Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:07,858 --> 00:00:09,925
Sunce.
2
00:00:10,461 --> 00:00:13,362
Daje nam toplotu i svjetlost.
3
00:00:14,765 --> 00:00:17,399
Ono je gorivo života.
4
00:00:17,868 --> 00:00:22,771
Bez energije Sunca skoro
ništa ne raste, uspjeva ili živi.
5
00:00:25,543 --> 00:00:29,611
Ali Sunce nije tamo zbog naše koristi.
6
00:00:29,847 --> 00:00:35,317
To nije velika vesela lopta koja nam
se smije, želeći nam svima ugodan dan.
7
00:00:36,587 --> 00:00:38,921
Ono nije naš prijatelj.
8
00:00:39,023 --> 00:00:41,924
Sunce je monstrum.
9
00:00:43,627 --> 00:00:46,295
Ubica planete.
10
00:00:48,933 --> 00:00:52,434
Mi ne vidimo tu
stranu Sunca ovdje dole.
11
00:00:53,571 --> 00:00:58,841
Ali osam astronauta, sa preko
1.000 dana provedenih u svemiru,
12
00:00:59,043 --> 00:01:01,791
nam može pokazati kako im je to
"biti gore"
13
00:01:01,991 --> 00:01:05,014
pomoglo da shvate
sunčev blistavi bijes.
14
00:01:11,455 --> 00:01:13,422
Ima ogromnu količinu energije koju
15
00:01:13,524 --> 00:01:15,991
zbilja cijenite kada odete u svemir.
16
00:01:16,827 --> 00:01:20,796
Kao i bogovi iz starina,
Sunce može dati život
17
00:01:20,898 --> 00:01:23,465
i može uništiti život.
18
00:01:25,169 --> 00:01:26,969
To je zlobni sin uništenja.
19
00:01:26,971 --> 00:01:30,672
Eksplodira i šalje
kosmičko zračenje na nas.
20
00:01:32,643 --> 00:01:35,127
S obzirom na količinu
radijacije koju primamo od
21
00:01:35,327 --> 00:01:38,180
Sunca, ne bi trebalo biti
života na površini Zemlje.
22
00:01:39,216 --> 00:01:42,484
Ne bi trebali biti ovdje.
23
00:01:46,223 --> 00:01:48,023
Ali jesmo.
24
00:01:48,025 --> 00:01:51,226
Dugujemo živote ovom svijetu.
25
00:01:51,729 --> 00:01:54,997
Ispričat ću vam kako zemljino jezgro,
26
00:01:55,833 --> 00:01:58,100
vazduh iznad nas
27
00:01:58,202 --> 00:02:02,638
i život sam radi da nas zaštiti.
28
00:02:04,041 --> 00:02:08,977
Zemlja nas štiti oklopljenim odijelom.
29
00:02:09,947 --> 00:02:13,081
Način na koji to radi je...
30
00:02:15,986 --> 00:02:19,388
To je jedna jako čudna priča.
31
00:02:32,641 --> 00:02:36,918
ŠTIT
32
00:02:49,587 --> 00:02:51,720
Vidite tog čovjeka u gomili?
33
00:02:51,822 --> 00:02:54,790
Malo je
drugačiji od nas ostalih.
34
00:02:57,595 --> 00:02:59,761
On je astronaut.
35
00:03:01,231 --> 00:03:07,231
Jednom je riskirao život da popravi
teleskop 560 kilometara iznad Zemlje.
36
00:03:10,908 --> 00:03:14,643
Proveo je čitav život
proučavajući zvijezde.
37
00:03:17,381 --> 00:03:19,982
Ljudi i dalje osjećaju tu
nevjerovatnu fascinaciju,
38
00:03:20,084 --> 00:03:23,819
sa gledanjem u Sunce.
39
00:03:31,295 --> 00:03:36,231
Dvaput godišnje prelazi
liniju ulica Menhetna.
40
00:03:38,836 --> 00:03:42,304
Postavlja su u pravu tačku da napravi
41
00:03:42,406 --> 00:03:46,475
predivni narandžasti
sjaj koji prožima grad.
42
00:03:47,645 --> 00:03:51,546
U nekom smislu bih
mogao reći da sam vidio više
43
00:03:51,649 --> 00:03:54,883
pravog karaktera Sunca
44
00:03:54,985 --> 00:03:58,220
nego ljudi koji su
uvijek na površini Zemlje.
45
00:04:03,160 --> 00:04:08,163
Otvoriš vazdušnu komoru,
okreneš se i pogledaš gore.
46
00:04:13,203 --> 00:04:16,004
To je kao velika scena iz
"Čarobnjaka iz Oza" gdje Doroti
47
00:04:16,006 --> 00:04:18,707
izlazi iz kuće i više
sve nije crno-bijelo.
48
00:04:19,710 --> 00:04:23,011
Iznenada je čitav svijet u boji.
49
00:04:24,648 --> 00:04:26,782
Ali ne zaboravi te vizore.
50
00:04:26,884 --> 00:04:30,319
Dobro dođu kada velika
vatrena lopta bulji u tebe.
51
00:04:30,988 --> 00:04:32,788
Da.
52
00:04:36,694 --> 00:04:38,881
Jedan od mojih velikih
Eureka trenutaka
53
00:04:39,081 --> 00:04:41,096
je bio shvatanje po prvi kada sam
54
00:04:41,198 --> 00:04:44,066
bio u svemiru da vidim
Sunce na crnom nebu.
55
00:04:44,535 --> 00:04:47,536
Pomislite na to.
56
00:04:48,672 --> 00:04:52,374
Zbilja vidite Sunce kao zvijezdu.
57
00:04:56,547 --> 00:04:59,414
Posebno kada sam bio
vani u svemirskom odijelu,
58
00:04:59,516 --> 00:05:02,417
snaga Sunca vas udari u utrobu.
59
00:05:04,188 --> 00:05:07,022
Ide kroz vaše čitavo tijelo.
60
00:05:09,026 --> 00:05:12,594
Temperaturni ekstremi su 120° C
61
00:05:12,696 --> 00:05:15,964
na suncu i minus 120° C u hladu.
62
00:05:16,066 --> 00:05:18,331
To je prilično nevjerovatno i da naša
63
00:05:18,531 --> 00:05:21,103
odijela mogu podnijeti
takve temperature.
64
00:05:28,579 --> 00:05:32,781
Ali čak i astronauti
doživljavaju samo dio sunčeve snage.
65
00:05:40,691 --> 00:05:43,558
Ono ima mnogo oružja
koje može poslati na nas.
66
00:05:45,462 --> 00:05:50,065
Vrućinu, svjetlost i smrtonosne baklje
koje mogu opustošiti čitave planete.
67
00:05:52,336 --> 00:05:54,903
Pogledajte Mars.
68
00:05:57,808 --> 00:06:00,976
Mislimo da je prije
milijarde godina bio poput nas.
69
00:06:04,748 --> 00:06:08,417
Potencijalna kolijevka života.
70
00:06:09,319 --> 00:06:13,021
Ali zračenje Sunca ga je opustošilo.
71
00:06:15,259 --> 00:06:18,760
Sunčane baklje sa
destruktivnom snagom milijardi
72
00:06:18,862 --> 00:06:23,665
atomskih bombi bačene na Hirošimu su
sažvakale Marsovu atmosferu
73
00:06:29,273 --> 00:06:33,008
i okeani su isparili u svemir.
74
00:06:46,256 --> 00:06:50,025
Zemlja je još bliža Suncu od Marsa,
75
00:06:51,028 --> 00:06:53,762
pa kako mi nismo prah i pepo?
76
00:06:53,864 --> 00:06:57,866
Stvar je u tome,
naša planeta je jaka u odbrani.
77
00:07:01,371 --> 00:07:04,039
I svaki igrač ima svoju ulogu.
78
00:07:06,710 --> 00:07:09,644
Od ivice svemira,
79
00:07:12,950 --> 00:07:15,484
do najdubljih okeana.
80
00:07:18,655 --> 00:07:21,523
Do jednog od
najgorih mjesta na Zemlji.
81
00:07:36,473 --> 00:07:38,507
Spavamo sa gas maskama.
82
00:07:39,243 --> 00:07:41,656
Ponekad se raščisti i
bude prelijepo, ali većinu
83
00:07:41,756 --> 00:07:43,645
vremena nosimo
gas maske i u krevetu.
84
00:07:45,883 --> 00:07:48,917
Ken Sims ne radi od devet do pet.
85
00:07:58,061 --> 00:08:01,563
Ovo je njegova ideja
dobrog dana u kancelariji.
86
00:08:04,501 --> 00:08:07,969
Više od 20 godina
ide po aktivnim vulkanima
87
00:08:08,071 --> 00:08:11,573
širom planete da sakupi
uzorke otopljene lave.
88
00:08:14,111 --> 00:08:17,279
Proučavanje toga je jedna od
najboljih stvari da razumijemo
89
00:08:17,381 --> 00:08:21,349
ono što se dešava u
centru Zemlje i procese
90
00:08:21,451 --> 00:08:23,785
koji nas štite od Sunca.
91
00:08:27,124 --> 00:08:30,926
Skoro čitava donja terasa je sada
potpuno pokrivena sa novom
92
00:08:31,028 --> 00:08:32,928
lavom, zar ne?
93
00:08:33,030 --> 00:08:36,298
Da. A sa novim tokom lave
koji dolazi uz zid tamo,
94
00:08:36,400 --> 00:08:39,401
morat ćemo da pazimo.
95
00:08:39,903 --> 00:08:44,139
Lava je jako vruća, oko 1100° C.
96
00:08:46,076 --> 00:08:48,910
Izgorjet će skoro sve
sa čim dođe u kontakt.
97
00:08:56,753 --> 00:08:59,287
U redu, idemo preko.
98
00:09:08,966 --> 00:09:10,832
Idem preko ivice ovdje.
99
00:09:10,834 --> 00:09:13,435
Pogledat ćemo.
100
00:09:31,855 --> 00:09:34,589
Sveti...
101
00:09:38,895 --> 00:09:41,329
Samo se otvorilo na toj strani, je li?
102
00:09:41,431 --> 00:09:44,633
Da, totalno.
103
00:09:44,735 --> 00:09:49,404
Ken, prilično sam siguran da
nema načina da odemo tamo dole.
104
00:09:49,506 --> 00:09:53,208
To je bez sumnje
nemoguća misija.
105
00:09:57,547 --> 00:10:01,850
U redu, otkazujemo misiju.
-Da.
106
00:10:01,952 --> 00:10:04,919
Niko normalan ne bi išao dole.
107
00:10:07,557 --> 00:10:10,892
Novi otvor znači da Ken ne
može uzeti uzorke iz jezera,
108
00:10:12,329 --> 00:10:14,396
ali i ne mora.
109
00:10:14,498 --> 00:10:17,932
Otvor ispaljuje
svježu lavu pravo na njega.
110
00:10:26,009 --> 00:10:28,176
Ima puno bombi lave ovdje.
111
00:10:28,278 --> 00:10:30,879
Pokriveno je sa bombama.
112
00:10:35,018 --> 00:10:38,119
Ja sam...
mogu vidjeti otvor odavde.
113
00:10:38,221 --> 00:10:40,288
Stvarno roka i valja.
114
00:10:40,390 --> 00:10:44,859
Povući ću se, gotovo.
-Naravno, vraćam se.
115
00:10:53,870 --> 00:10:57,672
Čvrsti uzorci lave koje
smo skupili su radioaktivni.
116
00:10:57,774 --> 00:11:01,376
U njima se nalaze uranijum i torijum.
117
00:11:03,447 --> 00:11:07,782
Ti elementi su zbilja važni za
održavanje toplote Zemlje.
118
00:11:19,796 --> 00:11:21,596
Sačekajte malo.
119
00:11:21,598 --> 00:11:26,000
Kakve sve ovo ima veze sa
našom odbranom od Sunca?
120
00:11:29,606 --> 00:11:33,908
Radioaktivna lava
gore dokazuje da bijesna
121
00:11:34,010 --> 00:11:37,545
nuklearna peć gori
unutar naše planete.
122
00:11:41,985 --> 00:11:46,221
To je jedna velika
lopta nevjerovatne vreline.
123
00:11:46,323 --> 00:11:49,591
Mislim, veoma velika lopta.
124
00:11:54,664 --> 00:11:56,698
Ali to nije sve.
125
00:11:56,800 --> 00:12:00,668
Istopljena masa je
puna željeza i nikla.
126
00:12:05,776 --> 00:12:10,311
Penje se, pada u
stalno istopljenoj peći.
127
00:12:13,984 --> 00:12:18,787
Sav taj izbućkani metal
stvara svoje magnetsko polje.
128
00:12:33,537 --> 00:12:39,523
Magnetno polje koje
se širi 640.000
129
00:12:40,223 --> 00:12:46,182
kilometara u svemir
okružujući našu planetu.
130
00:12:49,119 --> 00:12:53,621
To je masivno polje sile i
pomaže da se odvrati
131
00:12:53,723 --> 00:12:59,294
smrtonosno zračenje
koje je uništilo Mars.
132
00:13:12,075 --> 00:13:16,377
Većinom je naše
magnetno polje nevidljivo.
133
00:13:18,215 --> 00:13:22,417
Ali kada su sunčane
baklje aktivne, vidimo ga u akciji.
134
00:13:23,820 --> 00:13:26,454
Zovemo to aurorom.
135
00:13:26,556 --> 00:13:31,092
Skoro je svakome na listi
želja, ali u svemiru je vidite na
136
00:13:31,194 --> 00:13:33,862
potpuno drugačiji način.
137
00:13:39,703 --> 00:13:41,903
Vidio sam taj zeleni odsjaj.
138
00:13:42,005 --> 00:13:44,873
Bilo je skoro kao da osoba pleše.
139
00:13:44,975 --> 00:13:49,777
Imala je oblik i te forme
dok smo se kretali iznad.
140
00:13:53,717 --> 00:13:57,852
I zelene i crvene i
sve te blijede boje,
141
00:13:57,954 --> 00:14:01,356
kao ovaj ogromni duh od zavjese.
142
00:14:05,695 --> 00:14:08,530
Ne vidite je samo svojim očima.
143
00:14:08,632 --> 00:14:10,432
To osjećate.
144
00:14:10,433 --> 00:14:12,534
Osjećate to takođe sa svojim srcem.
145
00:14:12,636 --> 00:14:16,271
To je dio vas.
146
00:14:21,811 --> 00:14:24,612
Kada pogledate dole
na auroru, još je više
147
00:14:24,714 --> 00:14:28,049
lijepa jer znamo da
gledamo kako nas naša planeta
148
00:14:28,151 --> 00:14:32,053
čuva od Sunca.
149
00:14:35,825 --> 00:14:37,992
Ali znate šta?
150
00:14:38,094 --> 00:14:41,696
Potrebno je više od jednog
štita da nas održi živima
151
00:14:44,501 --> 00:14:47,435
jer Sunce ima još jedno oružje.
152
00:14:47,537 --> 00:14:49,837
Tihog ubicu.
153
00:14:49,940 --> 00:14:53,741
Ime ubice?
Svijetlost.
154
00:15:00,487 --> 00:15:03,188
Sve se vrti oko Sunca.
155
00:15:03,290 --> 00:15:05,657
Bukvalno.
156
00:15:05,759 --> 00:15:09,928
Ono je "Veliki šef" solarnog sistema,
ali njegovo najsmrtonosnije
157
00:15:10,030 --> 00:15:13,364
oružje je nešto što obično
smatramo našim prijateljem.
158
00:15:16,002 --> 00:15:18,336
Svijetlost.
159
00:15:22,042 --> 00:15:26,344
To je opasnost za koju astronautima
treba specijalna zaštita.
160
00:15:37,324 --> 00:15:40,725
Vidimo vidljivu
svjetlost Sunca, ali tamo
161
00:15:40,827 --> 00:15:44,062
je takođe ultraljubičasta svijetlost.
162
00:15:44,631 --> 00:15:47,899
Koja može
napraviti značajnu štetu.
163
00:15:49,569 --> 00:15:54,172
Svaki brodski prozor ima
posebne slojeve, različite UV filtere.
164
00:15:55,075 --> 00:15:58,576
Na svemirskoj stanici MIR je
bio jedan koji nije imao zaštitu.
165
00:16:00,147 --> 00:16:02,580
Kada sam lebdio pored
njega, ako bih sjedio tamo
166
00:16:02,682 --> 00:16:05,316
i sunčeve zrake vas
pogode, za manje od minuta,
167
00:16:05,418 --> 00:16:08,686
vaša koža bi pocrvenila.
168
00:16:10,557 --> 00:16:13,958
Snaga UV zraka u
svemiru znači da bi bez naših
169
00:16:14,060 --> 00:16:18,096
zlatnih vizira naš vid
mogao biti trajno oštećen.
170
00:16:19,533 --> 00:16:21,637
Za skoro sav život na Zemlji,
suočavanje sa
171
00:16:21,837 --> 00:16:24,102
Suncem kao što mi
radimo u svemiru bi
172
00:16:24,204 --> 00:16:26,204
na kraju bilo fatalno.
173
00:16:42,856 --> 00:16:44,656
Ludo je, zar ne?
174
00:16:44,758 --> 00:16:49,954
U svemiru vam treba odijelo od 12
miliona $ da vas zaštiti od Sunca,
175
00:16:50,154 --> 00:16:55,133
dok na površini Zemlje samo malo
losiona savršeno obavlja taj posao.
176
00:17:09,482 --> 00:17:11,816
Prilično smo sretni.
177
00:17:11,918 --> 00:17:15,553
Samo 2% zbilja
opasnog UV zračenja
178
00:17:15,655 --> 00:17:19,724
Sunca zbilja dolazi do površine.
179
00:17:26,333 --> 00:17:30,001
Ako bi sva količina došla do Zemlje,
180
00:17:32,472 --> 00:17:35,673
koža bi izgorjela za nekoliko sekundi.
181
00:17:37,310 --> 00:17:39,677
To je samo početak.
182
00:17:48,989 --> 00:17:53,691
UV zračenje raskida DNK i
pretvara zdrave ćelije u kancerogene.
183
00:17:55,762 --> 00:17:59,297
Da nas pogodi puna snaga Sunca,
184
00:17:59,699 --> 00:18:02,033
biljke bi bile sterilizovane,
185
00:18:03,136 --> 00:18:05,536
mikroskopski život
bi bio sterilizovan,
186
00:18:07,974 --> 00:18:11,643
život ne bi mogao
opstati na površini Zemlje.
187
00:18:26,693 --> 00:18:30,962
UV svijetlo je opasno, pa kako to da
188
00:18:31,064 --> 00:18:33,464
nismo reš pečeni?
189
00:18:34,901 --> 00:18:38,136
Odgovor je visoko iznad nas.
190
00:18:40,307 --> 00:18:43,808
Sunce baca smrtonosno
UV svijetlo na nas,
191
00:18:45,145 --> 00:18:48,246
ali većina je zaustavljena
u traci tankog pokrivača
192
00:18:48,348 --> 00:18:52,183
molekula koje zovemo ozonski sloj.
193
00:18:56,056 --> 00:19:01,092
Ozonski sloj je naš drugi
štit na nebu, ali je osjetljiv,
194
00:19:02,162 --> 00:19:04,862
ekstremno osjetljiv.
195
00:19:09,102 --> 00:19:12,470
Prije 30 godina smo otkrili da
su vještačke hemikalije izbušile
196
00:19:12,572 --> 00:19:16,274
rupu u ozonskom omotaču.
197
00:19:19,379 --> 00:19:21,612
Hoće li se ta rupa zadržati?
198
00:19:21,715 --> 00:19:24,816
Čekat ćemo da nas pobije?
199
00:19:24,918 --> 00:19:28,853
Danas pokušavamo da saznamo.
200
00:20:00,620 --> 00:20:03,228
Morgan Sanderkuk će
testirati eksperimentalnu
201
00:20:03,428 --> 00:20:06,290
letjelicu savršenu za
uzimanje uzoraka ozona.
202
00:20:07,127 --> 00:20:09,727
Naprijed, kreni,
stavi pod pritisak.
203
00:20:09,829 --> 00:20:13,498
Mislimo da ćemo ići do 27 kilometara.
-Džime, spreman si da kreneš.
204
00:20:13,600 --> 00:20:17,035
Spreman sam.
To je teritorija za velike dečke.
205
00:20:17,137 --> 00:20:21,139
Gdje stvari mogu krenuti
po zlu, vrlo, vrlo brzo.
206
00:20:21,241 --> 00:20:26,210
Ako izgubimo pritisak u
kabini, piloti mogu vrlo
207
00:20:26,312 --> 00:20:30,748
lako da se onesvijeste i
nemamo automatski sistem da
208
00:20:30,850 --> 00:20:32,650
se oporavimo do toga.
209
00:20:32,652 --> 00:20:34,485
Pripremi se za kretanje.
210
00:20:34,587 --> 00:20:37,755
Jedrilica može izgledati
kao opasan izbor tako visoko,
211
00:20:37,857 --> 00:20:42,427
ali jedrilice nemaju motore
što znači da ne mogu zagaditi
212
00:20:42,529 --> 00:20:44,495
uzete uzorke.
213
00:20:44,597 --> 00:20:46,898
Čvrsta veza, lutka je u zraku.
214
00:20:47,000 --> 00:20:49,333
Vuča, poletila je,
krilni točak je isključen.
215
00:20:49,436 --> 00:20:51,869
U redu, kotrljam na 11:32.
216
00:20:51,971 --> 00:20:55,173
11:32, zapisano,
ako nam možeš dati vrijeme.
217
00:21:26,406 --> 00:21:30,141
Jedrilica koristi podizanje
zraka iznad južnih Anda
218
00:21:30,243 --> 00:21:33,978
da postigne nevjerovatne visine.
219
00:21:35,915 --> 00:21:41,419
Brzina, 70 čvorova.
Izgleda prelijepo,
220
00:21:43,089 --> 00:21:44,922
Saobraćaj, da.
221
00:21:53,766 --> 00:21:57,135
15 kilometara gore
čini ovo najvišim letom
222
00:21:57,237 --> 00:21:59,630
jedrilice ikad,
ali se mora otići ovako visoko
223
00:21:59,830 --> 00:22:02,507
da se dobije dobra
slika o ozonskom sloju.
224
00:22:03,843 --> 00:22:06,844
Dobre vijesti su da je
zahvaljujući globalnoj zabrani
225
00:22:06,946 --> 00:22:10,848
hemikalija koje štete ozonu,
izgleda da se rupa oporavlja.
226
00:22:12,919 --> 00:22:16,587
Naš štit se regeneriše.
227
00:22:30,937 --> 00:22:33,871
Naša planeta nije beživotan objekt.
228
00:22:33,973 --> 00:22:36,140
To je živa stvar i
može izliječiti sebe.
229
00:22:40,947 --> 00:22:44,282
Kad smo otkrili
rupu u ozonskom sloju,
230
00:22:44,384 --> 00:22:47,985
čovječanstvo se udružilo i
zabranili smo te supstance.
231
00:22:52,392 --> 00:22:58,162
Pogledaš dole i vidiš koliko je
nježan ovaj planet koji podržava život
232
00:22:59,098 --> 00:23:02,366
na svojoj površini
usprkos nevjerovatnom
233
00:23:02,468 --> 00:23:06,037
neprijateljstvu okolo i
postanete osjetljiviji,
234
00:23:06,139 --> 00:23:09,240
mislim, pomislite
da ga trebate zaštititi.
235
00:23:14,447 --> 00:23:18,583
Kako god to gledali,
ozonski sloj je veoma poseban.
236
00:23:23,122 --> 00:23:27,692
Ovaj štit nas čuva milionima godina,
237
00:23:28,494 --> 00:23:32,763
čak i prije nego je čovječanstvo
sišlo sa drveća, čak i prije
238
00:23:32,865 --> 00:23:36,467
nego su dinosaurusi hodali po Zemlji.
239
00:23:37,370 --> 00:23:41,806
Bez ozonskog sloja
ne bi bilo ljudske rase.
240
00:23:43,142 --> 00:23:46,377
Život na Zemlji bi bio
zarobljen ispod vode.
241
00:23:55,355 --> 00:23:58,156
U zemljinoj borbi sa
Suncem, Sunce je
242
00:23:58,258 --> 00:24:00,892
često imalo prednost.
243
00:24:03,530 --> 00:24:06,998
Danas nas ozonski sloj
štiti od UV zraka, ali nekada
244
00:24:08,034 --> 00:24:09,868
nije bio tamo.
245
00:24:12,005 --> 00:24:15,373
Jedino sigurno mjesto za
život je bilo ispod talasa.
246
00:24:18,745 --> 00:24:21,646
Život bi vjerovatno i dalje
bio dole da se nije nešto
247
00:24:21,748 --> 00:24:26,417
novo pojavilo skoro prije tri
milijarde godina i našlo način
248
00:24:26,520 --> 00:24:30,889
da koristi sunčevu
svijetlost kao svoju prednost.
249
00:24:45,572 --> 00:24:47,790
Prije milijarde
godina, dok su drevni
250
00:24:47,990 --> 00:24:50,441
organizmi prvi iskoristili
energiju Sunca,
251
00:24:51,912 --> 00:24:55,947
počeli su proizvoditi
otpadni proizvod.
252
00:24:56,216 --> 00:24:58,716
Kiseonik.
253
00:25:02,088 --> 00:25:06,991
Prvo je to bilo nekoliko pojedinaca,
ali su hiljade postale milioni.
254
00:25:09,830 --> 00:25:12,497
Milioni su postali milijarde.
255
00:25:12,599 --> 00:25:15,667
Svi su proizvodili kiseonik.
256
00:25:17,804 --> 00:25:20,972
Kada kiseonik dospije
visoko u atmosferu nešto
257
00:25:21,074 --> 00:25:24,008
veoma posebno se dešava sa njim.
258
00:25:25,178 --> 00:25:28,947
Pretvara se u zaštitni ozon.
259
00:25:32,085 --> 00:25:36,554
Pod zaštitom ovog
sloja ozona, prvi mikrobi
260
00:25:36,656 --> 00:25:40,959
a onda gljive i
biljke su migrirali iz vode.
261
00:25:44,364 --> 00:25:48,233
To je značilo da je još
više kiseonika nastajalo,
262
00:25:48,335 --> 00:25:53,471
čime se jačao naš
štit protiv UV zračenja.
263
00:25:55,442 --> 00:25:58,843
To je učinilo mogućim
jedan od planetinih
264
00:25:58,945 --> 00:26:02,113
najvažnijih trenutaka.
265
00:26:23,036 --> 00:26:27,071
Zaštićen slojem ozona
debljim nego ikada prije,
266
00:26:27,173 --> 00:26:31,509
čitav novi svijet mogućnosti se
otvorio za život na Zemlji.
267
00:26:54,601 --> 00:26:58,469
Mislimo da je to bilo prije 400
miliona godina kada su jednostavni
268
00:26:58,571 --> 00:27:03,408
kičmenjaci oprobali svoje
prve korake na suvom tlu.
269
00:27:08,114 --> 00:27:12,517
Vjerovatno su se te rane životinje
kretale okolo koristeći nešto
270
00:27:12,619 --> 00:27:18,222
vrlo slično perajama koje su
koristili da se kreću kroz vodu.
271
00:27:23,964 --> 00:27:28,533
Sa jednim malim
korakom iz vode na suvo tlo,
272
00:27:33,974 --> 00:27:38,543
život na Zemlji se
zauvijek promijenio.
273
00:27:41,147 --> 00:27:45,917
To je bio mali korak za tu vrstu i
veliki skok za život na Zemlji.
274
00:27:58,465 --> 00:28:02,166
Život se prosuo iz vode na
milijardu raznih načina
275
00:28:02,268 --> 00:28:05,169
uzimajući mnogo oblika.
276
00:28:06,573 --> 00:28:10,174
Sve zbog tog specijalnog
sloja kiseonika gore na nebu.
277
00:28:13,680 --> 00:28:17,315
To su dva štita koja
nam naša planeta daje.
278
00:28:18,284 --> 00:28:21,252
Ali Sunce ima konačno oružje.
279
00:28:21,521 --> 00:28:23,321
Toplotu.
280
00:28:23,423 --> 00:28:27,091
Ono pumpa milione
stepeni moćne toplote i ta
281
00:28:27,193 --> 00:28:31,329
moćna toplota je pojačana sa
saveznikom ovdje dole na Zemlji,
282
00:28:32,465 --> 00:28:35,533
jednim koji plaši ljude svugdje.
283
00:28:53,784 --> 00:28:56,204
Moje ime je Romo Ngatik.
284
00:28:56,604 --> 00:29:02,604
Nudimo ove ponude da održimo ovo
područje i narod Tengera sigurnim.
285
00:29:41,610 --> 00:29:47,601
Lojalni smo našim pretcima,
blagoslovili su nas sve sa spasenjem.
286
00:29:50,264 --> 00:29:54,662
Narod Tengera daje ponude
287
00:29:55,789 --> 00:30:00,354
da Bog vulkana ne bude srdit.
288
00:30:37,157 --> 00:30:42,760
Vulkani su užasne
komšije, ali čak i ako živite
289
00:30:43,163 --> 00:30:44,963
daleko od nekog vulkana,
290
00:30:44,964 --> 00:30:46,898
kao npr. na drugoj strani planete,
291
00:30:47,000 --> 00:30:50,935
vulkan i dalje možete
učiniti da osjetite tu toplotu.
292
00:30:55,308 --> 00:30:59,243
Većina ovog gasnog
oblaka je CO2, ugljen dioksid,
293
00:31:00,747 --> 00:31:04,682
a CO2 je ubica.
294
00:31:05,418 --> 00:31:08,920
On zadržava toplotu u atmosferi.
295
00:31:11,758 --> 00:31:14,392
Ako želite znati
koliko CO2 može biti opasan,
296
00:31:14,494 --> 00:31:17,261
pokušajte samo prohodati po Veneri.
297
00:31:21,968 --> 00:31:25,169
Površina Venere je toplija od pakla.
298
00:31:32,178 --> 00:31:35,046
Iznenađenje ja kako je planeta sa
najvećom temperaturom
299
00:31:35,148 --> 00:31:38,382
na površini u čitavom
solarnom sistemu Venera,
300
00:31:39,319 --> 00:31:43,821
iako nije planeta najbliža Suncu.
301
00:31:44,958 --> 00:31:48,893
To je čisto efekt velikog
sadržaja ugljen dioksida
302
00:31:49,362 --> 00:31:51,996
u svojoj atmosferi.
303
00:31:54,400 --> 00:31:58,536
Na Zemlji vulkani ispaljuju CO2 u nebo
304
00:31:58,638 --> 00:32:01,405
milijarde godina.
305
00:32:01,674 --> 00:32:03,708
Evo pitanja.
306
00:32:03,810 --> 00:32:08,312
Kako to da je Zemlja prilično
hladna dok je Venera potpuno pečena?
307
00:32:11,484 --> 00:32:16,921
Zemlja ima svoj način da se nosi
sa CO2, jedinstvenim za ovu planetu.
308
00:32:23,096 --> 00:32:25,529
Ali sve može lako poći naopako.
309
00:32:33,105 --> 00:32:35,216
Sunce nam prijeti sa
solarnim eksplozijama
310
00:32:35,316 --> 00:32:37,441
i ultraljubičastom svjetlosti
311
00:32:38,711 --> 00:32:43,280
ali najopasnije oružje
može biti čista stara vrućina.
312
00:32:44,383 --> 00:32:47,818
Može skuvati planete,
posebno one obavijene
313
00:32:47,920 --> 00:32:52,122
toplim pokrivačem
gasovitog ugljen dioksida.
314
00:32:54,960 --> 00:32:59,062
Ali Zemlja ima svoj sopstveni
način da spriječi da bude
315
00:32:59,165 --> 00:33:01,632
skuhana od Sunca.
316
00:33:08,174 --> 00:33:12,810
Najbolji način da se to vidi u
akciji je sa visine od 400 kilometara.
317
00:33:19,418 --> 00:33:23,253
Baš kao što i ljudsko tijelo ima
načine da čuva sve naše sisteme,
318
00:33:24,924 --> 00:33:28,659
na sličan način Zemlja
ima svoj regulacioni sistem
319
00:33:30,696 --> 00:33:33,831
i on održava pravu
količinu ugljen dioksida
320
00:33:33,933 --> 00:33:36,834
u atmosferi.
321
00:33:36,936 --> 00:33:40,204
Iz svemira imate
jedinstvenu perspektivu.
322
00:33:42,474 --> 00:33:45,676
Proces počinje sa nečim
što ni jedna druga planeta u
323
00:33:45,778 --> 00:33:48,712
solarnom sistemu nema.
324
00:33:49,815 --> 00:33:53,550
Klimatizacioni sistem omogućen kišom.
325
00:33:59,358 --> 00:34:02,593
Obično mislimo na kišu
kao na čistu vodu koja dolazi
326
00:34:02,695 --> 00:34:06,530
sa neba, ali zapravo ona nosi
327
00:34:06,632 --> 00:34:10,901
rastvoreni ugljen
dioksid iz atmosfere
328
00:34:11,003 --> 00:34:15,072
i to je čini dovoljno
kiselom da rastvara stijene.
329
00:34:16,342 --> 00:34:21,912
Na kraju ova voda,
nanosi i zaključani ugljen dioksid
330
00:34:22,014 --> 00:34:25,916
će biti isprani u rijeke planete.
331
00:34:28,654 --> 00:34:33,156
Ovaj proces nam se
dešava pred očima svaki dan, ali
332
00:34:33,259 --> 00:34:37,694
ponekad se učini vidljivim na
prilično spektakularan način.
333
00:34:55,698 --> 00:35:00,667
Potpuno kontrolišemo 90%
toka Žute rijeke.
334
00:35:03,621 --> 00:35:07,532
Žuta rijeka nosi 40 milijardi
kubnih metara vode svake godine.
335
00:35:08,831 --> 00:35:14,750
Ako ne otvorimo branu, nanos
će se nakupiti i doći će do poplave.
336
00:35:19,705 --> 00:35:23,307
Ovi ljudi dobijaju mali uvid u
način na koji naš svijet održava
337
00:35:23,409 --> 00:35:27,911
sebe hladnim, i to je impresivno.
338
00:35:31,759 --> 00:35:36,631
To je potpuno veličanstven pogled,
kao da 10.000 konja trči.
339
00:36:12,791 --> 00:36:15,192
Sakriven u svoj toj vodi je ugljenik
340
00:36:15,294 --> 00:36:18,662
pokupljen sa neba.
341
00:36:20,466 --> 00:36:24,701
Ova velika rijeka juri prema okeanu.
342
00:36:26,805 --> 00:36:31,875
Odozgo gledano kao da se bijesno
visočanstvo pruža da ga zvijezde vide.
343
00:36:43,389 --> 00:36:47,791
Gledajući rijeku iz svemira
dobijate osjećaj o kretanju velike
344
00:36:47,893 --> 00:36:50,093
količine materijala.
345
00:36:50,195 --> 00:36:52,295
Nezaboravno je.
346
00:36:52,398 --> 00:36:56,366
Možete vidjeti tu braon boju koja ide,
347
00:36:56,468 --> 00:37:00,904
koja ide u okean.
348
00:37:01,006 --> 00:37:04,274
Dok rijeka riga ogromne
količine sedimenta i
349
00:37:04,476 --> 00:37:10,476
zaključanog CO2, ugljenik koji je bio
u atmosferi bude pokopan na dnu
350
00:37:10,983 --> 00:37:15,252
okeana i to pomaže
održavanju hladnom naše planete.
351
00:37:17,556 --> 00:37:22,526
Kroz milione godina,
ciklus kiša, rijeka i
352
00:37:22,628 --> 00:37:27,330
vulkana je pomagao održavanju
balansa CO2 u našoj atmosferi,
353
00:37:27,599 --> 00:37:31,835
održavanju nas toplima u
hladnoćama svemira dok
354
00:37:31,937 --> 00:37:35,872
sprečava da budemo
živi skuhani od Sunca.
355
00:37:43,215 --> 00:37:46,583
Proučavao sam nauke o zemlji,
ali kad sam zapravo otišao
356
00:37:46,685 --> 00:37:50,287
u svemir osjetio sam to sve u stomaku.
357
00:37:51,223 --> 00:37:55,025
Shvatite da je to živa Zemlja.
358
00:37:57,863 --> 00:38:00,263
Svi ovi sistemi
na planeti bilo da su,
359
00:38:00,365 --> 00:38:05,936
vulkani, ili da su strujanja u okeanu
360
00:38:06,438 --> 00:38:10,974
oblikuju i modeliraju
planetu koju vidimo.
361
00:38:11,610 --> 00:38:13,977
Izgleda kao da je svoj organizam.
362
00:38:15,380 --> 00:38:18,615
Kao da je živa, diše, to je...
363
00:38:19,751 --> 00:38:22,119
dok se oblaci pomjeraju,
mislim, skoro kao da...
364
00:38:22,221 --> 00:38:24,754
izgleda živa.
365
00:38:30,629 --> 00:38:35,899
Drevni prirodni sistemi su održali
našu planetu sigurnom milijarde godine
366
00:38:37,469 --> 00:38:41,138
ali se sada
mijenjaju na veliki način.
367
00:38:45,177 --> 00:38:50,247
Upravo sada čovječanstvo
upumpava 60 puta više CO2 u atmosferu
368
00:38:50,349 --> 00:38:53,550
nego vulkani i nema
dovoljno vremena za zemljin
369
00:38:53,652 --> 00:38:56,186
sistem klimatizacije
da popravi problem.
370
00:38:58,590 --> 00:39:02,526
Planeta postaje toplija.
Koliko toplija?
371
00:39:02,628 --> 00:39:04,694
To zavisi od nas.
372
00:39:04,796 --> 00:39:09,199
Neće biti lako, ali moja nada je da
kao što smo popravili ozonsku rupu,
373
00:39:09,935 --> 00:39:13,670
ljudi će na kraju moći ovo popraviti.
374
00:39:20,479 --> 00:39:24,414
Ljudska bića ne moraju samo
da stoje i posmatraju Zemljin rat
375
00:39:24,516 --> 00:39:27,517
sa Suncem.
376
00:39:27,953 --> 00:39:31,188
Možemo pomoći.
Moramo.
377
00:39:34,459 --> 00:39:40,096
Skoro četiri milijarde godina naša
planeta je zadržavala snagu Sunca,
378
00:39:40,199 --> 00:39:44,267
ali ta vatrena lopta
će nas uzeti, a zahvaljujući
379
00:39:44,369 --> 00:39:49,039
Džefu Hofmanu smo dobili
zastrašujući pogled u budućnost.
380
00:39:50,642 --> 00:39:52,909
Veoma blještavu budućnost.
381
00:40:01,304 --> 00:40:04,172
Skoro četiri milijarde
godina naša planeta
382
00:40:04,274 --> 00:40:06,908
nas je štitila od Sunca.
383
00:40:07,610 --> 00:40:10,211
Ali ti štitovi nas
neće štititi zauvijek.
384
00:40:11,815 --> 00:40:13,681
Pitajte Džefa Hofmana.
385
00:40:13,783 --> 00:40:17,018
On je bio dio tima koji nam je
dozvolio da vidimo našu konačnu
386
00:40:17,120 --> 00:40:20,421
sudbinu kada je pomogao
da se popravi Habl teleskop.
387
00:40:26,930 --> 00:40:29,697
Habl nije mogao jasno vidjeti.
388
00:40:30,967 --> 00:40:34,502
Bio je predmet šala komičara.
389
00:40:35,738 --> 00:40:39,640
Optužen je u hodnicima
Kongresa kao tehno-debakl.
390
00:40:41,978 --> 00:40:45,112
To je bila katastrofa.
391
00:40:46,115 --> 00:40:50,551
Popravka Habla je bila
kritična za budućnost svemirskih
392
00:40:50,653 --> 00:40:55,823
aktivnosti koje je
NASA željela provesti.
393
00:40:58,461 --> 00:41:02,129
Inspirisani smo. Spremni smo.
Idemo popraviti ovu stvar.
394
00:41:04,267 --> 00:41:08,402
I kao astronom i kao
astronaut da stavim moje ruke na
395
00:41:08,504 --> 00:41:11,372
Habl svemirski teleskop
i da ga popravim...
396
00:41:11,875 --> 00:41:14,442
Nastoji otvoriti ulazna vrata.
397
00:41:14,544 --> 00:41:16,377
Razumio, idemo uživo.
398
00:41:16,479 --> 00:41:19,213
To je bio veliki
izvor zadovoljstva.
399
00:41:19,515 --> 00:41:21,582
Imamo dobro oslobađanje.
400
00:41:21,684 --> 00:41:24,352
Razumjeli. Veoma smo zahvalni.
401
00:41:30,793 --> 00:41:32,927
Imam neke dobre vijesti za tebe Džef.
402
00:41:33,029 --> 00:41:37,064
Ekipa je prošla kompletnu provjeru i
potpuno je funkcionalan.
403
00:41:40,336 --> 00:41:42,169
Odlične vijesti.
404
00:41:45,742 --> 00:41:48,109
Zahvaljujući Džefu i timu,
Habl je prešao put
405
00:41:48,211 --> 00:41:50,344
od katastrofe do trijumfa.
406
00:41:54,684 --> 00:41:57,685
Neke od ovih slika su skoro
biblijske u svom intenzitetu.
407
00:42:02,091 --> 00:42:05,226
Još uvijek me
naježe kad ih pogledam.
408
00:42:12,168 --> 00:42:14,205
Toliko mnogo
različitih formi i boja,
409
00:42:14,405 --> 00:42:16,704
izgleda kao rad nekog
psihodeličnog umjetnika
410
00:42:17,674 --> 00:42:21,042
ali to je univerzum u kome živimo.
411
00:42:21,277 --> 00:42:24,445
Mislim, to je izvanredno.
412
00:42:27,750 --> 00:42:31,285
Rad na Hablu znači da
možemo uhvatiti egzaktan trenutak
413
00:42:31,387 --> 00:42:34,255
kada zvijezda poput Sunca umre.
414
00:42:58,748 --> 00:43:02,950
Oko pet milijardi godina od sada,
Sunce će narasti u veličini,
415
00:43:04,487 --> 00:43:07,388
gutajući Zemlju.
416
00:43:14,564 --> 00:43:18,899
U tim posljednjim trenutcima,
sva materija na našoj planeti,
417
00:43:20,269 --> 00:43:23,437
svi tragovi života,
418
00:43:23,706 --> 00:43:29,706
će biti rastrgnuti
dok Zemlju obavija Sunce.
419
00:43:51,434 --> 00:43:56,237
Kada sam se vratio na
Zemlju i pogledao Sunce,
420
00:43:56,372 --> 00:44:01,776
izgledalo je kao
uvijek, osim što sam znao
421
00:44:02,779 --> 00:44:05,880
da sam ga vidio
onakvog kakvo stvarno izgleda.
422
00:44:10,319 --> 00:44:15,022
To je kao da vidite nečiju
pravu prirodu kratko nakon
423
00:44:15,124 --> 00:44:18,459
što je spustio svoj grad i
nikad ga više ne vidite takvog.
424
00:44:27,904 --> 00:44:31,505
Zemlja nas štiti od
Sunca milijarde godina.
425
00:44:33,009 --> 00:44:35,576
To je jedan od glavnih
razloga da je život
426
00:44:35,678 --> 00:44:38,546
mogao da napreduje
ovdje na površini.
427
00:44:38,648 --> 00:44:42,283
Kao biološka stvorenja
treba nam Zemlja da nas zaštiti
428
00:44:42,385 --> 00:44:47,555
i ovi štitovi obezbjeđuju pokrivač
iznad nas da nas održe sigurnim
429
00:44:48,591 --> 00:44:52,259
i nekako bezbrižnim na planeti.
430
00:44:54,497 --> 00:44:58,399
Da li smo samo imali sreće da
sve ove stvari budu na mjestu?
431
00:45:01,003 --> 00:45:03,971
Pa, naravno, da one one nisu
bile na mjestu, mi ne bi mogli
432
00:45:04,073 --> 00:45:07,908
biti ovdje i ne bi
mogli pričati o ovome.
433
00:45:13,249 --> 00:45:15,483
Idući put kada prošetate vani kada
434
00:45:15,585 --> 00:45:18,786
je Sunce visoko na nebu,
435
00:45:21,224 --> 00:45:24,625
stanite trenutak i pomislite
o željeznom jezgru koja se vrti
436
00:45:24,727 --> 00:45:29,263
u zemljinom centru,
kiseoniku koji izlazi iz mora,
437
00:45:29,365 --> 00:45:33,134
kiši koja se razbija o stijene,
svim tim stvarima
438
00:45:33,236 --> 00:45:37,471
koje su došle prije nas i
učinile ovaj svijet mogućim, te
439
00:45:37,573 --> 00:45:42,276
slučajnim događajima, tim planetarnim
sistemima koji dozvoljavaju našoj
440
00:45:42,378 --> 00:45:46,614
maloj kuli od prašine da
preživi pod sunčevim zrakama.
441
00:45:51,254 --> 00:45:57,254
Vi, ja i svi koje znate,
sretni smo, sretni što smo
442
00:45:58,227 --> 00:46:01,929
došli dovde i
sretni što smo tu sada.
443
00:46:07,937 --> 00:46:09,970
Ali ovo nije kraj priče.
444
00:46:10,072 --> 00:46:12,473
Šta ima?
Kako si?
445
00:46:13,342 --> 00:46:16,977
Naredni put o tome kako je
počeo život na Zemlji.
446
00:46:19,148 --> 00:46:23,617
Da vam kažem, to definiciju
čudnog diže na potpuno novi nivo.
447
00:46:26,098 --> 00:46:30,661
prevod i obrada
dragans
448
00:46:33,661 --> 00:46:37,661
Preuzeto sa www.titlovi.com
34391
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.
Afrikaans
Albanian
Amharic
Arabic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bengali
Bosnian
Bulgarian
Catalan
Cebuano
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Dutch
English
Esperanto
Estonian
Finnish
French
Frisian
Galician
Georgian
German
Greek
Gujarati
Haitian Creole
Hawaiian
Hungarian
Icelandic
Indonesian
Irish
Italian
Japanese
Kazakh
Khmer
Korean
Kurdish (Kurmanji)
Kyrgyz
Lao
Latvian
Lithuanian
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Maltese
Maori
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Nepali
Norwegian
Pashto
Polish
Portuguese
Romanian
Russian
Samoan
Serbian
Sesotho
Shona
Sinhala
Slovak
Slovenian
Somali
Swahili
Swedish
Tajik
Thai
Turkish
Ukrainian
Urdu
Uzbek
Vietnamese
