43:15,760 Toen ontdekte ik dat de veiligheids- dienst de testen geheim wilde houden. 477 00:43:16,280 --> 00:43:20,000 lk kreeg geen enkele erkenning... 478 00:43:20,160 --> 00:43:24,120 voor het werk dat ik had gedaan. 479 00:43:24,280 --> 00:43:29,080 En als ik weer zou teruggaan naar de universiteit... 480 00:43:29,240 --> 00:43:34,560 en weer scheikunde, wiskunde of natuurkunde ging doen... 481 00:43:34,720 --> 00:43:40,720 dan kreeg ik fysica van 1939 terwijl ik al veel verder was. 482 00:43:40,880 --> 00:43:44,920 En zij konden mij niet vertellen wat ik allang wist. 483 00:43:45,080 --> 00:43:50,360 Ze doceerden nog idee�n uit de jaren ' 39 en ' 40. Waanzinnig. 484 00:43:50,960 --> 00:43:55,800 lk wilde niet nog twee jaar studeren om te bewijzen dat zij het fout zagen. 485 00:43:55,960 --> 00:44:00,680 Dat had ik al gedaan. Daarom ben ik gestopt met mijn opleiding. 486 00:44:00,840 --> 00:44:03,680 Zo belandde ik in de muziekindustrie. 487 00:44:07,040 --> 00:44:10,600 Tegen 1958 was Atlantic Records gigantisch. 488 00:44:10,760 --> 00:44:13,520 Alles wat we deden, veranderde in goud. 489 00:44:13,680 --> 00:44:15,440 lk ben Mike Stoller. 490 00:44:15,600 --> 00:44:21,920 Ahmet en Jerry gingen in zee met Lieber en Stoller, een productieteam. 491 00:44:22,080 --> 00:44:25,920 Ze hadden elkaar ontmoet bij opnames van The Coasters. 492 00:44:26,080 --> 00:44:30,200 De ontmoeting met Tom Dowd was een bijzondere ervaring. 493 00:44:30,360 --> 00:44:34,040 Jerry zat bij mij in de regelkamer en Mike aan de piano. 494 00:44:34,200 --> 00:44:38,200 We hadden hier mono-opnames gemaakt. 495 00:44:38,360 --> 00:44:42,880 Ze waren zo gewend aan mono dat als ik het weer afspeelde... 496 00:44:43,040 --> 00:44:48,560 Mike zei er moet meer gitaar bij. En dan zei ik: Zo? Hij was verbaasd. 497 00:44:49,560 --> 00:44:53,400 Tommy had een achtsporenrecorder met brede band. 498 00:44:53,960 --> 00:44:58,640 Het was van: We hoeven al die beslissingen niet tegelijk te nemen. 499 00:44:58,800 --> 00:45:00,960 Zolang de informatie op band staat... 500 00:45:01,120 --> 00:45:05,560 kunnen we later besluiten wat en wanneer we iets gebruiken. 501 00:45:05,720 --> 00:45:08,320 Ze waren meteen verkocht. 502 00:45:08,480 --> 00:45:12,720 Hij deed ongelooflijke dingen. We vroegen hem van alles... 503 00:45:12,880 --> 00:45:16,400 en hij kwam altijd met een oplossing. 504 00:45:16,560 --> 00:45:20,200 Helaas kwam het alleen te vaak voor... 505 00:45:20,360 --> 00:45:24,600 dat ik tot twee uur 's middags bezig was met The Coasters... 506 00:45:24,760 --> 00:45:29,840 en dan kwam Neshui binnen om te zeggen dat Mingus onderweg was. 507 00:45:31,440 --> 00:45:35,800 Dat was een cultuurschok. Je ging van Charlie Browb... 508 00:45:35,960 --> 00:45:42,000 naar Pithecanthropus Erectus of Haitian Fight Sobg binnen vijf uur. 509 00:45:42,680 --> 00:45:49,160 Er was geen mogelijkheid om het uit te stellen tot de volgende dag. 510 00:45:49,320 --> 00:45:54,680 Als die muzikanten er klaar voor waren, moest jij zorgen dat je dat ook was. 511 00:45:54,840 --> 00:45:59,160 Want de volgende dag waren ze er niet of in een andere stemming. 512 00:45:59,320 --> 00:46:00,720 Je moest je aanpassen. 513 00:46:02,240 --> 00:46:06,000 Begin jaren '60 waren mensen nogal slordig bij de opnames... 514 00:46:06,160 --> 00:46:09,000 Er was nog geen discipline. 515 00:46:09,160 --> 00:46:13,440 Sommigen waren gewend om drie, vier nummers per sessie te doen. 516 00:46:13,600 --> 00:46:20,520 Tom bracht daar verandering in. Hij werkte als eerste met acht sporen. 517 00:46:21,200 --> 00:46:25,440 Dat was een revolutie in de industrie en in de muzikaliteit. 518 00:46:26,040 --> 00:46:31,240 Toen wilde Atlantic het kantoor en de studio weer in ��n ruimte. 519 00:46:31,400 --> 00:46:35,080 Dus ik ontwierp het derde mengpaneel. 520 00:46:35,240 --> 00:46:41,040 Naast de schuifknoppen plaatste ik nu ook equalizers en limiters. 521 00:46:41,200 --> 00:46:45,280 En de ruimte had speciale cabines waar een instrument kon spelen... 522 00:46:45,440 --> 00:46:50,000 zodat je die kon afzonderen. Het was weer totaal iets anders. 523 00:46:50,160 --> 00:46:55,240 Het eerste nummer dat we opnamen in de nieuw studio... 524 00:46:55,400 --> 00:47:02,040 was Save The Last Dabce For Me en ik was zenuwachtig. 525 00:47:02,200 --> 00:47:07,640 lk had ze namelijk acht of negen maanden oponthoud bezorgd. 526 00:47:07,800 --> 00:47:12,680 Het werd een hit dus ik ging vrijuit en iedereen was gelukkig. 527 00:47:12,840 --> 00:47:15,960 En de acht sporen werden een norm. 528 00:47:22,560 --> 00:47:24,880 Tommy legde me de multisporen uit... 529 00:47:25,040 --> 00:47:29,480 en hoe je de afzonderlijke opnames kon bewerken. 530 00:47:29,640 --> 00:47:34,200 Hij liet bijvoorbeeld de contrabas weg... 531 00:47:34,360 --> 00:47:37,400 en liet de bassist iets anders spelen. 532 00:47:37,560 --> 00:47:42,280 Hij was een contrabassist dus de bas was belangrijk voor hem. 533 00:47:42,440 --> 00:47:48,360 Uiteindelijk was het altijd moeilijk om de contrabaspartij goed te krijgen. 534 00:47:48,520 --> 00:47:51,840 Je kon het instrument moeilijk horen. 535 00:47:52,400 --> 00:47:56,680 En met de komst van The Beatles begon je de baspartij te horen. 536 00:47:56,840 --> 00:47:59,440 En dat was cruciaal voor een hit. 537 00:48:17,160 --> 00:48:22,360 ln de jaren '60 switchte ik in die ruimte van The Drifters, naar Cream... 538 00:48:22,520 --> 00:48:27,120 of naar Aretha Franklin of andere artiesten van Atlantic. 539 00:48:27,280 --> 00:48:32,840 ledereen die bij Atlantic zat, kwam in de studio op 60th Street. 540 00:48:58,840 --> 00:49:02,040 Tegen 1962 bracht Atlantic vooral popmuziek. 541 00:49:02,200 --> 00:49:06,760 Ze waren hun banden met bluesartiesten kwijt. Dat vonden we minder. 542 00:49:07,120 --> 00:49:10,360 De beste deal die we ooit hebben gesloten... 543 00:49:10,480 --> 00:49:14,680 was met de Stax Record Group uit Memphis. 544 00:49:14,840 --> 00:49:20,240 Zij maakten de opnamen, wij remasterden die en brachten ze uit. 545 00:49:20,400 --> 00:49:25,920 Opeens kwam er twee maanden lang niets uit Memphis en Jerry vroeg... 546 00:49:26,080 --> 00:49:30,960 of ik polshoogte wilde gaan nemen... 547 00:49:31,120 --> 00:49:34,240 want hij wilde weten wat er aan de hand was. 548 00:49:34,400 --> 00:49:38,880 lk stuurde Tom om uit te zoeken wat het probleem was. 549 00:49:39,040 --> 00:49:45,600 lk zei dat ik als ik het vliegtuig nam ik er om zeven uur kon zijn. 550 00:49:45,760 --> 00:49:48,000 ' Ga dan,' en gooit de hoorn op de haak. 551 00:49:52,680 --> 00:49:58,480 lk zag dat ze in de Stax Studio nog steeds met apparatuur werkten... 552 00:49:58,640 --> 00:50:02,080 die ik jaren eerder aan de kant had gezet. 553 00:50:02,240 --> 00:50:08,040 Ze hadden met nagellak aangegeven welke fader bij welk instrument hoorde. 554 00:50:08,200 --> 00:50:14,360 Als het metertje rood uitsloeg, zeiden ze: Laat de baspartij horen. 555 00:50:14,520 --> 00:50:19,320 Zij deden niets, maar de muzikant moest z' n versterker zachter zetten. 556 00:50:19,480 --> 00:50:22,760 En in die tijd maakten ze zo platen in Memphis. 557 00:50:23,280 --> 00:50:26,520 De break band-machine was kapot. 558 00:50:26,680 --> 00:50:30,120 Dus belde hij de technici in New York. 559 00:50:30,280 --> 00:50:33,160 'Phil, stuur me een break band voor een 350c.' 560 00:50:33,320 --> 00:50:35,680 Die vent ging naar een winkel... 561 00:50:36,040 --> 00:50:41,400 lk haal de onderdelen op, gaan naar een Radio Shack, keer de machine om... 562 00:50:41,560 --> 00:50:45,160 installeert dat ding en ze doen weer mee. 563 00:50:45,320 --> 00:50:50,040 lk ga naar de band en Booker T. & the M.G.' s spelen al. 564 00:51:00,760 --> 00:51:06,080 Booker T. & the M.G.'s waren geweldig en hoorden niet in het zuiden. 565 00:51:07,280 --> 00:51:12,400 Ze konden niet spelen in Little Rock, want het was een gemengde band. 566 00:51:28,680 --> 00:51:31,280 Ze zaten in een cocon. 567 00:51:31,440 --> 00:51:35,680 Ze waren ge'!'ntegreerd in een gesegregeerde samenleving. 568 00:51:35,840 --> 00:51:40,000 Ze konden werken in New York of L.A., maar niet thuis. 569 00:51:48,080 --> 00:51:53,720 Afijn, ik rommel aan die machine, keer ' m om en leg er een band op. 570 00:51:53,880 --> 00:52:00,240 lk druk ' record' in en neem ze op. Ze zijn klaar en kletsen wat. 571 00:52:00,400 --> 00:52:05,280 lk druk op ' play' en ze roepen: 'Hij doet het,' en komen de regelkamer in. 572 00:52:05,440 --> 00:52:11,120 Dan ontmoetten we elkaar voor het eerst en we kletsen gezellig. 573 00:52:11,520 --> 00:52:15,160 Rufus Thomas komt binnenlopen en zegt: 574 00:52:15,320 --> 00:52:20,000 'lk wist dat er iets gaande was. lk zag alle auto' s hier staan.' 575 00:52:20,160 --> 00:52:25,280 Toen wilde hij een liedje voor me zingen om m'n mening te horen. 576 00:52:25,440 --> 00:52:31,760 lk neem het op en neem het mee terug naar New York en Wexler zegt: 577 00:52:31,920 --> 00:52:35,720 ' EN?' lk vertelde dat alles werkte en gaf hem de opname. 578 00:52:35,880 --> 00:52:40,240 'Hiervoor vallen vrouwen als een baksteen.' En ik zet de plaat op. 579 00:52:40,400 --> 00:52:44,480 Hij roept: 'Dat is een hit. Zet af.' Het was Walking The Dog. 580 00:52:57,800 --> 00:53:00,560 Dit staaltje van technische magie... 581 00:53:00,720 --> 00:53:04,520 was het begin van een geweldige relatie... 582 00:53:04,680 --> 00:53:08,480 tussen Tom Dowd en de mensen van Stax. 583 00:53:08,880 --> 00:53:13,880 Binnen een jaar tijd maakte Stax twee platen met Otis Redding... 584 00:53:14,040 --> 00:53:15,960 en hij brak nationaal door. 585 00:53:16,120 --> 00:53:22,960 Ze belden me op of ik wilde helpen met de opnames voor een album. 586 00:53:23,120 --> 00:53:29,520 Tom produceerde Otis Blue en het werd een herkenningsalbum voor Otis. 587 00:53:47,120 --> 00:53:50,720 We deden de opnames in twee nachten en een dag. 588 00:53:50,880 --> 00:53:54,520 Dit verstevigde m' n relatie met de mensen in Memphis. 589 00:53:54,680 --> 00:53:59,360 Toen alle artiesten van Stax op tournee gingen in Europa... 590 00:54:00,400 --> 00:54:04,080 sloten ze de platenmaatschappij voor twee maanden... 591 00:54:04,240 --> 00:54:08,920 en ik moest ze begeleiden van Memphis naar Engeland. 592 00:54:22,840 --> 00:54:27,160 The Beatles ontmoetten de Stax- muzikanten en waren fans van ze. 593 00:54:27,320 --> 00:54:32,760 Ze organiseerden een feest voor ze. lk sprak met George Martin... 594 00:54:32,920 --> 00:54:37,680 en iemand zei: ' Maak opnames van de band terwijl ze hier zijn.' 595 00:54:37,840 --> 00:54:43,760 En ik ging op jacht naar apparatuur. De modernste apparatuur in 1967... 596 00:54:43,920 --> 00:54:49,200 was een driesporenrecorder. George beschikte over ' n viersporenrecorder. 597 00:54:49,360 --> 00:54:53,800 The Beatles platen waren dus met dubben opgenomen. 598 00:54:53,960 --> 00:55:00,760 Ze wisten niet dat ik met acht sporen werkte. Al tien jaar lang! 599 00:55:37,280 --> 00:55:42,280 Tommy Dowd was meer dan een fantastische technicus. 600 00:55:42,440 --> 00:55:46,680 Hij wist muzikanten en artiesten op hun gemak te stellen. 601 00:55:46,840 --> 00:55:50,680 Hij kon geweldig met ze omgaan. 602 00:55:50,840 --> 00:55:55,720 Daarnaast had hij een geweldig muzikaal gevoel. 603 00:55:57,760 --> 00:56:00,560 lk wil je nog een keer horen. 604 00:56:00,720 --> 00:56:06,640 Hij hoorde of iemand vals speelde. Hij liet ze hun instrumenten stemmen. 605 00:56:07,160 --> 00:56:08,600 De e-snaar. 606 00:56:08,800 --> 00:56:11,720 Hij bediende niet alleen het mengpaneel... 607 00:56:11,880 --> 00:56:15,440 maar hij hielp mee om het mogelijk te maken. 608 00:56:15,600 --> 00:56:18,640 Nu langzamer. 609 00:56:18,800 --> 00:56:24,640 Hij hoorde wanneer het fout ging en dan deden ze het opnieuw. 610 00:56:24,960 --> 00:56:30,000 Toen ik voor het eerst Aretha Franklin een contract aanbood.... 611 00:56:30,160 --> 00:56:33,440 en daar waren we heel blij mee... 612 00:56:33,600 --> 00:56:36,720 bracht ik haar naar Muscle Shoals om haar eerste plaat te maken. 613 00:56:37,080 --> 00:56:42,120 We probeerden te werken in Muscle Shoals, maar het ging niet. 614 00:56:42,800 --> 00:56:48,480 ln New York maakten we de eerste plaat af die ze ooit voor Atlantic maakte. 615 00:56:48,880 --> 00:56:51,720 l Never Loved A Man werd een hit. 616 00:56:51,880 --> 00:56:58,280 Daarom moesten we snel weer de studio in om een album te maken. 617 00:56:58,760 --> 00:57:03,120 De eerste en de tweede maat. De derde keer doe je de eerste, tweede en derde. 618 00:57:11,160 --> 00:57:15,000 lk ben Arif Mardin. lk ben geboren in lstanbul, Turkije. 619 00:57:15,360 --> 00:57:19,560 Tom was in de ware zin des woords mijn leraar. 620 00:57:28,760 --> 00:57:34,000 De taakverdeling was erg goed. Jerry Wexler was de senior producer. 621 00:57:34,160 --> 00:57:39,840 Hij had het laatste woord over lengte, structuur, toonhoogte en zo. 622 00:57:44,000 --> 00:57:49,000 Tom zat niet alleen achter het mengpaneel... 623 00:57:49,160 --> 00:57:52,560 maar kwam ook met goede muzikale idee�n. 624 00:57:52,720 --> 00:57:59,040 Zo ja. De eerste gaat omhoog, omdat we hem verlengen. Kom op. 625 00:57:59,320 --> 00:58:04,120 lk zat in de studio met de muzikanten met een muziekschrift in mijn handen... 626 00:58:04,280 --> 00:58:06,760 en schreef op wat Aretha's linkerhand deed... 627 00:58:06,920 --> 00:58:10,800 zodat de bassist met haar kon meespelen. 628 00:58:11,560 --> 00:58:14,680 Tom hielp me een paar albums te produceren. 629 00:58:14,840 --> 00:58:17,880 Hij had een goede band met Aretha. 630 00:58:18,120 --> 00:58:23,080 Hij was heel gevoelig voor de nuances van haar sound... 631 00:58:23,240 --> 00:58:25,480 de sonoriteit van haar stem. 632 00:58:25,640 --> 00:58:30,040 Hij slaagde erin om haar helemaal tot haar recht te komen. 633 00:58:30,200 --> 00:58:33,960 Ze was gek op Tom en nogmaals... 634 00:58:34,120 --> 00:58:38,640 Tom had het muzikale vermogen om met haar op ��n lijn te komen. 635 00:58:39,680 --> 00:58:43,360 Soms werkten we allemaal rond de piano aan een melodie. 636 00:58:54,280 --> 00:59:00,160 Tom Dowd komt even kijken hoe het eraan toe gaat. 637 00:59:13,240 --> 00:59:17,600 Aretha speelde een nummer en Arif en de muzikanten schreven alles op. 638 00:59:17,760 --> 00:59:23,560 lk corrigeerde hier en daar wat. We verzonnen alles ter plekke. 639 00:59:23,720 --> 00:59:28,000 lk kwam de studio in en vroeg wat het volgende nummer was. 640 00:59:28,160 --> 00:59:33,240 Ze begon te zingen. lk kende de plaat. lk had 'm met Otis Redding opgenomen. 641 00:59:33,400 --> 00:59:39,720 Dat was Respect. De eerste keer dat ik het opnam, was voor Otis Blue. 642 00:59:39,880 --> 00:59:42,320 Zij wilde er iets mee doen. 643 00:59:42,480 --> 00:59:48,680 En zij en Carolyn wilden dat nummer vanuit een vrouwelijk standpunt zingen. 644 00:59:48,840 --> 00:59:50,800 ln plaats vanuit een mannelijke visie. 645 00:59:51,520 --> 00:59:55,840 Halverwege riep Carolyn: Take care, TCB. 646 00:59:56,000 --> 00:59:58,760 En dat pikte Aretha op en zo ontstond Respect. 647 01:00:18,240 --> 01:00:22,360 lk ben Eric Clapton en ik ben geboren op 30 maart 1945. 648 01:00:22,960 --> 01:00:27,960 Op m'n 13e begon ik gitaar te spelen en werd beroeps op m'n 1 7 e. 649 01:00:28,760 --> 01:00:30,320 lk speel m' n hele leven. 650 01:00:30,480 --> 01:00:37,440 lk wist dat Eric Clapton ergens optrad en ik zei dat we hem moesten hebben. 651 01:00:37,640 --> 01:00:43,240 lk ontmoette hem toen ik met Cream in hun studio in New York kwam. 652 01:00:43,720 --> 01:00:45,560 We namen Disraeli Gears op. 653 01:00:45,720 --> 01:00:52,120 Toen ik de studio inliep, zetten Engelse roadies Marshalls neer... 654 01:00:52,640 --> 01:00:58,600 en dubbele basdrums en bekkens. lk dacht: Heb ik van alles twee? 655 01:00:58,760 --> 01:01:02,680 lk geloofde m'n ogen niet. Ze waren maar met z'n drie�n: 656 01:01:02,840 --> 01:01:05,240 Jack Bruce, Ginger Baker en Eric. 657 01:01:05,400 --> 01:01:09,680 Na Cream kreeg ik ook Yes onder contract... 658 01:01:09,840 --> 01:01:14,000 en volgden Emerson, Lake and Palmer, Led Zeppelin... 659 01:01:14,160 --> 01:01:16,960 en uiteindelijk The Rolling Stones. 660 01:01:18,160 --> 01:01:20,520 We hadden een mooie buit met Engelse bands. 661 01:01:20,680 --> 01:01:24,640 ln Engeland waren ze niet bekend met de achtsporenmachine. 662 01:01:24,800 --> 01:01:28,280 Toen ik begon met de opname, liep het gesmeerd. 663 01:01:28,440 --> 01:01:32,560 lk had geen benul met wat voor technologie we werkten. 664 01:01:32,720 --> 01:01:37,440 lk besefte niet dat taperecorders belangrijk waren. 665 01:01:37,600 --> 01:01:44,520 Alle nummers waren voorbereid, maar met ��n nummer lukte het niet zo. 666 01:01:44,680 --> 01:01:46,840 Ze kwamen naar de regelkamer... 667 01:01:47,000 --> 01:01:50,680 Dat soort mensen interesseerden me niet. 668 01:01:50,840 --> 01:01:53,440 Muzikanten telden alleen. 669 01:01:53,600 --> 01:01:59,120 En hoezeer ik Tom later ook waardeerde, voor mij hoorde hij op de achtergrond. 670 01:01:59,280 --> 01:02:01,200 lk lette niet op hem. 671 01:02:01,360 --> 01:02:06,040 De samenhang ontbrak, die de andere nummers wel hadden. 672 01:02:06,920 --> 01:02:08,440 lk luisterde naar wat ze speelden... 673 01:02:08,600 --> 01:02:13,560 en vroeg of ze ooit een western hadden gezien met de 'indian beat'? 674 01:02:13,720 --> 01:02:17,000 Daar ligt het accent op de eerste tel. 675 01:02:19,840 --> 01:02:22,840 lk zei: Ginger, waarom probeer je dat niet? 676 01:02:23,400 --> 01:02:27,040 Ze gingen dat nummer opnieuw spelen... 677 01:02:27,200 --> 01:02:32,440 en toen hij het zo speelde, viel het op z'n plek en ze waren dolblij. 678 01:03:00,320 --> 01:03:03,680 Hij zorgde dat de mix tot leven kwam. 679 01:03:04,040 --> 01:03:10,400 Als de artiest hoort dat het goed klinkt, krijgt hij vertrouwen in je. 680 01:03:10,560 --> 01:03:15,720 Zodra dat vertrouwen er is, ontstaat er een band... 681 01:03:15,880 --> 01:03:20,960 zoals met iemand om wie je geeft. Dan heb je aan weinig woorden genoeg. 682 01:03:21,120 --> 01:03:26,600 Ze weten dat er druk is en dat je het ijzer moet smeden als het heet is. 683 01:03:26,760 --> 01:03:30,600 Muzikanten vervelen zich snel. Dat speelt allemaal mee. 684 01:03:30,760 --> 01:03:36,640 Naar de drummer toegaan en zeggen dat hij het nog een keer goed moet doen. 685 01:03:36,800 --> 01:03:40,680 lk heb hem dat zien doen. Hij kan geweldig coachen. 686 01:03:41,000 --> 01:03:44,520 Het is alsof je een bal doorgeeft. 687 01:03:47,280 --> 01:03:52,160 Niet iedereen kan het alleen. Ze geven het aan elkaar door. 688 01:03:52,320 --> 01:03:58,800 Het is niet onverzoenlijk. Het wordt een lichte 138 of 139. 689 01:03:59,480 --> 01:04:04,560 We maakten er altijd grapjes over. lk had de vijf M's. 690 01:04:04,720 --> 01:04:09,640 lk had Manhattan, Miami, Macon, Memphis en Muscle Shoals. 691 01:04:09,800 --> 01:04:14,320 Als je me zocht, was ik in een van de vijf M' s bezig. 692 01:04:14,880 --> 01:04:18,000 lk wilde overwinteren in Miami. 693 01:04:18,120 --> 01:04:24,920 lk legde contact met Mac Emmerman van Criteria Studio' s die daar zat. 694 01:04:25,080 --> 01:04:28,680 Toen ik daarheen ging, volgde Tom me. 695 01:04:28,840 --> 01:04:31,000 En later z'n vrouw Jackie. 696 01:04:31,360 --> 01:04:36,600 Eerst ging ik er heen om te werken, later ging ik er ook wonen. 697 01:04:37,320 --> 01:04:41,320 lk ben Gegory Allman. lk ben geboren in Nashville, Tennessee. 698 01:04:41,480 --> 01:04:46,680 lk moest op een dag iets regelen in Macon, Georgia. 699 01:04:46,840 --> 01:04:50,840 M' n broer kende hem al, omdat hij iets met Aretha had gedaan. 700 01:04:51,000 --> 01:04:55,520 lk reed langs de Capricorn Studio, die ligt achter een kapperszaak. 701 01:04:55,680 --> 01:05:01,320 lk ben Richard Betts, maar ze noemen me Dickey. lk ben geboren in Florida. 702 01:05:01,480 --> 01:05:04,720 lk hoorde muziek en ik dacht: wow. 703 01:05:04,880 --> 01:05:09,600 lk veranderde mijn naam in Jaimoe. 704 01:05:09,760 --> 01:05:14,680 Ze swingden de pan uit. Speelden blues en hard en ik wilde ze opnemen. 705 01:05:14,840 --> 01:05:18,520 Mijn naam is Butch Trucks en ik ben geboren in Florida. 706 01:05:18,680 --> 01:05:22,160 lk ging naar het kantoor van Capricorn. 707 01:05:22,320 --> 01:05:24,840 lk wist niet wie Tom Dowd was. 708 01:05:25,000 --> 01:05:28,480 lk vroeg wie er aan het repeteren waren. 709 01:05:28,640 --> 01:05:29,960 lk zei: ' Wie is die vent?' 710 01:05:30,120 --> 01:05:31,200 The Brothers. 711 01:05:31,360 --> 01:05:37,040 Duane zei: Hou nou maar je mond en kijk hoe die man werkt. 712 01:05:37,200 --> 01:05:40,200 Met een producer krijg je een nieuwe in de band. 713 01:05:40,360 --> 01:05:43,320 Goed, maar het is wel een rare vogel. 714 01:05:43,480 --> 01:05:47,400 Plotseling is er een nieuw iemand bij met allerlei op- en aanmerkingen. 715 01:05:47,560 --> 01:05:53,640 Dan heb je zoiets van: Waar komt die vandaan. Het moet met hem klikken. 716 01:05:53,800 --> 01:05:54,840 Anders moet hij weg. 717 01:05:55,000 --> 01:05:59,120 Tom leek uit zo'n grote band uit de jaren ' 40 te zijn gestapt. 718 01:05:59,280 --> 01:06:03,600 Die indruk maakte hij op mij, daarom vond ik hem raar. 719 01:06:04,280 --> 01:06:08,200 'Man, dat is waanzinnig.' 'Dat is een succes.' 720 01:06:08,360 --> 01:06:11,560 Dat soort dingen zeiden jazz-muzikanten. 721 01:06:11,960 --> 01:06:17,720 lk zei: Laat ze ophouden en stuur ze snel naar mij in Miami. 722 01:06:17,880 --> 01:06:20,320 Zoals ze nu zijn, zijn ze goed. 723 01:06:20,480 --> 01:06:25,200 We pakten onze spullen, gingen naar Miami en het klikte. 724 01:06:25,360 --> 01:06:30,880 Drie dagen later was ik in Miami en kwam The Allman Brothers Band. 725 01:06:31,040 --> 01:06:33,400 We namen Idyllwild South op. 726 01:06:33,560 --> 01:06:39,400 Tom ging meteen aan de slag en wij maakten platen in de studio... 727 01:06:39,960 --> 01:06:43,600 maar het was alsof we aan het repeteren waren. 728 01:06:43,760 --> 01:06:48,120 Omdat het klikte, heeft hij elk album van ons geproduceerd. 729 01:06:48,440 --> 01:06:52,040 Tom Dowd liep de ruimte binnen... 730 01:06:52,200 --> 01:06:55,200 en bleef gewoon staan luisteren naar de band. 731 01:06:56,600 --> 01:07:01,520 Daarna liep hij naar elke muzikant om te luisteren. 732 01:07:03,640 --> 01:07:08,480 Dan liep hij naar het midden en luisterde naar het geluid. 733 01:07:08,640 --> 01:07:11,720 Dan ging hij terug naar de regelkamer. 734 01:07:12,520 --> 01:07:18,560 En als de band daar net zo klonk, dan legde hij dat vast op de band. 735 01:07:19,040 --> 01:07:23,320 We hadden over Tom gehoord en zijn legendarische status. 736 01:07:23,840 --> 01:07:26,160 Maar de werkelijkheid was heftiger. 737 01:07:27,280 --> 01:07:31,400 Tom zorgde dat het goed liep en dat we ervoor gingen. 738 01:07:31,560 --> 01:07:36,040 Hij was een vaderfiguur en een mentalcoach tegelijk. 739 01:07:36,200 --> 01:07:40,520 Hij wist het beste uit ons te halen. 740 01:07:44,840 --> 01:07:48,640 De meeste rockbands zijn formulebands. Zij speelden... 741 01:07:48,800 --> 01:07:52,520 een 8, een 12, een 30, een 40-maat formule... 742 01:07:52,680 --> 01:07:56,640 en dan is het jazz. Volledige vrijheid en iedereen doet wat hij wil. 743 01:08:02,760 --> 01:08:07,120 En ze beschikken over genoeg gevoel en vakmanschap... 744 01:08:07,280 --> 01:08:11,040 dat Jaimoe een vijfkwartsmaat speelt, Butch een zesachtstemaat... 745 01:08:11,200 --> 01:08:15,640 en Dickey een vierkwartsmaat en toch swingt het. 746 01:08:16,240 --> 01:08:19,960 En als ze de ene solo na de andere speelden... 747 01:08:20,120 --> 01:08:26,160 knikken ze naar elkaar en gaan ze verder met hun partij. Geweldig. 748 01:08:40,200 --> 01:08:46,200 Jerry zei dat ze de drie avonden in de Fillmore waren voor opnames. 749 01:08:46,360 --> 01:08:49,600 Het was een belangrijke tent. 750 01:08:49,760 --> 01:08:52,080 Gewoon om daar te spelen. 751 01:08:52,240 --> 01:08:58,360 Toen ze klaar waren, nam ik ze mee naar de Atlantic Studio. 752 01:08:58,520 --> 01:09:04,920 Tom kon toveren met microfoons en daardoor kreeg hij een speciale sound. 753 01:09:05,080 --> 01:09:09,800 Toen gingen we schrappen. 'Deze niet. Morgen veranderen we de opstelling.' 754 01:09:09,960 --> 01:09:12,600 We kozen het beste uit. 755 01:09:12,760 --> 01:09:17,440 We hebben een bepaalde manier van werken met Dowd. 756 01:09:17,600 --> 01:09:20,760 We spelen gewoon live in de studio. 757 01:09:20,920 --> 01:09:25,120 De drummers, de bassist, het orgel, de twee gitaristen, allemaal live. 758 01:09:25,280 --> 01:09:30,200 Meeste mensen beginnen vanuit het ritme en bouwen het op. 759 01:09:30,360 --> 01:09:33,680 Zo is de opname gepolijster. 760 01:09:34,280 --> 01:09:37,520 Maar je krijgt niet echt een optreden. 761 01:09:38,000 --> 01:09:43,160 Wat kun je zeggen over het belang van de catalogus van hun albums? 762 01:09:43,320 --> 01:09:45,360 Of die van Lynyrd Skynyrd? 763 01:09:45,520 --> 01:09:52,280 Dat is het ultieme statement van Southern Rock. 764 01:09:53,360 --> 01:09:55,680 Doe je best. 765 01:09:57,640 --> 01:10:02,840 ln een periode van 15 jaar had ik veel invloed in het zuiden gekregen. 766 01:10:03,000 --> 01:10:07,240 Of ik was de invloed in het zuiden. Wat was eerder: de kip of het ei? 767 01:10:13,320 --> 01:10:15,520 Waar is je hoed? 768 01:10:15,840 --> 01:10:20,400 lk werd vrienden met Lynyrd Skynyrd, Marshall Tucker en Jerry Jeff Walker. 769 01:10:20,560 --> 01:10:23,160 Waar is je hoed? -Daar. 770 01:10:23,320 --> 01:10:28,320 Niemand deed autoritair, keek op ze neer of maakte ze belachelijk. 771 01:10:28,480 --> 01:10:34,520 Ze werden gewoon aangesproken en ik kon zo met ze communiceren... 772 01:10:34,680 --> 01:10:39,280 dat ze kritiek of aanwijzingen accepteerden. 773 01:10:39,440 --> 01:10:42,600 lk maakte me zorgen om de Bobby-hoed. 774 01:10:43,400 --> 01:10:45,960 Ze vonden me wel cool. 775 01:10:46,120 --> 01:10:50,440 Wegwezen. Zet ' m op, Billy, John John. 776 01:10:50,600 --> 01:10:55,120 Waar ik ook kwam in het zuiden, de kip smaakt overal hetzelfde. 777 01:10:56,560 --> 01:10:59,000 Alleen het decor is anders. 778 01:11:30,960 --> 01:11:35,720 Gary Rossington, Jacksonville, Florida. -Billy Powell, Corpus Christi, Texas. 779 01:11:35,880 --> 01:11:37,520 Leon Wilkeson, het ziekenhuis. 780 01:11:41,200 --> 01:11:46,120 ln ' 7 4 maakte hij z' n eerste album met ons: Gimme Back My Bullets. 781 01:11:46,720 --> 01:11:49,760 Het was een geweldige vent en producer. 782 01:11:49,920 --> 01:11:54,920 Nadat we hoorden wat hij allemaal had gedaan, hadden we zoiets van: 783 01:11:55,080 --> 01:12:00,520 Wow, we maken een album met die peer. En ik mag op die piano spelen. 784 01:12:00,680 --> 01:12:07,360 Dit is pas status. We hebben het gemaakt dat hij ons wil produceren. 785 01:12:12,040 --> 01:12:17,880 Hij kon het beste uit je halen, zonder je te veel te pushen. 786 01:12:18,040 --> 01:12:22,400 Hij had dat talent om het uit je te halen zonder dat je het besefte... 787 01:12:22,560 --> 01:12:24,960 en plotseling hoorde je dat op de plaat. 788 01:12:36,400 --> 01:12:41,320 Veel bands klinken goed op de radio, maar live niet. 789 01:12:41,880 --> 01:12:45,280 Wij wilden klinken zoals op de plaat. 790 01:12:45,440 --> 01:12:51,160 Dat was onze gouden regel. Neem niet iets op wat je live niet kunt spelen. 791 01:12:51,320 --> 01:12:52,960 We wilden echt zijn. 792 01:13:26,920 --> 01:13:32,040 Het moet eind juli of begin augustus 1970 zijn geweest. 793 01:13:32,200 --> 01:13:36,480 lk was The Allman Brothers aan het op- nemen bij Criteria Recording in Miami. 794 01:13:36,640 --> 01:13:40,840 Er was een studio met de naam Criteria waar een aparte sfeer hing... 795 01:13:41,000 --> 01:13:45,920 waarschijnlijk door de zuidelijke invloed op het opnameproces. 796 01:13:46,080 --> 01:13:49,280 We mochten er experimenteren en het was te gek. 797 01:13:49,440 --> 01:13:55,120 Toen ik ophing, vertelde ik Duane dat het Claptons manager was. 798 01:13:55,280 --> 01:14:00,000 Duane' s begon oude nummers van Clapton te spelen. 799 01:14:00,160 --> 01:14:05,760 Hij vroeg of Eric opnames ging maken en ik zei: over een paar weken. 800 01:14:05,920 --> 01:14:10,440 Toen ik begon met Layla hadden we weinig materiaal... 801 01:14:10,600 --> 01:14:15,600 dus we gingen experimenteren en namen alles op wat ik in mijn hoofd had. 802 01:14:15,760 --> 01:14:19,800 Waaronder ouwe blues-nummers en alles wat ik kon spelen. 803 01:14:19,960 --> 01:14:25,000 Toen ging de telefoon over. Het was Duane, die wilde weten... 804 01:14:25,160 --> 01:14:30,720 of Eric met z' n band in de studio was. Hij moest de volgende dag optreden. 805 01:14:30,880 --> 01:14:36,080 Hij wilde graag na z' n show langskomen. 806 01:14:36,240 --> 01:14:40,880 lk zei dat dat goed was, maar dat ik het nog even aan Eric vroeg. 807 01:14:41,040 --> 01:14:46,480 lk wist dat Tom betrokken was bij Picketts versie van Hey Yude. 808 01:14:46,640 --> 01:14:51,240 lk vroeg wie de gitarist was en hij zei: Skydog Allman. 809 01:14:51,400 --> 01:14:55,720 lk zei: Duane Allman belde net. Hij moet hier morgen spelen... 810 01:14:55,880 --> 01:14:59,280 en wilde langskomen. Eric keek me aan en zei: 811 01:14:59,440 --> 01:15:04,400 Je bedoelt die gitarist die speelt op de B-kant van Hey Yude? 812 01:15:04,560 --> 01:15:09,400 En hij speelt Duane' s solo. lk zeg: Ja. 'Speelt hij hier morgen ?' 813 01:15:09,560 --> 01:15:12,800 lk zei dat hij een concert gaf en Eric meteen: We gaan kijken. 814 01:15:13,120 --> 01:15:18,080 We gingen erheen en zaten vooraan, vlak achter de bewaking. 815 01:15:18,760 --> 01:15:23,400 Duane opende z'n ogen tijdens z' n solo en hielp op met spelen... 816 01:15:23,560 --> 01:15:30,200 en het waren net twee kinderen die elkaar met open ogen aanstaarden. 817 01:15:30,360 --> 01:15:36,720 lk keek naar ze en ik vond ze geweldig, dus nodigden we ze uit in de studio. 818 01:15:36,880 --> 01:15:41,160 We jamden en Duane werd voor die periode het vijfde lid van de band... 819 01:15:41,320 --> 01:15:43,520 van Derek & the Dominoes. 820 01:15:44,400 --> 01:15:48,920 Ze wisselden weinig woorden. Het was een muzikale dialoog. 821 01:15:49,080 --> 01:15:51,720 Ze keken elkaar aan en zeiden: H�... 822 01:15:51,880 --> 01:15:56,640 Het was gewoon magie. 823 01:16:14,960 --> 01:16:20,680 Nog een keer overnieuw. lk kan beter dan dat. Geef me heel even. 824 01:16:21,520 --> 01:16:23,000 Goed. 825 01:16:25,400 --> 01:16:26,960 Spelen. 826 01:16:32,920 --> 01:16:35,240 Hier komt de drum. 827 01:16:42,240 --> 01:16:46,480 Vier maten voor de eerste stem. Vanaf hier. 828 01:16:49,880 --> 01:16:52,320 Eerste stem. 829 01:16:53,200 --> 01:16:58,680 Eric en Duane respecteerden elkaars smaak... 830 01:16:58,840 --> 01:17:00,960 talent en vakmanschap. 831 01:17:01,120 --> 01:17:07,960 En het stond buiten kijf dat Duane een fan van Eric was en andersom. 832 01:17:08,120 --> 01:17:11,280 We hadden allebei al jong een liefde voor blues opgevat. 833 01:17:11,440 --> 01:17:15,720 Het interessante was dat hij uit een andere hoek kwam. 834 01:17:15,880 --> 01:17:20,280 Hij had een unieke bottleneck gitaar, slide-stijl. 835 01:17:20,440 --> 01:17:22,520 Terwijl ik de snaren boog. 836 01:17:22,680 --> 01:17:28,120 We kwamen van hetzelfde punt, maar bewandelden verschillende wegen. 837 01:17:28,280 --> 01:17:30,520 We vonden elkaar heel anders klinken... 838 01:17:30,680 --> 01:17:35,000 terwijl we wel dezelfde principes in ons hoofd hadden. 839 01:17:35,560 --> 01:17:40,480 Het is lang geleden dat ik afzonderlijk naar deze partijen kon luisteren. 840 01:17:40,640 --> 01:17:42,960 Bijna dertig jaar. 841 01:17:43,640 --> 01:17:48,120 lk wil luisteren naar Eric en Duane die een duet op de leadgitaar. 842 01:17:48,280 --> 01:17:53,200 Duane speelt de harmonische partijen tijdens de solo. 843 01:17:57,880 --> 01:18:00,360 Op links horen we Duane. 844 01:18:04,400 --> 01:18:08,880 Als ik Duane iets wegdraai, ga je het duet horen. 845 01:18:09,040 --> 01:18:12,680 Duane en Eric spelen de melodie op rechts. 846 01:18:13,200 --> 01:18:16,080 Hier zijn ze allemaal samen. 847 01:18:18,360 --> 01:18:22,200 Prachtig. Die tonen zijn niet eens op het instrument. 848 01:18:22,600 --> 01:18:25,880 Die tonen zijn over de top van hun instrumenten. 849 01:18:27,920 --> 01:18:33,480 Dat maakt die mensen ook zulke fantastische gitaristen. 850 01:18:33,640 --> 01:18:38,080 Het zit in de toppen van hun vingers. Het gaat er niet om hoe hard ze spelen. 851 01:18:38,480 --> 01:18:40,160 Het is de aanraking. 852 01:18:41,480 --> 01:18:46,480 En allebei hebben ze een uitmuntende techniek en aanraking. 853 01:18:46,840 --> 01:18:50,360 Hier komt de pianopartij. 854 01:18:51,280 --> 01:18:54,880 En vanaf hier moeten we met een nieuwe mix beginnen. 855 01:18:55,040 --> 01:19:00,080 Dit is namelijk drie weken later op genomen dan dat eerste stuk. 856 01:19:12,680 --> 01:19:15,480 Waar is het? Het zou hier zijn. 857 01:19:22,280 --> 01:19:25,200 Daar is de baspartij. lk heb 'm gevonden. 858 01:19:30,040 --> 01:19:33,400 En hier krijg je een partij van Duane. 859 01:19:51,560 --> 01:19:53,640 Wat is dit? 860 01:20:26,280 --> 01:20:29,120 Alsof ik het voor het eerst hoor. 861 01:20:29,760 --> 01:20:34,880 lk moet het nummer weer opnieuw leren. 862 01:20:45,360 --> 01:20:49,520 De kwaliteit en het succes van de opnames die ik met Tom heb gedaan... 863 01:20:49,680 --> 01:20:52,440 kun je op zijn conto schrijven. 864 01:20:53,000 --> 01:20:57,120 Nog een pianopartij. Vraag me niet waar vandaan. 865 01:20:57,280 --> 01:20:59,680 Daar is de forehabd. 866 01:21:01,280 --> 01:21:06,240 Z'n rol was mij op m' n gemak stellen en m' n zelfvertrouwen opvijzelen. 867 01:21:06,400 --> 01:21:10,480 Dat zijn nooit mijn sterke kanten geweest. 868 01:21:10,640 --> 01:21:14,040 lk twijfelde altijd ernstig aan mezelf... 869 01:21:14,200 --> 01:21:17,360 vooral als componist of schrijver. 870 01:21:17,840 --> 01:21:21,480 Een van de punten waar ik Tom blind op vertrouwde... 871 01:21:21,640 --> 01:21:26,280 was z' n muzikale gevoel. Misschien heb ik het niet eerder genoemd... 872 01:21:26,440 --> 01:21:30,560 en anderen evenmin, maar hij weet echt wat muziek is. 873 01:21:30,720 --> 01:21:36,800 Hij had het veel meer in z' n vingers dan ik. Dus als ik een idee had... 874 01:21:36,960 --> 01:21:40,120 of iets wilde opnemen, dan dacht ik aan hem. 875 01:21:40,280 --> 01:21:44,840 Liever dan dat ik het eerst zelf probeerde of een ander inschakelde. 876 01:21:52,120 --> 01:21:55,400 Dat zijn mijn principes op een bepaalde manier. 877 01:22:01,680 --> 01:22:06,440 ln de jaren ' 80 verandert opnieuw de werkwijze van het opnemen. 878 01:22:06,840 --> 01:22:12,360 We nemen niet langer analoog op, we slaan de informatie digitaal op. 879 01:22:12,840 --> 01:22:17,800 En dat is eenvoudigere en zuiverdere vorm van vastleggen. 880 01:22:17,960 --> 01:22:20,720 En makkelijker te reproduceren. 881 01:22:20,880 --> 01:22:27,080 De muzikanten van vandaag hebben hun manier van zich uiten veranderd. 882 01:22:27,240 --> 01:22:33,400 Tegenwoordig kan een muzikant rondlopen, uren schaven... 883 01:22:33,560 --> 01:22:38,000 naar iets luisteren. lets opnemen, luisteren, veranderen, et cetera. 884 01:22:38,160 --> 01:22:44,000 En dankzij de computers kunnen ze zelfs zeggen: ' lk wil deze toon hier. 885 01:22:44,160 --> 01:22:49,320 Dat geluid hier.' Ze kunnen het opnieuw mixen in elke configuratie. 886 01:22:49,480 --> 01:22:53,080 Dus de hele creatieve expressie... 887 01:22:53,240 --> 01:22:57,120 heeft een nieuwe horizon, die mogelijk is gemaakt... 888 01:22:57,280 --> 01:22:59,840 door de digitale opname. 889 01:23:00,000 --> 01:23:05,080 De enige constante is de muziek, als een vorm van expressie. 890 01:23:08,040 --> 01:23:12,440 Je weet nooit of een nummer goed is. Eerst geneer je je... 891 01:23:12,600 --> 01:23:18,800 om een nieuw nummer te spelen omdat je jezelf blootgeeft. 892 01:23:21,240 --> 01:23:25,680 Als de respons dan negatief is, voel je je lullig. 893 01:23:25,840 --> 01:23:32,560 Vaak hoort Tom ons een stukje spelen als we een beetje aan het pielen zijn. 894 01:23:32,720 --> 01:23:37,480 Als het goed is, hoort hij dat altijd en vraagt hij wat dat was. 895 01:23:37,640 --> 01:23:43,480 ' Speel dat nog 's.' En hij speelt mee op de piano en stimuleert je dan. 896 01:23:43,640 --> 01:23:48,600 Veel van onze nummers zouden nooit zijn ontstaan... 897 01:23:48,760 --> 01:23:50,480 zonder zijn sturing. 898 01:23:50,640 --> 01:23:52,920 Hij drukt z' n stempel er niet op. 899 01:23:53,080 --> 01:23:59,440 Sommige goede producenten hebben de neiging hun stempel erop te drukken. 900 01:23:59,600 --> 01:24:02,160 Tom wees me erop dat als ik een plaat maak... 901 01:24:02,320 --> 01:24:05,760 ik me op de markt begeef met de grote jongens. 902 01:24:05,920 --> 01:24:09,000 En we zijn allemaal elkaars concurrenten. 903 01:24:09,160 --> 01:24:14,200 Hij maakte me bekend met de harde kant van het platen maken. 904 01:24:14,360 --> 01:24:16,360 Hij doordrong me van het feit... 905 01:24:16,520 --> 01:24:21,040 dat de microfoon er was voor het vastleggen en geen stoorzender was. 906 01:24:21,200 --> 01:24:26,880 Het is zo'n heer. lk heb veel van hem geleerd, veel meer dan alleen opnemen. 907 01:24:28,000 --> 01:24:30,080 lk heb hem hoog zitten. 908 01:24:30,240 --> 01:24:32,760 Hij haalde het beste uit je. 909 01:24:32,920 --> 01:24:38,440 Hij liet me mijn gang gaan en liet me alle middelen proberen. 910 01:24:38,600 --> 01:24:43,480 Hij spoorde me net zo lang aan tot we echt vastliepen... 911 01:24:43,640 --> 01:24:48,360 of dat we een richting namen die wel werkte. Hij was een soort vader. 912 01:24:54,080 --> 01:24:55,680 De ster is de ster. 913 01:24:55,840 --> 01:24:58,840 We noemen ze ook ster. 914 01:24:59,840 --> 01:25:05,600 We benaderen ze individueel en voor alle crewleden is duidelijk... 915 01:25:05,760 --> 01:25:07,800 dat ze er voor de sterren zijn. 916 01:25:09,360 --> 01:25:13,840 Als we dat doen, worden ze veel belangrijker dan wij. 917 01:25:14,000 --> 01:25:17,960 Je mag blij zijn als je naam op de achterkant van de plaat staat. 918 01:25:30,040 --> 01:25:33,680 Dankzij de mensen met wie ik partners was... 919 01:25:33,840 --> 01:25:37,560 kon ik met de geweldigste artiesten samenwerken. 920 01:25:37,720 --> 01:25:42,280 Het was een geweldige, hartverwarmende ervaring. 921 01:25:42,440 --> 01:25:44,040 Echt. 922 01:25:44,720 --> 01:25:48,680 Er zijn veel mensen die veronderstellen... 923 01:25:48,840 --> 01:25:52,880 dat ik een multimiljonair moet zijn vanwege al die platen. 924 01:25:53,040 --> 01:25:57,960 Fout. Voor 90 procent van de platen die ik heb gemaakt, werd ik ingehuurd. 925 01:25:59,000 --> 01:26:03,880 De beloning is dat ik elke avond met een schoon geweten ga slapen. 926 01:26:04,040 --> 01:26:06,480 lk ben nog vrienden met die artiesten. 927 01:26:06,640 --> 01:26:10,920 We spreken elkaar regelmatig. We bellen met verjaardagen... 928 01:26:11,080 --> 01:26:15,720 met Kerstmis, vragen naar elkaars kinderen en we geven om elkaar. 929 01:26:17,320 --> 01:26:20,760 lk kon een beetje piano spelen en ik hou van de piano. 930 01:26:20,920 --> 01:26:24,920 Er is een liedje van lrving Berlin: I Love A Piano. 931 01:26:25,080 --> 01:26:29,000 Het is mijn identificatie met alles wat ik in de muziek doe. 932 01:26:29,160 --> 01:26:33,680 ik hou van piano en ik wil luisteren als iemand de piano laat fluisteren 933 01:26:33,840 --> 01:26:38,080 als ik op een vleugel speel, vergeet ik alles om me heen 934 01:26:38,480 --> 01:26:41,720 ik weet mijn way met een Steinway 935 01:26:41,880 --> 01:26:46,400 heerlijk als m' n vingers roetsjen over de pianotoetsen 936 01:26:46,760 --> 01:26:51,840 en met het pedaal wil ik wel kijven om m'n naargeestige buien te verdrijven 937 01:26:53,360 --> 01:26:56,320 je hoort mij niet klagen als ze me vragen 938 01:26:56,480 --> 01:26:59,640 te luisteren naar een langharige virtuoos 939 01:26:59,800 --> 01:27:02,400 stop weg die viool en de strijkstok evenzo 940 01:27:03,320 --> 01:27:05,160 en geef mij een P-l-A-NO 941 01:27:05,560 --> 01:27:08,680 of het nu een pianino is 942 01:27:08,840 --> 01:27:10,800 of een gracieuze vleugel 943 01:27:11,400 --> 01:27:13,520 Dat zijn de lyrics van I Love A Piano. 944 01:27:24,640 --> 01:27:29,080 Wat maakt Cecil B. DeMille anders? Hij is gewoon uniek. 945 01:27:37,600 --> 01:27:40,040 Z' n gehoor en z'n muzikale gevoel. 946 01:27:40,200 --> 01:27:43,600 Hij heeft een simpele aanpak van muziek maken. 947 01:27:43,760 --> 01:27:48,360 Hij weet wat werkt en wat nodig is, en al het andere is overbodig. 948 01:27:48,520 --> 01:27:50,600 En dat heeft met z'n gehoor te maken. 949 01:27:59,000 --> 01:28:03,760 Het gaat er niet om welke noten je speelt, of waar je bent opgeleid... 950 01:28:03,920 --> 01:28:06,920 of hoe hard je repeteert. 951 01:28:07,080 --> 01:28:11,320 Maar om hoe jij datgene wat in je hart leeft... 952 01:28:11,480 --> 01:28:14,960 weet over te brengen op een ander.88986