subtitlecat.com

All language subtitles for Americas.Greatest.Animals.2012.1080p.DSNP.WEB-DL.DDP5.1.H.264-pawel2006

Afrikaans

Albanian

Amharic

Arabic

Armenian

Azerbaijani

Basque

Belarusian

Bengali

Bosnian

Bulgarian

Catalan

Cebuano

Chichewa

Chinese (Simplified)

Chinese (Traditional)

Corsican

Croatian

Czech

Danish

Dutch

English

Esperanto

Estonian

Filipino

Finnish

French

Frisian

Galician

Georgian

German

Greek

Gujarati

Haitian Creole

Hausa

Hawaiian

Hebrew

Hindi

Hmong

Hungarian

Icelandic

Igbo

Indonesian

Irish

Italian

Japanese

Javanese

Kannada

Kazakh

Khmer

Korean

Kurdish (Kurmanji)

Kyrgyz

Lao

Latin

Latvian

Lithuanian

Luxembourgish

Macedonian

Malagasy

Malay

Malayalam

Maltese

Maori

Marathi

Mongolian

Myanmar (Burmese)

Nepali

Norwegian

Pashto

Persian

Polish Download

Portuguese

Punjabi

Romanian

Russian

Samoan

Scots Gaelic

Serbian

Sesotho

Shona

Sindhi

Sinhala

Slovak

Slovenian

Somali

Spanish

Sundanese

Swahili

Swedish

Tajik

Tamil

Telugu

Thai

Turkish

Ukrainian

Urdu

Uzbek

Vietnamese

Welsh

Xhosa

Yiddish

Yoruba

Zulu

Odia (Oriya)

Kinyarwanda

Turkmen

Tatar

Uyghur

Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated: 1 00:00:03,703 --> 00:00:07,107 De drie belangrijkste vragen in de natuur zijn: 2 00:00:07,707 --> 00:00:08,942 Wie is er groter dan ik? 3 00:00:10,777 --> 00:00:13,213 Wie is er woester dan ik? 4 00:00:14,347 --> 00:00:16,082 Wie is er gevaarlijker dan ik? 5 00:00:18,585 --> 00:00:22,489 En waar het om draait: Wie wil er een stukje van mij? 6 00:00:23,623 --> 00:00:28,028 Of: Van wie wil ik een stukje? 7 00:00:32,098 --> 00:00:36,736 In Noord-Amerika leven enkele van de angstaanjagendste dieren ter wereld. 8 00:00:38,538 --> 00:00:42,142 De schoonheid van de natuur is er soms ongeëvenaard. 9 00:00:44,711 --> 00:00:46,312 Maar wie is de ruigste? 10 00:00:47,680 --> 00:00:49,182 Wie is de mooiste? 11 00:00:51,151 --> 00:00:54,954 Wie wil je het liefste van dichtbij zien, als je durft? 12 00:00:59,526 --> 00:01:04,330 Het is tijd voor een eerbetoon aan de topdieren van Amerika. 13 00:01:15,742 --> 00:01:19,379 Onze reis begint hoog in de Rocky Mountains. 14 00:01:19,946 --> 00:01:24,751 Hier woont 'n dier dat zo ongrijpbaar is dat de mens hem zelden ziet. 15 00:01:25,218 --> 00:01:28,588 Maar z'n donderslagen weergalmen door de canyons. 16 00:01:31,558 --> 00:01:33,626 De superrammer van de natuur: 17 00:01:37,697 --> 00:01:40,500 Het dikhoornschaap. 18 00:01:42,235 --> 00:01:45,305 Deze ram weegt bijna 140 kilo. 19 00:01:46,106 --> 00:01:49,042 Hij is ongeveer even groot als een groot tam schaap. 20 00:01:50,043 --> 00:01:52,212 Maar hij heeft veel meer kracht. 21 00:01:53,012 --> 00:01:55,682 Het is een van de indrukwekkendste dieren van Amerika. 22 00:02:01,054 --> 00:02:04,124 Afrika staat bekend om z'n eigen topdieren: 23 00:02:05,125 --> 00:02:08,128 Ze worden wel 'De grote vijf' genoemd. 24 00:02:09,162 --> 00:02:12,899 De olifant, de neushoorn, de luipaard... 25 00:02:13,366 --> 00:02:16,202 de kafferbuffel en de leeuw. 26 00:02:17,203 --> 00:02:21,341 De grote vijf zijn de grootste en sterkste dieren van Afrika. 27 00:02:21,407 --> 00:02:24,310 De ruigste dieren van het continent. 28 00:02:25,979 --> 00:02:29,516 Maar je hoeft niet naar Afrika om prachtige wilde dieren te zien. 29 00:02:31,151 --> 00:02:35,722 De fauna van Amerika is best opgewassen tegen deze jongens. 30 00:02:38,391 --> 00:02:41,461 Afrika heeft z'n grote vijf. En Noord-Amerika? 31 00:02:41,528 --> 00:02:44,998 Wij doen niet voor ze onder. We hebben er genoeg. 32 00:02:45,064 --> 00:02:47,667 Wij hebben onze eigen grote vijf nodig. 33 00:02:49,002 --> 00:02:51,704 Maar wie voldoet daaraan? 34 00:02:52,405 --> 00:02:56,209 We beoordelen deze dieren aan de hand van de criteria... 35 00:02:56,276 --> 00:03:00,480 die indruk maakten op de eerste ontdekkingsreizigers in Afrika. 36 00:03:01,481 --> 00:03:03,449 Hoe krachtig zijn ze? 37 00:03:05,351 --> 00:03:08,154 Met welke kenmerken onderscheiden ze zich? 38 00:03:11,658 --> 00:03:13,326 Zijn ze gevaarlijk? 39 00:03:16,062 --> 00:03:21,134 Hebben ze charisma? Hoe graag wil je ze in het wild zien? 40 00:03:23,236 --> 00:03:26,773 Elk dier kan maximaal twintig punten scoren. 41 00:03:28,675 --> 00:03:33,046 Een team van vier eigen deskundigen van National Geographic... 42 00:03:33,112 --> 00:03:35,215 bepaalt wie er op de lijst komt. 43 00:03:37,250 --> 00:03:38,451 Laat hem rollen. 44 00:03:39,285 --> 00:03:44,390 Wetenschapper Brady Barr heeft zeer gevaarlijke dieren bedwongen. 45 00:03:45,124 --> 00:03:46,526 Toe maar. 46 00:03:47,060 --> 00:03:53,099 Cameraman Andy Casagrande heeft de grote vijf van Afrika gefilmd. 47 00:03:53,166 --> 00:03:54,434 Stop, stop. 48 00:03:56,603 --> 00:04:03,042 Primatoloog Mireya Mayor strijdt voor 's werelds meest bedreigde soorten. 49 00:04:04,544 --> 00:04:07,747 Waar hij wil gaan, gaat hij. En wij gaan uit de weg. 50 00:04:09,315 --> 00:04:11,117 Hoe groot ben je? 51 00:04:11,184 --> 00:04:16,823 Natuurkenner Casey Anderson heeft een unieke relatie met wilde dieren. 52 00:04:17,056 --> 00:04:20,059 Heel groot. Geef me eens een high five. Goed zo. 53 00:04:21,694 --> 00:04:27,300 Het grote verschil tussen Afrika en Amerika is de habitat. 54 00:04:28,034 --> 00:04:32,905 De grote vijf van Afrika leven allemaal op de savanne. 55 00:04:35,008 --> 00:04:40,713 Maar Amerika's prachtige dieren zijn over het hele continent te vinden. 56 00:04:41,047 --> 00:04:43,182 Dus in de zoektocht naar de beste... 57 00:04:43,716 --> 00:04:47,820 delen we het continent op in vier hoofdgebieden: 58 00:04:48,554 --> 00:04:52,225 bergen, prairie... 59 00:04:54,160 --> 00:04:57,864 bossen en poolgebied. 60 00:05:01,100 --> 00:05:03,169 De wedstrijd begint in de bergen... 61 00:05:03,870 --> 00:05:07,674 waar de dikhoornschapen het serieus aanpakken. 62 00:05:08,374 --> 00:05:14,280 Het is herfst in de bergen. Tijd voor football, op z'n dikhoornschaaps. 63 00:05:16,382 --> 00:05:20,253 De kou valt in en het dikhoornschaap maakt zich op voor de strijd. 64 00:05:22,922 --> 00:05:25,525 Vanaf de tribune kijken de ooien toe. 65 00:05:26,059 --> 00:05:28,928 Soms ga ik heel ver om een meisje te versieren. 66 00:05:29,195 --> 00:05:32,065 Maar ik haal het niet bij deze jongens. 67 00:05:36,569 --> 00:05:40,840 Schedel ramt tegen schedel met de kracht van een mokerslag. 68 00:05:43,443 --> 00:05:47,680 De rammen vechten om 't leiderschap en het recht zich voort te planten. 69 00:05:50,049 --> 00:05:52,318 Ze zijn de ultieme lijnverdediger. 70 00:05:56,055 --> 00:06:01,561 Z'n helm weegt 14 kilo en heeft een diameter van 1 meter. 71 00:06:02,929 --> 00:06:09,001 Hij werpt z'n gewei niet af, zoals de eland. Hij draagt het het hele jaar. 72 00:06:09,602 --> 00:06:13,539 Ik draag vaak een zware rugzak, maar die doe ik ook wel eens af. 73 00:06:14,073 --> 00:06:15,341 Keihard zijn ze. 74 00:06:20,213 --> 00:06:26,085 Z'n dikke, uit twee lagen bestaande schedel heeft een honingraatmotief... 75 00:06:26,152 --> 00:06:28,688 om de schokken op te vangen... 76 00:06:28,755 --> 00:06:32,625 en de hersenen te beschermen tegen een leven lang hersenschuddingen. 77 00:06:35,661 --> 00:06:41,300 Als een ram het wil opnemen tegen een rivaal, windt hij er geen doekjes om. 78 00:06:42,301 --> 00:06:46,439 Soms mikken ze laag en raken ze met een hoef een testikel. 79 00:06:46,606 --> 00:06:51,611 Echt? Schoppen ze elkaar in de ballen? Man... 80 00:06:53,546 --> 00:06:55,381 Dat dóe je toch niet. 81 00:06:59,018 --> 00:07:02,054 Maar verwacht geen eersterangs plaats in het stadion. 82 00:07:02,688 --> 00:07:05,992 Deze charismatische atleet is moeilijk te vinden. 83 00:07:06,959 --> 00:07:10,062 Hij zit meestal ergens halverwege een klip. 84 00:07:12,064 --> 00:07:17,270 Ondanks z'n flinke afmetingen kan hij op een richel van 5 cm lopen. 85 00:07:19,572 --> 00:07:24,177 Met de scherpe buitenkant van z'n hoef zet hij zich schrap op de rots. 86 00:07:26,078 --> 00:07:30,650 Een elastische zool binnenin kleeft als lijm aan het graniet vast. 87 00:07:32,418 --> 00:07:36,722 Een dikhoornschaap kan met 7 meter per seconde over de rotsen rennen. 88 00:07:39,292 --> 00:07:43,463 Snel genoeg om de Grand Teton in tien minuten te beklimmen. 89 00:07:44,330 --> 00:07:48,868 Hoe hoog staat het dikhoornschaap in de top vijf van Amerika? 90 00:07:49,669 --> 00:07:52,271 Criterium één: kracht. 91 00:07:53,172 --> 00:07:58,511 Met z'n horens kan hij 'm flink raken, goed voor 4 van de 5 punten. 92 00:07:59,946 --> 00:08:03,783 Criterium twee: Welke bijzondere kenmerken heeft hij? 93 00:08:04,550 --> 00:08:09,755 Van de horens tot de hoeven beschikt hij over imposant gereedschap. 94 00:08:09,822 --> 00:08:11,591 Goed voor vijf van de vijf punten. 95 00:08:12,625 --> 00:08:14,894 Vervolgens: gevaar voor de mens. 96 00:08:15,361 --> 00:08:19,699 Gelukkig heeft de mens niets te vrezen van dit arsenaal. 97 00:08:20,199 --> 00:08:22,134 Slechts twee punten voor gevaar. 98 00:08:22,702 --> 00:08:24,670 Ten slotte: charisma. 99 00:08:24,737 --> 00:08:29,075 Kijk ze nou toch. Ze hebben enorme, spiraalvormige horens. 100 00:08:29,141 --> 00:08:31,911 Net prinses Leia als ze aan de anabolen is. 101 00:08:32,979 --> 00:08:34,680 Drie punten voor charisma. 102 00:08:35,648 --> 00:08:39,185 Het dikhoornschaap krijgt 14 punten van de 20 in totaal. 103 00:08:39,752 --> 00:08:46,492 Niet slecht, maar is het genoeg om tot Amerika's grote vijf te behoren? 104 00:08:49,295 --> 00:08:52,532 Onze volgende kandidaat is wel wat woester. 105 00:08:54,000 --> 00:08:57,270 Hij beschikt over tanden en klauwen. 106 00:08:58,337 --> 00:09:03,476 Hier is Ursus arctos horribilis, de grizzlybeer. 107 00:09:05,511 --> 00:09:09,682 Een onbehouwen reus met de snelheid van een Engelse volbloed. 108 00:09:14,387 --> 00:09:19,792 Deze wapiti is een makkelijke prooi voor deze moederbeer van 180 kilo. 109 00:09:20,560 --> 00:09:24,397 De vader van de welp was waarschijnlijk tweemaal zo groot. 110 00:09:25,264 --> 00:09:29,869 Van kop tot staart kan een volwassen mannetje wel 2,5 meter lang worden. 111 00:09:30,169 --> 00:09:32,405 Z'n schofthoogte is 1,5 meter. 112 00:09:32,738 --> 00:09:37,977 De grizzly's op het eiland Kodiak zijn zelfs nog groter. 113 00:09:38,377 --> 00:09:43,516 Met hun 450 kilo zijn ze de grootste roofdieren op het land. 114 00:09:43,583 --> 00:09:49,221 Een grizzly kan gaan staan en op de eerste verdieping naar binnen kijken. 115 00:09:49,288 --> 00:09:53,459 Ze zijn enorm. - Grote kop, brede schouders. 116 00:09:53,526 --> 00:09:56,028 Een van de gevaarlijkste roofdieren ter wereld. 117 00:09:58,197 --> 00:10:03,469 Deze beren patrouilleren in de bergen van Amerika tot wel 5000 meter hoog. 118 00:10:07,373 --> 00:10:11,877 Van de grote vijf van Afrika is de leeuw het grootste roofdier. 119 00:10:13,045 --> 00:10:16,882 Bij de grizzly van Amerika stellen deze poesjes niets voor. 120 00:10:17,717 --> 00:10:23,789 De grizzly kampt in de bergen met iets wat de leeuw geen zorgen baart: 121 00:10:24,323 --> 00:10:25,558 het weer. 122 00:10:29,061 --> 00:10:31,897 De winter in de Rocky Mountains is geen lolletje. 123 00:10:33,532 --> 00:10:36,002 Voedsel is schaars. 124 00:10:39,238 --> 00:10:41,674 Maar deze beer boft vandaag. 125 00:10:43,509 --> 00:10:47,046 Hij heeft een dode bizon gevonden die door het ijs is gezakt. 126 00:10:47,647 --> 00:10:50,216 Een feestmaal waar hij dagen mee vooruit kan. 127 00:10:51,484 --> 00:10:53,252 Als hij hem er tenminste uit krijgt. 128 00:10:57,256 --> 00:11:01,661 De met water volgelopen bizon weegt tweemaal zoveel als de beer. 129 00:11:05,431 --> 00:11:11,337 Alleen een grizzly heeft de brute kracht om dit zelfs maar te proberen. 130 00:11:14,040 --> 00:11:17,176 De kracht van een grizzly komt van z'n bochel. 131 00:11:17,677 --> 00:11:23,482 Een grote spier tussen de schouders geeft hem die kenmerkende bobbel. 132 00:11:25,885 --> 00:11:31,557 Dit kenmerk onderscheidt de grizzly van z'n neefje, de zwarte beer. 133 00:11:38,864 --> 00:11:43,335 Als het om eten gaat, kun je met de grizzly alle kanten op. 134 00:11:43,402 --> 00:11:47,940 Jager, visser, aaseter, vegetariër. 135 00:11:49,575 --> 00:11:55,715 Met hun klauwen verscheuren ze geen vlees. Daar hebben ze tanden voor. 136 00:11:56,749 --> 00:12:02,188 Hij gebruikt z'n klauwen om smakelijke wortels op te graven. 137 00:12:04,056 --> 00:12:07,259 Of als eetstokjes als het tijd voor sushi is. 138 00:12:09,161 --> 00:12:13,599 Maar z'n grootste troef zit voor op z'n gezicht: 139 00:12:14,734 --> 00:12:20,372 Z'n neus, eentje die z'n weerga niet kent in de wereld. 140 00:12:23,008 --> 00:12:28,481 Het reukvermogen van de grizzly is 2000 keer zo scherp als het onze. 141 00:12:36,355 --> 00:12:42,261 Zet een pot pindakaas op 5 km afstand en een grizzlybeer ruikt 'm. 142 00:12:42,328 --> 00:12:47,333 Een indrukwekkende prestatie die hem veel punten zal opleveren. 143 00:12:47,399 --> 00:12:50,936 Haalt de grizzly de grote vijf van Amerika? 144 00:12:51,003 --> 00:12:56,342 De wapens die de grizzly heeft, z'n grootte, kracht, snelheid, tanden... 145 00:12:56,408 --> 00:12:59,178 Hij hoort gewoon bij de grote vijf. 146 00:13:00,212 --> 00:13:02,715 Het is tijd om de grizzly een cijfer te geven. 147 00:13:03,382 --> 00:13:05,451 Criterium één: kracht. 148 00:13:06,118 --> 00:13:10,656 Door z'n fenomenale kracht krijgt de grizzly de maximale 5 punten. 149 00:13:11,657 --> 00:13:15,561 Criterium twee: verbazingwekkende kenmerken die hem onderscheiden. 150 00:13:16,462 --> 00:13:21,167 De grizzly beschikt over snelheid, kracht, formaat en reuk. 151 00:13:21,567 --> 00:13:23,202 Goed voor vier van de vijf punten. 152 00:13:23,836 --> 00:13:26,105 Vervolgens: gevaar voor de mens. 153 00:13:26,772 --> 00:13:28,774 Dit is echt. 154 00:13:29,308 --> 00:13:32,912 Een vrouwtjesbeer zal haar welpen fel verdedigen. 155 00:13:32,978 --> 00:13:36,415 Elk jaar doden ze minstens twee mensen in de natuur. 156 00:13:36,782 --> 00:13:37,983 Vijf punten. 157 00:13:39,185 --> 00:13:41,020 Ten slotte: charisma. 158 00:13:41,620 --> 00:13:45,291 Een grizzly in het wild is altijd mooi om te zien. 159 00:13:45,357 --> 00:13:46,926 Nog eens vier punten. 160 00:13:47,426 --> 00:13:50,029 De grizzly heeft 18 van de 20 punten. 161 00:13:50,629 --> 00:13:52,765 Vier meer dan het dikhoornschaap. 162 00:13:55,701 --> 00:13:57,970 Maar er is nog een kandidaat in de bergen. 163 00:14:00,105 --> 00:14:02,608 Eentje die je zelden te zien krijgt. 164 00:14:05,311 --> 00:14:09,515 De zoektocht naar de topdieren van Amerika gaat verder in de bergen. 165 00:14:11,717 --> 00:14:16,989 Deze kandidaat verschuilt zich in de schaduwen, klaar om toe te slaan. 166 00:14:18,057 --> 00:14:19,558 De poema. 167 00:14:20,426 --> 00:14:22,761 Je weet dat ze er zijn, maar je ziet ze nooit. 168 00:14:24,196 --> 00:14:28,734 Je kunt er zo langs eentje lopen zonder dat je het doorhebt. 169 00:14:32,605 --> 00:14:34,840 Mijn god. Dat is een... 170 00:14:35,040 --> 00:14:38,143 Ben je aan het filmen? - Ja. Mijn god. 171 00:14:38,210 --> 00:14:42,114 Deze toeristen stuiten op een opmerkelijk schouwspel. 172 00:14:42,181 --> 00:14:45,918 Een poema, verwikkeld in een worsteling met een hert. 173 00:14:45,985 --> 00:14:48,520 Hij slaat met z'n achterpoten. 174 00:14:49,388 --> 00:14:53,158 Slechts weinig mensen zijn getuige van een jagende poema. 175 00:14:55,127 --> 00:14:59,965 De poema sluit z'n bek om de keel van het hert om hem te laten stikken. 176 00:15:01,000 --> 00:15:05,004 Ongelooflijk. - Ze letten niet eens op ons. 177 00:15:05,604 --> 00:15:07,273 Dat hert vast wel. 178 00:15:09,608 --> 00:15:14,213 Schuw als hij is, neemt de poema deze maaltijd maar mee. 179 00:15:14,680 --> 00:15:16,315 Dat ging snel. 180 00:15:19,251 --> 00:15:23,255 Bergleeuw, cougar, panter, poema. 181 00:15:23,322 --> 00:15:27,226 Deze charismatische kandidaat heeft wel meer dan 80 namen. 182 00:15:28,027 --> 00:15:31,864 De poema is een heel gevarieerd roofdier. 183 00:15:31,931 --> 00:15:37,503 Ze eten vogels en konijnen, maar ook prooien die vijfmaal zo groot zijn. 184 00:15:37,569 --> 00:15:39,505 Dat is heldhaftig. 185 00:15:42,341 --> 00:15:47,046 Het is een zoogdier met een grote verspreiding in de Nieuwe Wereld. 186 00:15:47,112 --> 00:15:51,483 Hij komt voor van Noord-Canada tot Zuid-Chili... 187 00:15:51,550 --> 00:15:55,921 vanaf zeeniveau tot de hoogste berghellingen. 188 00:15:57,089 --> 00:16:01,026 Zo'n groot verspreidingsgebied heeft geen enkele Afrikaanse katachtige. 189 00:16:02,328 --> 00:16:07,099 De twee katachtigen uit Afrika's top vijf horen tot de Pantherinae... 190 00:16:07,166 --> 00:16:08,801 de brullende katten. 191 00:16:09,735 --> 00:16:13,072 De Amerikaanse poema behoort tot de Felidae. 192 00:16:13,138 --> 00:16:17,743 Net als de jachtluipaard en huiskat brult hij niet, maar spint hij. 193 00:16:23,215 --> 00:16:27,386 De geheimzinnige poema is heel moeilijk te vinden. 194 00:16:27,453 --> 00:16:31,557 Als eentje zich wel laat zien, is dat meteen groot nieuws. 195 00:16:31,623 --> 00:16:33,459 Hier in Jackson, Wyoming... 196 00:16:33,525 --> 00:16:37,997 heeft een moeder duidelijk zichtbaar vanaf de weg haar nest gemaakt. 197 00:16:41,066 --> 00:16:46,438 Een zeldzame kans om haar onbesuisde welpen te bekijken. 198 00:16:50,609 --> 00:16:56,515 Het lichaam van de poema is gebouwd voor één ding: de aanval. 199 00:16:58,350 --> 00:17:03,155 Van kop tot staart is hij 2,5 meter lang en hij weegt 90 kilo. 200 00:17:04,323 --> 00:17:10,829 De poema sluipt geluidloos door de bossen en slaat plotseling toe. 201 00:17:13,632 --> 00:17:18,070 Z'n krachtige spieren stellen hem in staat tot een felle sprint. 202 00:17:18,137 --> 00:17:21,206 Eén sprong kan wel 14 meter beslaan. 203 00:17:22,141 --> 00:17:25,711 Of hij kan 5,5 meter hoog in de lucht springen. 204 00:17:30,082 --> 00:17:34,586 Met een slagingspercentage van 80 procent mist hij zelden een prooi. 205 00:17:38,991 --> 00:17:41,326 Tijd om punten toe te kennen. 206 00:17:42,494 --> 00:17:44,563 Criterium één: kracht. 207 00:17:45,397 --> 00:17:48,300 De poema is onze kleinste kandidaat tot dusver... 208 00:17:48,734 --> 00:17:52,438 maar kan toch dikhoornschapen en elanden doden. 209 00:17:52,504 --> 00:17:54,606 Goed voor drie van de vijf punten. 210 00:17:55,307 --> 00:17:59,044 En dan nu: verbazingwekkende kenmerken die hem onderscheiden. 211 00:18:00,112 --> 00:18:03,482 Poema's zijn indrukwekkend, maar niet uniek. 212 00:18:03,549 --> 00:18:09,521 Elke kat heeft hetzelfde arsenaal: behendigheid, snelheid, klauwen. 213 00:18:11,223 --> 00:18:12,591 Weer drie punten. 214 00:18:13,692 --> 00:18:16,361 Criterium drie: gevaar voor de mens. 215 00:18:18,163 --> 00:18:23,035 Als z'n habitat opgeslokt wordt door woonwijken, nemen de aanvallen toe. 216 00:18:23,135 --> 00:18:26,438 Elke paar jaar vindt er één aanval met dodelijke afloop plaats. 217 00:18:27,306 --> 00:18:28,506 Vier punten. 218 00:18:29,074 --> 00:18:30,742 Ten slotte: charisma. 219 00:18:31,110 --> 00:18:34,246 De Amerikaanse poema is majestueus. 220 00:18:34,313 --> 00:18:39,017 Een glimpje van dit prachtige dier in het wild is drie punten waard. 221 00:18:40,352 --> 00:18:41,687 Dertien in totaal. 222 00:18:42,621 --> 00:18:47,059 Een mooie score, maar niet het indrukwekkendste dier in de bergen. 223 00:18:47,693 --> 00:18:50,562 Die eer gaat naar de grizzly. 224 00:18:56,135 --> 00:18:59,538 We hebben de kans deze winnaar van dichterbij te bekijken. 225 00:18:59,972 --> 00:19:03,842 We gaan mee met enkele onderzoekers in Noordwest-Montana. 226 00:19:05,644 --> 00:19:11,483 Ze bevestigen zenders aan vrouwtjes om hun aantal in de gaten te houden. 227 00:19:13,385 --> 00:19:16,221 Misschien daar ergens. 228 00:19:16,288 --> 00:19:19,525 Ze hebben er een, gevangen in een valstrik. 229 00:19:22,561 --> 00:19:24,796 Rustig maar. 230 00:19:27,132 --> 00:19:28,433 Goed schot. 231 00:19:29,835 --> 00:19:31,069 Een heel gezonde beer. 232 00:19:32,538 --> 00:19:33,872 Kom maar. 233 00:19:34,740 --> 00:19:38,076 Als ze niets ziet, ervaart ze minder stress. 234 00:19:38,143 --> 00:19:40,078 Iedereen diep ademhalen. 235 00:19:40,679 --> 00:19:43,382 Klaar? Eén, twee, drie. 236 00:19:43,448 --> 00:19:47,920 Dit jonge vrouwtje weegt al meer dan 160 kilo. 237 00:19:48,287 --> 00:19:51,256 Ze komt nog eens 35 kilo aan voor de winter. 238 00:19:51,323 --> 00:19:53,592 Pols en ademhaling. 239 00:19:53,959 --> 00:19:57,563 Uit nader onderzoek blijkt dat ze niet alleen is. 240 00:19:59,131 --> 00:20:05,037 Dit is haar tepel. Gewoonlijk is dit behaard, als ze geen welpen heeft. 241 00:20:05,337 --> 00:20:11,143 Je pakt de tepel en melkt haar, en daar komt de melk al. 242 00:20:11,210 --> 00:20:16,381 Ze heeft waarschijnlijk ergens in de buurt een paar welpen zitten. 243 00:20:17,182 --> 00:20:20,619 De gevangen poot ziet er goed uit. Ietwat gezwollen. 244 00:20:20,686 --> 00:20:25,357 Ze verwijderen de strik en zorgen dat ze de klauwen daarbij ontzien. 245 00:20:25,891 --> 00:20:30,429 Ze zijn even lang als mensenvingers en veel dodelijker. 246 00:20:34,166 --> 00:20:37,269 De zender geeft de locatie van de beer door... 247 00:20:37,336 --> 00:20:41,340 waardoor de wetenschappers haar en haar welpen kunnen volgen. 248 00:20:42,207 --> 00:20:45,711 Over twee jaar valt de zender er automatisch af. 249 00:20:46,245 --> 00:20:50,015 Tegen die tijd hebben de onderzoekers een beeld... 250 00:20:50,082 --> 00:20:53,719 van hoe goed het de grizzly vergaat in de wildernis. 251 00:20:54,720 --> 00:20:59,458 De blinddoek gaat eraf en de beer mag bijna weer weg. 252 00:20:59,524 --> 00:21:02,294 Eerst nog een tandheelkundig onderzoek. 253 00:21:02,361 --> 00:21:07,633 Haar voortanden zijn wat versleten. Ik schat haar op ongeveer 12 jaar. 254 00:21:07,699 --> 00:21:12,271 Achter in de bek kunnen de grote maaltanden wortels en zaden vermalen. 255 00:21:13,405 --> 00:21:18,543 Voorin vlijmscherpe hoektanden voor als er vlees op het menu staat. 256 00:21:20,178 --> 00:21:24,483 De natuur heeft haar voorbereid op alle mogelijkheden. 257 00:21:28,387 --> 00:21:33,525 De grizzly is het bergdier in de top vijf van Amerika's topdieren. 258 00:21:37,162 --> 00:21:41,867 Nu dalen we af van de bergen naar de open laagvlakte beneden... 259 00:21:41,933 --> 00:21:44,803 op zoek naar de volgende kandidaten. 260 00:21:46,605 --> 00:21:50,642 Hier grazen reusachtige grazers de graslanden af... 261 00:21:51,476 --> 00:21:55,180 en roofdieren gedijen wel op dit beweeglijke feestmaal. 262 00:22:03,655 --> 00:22:05,490 Deze wapiti is in gevaar. 263 00:22:06,558 --> 00:22:10,796 Haar jonge kalf heeft de aandacht van twee wolven getrokken. 264 00:22:16,301 --> 00:22:20,906 Op de prairie zijn jagers altijd op zoek naar een makkelijke prooi. 265 00:22:21,340 --> 00:22:26,611 Dit kalf kan net staan en is nog niet in staat te rennen voor z'n leven. 266 00:22:30,082 --> 00:22:33,352 Maar een moederwapiti heeft leeuwenmoed. 267 00:22:35,153 --> 00:22:41,093 Het blijkt dat de wapiti een waardige kandidaat is voor de top vijf. 268 00:22:41,259 --> 00:22:43,762 Dit is veel meer dan alleen een mooi hert. 269 00:22:44,563 --> 00:22:50,502 Opvallend moedig leidt ze de aandacht af van haar kalf... 270 00:22:50,569 --> 00:22:53,372 door recht op de wolven af te lopen. 271 00:22:53,872 --> 00:22:58,043 Ze hitst ze op zodat ze haar in plaats daarvan najagen. 272 00:22:58,110 --> 00:23:01,313 Ze laat de wolven achter zich aanjagen... 273 00:23:01,380 --> 00:23:03,281 en trekt zich dan terug naar het water. 274 00:23:05,250 --> 00:23:08,587 Haar tactiek is de roofdieren mee te lokken... 275 00:23:09,187 --> 00:23:12,090 en ze te verrassen met een tegenaanval. 276 00:23:16,928 --> 00:23:20,866 Ze zijn koppig. Ze geven het niet gauw op en vechten terug. 277 00:23:31,576 --> 00:23:34,379 Ten slotte geven de wolven het op. 278 00:23:38,683 --> 00:23:41,286 En moeder wast de angst weg. 279 00:23:43,388 --> 00:23:48,760 Wapiti's zijn geen watjes. Ze nemen het op tegen grizzly's en wolven. 280 00:23:48,960 --> 00:23:53,665 Ze hebben 'n enorm gewei en deinzen er niet voor terug dat te gebruiken. 281 00:23:54,666 --> 00:23:59,471 Eens per jaar moeten ze het opnemen tegen nog geduchtere vijanden. 282 00:24:01,339 --> 00:24:02,841 Elkaar. 283 00:24:03,708 --> 00:24:08,847 In de bronst maken stieren zich op voor de strijd om het recht te paren. 284 00:24:11,149 --> 00:24:17,189 Gewapend met doornenkronen pronken de mannetjes bij de vrouwtjes. 285 00:24:20,725 --> 00:24:22,861 Dit is burlen. 286 00:24:27,466 --> 00:24:32,871 Klinkt als een schoolbord dat bewerkt wordt door... een ander schoolbord. 287 00:24:36,641 --> 00:24:41,313 Dit kenmerkende geluid draagt een duidelijke boodschap met zich mee. 288 00:24:50,088 --> 00:24:55,694 Met alle kracht die hij kan opbrengen probeert elke stier te winnen. 289 00:24:58,129 --> 00:25:01,867 Stel je een veld vol vrouwen voor en twee vechtende mannen. 290 00:25:02,300 --> 00:25:06,271 Maar nu geef je ze enorme zwaarden en een hoop testosteron. 291 00:25:06,338 --> 00:25:09,107 Het resultaat: een bloederige strijd. 292 00:25:20,519 --> 00:25:24,689 Een succesvol mannetje kan een harem van 20 vrouwtjes winnen. 293 00:25:28,193 --> 00:25:30,128 Maar daar staat wat tegenover. 294 00:25:30,195 --> 00:25:35,767 Door al dat vechten en paren valt hij 90 kilo af tijdens de bronst. 295 00:25:45,277 --> 00:25:48,513 Volwassen stieren zien er prachtig uit. 296 00:25:51,016 --> 00:25:53,919 Maar in de bronst valt er niet met ze te sollen. 297 00:25:56,488 --> 00:26:01,159 Het Canadese stadje Banff ligt in het hart van wapitiland. 298 00:26:01,326 --> 00:26:04,863 Vechtlustige mannetjes paraderen door de hoofdstraat. 299 00:26:11,336 --> 00:26:15,173 Hier vechten twee rivalen in een speeltuin. 300 00:26:24,316 --> 00:26:25,850 Hij is vrij. 301 00:26:27,352 --> 00:26:30,288 Hij heeft een gebroken poot. 302 00:26:36,494 --> 00:26:38,396 Kop dicht nou. 303 00:26:42,667 --> 00:26:46,938 Een gebroken poot betekent een gevecht op leven en dood. 304 00:26:51,176 --> 00:26:55,947 Waar staat deze gladiator? We gaan punten toekennen aan de wapiti. 305 00:26:56,848 --> 00:26:58,617 Ten eerste: kracht. 306 00:26:59,451 --> 00:27:05,490 De wapiti deelt minder harde klappen uit dan het dikhoornschaap. 307 00:27:05,557 --> 00:27:06,757 Twee punten. 308 00:27:07,058 --> 00:27:10,395 Dan: verbazingwekkende en ongebruikelijke kenmerken. 309 00:27:10,795 --> 00:27:16,234 'n Prachtdier, maar onderscheidt zich in weinig van andere grote herten. 310 00:27:16,301 --> 00:27:17,535 Weer twee punten. 311 00:27:18,603 --> 00:27:21,706 Criterium drie: gevaar voor de mens. 312 00:27:22,607 --> 00:27:27,045 In de bronst is het gewei iets waar je respect voor moet hebben. 313 00:27:27,579 --> 00:27:28,913 Drie punten. 314 00:27:29,648 --> 00:27:31,549 Ten slotte: charisma. 315 00:27:32,183 --> 00:27:37,555 Veel trofeeënjagers trekken door de wildernis op zoek naar een stier. 316 00:27:37,622 --> 00:27:39,190 Nog eens drie punten. 317 00:27:40,291 --> 00:27:43,695 Dat brengt het totaal voor onze prairiekandidaat op tien. 318 00:27:48,266 --> 00:27:51,503 In Noord-Amerika is nog maar weinig prairie over. 319 00:27:52,337 --> 00:27:53,972 De meeste prairies zijn omgeploegd. 320 00:27:55,874 --> 00:28:02,380 Vroeger had de Amerikaanse Serengeti evenveel te bieden als die in Afrika. 321 00:28:02,981 --> 00:28:07,385 Eén dier in het bijzonder domineerde het landschap. 322 00:28:12,357 --> 00:28:16,461 Het donderbeest. Het grootste landzoogdier in Amerika. 323 00:28:20,598 --> 00:28:22,000 Dit is een bruut. 324 00:28:22,834 --> 00:28:27,072 Ruig, recht voor z'n raap, met sik, verder helemaal geschoren. 325 00:28:27,138 --> 00:28:29,441 Alsof hij onder z'n kin een matje heeft. 326 00:28:30,041 --> 00:28:35,513 Dit dier heeft de ijstijd overleefd en loopt nog steeds rond. 327 00:28:40,385 --> 00:28:43,388 Deze zesjarige stier is een beest. 328 00:28:44,022 --> 00:28:48,893 Hij is 3,5 meter lang en heeft een schofthoogte van bijna 2 meter. 329 00:28:49,060 --> 00:28:52,130 Waarschijnlijk weegt hij meer dan een ton. 330 00:28:53,465 --> 00:28:58,002 Hij kan het makkelijk opnemen tegen de kafferbuffel. 331 00:29:00,205 --> 00:29:01,940 Nog maar 200 jaar geleden... 332 00:29:02,373 --> 00:29:05,643 overdekten 50 miljoen van deze kolossen de prairie. 333 00:29:09,681 --> 00:29:12,383 Ik lees graag Lewis en Clark. 334 00:29:12,450 --> 00:29:18,189 Als ze een kudde zagen, duurde het drie dagen voor die voorbij was. 335 00:29:20,291 --> 00:29:25,930 Als een zwarte vloedgolf van hoeven en vacht en testosteron. 336 00:29:30,135 --> 00:29:32,871 Maar die tijd is een verre herinnering. 337 00:29:33,671 --> 00:29:38,143 Door de jacht op de bizon raakte hij bijna in de vergetelheid. 338 00:29:42,447 --> 00:29:47,418 Vele generaties zijn verstreken sinds de bizon bijna was uitgestorven. 339 00:29:50,088 --> 00:29:54,192 Een prairie zonder bizons is als slapen zonder dromen. 340 00:29:57,162 --> 00:30:01,566 Deze soort vormt de hoeksteen van de voedselketen en beslaat elk niveau... 341 00:30:02,500 --> 00:30:06,538 van vruchtbare grassen tot kwijlende roofdieren. 342 00:30:10,708 --> 00:30:16,548 Tegenwoordig dwalen ongeveer 10.000 bizons weer vrij rond. 343 00:30:17,148 --> 00:30:21,319 Een fractie van hun vroegere aantal, maar het is een begin. 344 00:30:28,526 --> 00:30:32,096 Deze kudde heeft een indringer in de gelederen. 345 00:30:32,163 --> 00:30:36,234 De sluwe coyote lust wel een mals kalfje. 346 00:30:41,439 --> 00:30:46,578 Maar het jong, hoewel het langzaam reageert, kan voor zichzelf zorgen. 347 00:31:04,896 --> 00:31:06,865 Ten slotte komt mama tussenbeide. 348 00:31:07,232 --> 00:31:11,870 Maar weinig roofdieren zijn zo dom een volwassen bizon aan te vallen. 349 00:31:12,804 --> 00:31:16,808 De bizon heeft kapsones, en die ontleent hij aan z'n kracht. 350 00:31:17,242 --> 00:31:22,413 Ze weten het. Ze lopen langzaam rond en alles gaat opzij voor ze. 351 00:31:22,747 --> 00:31:25,250 Als je niet opzij gaat, krijg je een trap. 352 00:31:34,392 --> 00:31:40,899 In de zomer tonen bizonstieren hun immense kracht. 353 00:31:40,965 --> 00:31:42,967 Het is de paartijd. 354 00:31:44,135 --> 00:31:48,206 Hoe groter de stier, hoe dieper het bulken. 355 00:31:57,448 --> 00:32:00,885 Mannetjes voeren een hevig gevecht met veel kopstoten. 356 00:32:02,654 --> 00:32:07,759 Op hun schedel zit een dikke vacht om de stoten te kunnen opvangen. 357 00:32:19,704 --> 00:32:24,175 De winnaar loopt een vrouwtje dagenlang achterna... 358 00:32:24,242 --> 00:32:26,811 totdat ze klaar is om te paren. 359 00:32:38,556 --> 00:32:42,427 Negen maanden later arriveert er een nieuwe generatie. 360 00:32:48,166 --> 00:32:52,537 Hoe doet de bizon het in vergelijking met de concurrentie? 361 00:32:52,603 --> 00:32:58,276 Over kracht valt niet te twisten. De bizon is een bruut. 362 00:32:58,343 --> 00:33:00,678 Vijf punten van de vijf. 363 00:33:01,512 --> 00:33:05,683 Tweede criterium: Met welk kenmerk onderscheidt hij zich? 364 00:33:07,719 --> 00:33:13,624 De miljoenen rondtrekkende bizons vormden vroeger de grootste kuddes... 365 00:33:13,691 --> 00:33:17,662 die ooit op aarde zijn voorgekomen. 366 00:33:17,729 --> 00:33:20,164 Vier punten. 367 00:33:20,231 --> 00:33:22,934 Vervolgens: gevaar voor de mens. 368 00:33:24,102 --> 00:33:28,106 Pas op voor deze kolossale herbivoren. 369 00:33:28,172 --> 00:33:35,046 Elk jaar vallen in Yellowstone meer doden door bizons dan door beren. 370 00:33:35,113 --> 00:33:36,748 Weer vier punten. 371 00:33:36,814 --> 00:33:39,617 Ten slotte charisma. 372 00:33:39,684 --> 00:33:44,322 Zoals de munt met de buffelkop al liet zien, betekent de bizon geld. 373 00:33:44,389 --> 00:33:49,427 Een waar symbool van een continent. Die is vijf punten waard. 374 00:33:49,494 --> 00:33:55,333 Het totaal: achttien punten, acht meer dan de wapiti. 375 00:33:59,137 --> 00:34:02,974 Hoewel de bizon de vlaktes met brute kracht domineert... 376 00:34:03,041 --> 00:34:06,444 volgen andere dieren een ander pad. 377 00:34:06,511 --> 00:34:10,148 Deze kandidaat schiet als een pijl door de prairie. 378 00:34:11,616 --> 00:34:14,652 Eenmaal knipperen en je hebt hem gemist. 379 00:34:15,686 --> 00:34:19,624 Dit is het snelste landdier in Amerika: 380 00:34:19,690 --> 00:34:22,226 de gaffelbok. 381 00:34:24,429 --> 00:34:27,799 In het voorjaar beginnen de gaffelbokken aan de trek. 382 00:34:32,503 --> 00:34:37,075 Hogere temperaturen en langere dagen zetten de kudde in beweging... 383 00:34:37,141 --> 00:34:40,044 als ze op weg gaan naar de zomerweiden. 384 00:34:44,449 --> 00:34:49,087 Deze gaffelbok heeft niet zoveel charisma als de bizon of de beer. 385 00:34:49,153 --> 00:34:53,491 Maar hij heeft genoeg andere opvallende kenmerken. 386 00:34:53,558 --> 00:34:58,763 De gaffelbok is antilope noch hert. Het is een klasse apart. 387 00:34:58,830 --> 00:35:02,800 Echte antilopen hebben een onvertakt gewei. 388 00:35:04,335 --> 00:35:09,607 Herten hebben een vertakt gewei dat ze elk jaar afwerpen. 389 00:35:09,674 --> 00:35:12,977 De gaffelbok zit ergens in het midden: 390 00:35:13,044 --> 00:35:18,116 Hij heeft een vertakt gewei, waarvan hij de buitenste laag afwerpt. 391 00:35:24,589 --> 00:35:30,328 Als de trek op gang komt, laat de gaffelbok zien wat hij zo goed kan: 392 00:35:30,394 --> 00:35:32,096 snel rennen. 393 00:35:32,163 --> 00:35:38,236 Hij rent in 3,5 seconden een voetbalveld over. Dat is pas snel. 394 00:35:40,638 --> 00:35:43,608 Dat is bijna 100 km per uur. 395 00:35:43,674 --> 00:35:49,046 Dat is zeker goed voor deelname aan de top vijf van Amerika. 396 00:35:50,381 --> 00:35:54,352 Ze kunnen kilometerslang op topsnelheid rennen... 397 00:35:54,418 --> 00:35:58,556 en zijn elk roofdier dat Amerika te bieden heeft, te snel af. 398 00:36:00,691 --> 00:36:06,063 De enige die het tegen ze kan opnemen, is de jachtluipaard. 399 00:36:06,130 --> 00:36:10,434 De jachtluipaard uit Afrika is dan wel sneller, maar niet lang. 400 00:36:10,501 --> 00:36:13,137 De gaffelbok houdt het langer vol. 401 00:36:13,204 --> 00:36:18,609 Geef mij maar langeafstandsrennen in plaats van een korte sprint. 402 00:36:20,478 --> 00:36:23,181 Amerika had ooit z'n eigen jachtluipaard. 403 00:36:23,247 --> 00:36:26,384 Sinds die 13.000 jaar geleden is uitgestorven... 404 00:36:26,450 --> 00:36:30,855 kent de gaffelbok z'n weerga niet op de prairie. 405 00:36:30,922 --> 00:36:33,090 Alle oude roofdieren zijn weg. 406 00:36:33,157 --> 00:36:38,095 En de gaffelbok is nog altijd het snelste landzoogdier van Amerika. 407 00:36:42,500 --> 00:36:47,104 Tegenwoordig volgt alleen deze kleine kudde van 200 dieren... 408 00:36:47,171 --> 00:36:50,508 nog de oorspronkelijke migratieroute. 409 00:36:50,575 --> 00:36:57,348 Elk jaar trekken ze bijna 200 km van hun overwinterplaats in Wyoming... 410 00:36:57,415 --> 00:37:00,985 naar de zomerweiden in Grand Teton National Park. 411 00:37:19,370 --> 00:37:23,074 200 km lijkt misschien niet heel veel... 412 00:37:23,140 --> 00:37:28,479 maar voor deze dieren is het een riskante route die veel levens kost. 413 00:37:34,452 --> 00:37:38,289 Een strook van asfalt vormt een dodelijke barrière. 414 00:37:44,362 --> 00:37:48,299 Elk jaar drijft hun instinct de gaffelbokken noordwaarts... 415 00:37:48,366 --> 00:37:51,669 op hun trek naar zomerweiden. 416 00:37:54,372 --> 00:37:57,675 Het is een reis vol gevaren. 417 00:38:09,053 --> 00:38:13,024 Prikkeldraadhekken staan her en der op het grasland. 418 00:38:17,728 --> 00:38:21,399 Sommige dieren kunnen eronderdoor. 419 00:38:21,465 --> 00:38:24,568 Andere dieren gaan eroverheen. 420 00:38:29,273 --> 00:38:33,377 De in potentie dodelijke hindernis strekt zich kilometerslang uit. 421 00:38:39,517 --> 00:38:44,422 Maar onderschat nooit de veerkracht van de gaffelbok. 422 00:38:56,033 --> 00:39:01,205 Door mensen gemaakte barrières gaan ten slotte over in natuurlijke. 423 00:39:08,212 --> 00:39:12,416 En ten slotte bereiken ze hun toevluchtsoord. 424 00:39:12,483 --> 00:39:14,752 Grand Teton National Park. 425 00:39:16,487 --> 00:39:20,725 Hier, in deze hooggelegen weiden, zwerven ze vrij rond. 426 00:39:24,061 --> 00:39:27,431 Het leven begint opnieuw. 427 00:39:31,502 --> 00:39:37,375 Waar staat de gaffelbok in onze zoektocht naar Amerika's grote vijf? 428 00:39:37,441 --> 00:39:39,944 Eerste criterium: kracht. 429 00:39:41,412 --> 00:39:45,616 Gaffelbokken zijn echte atleten, maar van de tengere soort. 430 00:39:45,683 --> 00:39:48,519 Slechts één van de vijf punten voor kracht. 431 00:39:48,586 --> 00:39:52,456 Een Ferrari zet je ook niet op een zandweggetje. 432 00:39:52,523 --> 00:39:57,661 Tweede criterium: Met welke kenmerken onderscheiden ze zich? 433 00:39:57,728 --> 00:40:00,698 De gaffelbok heeft twee bijzondere aspecten. 434 00:40:00,765 --> 00:40:04,702 Z'n vertakte gewei is uniek in het dierenrijk... 435 00:40:04,769 --> 00:40:08,172 en het is het snelste landdier in Amerika. 436 00:40:08,239 --> 00:40:11,008 Absoluut vier punten waard. 437 00:40:11,075 --> 00:40:14,378 Derde criterium: gevaar voor de mens. 438 00:40:14,445 --> 00:40:17,848 Niet echt, eigenlijk. 439 00:40:17,915 --> 00:40:21,085 Eén blik op ons en ze sprinten weg. 440 00:40:21,152 --> 00:40:23,354 Weer één punt. 441 00:40:23,421 --> 00:40:26,257 Ten slotte: charisma. 442 00:40:26,323 --> 00:40:30,161 De gaffelbok is prachtig en weet hoe hij goed kan overkomen. 443 00:40:30,227 --> 00:40:34,665 Maar het is niet het dier dat je het liefst wil zien op safari. 444 00:40:34,732 --> 00:40:36,534 Twee punten. 445 00:40:36,600 --> 00:40:40,204 Een schamel totaal van acht punten. 446 00:40:40,271 --> 00:40:44,008 De gaffelbok is zonder twijfel een opmerkelijk dier... 447 00:40:44,074 --> 00:40:49,980 maar niet groot of eng genoeg om in Amerika's top vijf te komen. 448 00:40:50,047 --> 00:40:55,252 Van de prairiekandidaten heeft alleen de bizon de benodigde kernmerken. 449 00:40:56,353 --> 00:41:00,658 Maar bizons, wapiti's en gaffelbokken zijn allemaal herbivoren. 450 00:41:00,724 --> 00:41:03,561 Wie eet er dan al dat vlees? 451 00:41:06,063 --> 00:41:08,566 Deze jongen. 452 00:41:09,667 --> 00:41:12,336 De zwarte wolf is het alfamannetje... 453 00:41:12,403 --> 00:41:16,207 van z'n roedel in Yellowstone National Park. 454 00:41:17,374 --> 00:41:19,109 En hij heeft honger. 455 00:41:20,578 --> 00:41:24,048 Wolven zijn de aanvalsmacht van Moeder Natuur... 456 00:41:24,114 --> 00:41:27,351 met de dodelijke wapens die een jager heeft. 457 00:41:27,418 --> 00:41:33,057 Door het collectieve breinvermogen van de roedel onderscheiden ze zich. 458 00:41:33,123 --> 00:41:36,594 Ze hebben genoeg andere kenmerken die ze punten oplevert. 459 00:41:38,496 --> 00:41:44,502 Met z'n reukvermogen spoort hij prooien op 3 km afstand op. 460 00:41:47,972 --> 00:41:51,909 Maar hij hoort je al aankomen voordat hij je ruikt. 461 00:41:58,249 --> 00:42:04,054 De wolf zondert zieke en gewonde dieren af voor een makkelijk maal. 462 00:42:06,223 --> 00:42:09,293 Maar z'n uithoudingsvermogen is ook bijzonder. 463 00:42:09,360 --> 00:42:14,231 Daardoor kan hij z'n prooi kilometerslang achtervolgen. 464 00:42:15,666 --> 00:42:20,304 In de winter zakken ze met hun grote voeten niet in de sneeuw weg. 465 00:42:20,371 --> 00:42:25,142 De achterpoten komen exact in de afdruk van de voorpoten te staan. 466 00:42:25,209 --> 00:42:27,845 Hierbij ontstaat een dubbele afdruk. 467 00:42:31,515 --> 00:42:36,120 Hun krachtige kaakspieren werken als een bankschroef. 468 00:42:38,589 --> 00:42:42,192 Ze hebben een ongelooflijk sterke, krachtige beet. 469 00:42:42,259 --> 00:42:46,463 100 kg per vierkante cm, dat is hun bijtkracht. 470 00:42:46,530 --> 00:42:51,135 Dat is ongelooflijk. Dat is een flinke beet. 471 00:42:55,406 --> 00:43:00,978 Hoektanden van 2,5 cm lang verscheuren een karkas. 472 00:43:04,348 --> 00:43:09,386 In de grote vijf van Afrika zit een roofdier met eenzelfde jachttactiek. 473 00:43:09,453 --> 00:43:11,255 De leeuw. 474 00:43:13,057 --> 00:43:18,195 Beide carnivoren jagen in groepen, vallen van achteren aan... 475 00:43:20,598 --> 00:43:24,268 en overweldigen ten slotte als groep hun prooi. 476 00:43:26,704 --> 00:43:31,241 Maar er is een groot verschil in de manier van aanvallen. 477 00:43:33,043 --> 00:43:38,115 Leeuwen liggen in een hinderlaag en benutten het verrassingselement. 478 00:43:42,653 --> 00:43:44,955 Wolven zijn veel brutaler. 479 00:43:50,127 --> 00:43:52,296 Zij liggen niet in een hinderlaag. 480 00:43:52,363 --> 00:43:57,401 Zij bespringen open en bloot en met volle kracht hun prooi. 481 00:44:01,572 --> 00:44:08,012 Door hun enorme scheurkiezen en maaltanden om botten te vermalen... 482 00:44:08,078 --> 00:44:10,681 gaat er niets verloren. 483 00:44:15,386 --> 00:44:20,591 Een territorium kan honderden vierkante kilometers beslaan. 484 00:44:30,434 --> 00:44:36,173 Als vreemden hun territorium betreden, verdedigen ze dat. 485 00:45:00,230 --> 00:45:03,834 De zwarte wolf en z'n roedel winnen. 486 00:45:03,901 --> 00:45:06,470 Voorlopig hebben ze standgehouden... 487 00:45:06,537 --> 00:45:12,342 veilig in de wetenschap dat een nieuwe generatie onderweg is. 488 00:45:18,749 --> 00:45:22,052 Wolven zijn teruggekeerd in onze wildernis... 489 00:45:22,119 --> 00:45:26,924 en de soundtrack van het westen is niet meer geluidloos. 490 00:45:33,130 --> 00:45:37,067 Hoe doet dit roofdier het in onze wedstrijd? 491 00:45:37,134 --> 00:45:42,406 Ik ben gek op wolven. Die moeten echt in de grote vijf komen. 492 00:45:42,473 --> 00:45:46,343 Eerste criterium: kracht. 493 00:45:46,410 --> 00:45:48,579 Wolven hebben krachtige kaken... 494 00:45:48,645 --> 00:45:53,751 maar moeten het van een flink aantal hebben om een grote prooi te pakken. 495 00:45:53,817 --> 00:45:56,353 Drie punten. 496 00:45:56,420 --> 00:45:59,790 Criterium twee: unieke kenmerken. 497 00:46:00,991 --> 00:46:03,460 Een ongelooflijk uithoudingsvermogen... 498 00:46:03,527 --> 00:46:08,332 een ongeëvenaard gehoor en fenomenale tanden. 499 00:46:08,398 --> 00:46:10,400 Daarmee verdienen ze 4 punten. 500 00:46:13,036 --> 00:46:16,940 Derde criterium: gevaar voor de mens. 501 00:46:17,007 --> 00:46:20,010 Hoewel jij en ik niet op hun menu staan... 502 00:46:20,077 --> 00:46:23,947 zijn enkele ongelukkige zielen wel aan hen ten prooi gevallen. 503 00:46:24,014 --> 00:46:26,984 Nog eens vier. 504 00:46:27,050 --> 00:46:29,553 Ten slotte: charisma. 505 00:46:29,620 --> 00:46:32,422 Of je ze nu geweldig vindt of vreselijk... 506 00:46:32,489 --> 00:46:36,293 wolven roepen sterke emoties in ons op. 507 00:46:37,661 --> 00:46:41,131 Vijf punten van de vijf. 508 00:46:41,198 --> 00:46:46,003 De wolf heeft een indrukwekkende 16 van in totaal 20 punten gekregen. 509 00:46:46,069 --> 00:46:50,240 Maar de bizon is duidelijk de winnaar, met 18 punten. 510 00:46:54,978 --> 00:47:00,117 Heel weinig bizons die nu over de prairie zwerven, zijn authentiek. 511 00:47:02,519 --> 00:47:07,991 De meeste van hen, in het wild of in gevangenschap, zijn geen volbloed. 512 00:47:08,058 --> 00:47:11,261 Ze zijn gekruist met vee. 513 00:47:14,398 --> 00:47:20,470 Slechts een handvol raszuivere bizons loopt nog rond in Noordoost-Montana. 514 00:47:21,939 --> 00:47:25,509 Biologen van de American Prairie Foundation... 515 00:47:25,576 --> 00:47:29,313 willen onze graslanden in hun oude glorie herstellen... 516 00:47:29,379 --> 00:47:35,319 door deze voor honderd procent raszuivere bizon te herintroduceren. 517 00:47:53,103 --> 00:47:56,039 Niet te geloven dat het werkte. 518 00:47:57,474 --> 00:48:00,010 Maar niet iedereen werkt mee. 519 00:48:00,077 --> 00:48:04,348 Deze grote stier ziet het niet zitten om aan boord te gaan. 520 00:48:04,414 --> 00:48:07,784 Een dierenarts moet hem verdoven. 521 00:48:11,154 --> 00:48:13,557 Daardoor ontstaat een nieuw probleem. 522 00:48:16,193 --> 00:48:20,063 Hoe verplaats je een beest dat een ton weegt? 523 00:48:26,570 --> 00:48:31,141 Tijd voor een tochtje in de sneeuw, zoals men dat in Montana doet. 524 00:48:42,519 --> 00:48:45,989 Zo vaak kun je niet knuffelen met een bizon. 525 00:48:46,056 --> 00:48:50,928 Maar nu blijkt hoe goed aangepast ze zijn voor de winter op de prairie. 526 00:48:50,994 --> 00:48:55,465 Ik kan m'n hand zowat in z'n vacht begraven... 527 00:48:55,532 --> 00:48:58,502 eerst z'n gewone vacht en dan z'n ondervacht. 528 00:48:58,568 --> 00:49:04,508 Als het in de winter min 40 graden is, heeft hij daar geen last van. 529 00:49:08,512 --> 00:49:10,747 Bizons zijn behoorlijk hardnekkig. 530 00:49:13,317 --> 00:49:18,322 Koppig weerstaan ze de strengste winters die Amerika te bieden heeft. 531 00:49:20,757 --> 00:49:26,463 Hun enorme schedel verricht wonderen als een sneeuwschuiver van bont... 532 00:49:28,131 --> 00:49:31,201 diep gravend op zoek naar een maaltijd. 533 00:49:37,074 --> 00:49:42,379 Morgen leidt deze prijsstier z'n kudde de prairie op. 534 00:49:44,147 --> 00:49:51,088 Dan eisen deze bizons hun rechtmatige plaats op de prairie weer op. 535 00:49:52,089 --> 00:49:56,493 Zij vormen hart en ziel van de graslanden van Amerika. 536 00:49:56,560 --> 00:50:00,330 Geleidelijk aan komen ze weer thuis. 537 00:50:04,201 --> 00:50:09,239 Het is tijd om de wedstrijd van de prairie naar het bos te verplaatsen. 538 00:50:10,507 --> 00:50:15,178 Hoog in het bladerdak ontstaan de contouren van een nieuw huis. 539 00:50:15,245 --> 00:50:17,314 Een echt herenhuis. 540 00:50:17,381 --> 00:50:23,020 Het is 4 meter diep, 2,5 meter breed en weegt een ton. 541 00:50:23,086 --> 00:50:28,558 De Amerikaanse zeearend bouwt het grootste nest in Noord-Amerika. 542 00:50:28,625 --> 00:50:32,496 Maar wat verwacht je anders van het nationale symbool? 543 00:50:34,031 --> 00:50:39,202 Deze zeearend heeft voldoende kenmerken om punten te scoren. 544 00:50:40,637 --> 00:50:45,442 Hij zweeft boven het bladerdak van alle 49 continentale staten. 545 00:50:46,710 --> 00:50:49,079 Het is een fenomenale roofvogel. 546 00:50:49,146 --> 00:50:53,050 Alleen de Californische condor is groter. 547 00:50:55,452 --> 00:51:01,091 De zeearend heeft een robuust oud bos nodig om z'n nest te kunnen dragen... 548 00:51:02,626 --> 00:51:07,497 en eersteklas land langs rivieren die vol vis zitten. 549 00:51:09,099 --> 00:51:13,103 Zoals alle roofvogels heeft hij reusachtig grote ogen... 550 00:51:13,170 --> 00:51:16,006 die de miniemste beweging beneden ontwaren. 551 00:51:17,407 --> 00:51:23,280 En lange, vlijmscherpe klauwen die z'n lunch zo uit het water plukken. 552 00:51:25,015 --> 00:51:27,651 Dankzij krachtige spieren in de poten... 553 00:51:27,717 --> 00:51:31,288 zijn ze in staat tot nog grotere prestaties. 554 00:51:31,354 --> 00:51:35,292 Ik word er nerveus van. Ze zijn tot de tanden toe gewapend. 555 00:51:37,094 --> 00:51:39,463 We zien vogels meestal niet als ruig... 556 00:51:40,130 --> 00:51:42,666 maar de zeearend is een onbevreesde jager. 557 00:51:44,134 --> 00:51:49,906 De klauwen hebben een kracht van 30 kg/cm2, blijkt uit experimenten. 558 00:51:50,607 --> 00:51:55,245 Tienmaal de druk van 'n mensenhand. Geef een boze arend dus geen hand. 559 00:52:02,319 --> 00:52:07,457 Er waren zoveel zeearenden dat ze in het water bij Manhattan visten. 560 00:52:07,724 --> 00:52:10,227 Ze picknickten in Central Park. 561 00:52:11,761 --> 00:52:13,263 Maar tegen de jaren '60... 562 00:52:13,563 --> 00:52:18,935 waren er amper nog 400 broedende paren over in Noord-Amerika. 563 00:52:19,669 --> 00:52:22,239 Tegenwoordig, dankzij de natuurbescherming... 564 00:52:22,606 --> 00:52:24,875 stijgt hun aantal weer. 565 00:52:29,446 --> 00:52:34,818 In de lente verzamelen honderden arenden zich langs de Mississippi... 566 00:52:34,885 --> 00:52:38,522 voor de makkelijkste maaltijd die ze kunnen krijgen. 567 00:52:39,656 --> 00:52:44,461 In de winter bevriezen duizenden draadvinnige elften in het ijswater. 568 00:52:46,196 --> 00:52:49,633 Als in het voorjaar het ijs smelt, komt hun lichaam vrij. 569 00:52:49,699 --> 00:52:52,602 Er bestaat dus inderdaad zoiets als een gratis lunch. 570 00:53:05,015 --> 00:53:09,152 Stroomafwaarts is een ander soort voedsel rijp om geplukt te worden. 571 00:53:12,989 --> 00:53:19,362 De Amerikaanse meerkoet. Wel duizenden weerloze slachtoffers. 572 00:53:24,167 --> 00:53:27,037 De arenden vallen onophoudelijk aan. 573 00:53:27,938 --> 00:53:32,842 Op een macabere manier lijken ze met hun eten te spelen. 574 00:53:38,715 --> 00:53:43,286 En ze stelen net zo lief andermans lunch als dat ze die zelf vangen. 575 00:53:45,388 --> 00:53:48,959 Wat doen ze hier? Opscheppen? Het vlees mals maken? 576 00:53:49,226 --> 00:53:50,894 Wat heeft dit voor zin? 577 00:53:53,630 --> 00:53:55,932 Het blijft een mysterie. 578 00:53:58,501 --> 00:54:03,139 De zeearend is zowel jager als aaseter... 579 00:54:03,974 --> 00:54:05,875 en een geduchte krachtpatser. 580 00:54:07,644 --> 00:54:12,215 Maar waar staat hij in verhouding tot Amerika's andere topdieren? 581 00:54:12,616 --> 00:54:15,352 De zeearend? Kom, ons nationale symbool. 582 00:54:15,418 --> 00:54:17,721 Die moet wel in de top vijf komen. 583 00:54:17,821 --> 00:54:20,490 Anders worden we vervolgd wegens hoogverraad. 584 00:54:21,524 --> 00:54:23,793 We gaan punten toekennen. 585 00:54:24,461 --> 00:54:27,130 Eerste criterium: kracht. 586 00:54:27,897 --> 00:54:33,236 Met de kracht van z'n klauwen en vleugelwijdte verdient hij 3 punten. 587 00:54:34,671 --> 00:54:37,474 Criterium twee: unieke kenmerken. 588 00:54:38,541 --> 00:54:44,481 Van onze kandidaten komt alleen de arend in 49 continentale staten voor. 589 00:54:45,382 --> 00:54:46,650 Weer drie punten. 590 00:54:48,385 --> 00:54:49,986 Gevaar voor de mens. 591 00:54:50,987 --> 00:54:54,391 Als je een klein dier bent, moet je goed uitkijken. 592 00:54:54,457 --> 00:54:58,628 Maar de mens is gevaarlijker voor hem dan hij voor de mens. 593 00:54:59,162 --> 00:55:00,362 Eén punt. 594 00:55:01,765 --> 00:55:05,502 En ten slotte: Charisma. Daar bestaat geen twijfel over. 595 00:55:06,369 --> 00:55:12,575 Als nationaal symbool dient de zeearend al 200 jaar als inspiratie. 596 00:55:12,642 --> 00:55:14,611 Een welverdiende vijf punten. 597 00:55:15,445 --> 00:55:18,448 De zeearend verzamelt twaalf punten. 598 00:55:18,515 --> 00:55:23,119 Niet slecht voor een vogel, maar niet genoeg om aan te mogen schuiven. 599 00:55:25,955 --> 00:55:30,093 De wolf, met zestien punten, is nog steeds in de race. 600 00:55:31,094 --> 00:55:32,629 Maar voor hoe lang? 601 00:55:34,097 --> 00:55:38,702 Onder het bladerdak wachten een hoop andere kandidaten. 602 00:55:41,438 --> 00:55:44,107 Dieren die zich in de schaduwen verbergen... 603 00:55:44,941 --> 00:55:47,911 en een schuilplaats zoeken in het grote woud. 604 00:55:50,447 --> 00:55:54,217 Als jij Amerikaan bent en vlak bij een bos woont... 605 00:55:54,284 --> 00:55:57,721 kun je nu kennismaken met je buurman: de Amerikaanse zwarte beer. 606 00:56:02,425 --> 00:56:07,464 Ursus americanus. Dit is onze beer. 607 00:56:08,298 --> 00:56:13,203 Het is een kleinere en verre neef van de grizzlybeer en de ijsbeer. 608 00:56:13,837 --> 00:56:18,274 Hij heeft één kenmerk waarmee hij zich echt onderscheidt: 609 00:56:19,976 --> 00:56:22,078 de vaardigheid om te klimmen. 610 00:56:24,447 --> 00:56:29,119 Deze moeder heeft vier welpen gekregen. Ze zijn enkele weken oud. 611 00:56:31,087 --> 00:56:33,523 Het is tijd om ze even de buurt te laten zien. 612 00:56:36,126 --> 00:56:41,197 Ze moeten leren welke bessen je kunt eten, welke planten lekker smaken... 613 00:56:42,699 --> 00:56:46,035 en hoe je kunt ontsnappen als er gevaar dreigt. 614 00:56:49,038 --> 00:56:51,841 Een grizzlybeer, tweemaal zo groot. 615 00:56:52,075 --> 00:56:54,577 Hij lust graag een welpje als diner. 616 00:57:00,683 --> 00:57:05,188 Hij kan maar één kant op: naar boven. 617 00:57:06,689 --> 00:57:11,728 Anders dan de grizzly is deze beer gebouwd voor de verticale wereld. 618 00:57:13,963 --> 00:57:17,901 Hij heeft kortere, niet-intrekbare klauwen... 619 00:57:17,967 --> 00:57:22,972 die op haken lijken. Perfect om mee te klimmen. 620 00:57:23,039 --> 00:57:26,776 Ik heb ze al eens gefilmd. Ze zijn behendig en lichtvoetig. 621 00:57:26,843 --> 00:57:31,681 Net een eekhoorn, alleen wegen zij honderden kilo's. 622 00:57:34,017 --> 00:57:38,021 De welpen zijn ver buiten het bereik van de grizzly. 623 00:57:38,087 --> 00:57:41,624 Verslagen trekt hij verder. 624 00:57:50,700 --> 00:57:55,538 In de grote vijf van Afrika zit ook een klimmer: de luipaard. 625 00:57:57,106 --> 00:58:01,344 De verrassend behendige beer kan net zo snel klimmen. 626 00:58:01,411 --> 00:58:05,315 Maar terwijl de luipaard z'n maal mee omhoog sleept... 627 00:58:05,381 --> 00:58:10,720 klimmen zwarte beren om eten te zoeken, zoals honing en dennenappels. 628 00:58:14,324 --> 00:58:18,161 Tegenwoordig is de zwarte beer zelden alleen in de bossen. 629 00:58:19,562 --> 00:58:24,300 Maar ze kunnen zich prima aanpassen aan een veranderende wereld. 630 00:58:26,736 --> 00:58:32,542 Hang je vogelvoerbakje waar je wilt, de beer komt er toch wel. 631 00:58:37,280 --> 00:58:42,151 De zwarte beer verdient een pluim. Om te overleven moet je je aanpassen. 632 00:58:42,218 --> 00:58:45,688 En de zwarte beer is daar echt heel goed in. 633 00:58:45,755 --> 00:58:48,858 Deze dieren zijn perfect ingesteld op de bossen. 634 00:58:48,925 --> 00:58:54,063 Maar dat hoeft niet ver weg te zijn. Achter je huis bijvoorbeeld. 635 00:58:55,064 --> 00:58:57,100 Mijn god, hij komt binnen. 636 00:58:57,166 --> 00:59:02,038 De zwarte beer is een vernieuwende probleemoplosser. 637 00:59:03,172 --> 00:59:06,276 Maar als ze zich te zeer op hun gemak voelen... 638 00:59:06,342 --> 00:59:09,379 kan het gevaarlijk zijn voor hen, en voor ons. 639 00:59:13,483 --> 00:59:17,420 Hoe doet de ingenieuze zwarte beer het bij de concurrentie? 640 00:59:18,521 --> 00:59:21,324 Voor kracht krijgt hij drie punten. 641 00:59:21,391 --> 00:59:24,193 Sterk genoeg om zich omhoog te hijsen... 642 00:59:24,260 --> 00:59:28,364 maar niet zo sterk als z'n neef, de grizzly. 643 00:59:28,431 --> 00:59:29,799 Voor unieke kenmerken: 644 00:59:30,700 --> 00:59:35,805 Z'n vermogen om 1 meter per seconde te klimmen is goed voor 3 punten. 645 00:59:36,472 --> 00:59:38,942 Dan: gevaar voor de mens. 646 00:59:40,977 --> 00:59:43,880 Soms heeft een aanval een dodelijke afloop. 647 00:59:44,247 --> 00:59:49,986 Maar de timide zwarte beer trekt zich terug als je terugvecht. 648 00:59:50,086 --> 00:59:52,221 Nog eens drie punten. 649 00:59:53,022 --> 00:59:54,424 Ten slotte: charisma. 650 00:59:55,091 --> 00:59:59,162 Het is absoluut spannend om een zwarte beer te zien... 651 00:59:59,228 --> 01:00:02,298 maar hij kan niet op tegen de grizzly. 652 01:00:02,765 --> 01:00:04,300 Drie punten van de vijf. 653 01:00:05,468 --> 01:00:10,006 In totaal 12 punten, net als de Amerikaanse zeearend. 654 01:00:10,073 --> 01:00:14,110 Niet genoeg om mee te doen in de grote vijf van Amerika. 655 01:00:14,177 --> 01:00:18,514 Iemand in het bos moet de lat wat hoger leggen. 656 01:00:23,286 --> 01:00:27,390 Twee meter hoog, 500 kilo zwaar. 657 01:00:27,957 --> 01:00:29,659 Toffe kroon. 658 01:00:31,327 --> 01:00:35,965 Maak kennis met de eland, 's werelds grootste hert. 659 01:00:38,034 --> 01:00:41,270 Die jongens zijn geweldig. Ze zijn reusachtig groot. 660 01:00:41,337 --> 01:00:45,808 De eland is wel het bizarste dier dat ik heb gefilmd. 661 01:00:47,010 --> 01:00:49,278 Hij ziet er gewoon raar uit. 662 01:00:50,413 --> 01:00:55,652 Alsof God alle overgebleven onderdelen aan elkaar heeft gezet. 663 01:00:55,718 --> 01:00:58,488 Dit enorme dier van twee meter hoog... 664 01:00:58,554 --> 01:01:01,524 op die lange, dunne poten. 665 01:01:01,591 --> 01:01:05,595 Mooie lange benen en een flinke bos hout. 666 01:01:05,662 --> 01:01:07,463 Altijd goed wat mij betreft. 667 01:01:14,037 --> 01:01:17,173 Het gewei kan wel 36 kilo wegen... 668 01:01:17,240 --> 01:01:20,610 en even breed zijn als een man lang is. 669 01:01:23,079 --> 01:01:28,084 Een eland is dan wel een vegetariër, het is toch een intimiderend dier. 670 01:01:32,555 --> 01:01:37,694 De stieren zijn even gewelddadig als alle grote vijf van Afrika. 671 01:01:39,062 --> 01:01:43,666 Ze zijn driftig. En als je ze boos maakt, heb je een probleem. 672 01:01:43,733 --> 01:01:47,270 Je hoeft je niet alleen zorgen te maken om het gewei. 673 01:01:47,336 --> 01:01:51,474 De poten van de eland zijn heel gevaarlijk. Ze schoppen keihard. 674 01:02:00,249 --> 01:02:02,618 Maar hij heeft ook een zachtere kant. 675 01:02:05,521 --> 01:02:10,526 Deze moeder is pas bevallen. 676 01:02:10,593 --> 01:02:14,330 Na een winterzwangerschap en een tekort aan voedsel... 677 01:02:14,397 --> 01:02:18,634 moet ze nieuwe krachten opdoen voor de kou weer invalt. 678 01:02:21,437 --> 01:02:23,973 Ze heeft een hoop in te halen. 679 01:02:27,210 --> 01:02:33,182 Wat zij nodig heeft, is een opkikker met natrium en een vleugje ijzer. 680 01:02:34,250 --> 01:02:37,854 Daarvoor zal ze een nat pak moeten halen. 681 01:02:40,089 --> 01:02:45,795 Waterplanten bevatten veel meer voedingsstoffen die ze nodig heeft. 682 01:02:47,196 --> 01:02:50,433 Maar dit gedrag is uniek. 683 01:02:50,500 --> 01:02:54,303 De eland is het enige landzoogdier in Noord-Amerika... 684 01:02:54,370 --> 01:02:56,572 dat waterplanten eet. 685 01:02:56,639 --> 01:03:00,576 Een kenmerk dat hem extra punten oplevert. 686 01:03:00,643 --> 01:03:04,680 Als jij een herbivoor bent en een manier bedenkt... 687 01:03:04,747 --> 01:03:09,552 om toegang te krijgen tot waterplanten én landplanten... 688 01:03:09,619 --> 01:03:15,958 dan ben je alle andere herbivoren een stap voor. 689 01:03:16,025 --> 01:03:19,028 Hun neusgaten sluiten met speciale kleppen... 690 01:03:19,095 --> 01:03:22,932 waardoor ze één minuut hun adem kunnen inhouden als ze grazen. 691 01:03:23,166 --> 01:03:29,205 Twintig kilo voedsel per dag is een behoorlijke eis om aan te voldoen. 692 01:03:29,272 --> 01:03:32,842 En je kapsel gaat er niet beter van zitten. Arme dame. 693 01:03:34,477 --> 01:03:38,114 De eland is het enige landzoogdier in Amerika... 694 01:03:38,181 --> 01:03:40,683 dat graast onder water. 695 01:03:42,351 --> 01:03:46,556 De mannetjes worden groter in het streven naar iets hogers: 696 01:03:46,622 --> 01:03:49,125 een gewei. 697 01:03:50,993 --> 01:03:55,398 Elk voorjaar moet het gewei van een stier weer helemaal aangroeien. 698 01:03:57,500 --> 01:03:59,969 Met meer dan 2 cm per dag... 699 01:04:00,036 --> 01:04:04,640 geldt dat als praktisch de snelste weefselgroei in het dierenrijk. 700 01:04:06,142 --> 01:04:09,545 Een buitenlaag van zacht fluweel, rijk aan bloed... 701 01:04:09,612 --> 01:04:12,682 zorgt voor deze spectaculaire groei. 702 01:04:17,520 --> 01:04:21,457 Maar in de herfst moet je er ruiger uitzien. 703 01:04:27,230 --> 01:04:31,834 De mannetjes schrapen de basthuid af en poetsen hun wapens op. 704 01:04:40,643 --> 01:04:43,646 De stieren zijn klaar om ertegenaan te gaan. 705 01:05:07,670 --> 01:05:12,341 Het is voorbij. De verliezer trekt zich terug om z'n wonden te likken. 706 01:05:16,445 --> 01:05:21,651 De winnaar eist z'n recht op met een liefdesdrankje vol feromonen. 707 01:05:25,988 --> 01:05:29,225 Daar worden de vrouwtjes wild van. 708 01:05:32,295 --> 01:05:36,165 Dames, waar zijn jullie mee bezig? Kom op. 709 01:05:39,001 --> 01:05:43,172 Men denkt dat dit bizarre ritueel om in de urine te rollen... 710 01:05:43,239 --> 01:05:46,208 de ovulatie van de koe versnelt. 711 01:05:51,213 --> 01:05:57,954 Als ze er klaar voor is, mag de stier een nieuwe generatie verwekken. 712 01:06:01,424 --> 01:06:05,127 Maar is de eland de koning van het woud? 713 01:06:05,194 --> 01:06:07,330 Laten we eens kijken. 714 01:06:07,396 --> 01:06:09,565 Eerste criterium: kracht. 715 01:06:09,632 --> 01:06:13,402 De eland is een grote, ruige bruut. 716 01:06:13,469 --> 01:06:17,039 Zeer zeker vijf punten van de vijf. 717 01:06:17,106 --> 01:06:21,110 Tweede criterium: Met welke speciale kenmerken onderscheiden ze zich? 718 01:06:22,144 --> 01:06:24,947 Bizarre anatomie, enorm gewei... 719 01:06:25,014 --> 01:06:28,351 onder water grazen met speciale neusgaten. 720 01:06:28,417 --> 01:06:32,021 De eland heeft het allemaal. Weer vijf punten. 721 01:06:33,422 --> 01:06:34,824 Gevaar voor de mens. 722 01:06:35,491 --> 01:06:38,361 Ik ben vaker aangevallen door elanden dan door grizzly's. 723 01:06:39,395 --> 01:06:42,999 De eland is een enorm, agressief dier. 724 01:06:43,065 --> 01:06:47,269 Door botsingen met elanden komen elk jaar minstens tien mensen om. 725 01:06:47,336 --> 01:06:51,841 Vier van de vijf punten. Niet slecht voor een vegetariër. 726 01:06:53,209 --> 01:06:55,111 Ten slotte: charisma. 727 01:06:55,811 --> 01:06:59,081 Deze jongens maken elke autorit de moeite waard... 728 01:06:59,148 --> 01:07:01,283 zolang je ze niet op je motorkap krijgt. 729 01:07:02,084 --> 01:07:04,920 Een rare, maar charismatische vijf. 730 01:07:07,023 --> 01:07:08,424 19 van de 20 punten. 731 01:07:08,958 --> 01:07:12,495 De eland heeft de zwarte beer en de zeearend verslagen. 732 01:07:12,561 --> 01:07:17,500 Hij is de winnaar van 't bos en voegt zich bij de grizzly en de bizon... 733 01:07:17,566 --> 01:07:22,071 in onze zoektocht naar de grote vijf van Amerika. 734 01:07:24,340 --> 01:07:27,109 De eland is wel de koning van het woud... 735 01:07:27,176 --> 01:07:31,247 maar het woud is tegenwoordig niet meer wat het was. 736 01:07:33,649 --> 01:07:37,920 Elk jaar zijn er duizenden botsingen tussen auto's en elanden. 737 01:07:39,688 --> 01:07:42,858 Op een bepaald stuk weg in Idaho... 738 01:07:42,925 --> 01:07:47,763 zijn in vier jaar tijd 169 van deze enorme herten verongelukt. 739 01:07:53,436 --> 01:07:59,041 Deze biologen uit Idaho bestuderen de looproutes van de elanden... 740 01:07:59,108 --> 01:08:03,012 om te kijken hoe ze toekomstige botsingen kunnen voorkomen. 741 01:08:06,415 --> 01:08:09,251 Kom dan aan land. 742 01:08:12,955 --> 01:08:15,391 Ze is geraakt. 743 01:08:23,132 --> 01:08:26,769 Zodra de eland verdoofd is, krijgt ze een zender om. 744 01:08:26,836 --> 01:08:32,641 Door signalen van de zender kunnen ze de gangen van het dier nagaan. 745 01:08:32,708 --> 01:08:34,543 8944. 746 01:08:34,610 --> 01:08:39,682 Dit is een bijzondere kans om dit dier van nabij te bekijken... 747 01:08:39,748 --> 01:08:42,952 en haar gezondheid vast te stellen. 748 01:08:43,018 --> 01:08:46,088 Haar versleten tanden geven haar leeftijd aan. 749 01:08:46,155 --> 01:08:50,493 Hier heeft ze er vier van aan elke kant. 750 01:08:50,559 --> 01:08:56,532 Er zit een flinke afstand tussen de tandbasis en het tandvlees. 751 01:08:56,599 --> 01:09:00,603 Ze zal tussen de tien en vijftien jaar oud zijn. 752 01:09:00,669 --> 01:09:04,373 Gespleten hoeven dragen haar gewicht van een ton. 753 01:09:04,440 --> 01:09:11,247 Hier zit een zacht gedeelte, vergelijkbaar met onze vingertoppen. 754 01:09:11,313 --> 01:09:16,652 Deze twee tenen kunnen wijd gespreid worden. 755 01:09:16,719 --> 01:09:20,055 Dat geeft ze extra stabiliteit. 756 01:09:20,122 --> 01:09:22,091 Dan is er de halskwab... 757 01:09:22,158 --> 01:09:26,195 een bundel van huid en vacht bungelend onder de kin... 758 01:09:26,262 --> 01:09:29,365 die wetenschappers nog voor raadselen stelt. 759 01:09:29,431 --> 01:09:32,668 Dit kan heel lang worden. 760 01:09:32,735 --> 01:09:37,640 Dan is er nog iets. Iets wat we niet makkelijk kunnen zien. 761 01:09:39,675 --> 01:09:44,013 Joshua, we gaan negentig seconden teken tellen. 762 01:09:44,079 --> 01:09:45,915 Eén, twee... 763 01:09:45,981 --> 01:09:52,154 Onder de vacht schuilt een diertje dat gedijt op ellende. 764 01:09:52,221 --> 01:09:54,657 Tien, elf, twaalf... 765 01:09:54,723 --> 01:09:56,592 De teek. 766 01:09:56,659 --> 01:09:58,627 13, 14, 15... 767 01:09:58,694 --> 01:10:02,998 Hun zucht naar bloed verandert ze van een zandkorreltje... 768 01:10:03,065 --> 01:10:05,367 in het formaat van een rijpe druif. 769 01:10:05,434 --> 01:10:09,505 17, 18, 19, 20... 770 01:10:09,572 --> 01:10:14,076 Door de jeuk van de teken kan een eland z'n huid rauw schuren. 771 01:10:14,143 --> 01:10:17,213 Hij kan letterlijk doodgezogen worden. 772 01:10:17,279 --> 01:10:22,918 Op één karkas telden onderzoekers 100.000 volgezogen parasieten. 773 01:10:24,587 --> 01:10:28,624 Het is een probleem in het zuidelijke verspreidingsgebied. 774 01:10:28,691 --> 01:10:34,163 Maar door de klimaatverandering verspreidt de teek zich noordwaarts. 775 01:10:36,131 --> 01:10:42,037 24, 25... Veel meer. Kijk maar, Scotty. 776 01:10:42,104 --> 01:10:46,408 Dit vrouwtje is er helemaal bedekt mee. 777 01:10:46,542 --> 01:10:49,144 Het is mogelijk dat de teken haar doden... 778 01:10:49,211 --> 01:10:53,716 lang voordat ze van ouderdom sterft of een ongeluk krijgt. 779 01:10:59,722 --> 01:11:03,592 Het is rustig op de weg naar onze volgende bestemming... 780 01:11:03,659 --> 01:11:08,564 op zoek naar onze laatste kandidaten voor de grote vijf van Amerika. 781 01:11:10,032 --> 01:11:14,069 We hebben bergen, prairies en wouden gehad. 782 01:11:14,136 --> 01:11:16,772 Er is nog één regio over om te ontdekken. 783 01:11:18,407 --> 01:11:23,045 Dat is de ruigste en adembenemendste van allemaal. 784 01:11:23,112 --> 01:11:27,249 De grote vijf van Afrika zouden het hier geen dag uithouden. 785 01:11:32,988 --> 01:11:38,627 Ten noorden van de taiga wachten kariboes de winterstorm af. 786 01:11:41,330 --> 01:11:43,632 Dit zijn de rendieren van Amerika. 787 01:11:43,699 --> 01:11:48,804 Met hun brede hoeven kunnen ze goed de slee van de Kerstman trekken. 788 01:11:48,871 --> 01:11:52,441 Ze wisselen elk seizoen zelfs van schoenen. 789 01:11:52,508 --> 01:11:55,911 In de zomer verzachten de zolen en zwellen op... 790 01:11:55,978 --> 01:11:58,714 om grip te krijgen op de drassige grond. 791 01:11:58,781 --> 01:12:05,387 In de winter snijden de scherpe hoeven in het ijs als ski's. 792 01:12:07,356 --> 01:12:11,060 Hoeven zijn ook nuttig om mee te graven in de sneeuw... 793 01:12:11,126 --> 01:12:13,829 om nog wat voedsel te kunnen vinden. 794 01:12:13,896 --> 01:12:19,335 Hun neuzen zoeken koolhydraatrijk mos: het zogeheten rendiermos. 795 01:12:19,401 --> 01:12:24,540 Elk dier dat dat kan eten in zo'n gure omgeving en zo groot wordt... 796 01:12:24,606 --> 01:12:28,377 is een verbazingwekkend dier. 797 01:12:28,444 --> 01:12:32,047 Vooral de vrouwtjes moeten zoveel mogelijk eten. 798 01:12:32,114 --> 01:12:37,019 Want 90 procent van hen is zwanger. 799 01:12:37,086 --> 01:12:41,190 Ongeduldig wachten ze de eerste tekenen van de lente af. 800 01:12:45,994 --> 01:12:51,233 In de ijskoude van het poolgebied dient de lente zich eindelijk aan. 801 01:12:56,238 --> 01:13:00,542 En daarmee de onweerstaanbare drang om te bewegen. 802 01:13:05,681 --> 01:13:11,587 Miljoenen hoeven kletteren dreunend over de toendra. 803 01:13:11,653 --> 01:13:16,024 Bijna 5000 kilometer lang. 804 01:13:16,091 --> 01:13:19,395 Dit is wat de kariboe onderscheidt. 805 01:13:19,461 --> 01:13:23,232 Dit is de langste trek over land ter wereld. 806 01:13:23,298 --> 01:13:26,668 Niets in Afrika kan daar tegenop. 807 01:13:26,735 --> 01:13:30,105 De omstandigheden hier zijn een stuk slechter. 808 01:13:30,172 --> 01:13:33,208 In Afrika incasseren de gnoes de zonnestralen... 809 01:13:33,275 --> 01:13:39,181 en de kariboes vriezen halfdood in de ijzige kou van het poolgebied. 810 01:13:44,620 --> 01:13:49,825 Met de kariboes komen de wolven, die noordwaarts met ze mee trekken. 811 01:13:52,294 --> 01:13:55,063 Maar de kariboes leiden in deze dans... 812 01:13:55,130 --> 01:13:59,368 en mijden de jager met de gratie van een zwerm vogels. 813 01:14:06,708 --> 01:14:10,345 Niets kan ze tegenhouden. 814 01:14:10,412 --> 01:14:15,684 Het zijn sterke zwemmers. Ze kunnen een rivier oversteken met 10 km/u. 815 01:14:15,751 --> 01:14:20,055 Eén kilometer in zes minuten, even hard als de mens kan rennen. 816 01:14:32,334 --> 01:14:37,906 Een trek van 5000 km is zwaar voor de zwangere vrouwtjes. 817 01:14:37,973 --> 01:14:41,043 En het draait allemaal om de timing. 818 01:14:41,109 --> 01:14:45,080 Ze moeten de noordelijke weiden bereiken voor ze werpen. 819 01:14:45,147 --> 01:14:50,285 Komen ze er te snel, dan is alles nog met sneeuw bedekt. 820 01:14:53,422 --> 01:14:56,058 Alles is perfect gesynchroniseerd... 821 01:14:56,124 --> 01:15:01,663 tot op het moment in juni waarop alle vrouwtjes bevallen. 822 01:15:11,707 --> 01:15:16,245 50.000 kariboes, allemaal op dezelfde dag jarig. 823 01:15:20,549 --> 01:15:24,019 Iedereen doet zich te goed aan het wolgras... 824 01:15:24,086 --> 01:15:29,024 dat opbloeit onder de warme zomerzon. 825 01:15:29,091 --> 01:15:31,527 Het staat niet lang op tafel. 826 01:15:31,593 --> 01:15:35,130 De eerste vorst dient zich half augustus al aan. 827 01:15:35,197 --> 01:15:38,500 Daarna bestaat het dieet uit paddenstoelen. 828 01:15:44,172 --> 01:15:48,944 Half oktober trekt de kariboe weer verder. 829 01:15:49,011 --> 01:15:53,415 Hij trekt naar het zuiden, om beschutting te zoeken in het woud. 830 01:15:54,950 --> 01:15:59,354 Deze dans wordt al duizenden jaren in de toendra uitgevoerd... 831 01:15:59,421 --> 01:16:02,958 wisselend met de seizoenen. 832 01:16:17,372 --> 01:16:22,978 Waar staat de kariboe ten opzichte van Amerika's grootste en beste? 833 01:16:23,045 --> 01:16:25,047 Eerste criterium: kracht. 834 01:16:25,113 --> 01:16:30,519 Niet het grootste, niet het kleinste hert. Een middelmatige drie dus. 835 01:16:30,586 --> 01:16:34,756 Criterium twee: met welk apart kenmerk onderscheiden ze zich? 836 01:16:35,223 --> 01:16:40,596 Die trek van 5000 km door de sneeuw die eindigt in een geboortegolf... 837 01:16:41,163 --> 01:16:44,199 is absoluut vier punten waard. 838 01:16:45,067 --> 01:16:47,569 Dan: gevaar voor de mens. 839 01:16:48,036 --> 01:16:52,941 Dat gewei mag er ruig uitzien, het wordt niet tegen de mens ingezet. 840 01:16:53,642 --> 01:16:54,842 Eén punt. 841 01:16:55,243 --> 01:16:57,112 Ten slotte: charisma. 842 01:16:57,646 --> 01:17:01,984 De rendieren van de Kerstman spreken het kind in ons wel aan. 843 01:17:02,050 --> 01:17:03,418 Drie punten van de vijf. 844 01:17:04,486 --> 01:17:07,589 Daarmee heeft de kariboe 11 van de 20 punten. 845 01:17:08,390 --> 01:17:09,958 Hij haalt de selectie niet. 846 01:17:12,160 --> 01:17:15,130 De wolf, met 16 punten, heeft hem verslagen. 847 01:17:16,431 --> 01:17:21,103 Dat betekent dat de wolf de vierde plaats inneemt van de grote vijf... 848 01:17:21,169 --> 01:17:24,840 en zich bij de grizzly, de bizon en de eland voegt. 849 01:17:29,511 --> 01:17:32,614 Maar er is nog één plaats vrij. 850 01:17:37,052 --> 01:17:40,489 En nog maar één kandidaat die die titel verdient. 851 01:17:42,257 --> 01:17:43,859 De ijsbeer. 852 01:17:45,093 --> 01:17:47,863 De ijsbeer is m'n persoonlijke favoriet. 853 01:17:47,929 --> 01:17:51,266 Ze zijn wel 3,6 meter hoog als ze zich oprichten. 854 01:17:51,833 --> 01:17:55,904 Is er nog een dier dat beter bij de grote vijf past? Dacht het niet. 855 01:17:58,006 --> 01:18:00,909 Het is de grootste carnivoor op land. 856 01:18:01,977 --> 01:18:03,779 De grootste landjager op aarde. 857 01:18:04,146 --> 01:18:10,085 Die hoort in ieders grote vijf, van elk continent, elke planeet. 858 01:18:10,152 --> 01:18:12,621 Dit is de nummer één. 859 01:18:12,888 --> 01:18:15,691 Groter of beter dan de ijsbeer bestaan ze niet. 860 01:18:17,159 --> 01:18:21,697 Een volwassen mannetje heeft een schofthoogte van 1,5 meter. 861 01:18:21,897 --> 01:18:26,468 De grootste die ooit is aangetroffen, woog bijna 1000 kilo... 862 01:18:27,302 --> 01:18:29,805 bijna net zoveel als een auto. 863 01:18:33,041 --> 01:18:38,480 Hoe kan zo'n reus in het ijzigste landschap op aarde leven? 864 01:18:39,648 --> 01:18:43,085 Ze jagen op zeehonden op het zeeijs. Maar ijs is ijs. 865 01:18:43,151 --> 01:18:45,620 Het smelt, het beweegt, het kruit. 866 01:18:51,593 --> 01:18:55,597 Onder het ijs verschuilt zich een rijke voedselbron... 867 01:18:56,465 --> 01:18:57,933 als je die kunt vangen. 868 01:19:00,102 --> 01:19:05,207 Een beer kan het hol van een zeehond ruiken door een meter sneeuw heen. 869 01:19:08,009 --> 01:19:11,980 Hij heeft de kracht om onuitgenodigd door het dak heen te breken. 870 01:19:21,556 --> 01:19:26,661 Een subtielere aanpak is wachten tot een zeehond naar boven komt. 871 01:19:37,739 --> 01:19:40,742 De taps toelopende nek schiet als een torpedo naar beneden. 872 01:19:44,146 --> 01:19:46,481 De zeehond maakt geen enkele kans. 873 01:19:48,984 --> 01:19:52,354 Er staat altijd maar één ding op het menu van de ijsbeer. 874 01:19:53,221 --> 01:19:54,523 Vlees. 875 01:19:58,193 --> 01:20:01,596 Dus als je zelf op de Noordpool bent: pas maar op. 876 01:20:02,063 --> 01:20:04,432 Misschien sta je zelf wel op het menu. 877 01:20:06,001 --> 01:20:11,606 Een hongerige beer grijpt elke kans aan op een maal, wat het ook is. 878 01:20:12,307 --> 01:20:14,409 Alles wat beweegt, is een prooi. 879 01:20:22,417 --> 01:20:23,617 Best eng. 880 01:20:26,655 --> 01:20:31,526 Twee lagen dikke vacht en een speklaag van tien centimeter... 881 01:20:31,593 --> 01:20:34,930 houden de beer warm als het min 40 graden is. 882 01:20:38,200 --> 01:20:42,537 De beer is bijna onzichtbaar voor een warmtebeeldcamera... 883 01:20:42,604 --> 01:20:45,540 waaruit blijkt hoe weinig warmte er ontsnapt. 884 01:20:47,342 --> 01:20:51,146 De ijsbeer voelt zich zeer op z'n gemak op het land. 885 01:20:51,213 --> 01:20:55,150 Maar in het water blijkt z'n echte schoonheid pas. 886 01:21:03,992 --> 01:21:10,065 Deze beer heeft zich aangepast aan de meest vijandige omgeving op aarde. 887 01:21:10,198 --> 01:21:15,203 Het is er ijzig koud, en deze beer springt er gewoon in. 888 01:21:17,339 --> 01:21:21,943 De holle haarschachten en al z'n spek houden de beer drijvende. 889 01:21:22,177 --> 01:21:25,480 Zwemvliezen maken van z'n voeten peddels. 890 01:21:25,847 --> 01:21:29,985 Daardoor kan hij lange afstanden afleggen in open water. 891 01:21:31,553 --> 01:21:37,459 Elk jaar trekt een beer over 100.000 vierkante kilometer ijsschotsen. 892 01:21:37,525 --> 01:21:41,730 Soms legt hij wel 50 kilometer per dag af. 893 01:21:46,501 --> 01:21:52,107 Op een eiland in Noord-Canada is deze beer iets groots op het spoor. 894 01:21:53,041 --> 01:21:54,241 Walrussen. 895 01:21:55,110 --> 01:21:57,279 Het is een feestmaal dat op hem wacht. 896 01:21:57,846 --> 01:22:02,083 Als hij dichtbij genoeg kan komen zonder ontdekt te worden. 897 01:22:05,220 --> 01:22:08,890 Op het toepasselijk geheten Walruseiland in de Hudsonbaai... 898 01:22:09,491 --> 01:22:12,827 ligt een potentiële maaltijd te dutten aan land. 899 01:22:17,666 --> 01:22:21,536 Blijk gevend van buitengewone slimheid en intelligentie... 900 01:22:21,603 --> 01:22:24,139 sluipt de beer tegen de wind in... 901 01:22:24,739 --> 01:22:29,010 stilletjes om de enorme stieren heen die hoog op de rotsen slapen. 902 01:22:32,080 --> 01:22:35,884 Hij laat zich stil in het water zakken... 903 01:22:38,320 --> 01:22:42,324 zwemt om naar waar de moeders en jongen dicht bij de rand liggen... 904 01:22:46,695 --> 01:22:50,298 en stort zich er dan brutaal in. 905 01:22:54,336 --> 01:22:56,905 De beer richt zich op een jong. 906 01:23:00,208 --> 01:23:04,145 De dappere poging van z'n moeder hem te redden is nutteloos. 907 01:23:09,651 --> 01:23:11,486 Jongen zijn een makkelijk doelwit. 908 01:23:13,388 --> 01:23:15,423 Maar op deze zeldzame beelden... 909 01:23:15,590 --> 01:23:21,930 is te zien hoe een beer een enorme walrusstier uit het water trekt. 910 01:23:24,466 --> 01:23:25,967 Een ijzingwekkend beeld... 911 01:23:26,368 --> 01:23:32,440 maar een die de superioriteit van de ijsbeer bevestigt als topjager. 912 01:23:34,943 --> 01:23:38,513 Het eindoordeel is een uitgemaakte zaak. 913 01:23:39,014 --> 01:23:43,685 Voor kracht is dit onbetwistbaar vijf punten. 914 01:23:45,120 --> 01:23:47,989 Unieke kenmerken waarmee hij zich onderscheidt: 915 01:23:48,289 --> 01:23:51,593 Het vermogen in het poolgebied te overleven op enkel vlees... 916 01:23:52,427 --> 01:23:55,263 z'n prooi te ruiken op kilometers afstand... 917 01:23:55,730 --> 01:23:59,567 en lange afstanden te zwemmen door ijzig koud water... 918 01:24:00,235 --> 01:24:03,338 levert de beer weer vijf punten op. 919 01:24:04,839 --> 01:24:06,741 Dan: gevaar voor de mens. 920 01:24:07,208 --> 01:24:11,946 Een hongerige beer is onvoorspelbaar en het gevaar is heel reëel. 921 01:24:12,380 --> 01:24:14,449 Absoluut weer vijf punten. 922 01:24:15,483 --> 01:24:17,552 Ten slotte: charisma. 923 01:24:18,853 --> 01:24:22,590 De ultieme jager moet wel de maximale vijf punten krijgen. 924 01:24:23,391 --> 01:24:25,427 Een perfecte score. 925 01:24:29,164 --> 01:24:34,569 De ijsbeer is onbetwistbaar een van de topdieren van Amerika. 926 01:24:35,937 --> 01:24:38,940 Maar het is ook een dier dat in een crisis verkeert. 927 01:24:40,408 --> 01:24:43,044 Hij wordt nu van dichtbij gevolgd. 928 01:24:43,678 --> 01:24:47,182 Uit onderzoek blijkt een onheilspellende trend. 929 01:24:48,116 --> 01:24:51,619 Hier in de Beaufortzee, voor de noordkust van Alaska... 930 01:24:51,953 --> 01:24:54,389 is het poolijs aan het slinken. 931 01:24:55,690 --> 01:25:00,829 Om op stevig ijs te blijven moeten beren soms verder noordwaarts gaan. 932 01:25:01,496 --> 01:25:04,532 Maar dan raken ze verwijderd van de zeehonden. 933 01:25:05,767 --> 01:25:10,004 Andere zijn gestrand aan land in de warme zomermaanden... 934 01:25:10,572 --> 01:25:12,507 niet in staat om voedsel te vinden. 935 01:25:15,543 --> 01:25:18,379 Dat heeft z'n effect op de berenpopulaties. 936 01:25:21,049 --> 01:25:26,387 Hier in Alaska sterft 60 procent van de welpen in hun eerste jaar. 937 01:25:27,222 --> 01:25:30,091 Een aanzienlijke toename in tientallen jaren. 938 01:25:32,327 --> 01:25:34,896 Over het algemeen zien de cijfers er grimmig uit. 939 01:25:37,632 --> 01:25:41,970 Men voorspelt dat één derde van de ijsberen is uitgestorven... 940 01:25:42,303 --> 01:25:43,771 tegen het jaar 2050. 941 01:25:47,542 --> 01:25:51,446 Dit onderzoeksteam van geologen controleert... 942 01:25:51,513 --> 01:25:54,883 hoe de beren zich aanpassen aan deze snel veranderende wereld. 943 01:25:56,017 --> 01:25:58,620 We zijn zo bij hem. Maak je klaar om te schieten. 944 01:25:59,287 --> 01:26:02,290 Ze hebben een mannetje van een mooi formaat gevonden. 945 01:26:02,724 --> 01:26:07,929 Mooi schot. We moeten hem weghouden bij dat dunne ijs. 946 01:26:08,429 --> 01:26:11,599 Het team probeert hem bij het water weg te houden. 947 01:26:12,000 --> 01:26:16,471 Hij wil het water in. Laten we hem het vlakke land op drijven. 948 01:26:17,005 --> 01:26:19,340 De verdoofde beer zou snel verdrinken. 949 01:26:20,008 --> 01:26:21,776 Kom op beer, de andere kant op. 950 01:26:22,644 --> 01:26:27,982 Hij gaat al om. We geven hem een paar minuten om te ontspannen. 951 01:26:28,049 --> 01:26:29,651 Ik trek me wel wat terug. 952 01:26:35,890 --> 01:26:38,760 Het zijn hopeloze tijden in het poolgebied. 953 01:26:39,260 --> 01:26:43,031 Dat maakt dit enorme beest nog indrukwekkender. 954 01:26:44,566 --> 01:26:47,835 Z'n voeten alleen al zijn een wonder van techniek. 955 01:26:48,703 --> 01:26:53,741 Gigantische poten van 30 cm doorsnee verdelen z'n gewicht op het ijs. 956 01:27:01,115 --> 01:27:04,385 Minuscule bobbeltjes op de huid van de voetzool... 957 01:27:04,452 --> 01:27:08,656 en dikke plukken haar tussen de tenen geven hem grip. 958 01:27:08,723 --> 01:27:10,325 Een ongelooflijk dier. 959 01:27:10,391 --> 01:27:15,630 Z'n klauwen zijn korter dan die van de grizzly, en gekromd. 960 01:27:15,697 --> 01:27:19,534 Perfect om mee over ijs te rennen en glibberige zeehonden te pakken. 961 01:27:23,504 --> 01:27:27,575 De tanden zijn onmiskenbaar die van een vleeseter. 962 01:27:30,445 --> 01:27:33,881 Maar zonder ijs heeft hij geen kans om zeehonden te vangen. 963 01:27:35,316 --> 01:27:38,453 Deze aanpassingen voor in het poolgebied zijn nutteloos. 964 01:27:41,356 --> 01:27:44,125 De ijsbeer verdient een plek in de grote vijf. 965 01:27:44,192 --> 01:27:48,162 Maar belangrijker nog, hij verdient de kans te overleven. 966 01:27:49,297 --> 01:27:52,567 Hun jachtgronden smelten, de klok tikt door. 967 01:27:52,634 --> 01:27:55,370 Dit is een diersoort die we niet kwijt mogen raken. 968 01:27:56,304 --> 01:27:59,274 Als we niets doen, sterft hij voorgoed uit. 969 01:28:05,213 --> 01:28:06,581 Maar er is ook goed nieuws. 970 01:28:07,615 --> 01:28:09,484 Deze beer is al eerder gevangen. 971 01:28:10,285 --> 01:28:12,520 Deze beer is tweemaal getatoeëerd. 972 01:28:13,021 --> 01:28:16,591 Hij is gemerkt in 2001, als eenjarige. 973 01:28:17,225 --> 01:28:19,460 Hij woog toen nog geen 200 kilo. 974 01:28:20,862 --> 01:28:22,430 972. 975 01:28:23,765 --> 01:28:27,302 Daarmee behoort hij tot de klasse der zwaargewichten. 976 01:28:28,503 --> 01:28:33,141 Hij kan nog 220 kilo aankomen. 977 01:28:38,146 --> 01:28:39,914 De lijst is compleet. 978 01:28:40,648 --> 01:28:44,252 De ijsbeer voegt zich bij de grizzly, de wolf... 979 01:28:44,485 --> 01:28:46,788 de bizon en de eland. 980 01:28:47,722 --> 01:28:51,459 Een mooie lijst. Dit is de grote vijf van Amerika. 981 01:28:52,226 --> 01:28:55,530 Deze grote vijf houden stand tegen elke andere grote vijf. 982 01:28:58,299 --> 01:29:04,639 De grote vijf van Amerika zijn net zo schitterend als welk ander dier ook. 983 01:29:04,706 --> 01:29:07,909 Er zijn duizenden andere dieren die dit ook verdienen. 984 01:29:08,543 --> 01:29:12,113 Alle dieren maken deel uit van het web des levens. 985 01:29:12,180 --> 01:29:14,549 Geen enkel dier is belangrijker dan het andere. 986 01:29:18,086 --> 01:29:22,457 Noord-Amerika beschikt over een adembenemende fauna. 987 01:29:24,892 --> 01:29:30,598 Van de bergen tot de prairie, van de wouden tot het poolgebied... 988 01:29:30,932 --> 01:29:34,502 wij moeten toezicht houden op deze levende kostbaarheden... 989 01:29:35,169 --> 01:29:41,008 terwijl we in het gezelschap leven van de topdieren van Amerika. 990 01:29:58,993 --> 01:30:00,828 Vertaling: Marja de Bruijn 87019