Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:02,535 --> 00:00:07,225
�ove�anstvo je oduvek
umelo da napravi lepe stvari.
2
00:00:07,427 --> 00:00:10,518
Biti �ovek zna�i stvarati.
3
00:00:11,636 --> 00:00:14,508
Neka od najlep�ih
umetni�kih dela na svetu
4
00:00:14,770 --> 00:00:18,673
stvorili su
najsiroma�niji narodi.
5
00:00:19,622 --> 00:00:23,269
Njihova dela fascinirala
su tokom istorije
6
00:00:23,486 --> 00:00:27,488
putnike sa zapada i umetnike,
a sada su o�arala i mene.
7
00:00:28,067 --> 00:00:32,833
Mo�e li tradicionalna umetnost
da opstane u savremenom svetu?
8
00:00:34,512 --> 00:00:39,317
Kre�em u najzaba�enije
oblasti planete da to otkrijem.
9
00:00:43,552 --> 00:00:48,395
U ovoj epizodi odlazim u Indiju
u potrazi za tkaninama.
10
00:00:49,323 --> 00:00:53,274
�elim da vidim ko
ih i zbog �ega izra�uje
11
00:00:53,644 --> 00:00:55,428
i kakva im je namena.
12
00:00:58,822 --> 00:01:02,343
Ovo je pri�a
o divnoj umetnosti
13
00:01:02,572 --> 00:01:05,292
i kulturi koja nestaje.
14
00:01:10,794 --> 00:01:17,822
SKRIVENA BLAGA
INDIJSKE UMETNOSTI
15
00:01:25,166 --> 00:01:28,131
Po�injem svoje istra�ivanje
16
00:01:28,633 --> 00:01:33,368
ovde u Engleskoj,
u Hardvik Holu u Darb�iru,
17
00:01:33,616 --> 00:01:37,509
seoskom imanju sa
�uvenom kolekcijom tkanina.
18
00:01:39,279 --> 00:01:44,145
Ovde se nalazi velika,
skupocena tkanina iz Indije,
19
00:01:44,378 --> 00:01:49,248
koju je ova porodica
nabavila pre nekih 300 godina.
20
00:01:51,144 --> 00:01:54,567
Napravljena je
da se po njoj hoda.
21
00:01:54,796 --> 00:01:59,749
Izrada ove podne prostirke
sigurno je trajala godinama.
22
00:02:01,765 --> 00:02:05,263
Ru�no je izvezena mo�i vezom.
23
00:02:05,484 --> 00:02:10,481
Svaki bod, na svakoj ptici,
gran�ici, an�elu i cvetu
24
00:02:10,763 --> 00:02:15,468
izvezen je iglom i koncem
jo� uvek �ivih boja.
25
00:02:17,109 --> 00:02:22,828
To je rani primerak iz vekovima
duge trgovine Britanije i Indije.
26
00:02:25,970 --> 00:02:27,497
Evo ga!
27
00:02:30,985 --> 00:02:34,607
Iznosite li je �esto?
-Ne ba� �esto.
28
00:02:34,889 --> 00:02:36,579
Vrlo je osetljiva
29
00:02:37,122 --> 00:02:40,879
i �uvamo je samo za
posebne prilike, kao �to je ova.
30
00:02:41,204 --> 00:02:44,701
Sigurno je bila bo�anstvena
kad je bila nova.
31
00:02:45,132 --> 00:02:49,405
Iskreno govore�i,
ostavila bi vas bez daha.
32
00:02:50,185 --> 00:02:53,240
Takav spoj boje pozadine
sa bojom detalja,
33
00:02:53,240 --> 00:02:55,518
koja je u
velikoj meri o�uvana,
34
00:02:55,751 --> 00:02:59,863
to bogatstvo i egzotika -
zaista bi vam zastao dah.
35
00:03:00,142 --> 00:03:03,795
�ime je izvezena? Svilom?
36
00:03:03,795 --> 00:03:05,992
To je svila, sasvim izvesno.
37
00:03:06,129 --> 00:03:09,488
A podloga?
-Podloga je verovatno pamuk.
38
00:03:09,723 --> 00:03:15,799
Odakle je? -Iz Indije,
verovatno iz Gud�arata.
39
00:03:17,002 --> 00:03:20,468
Osim toga,
ne znamo mnogo o njoj.
40
00:03:22,554 --> 00:03:24,344
�ta je to?
41
00:03:24,662 --> 00:03:28,852
Mogu li da otkrijem vi�e
o ljudima koji su ovo izradili?
42
00:03:28,852 --> 00:03:32,729
Mo�e li se jo� prona�i
takav izvanredan ru�ni rad?
43
00:03:32,729 --> 00:03:36,060
D�on Gilou je kolekcionar
tkanina i posebno ga zanima
44
00:03:36,372 --> 00:03:40,155
oblast u kojoj je nastala
podna prostirka iz Hardvika.
45
00:03:41,800 --> 00:03:48,785
Gledamo zbirku tkanina.
Jesu li sve iz Gud�arata?
46
00:03:50,254 --> 00:03:51,642
Sve su iz Gud�arata.
47
00:03:52,068 --> 00:03:54,125
Gud�arat je bio u pro�losti
48
00:03:54,328 --> 00:03:58,830
centar za izradu svih vrsta
tekstila, a naro�ito vezenog.
49
00:03:59,045 --> 00:04:03,592
�ak se i danas ve�ina �ena
u Gud�aratu bavi vezom.
50
00:04:03,812 --> 00:04:08,593
To je jedna od najve�ih
tekstlnih oblasti u celom svetu.
51
00:04:09,360 --> 00:04:12,990
Istra�ivanje
po�injem u Ahmedabadu,
52
00:04:13,223 --> 00:04:15,707
gradu za koji nisam ni �uo,
53
00:04:15,947 --> 00:04:19,471
ali on je prestonica
trgovine Gud�arata.
54
00:04:22,005 --> 00:04:24,533
Podignut na
obali reke Sabarmati,
55
00:04:24,807 --> 00:04:29,740
Ahmedabad je u 19. veku bio
srce tekstilne industrije Indije.
56
00:04:35,963 --> 00:04:39,337
Danas je to grad koji
se najbr�e razvija u Indiji,
57
00:04:39,584 --> 00:04:41,739
sa 6,2 miliona stanovnika,
58
00:04:41,980 --> 00:04:45,874
od �ega su 60% Indusi,
a 40% muslimani.
59
00:04:49,243 --> 00:04:51,258
Do�ao sam na pravo mesto
60
00:04:51,512 --> 00:04:54,300
jer ovo je Man�estar
severozapadne Indije.
61
00:04:54,490 --> 00:04:58,036
Ovde je sedi�te tekstilne
industrije i trgovine tekstilom.
62
00:04:58,364 --> 00:05:02,831
U Gud�aratu,
�iji je ovo glavni grad,
63
00:05:03,243 --> 00:05:09,285
gajenje pamuka je po�elo
pre oko 7000 godina.
64
00:05:10,802 --> 00:05:15,891
Jo� su u staroj Gr�koj cenili
muslin iz ovog dela Indije.
65
00:05:19,580 --> 00:05:26,550
Dakle, postoji vrlo duga
istorija izrade tkanina,
66
00:05:27,188 --> 00:05:30,211
ru�nog rada i oslikavanja
67
00:05:30,797 --> 00:05:35,320
i pravljenja ode�e u ovom gradu.
68
00:05:38,393 --> 00:05:42,408
Pitam se da li je, pored
urbanog razvoja u 21. veku,
69
00:05:42,720 --> 00:05:47,813
jo� mogu�e na�i tradicionalnu
umetnost ru�ne izrade?
70
00:05:48,051 --> 00:05:50,877
Rekli su mi da se
raspitam u samom centru,
71
00:05:51,110 --> 00:05:56,173
gde nalazim �ene koje prave
tkanine za hinduisti�ki hram.
72
00:06:01,812 --> 00:06:06,140
Ova tkanina je
poznata kao mata ili pa�edi.
73
00:06:07,298 --> 00:06:12,286
Svaki komad, odnosno pa�edi,
govori o drugoj boginji - Mati.
74
00:06:25,862 --> 00:06:29,803
Po obi�aju, takve
tkanine prave za obrede
75
00:06:30,039 --> 00:06:33,128
neki od najsiroma�nijih
ljudi u gradu:
76
00:06:33,368 --> 00:06:37,788
�ista�i ulica, radnici,
seljaci i nedodirljivi.
77
00:06:39,335 --> 00:06:44,469
Pravi ih kasta Vagri
i to je njihova sudbina.
78
00:06:44,469 --> 00:06:46,827
Krenuo sam
da upoznam porodicu
79
00:06:46,827 --> 00:06:51,057
koja izra�uje istu
tkaninu preko 700 godina.
80
00:06:53,883 --> 00:06:57,885
Glava porodice
je D�ajanti �itara.
81
00:06:59,107 --> 00:07:00,592
D�ajanti!
82
00:07:02,085 --> 00:07:05,640
Dobar dan.
-Ja sam Grif, drago mi je.
83
00:07:06,606 --> 00:07:09,120
Do�ao sam u va�u radionicu.
84
00:07:09,445 --> 00:07:12,866
�ta je ovo?
-To je crna boja.
85
00:07:14,315 --> 00:07:18,982
Crna boja. Dakle,
po�inje se od crte�a
86
00:07:19,311 --> 00:07:22,186
sredi�ta zemlje
�ije je oli�enje boginja.
87
00:07:22,425 --> 00:07:26,266
To je Boginja Majka.
Ime joj je Durga Mata.
88
00:07:26,488 --> 00:07:28,609
Durga Mata i nema glavu.
89
00:07:28,609 --> 00:07:32,856
To je bogina bez glave,
umesto koje ima lotosov cvet.
90
00:07:35,850 --> 00:07:37,849
Va�no je razumeti
91
00:07:38,630 --> 00:07:44,314
da ovo nije religiozna
pri�a za svakoga.
92
00:07:44,795 --> 00:07:49,345
To je pri�a za Vagre,
nomadima iz ni�e kaste
93
00:07:49,709 --> 00:07:53,926
koji nisu imali
pristup hramovima -
94
00:07:54,396 --> 00:07:59,035
nije im bilo dozvoljeno
da ulaze u hramove.
95
00:07:59,334 --> 00:08:01,803
Obi�no su imali
privremene hramove,
96
00:08:02,038 --> 00:08:04,252
a njih je bilo
potrebno ukrasiti tkaninama
97
00:08:04,500 --> 00:08:08,250
koje bi kasnije odneli sa sobom.
98
00:08:08,660 --> 00:08:11,641
Zbog toga su imali
ovo �to vidimo na zidovima -
99
00:08:11,641 --> 00:08:14,826
ovakve draperije.
100
00:08:18,124 --> 00:08:24,443
Dopada mi se �to sistem
verovanja odr�ava tradiciju.
101
00:08:25,469 --> 00:08:28,531
Svaki sistem
verovanja je dogmatski.
102
00:08:28,908 --> 00:08:31,969
On nala�e da se sve
mora raditi na ovaj na�in,
103
00:08:32,235 --> 00:08:34,110
prirodnim bojama.
104
00:08:34,397 --> 00:08:39,162
Ovo se ne radi bilo kako,
za turisti�ko tr�i�te.
105
00:08:40,065 --> 00:08:44,981
Radi se zbog dubokog uverenja
da se mora raditi ba� tako.
106
00:08:48,911 --> 00:08:54,031
Svete tkanine se boje
materijama koje propisuje vera
107
00:08:54,395 --> 00:08:58,670
koje se dobijaju iz bilja,
a nipo�to hemikalijama.
108
00:09:00,362 --> 00:09:04,060
U sredini je uvek
lik Mata boginje,
109
00:09:04,325 --> 00:09:06,924
okru�ene raznim njenim
razli�itim manifestacijama
110
00:09:07,168 --> 00:09:09,590
i drugim prate�im bo�anstvima.
111
00:09:09,859 --> 00:09:15,373
Zbog toga je tkanina prava
slikovna enciklopedija religije.
112
00:09:16,501 --> 00:09:19,190
Koliko boginja imaju Vagri?
113
00:09:19,498 --> 00:09:23,232
Ima izme�u 64 i 84 boginje
i sve imaju druga�iju Matu.
114
00:09:23,475 --> 00:09:25,719
Ovo je Kodir Mata,
a ovo Amba Mata.
115
00:09:26,001 --> 00:09:28,377
Ovo su Vahanvati Mata
i Visat Mata.
116
00:09:28,755 --> 00:09:31,702
To je Kuldevi Momai Mata.
117
00:09:31,983 --> 00:09:33,502
Sve su druga�ije.
118
00:09:33,767 --> 00:09:36,615
Sve su to razli�ite
boginje naroda Vagri,
119
00:09:36,904 --> 00:09:40,624
iz pri�a u kojima
boginje stvaraju �uda.
120
00:09:40,910 --> 00:09:44,998
To je Mata Ni Pa�ali.
U Gud�aratu pravimo njihove slike.
121
00:09:46,669 --> 00:09:51,433
Stigao sam u Indiju u vreme
hindu svetkovine Navratri.
122
00:09:51,730 --> 00:09:56,476
Ve�eras �e biti slavlja
u celom Ahmedabadu.
123
00:10:02,665 --> 00:10:07,469
D�ajanti me je pozvao na
ceremoniju u obli�njem hramu.
124
00:10:07,918 --> 00:10:12,422
To mesto �e biti ukra�eno
jednom od njegovih slika.
125
00:10:16,042 --> 00:10:20,762
Evo prelepih obrednih
tkanina na delu.
126
00:10:21,622 --> 00:10:24,589
Ve�eras slavimo boginju �andi
127
00:10:24,932 --> 00:10:27,183
koja je odsekla sopstvenu glavu
128
00:10:27,495 --> 00:10:31,033
da utoli �e� za krvlju
svojih vernika.
129
00:10:42,429 --> 00:10:44,457
Ovde je cela familija.
130
00:10:44,719 --> 00:10:49,190
To su moj otac, njegovi
otac i deda - �itava familija.
131
00:10:50,754 --> 00:10:56,251
Svi su u srodstvu
ili su bar deo istog naroda.
132
00:10:56,750 --> 00:11:01,297
Ve�eras imamo proslavu
u �ast Boginje Majke.
133
00:11:01,956 --> 00:11:05,349
To je ova bogina,
postavljena u sredini,
134
00:11:05,704 --> 00:11:10,656
koju glasno i �ivo
prizivaju da nam se pridru�i,
135
00:11:10,922 --> 00:11:13,976
uz mnogo muzike i boja.
136
00:11:39,368 --> 00:11:45,766
Ostao sam budan cele no�i zbog
bu�nog slavlja u �itavom gradu.
137
00:11:46,379 --> 00:11:49,186
Ahmedabad,
kao i �itava Indija,
138
00:11:49,438 --> 00:11:52,624
sazdani su od mnogobrojnih
religija i naroda,
139
00:11:52,905 --> 00:11:57,390
pa je skoro nemogu�e sagledati
kako se svi oni uklapaju.
140
00:11:58,682 --> 00:12:02,293
Jedan �ovek
je upravo to poku�ao.
141
00:12:02,608 --> 00:12:05,448
Najpoznatiji gra�anin
Ahmedabada, Mahatma Gandi,
142
00:12:05,747 --> 00:12:10,468
hteo je da ujedini Indiju
i to preko ode�e.
143
00:12:10,762 --> 00:12:13,825
Za njega je to
bilo vi�e nego simboli�no.
144
00:12:14,159 --> 00:12:17,172
Znao je da je njegova zemlja
bila postojbina tkanina,
145
00:12:17,556 --> 00:12:20,424
pre nego �to su Britanci
ukrali na�in izrade i dezene,
146
00:12:20,763 --> 00:12:22,963
da bi ih zatim
ponovo prodavali Indiji.
147
00:12:23,254 --> 00:12:27,104
�eleo je da se Indusi vrate
svom tradicionalnom poslu.
148
00:12:27,355 --> 00:12:29,684
�eleo je da se
vrate svojim korenima,
149
00:12:30,033 --> 00:12:33,056
da predu sopstveni pamuk
i tkaju svoje tkanine,
150
00:12:33,331 --> 00:12:37,158
da prestanu da zavise
od uvoza iz Britanije.
151
00:12:41,649 --> 00:12:46,676
Ovo je njegov a�ram
u srcu Ahmedabada.
152
00:12:47,743 --> 00:12:50,662
Gandi je smatrao
da indijsko du�tvo
153
00:12:50,928 --> 00:12:53,693
treba da odbaci
zapadnja�ke ma�ine
154
00:12:53,935 --> 00:12:57,270
i ru�no pravi svoje tkanine
155
00:12:57,526 --> 00:13:01,755
kao simbol nezavisnosti
koji �e ujediniti naciju.
156
00:13:06,604 --> 00:13:09,119
Na ovom dirljivom mestu
157
00:13:09,429 --> 00:13:14,557
sagledavamo Gandijevu
posve�enost poniznosti i �istoti,
158
00:13:15,385 --> 00:13:18,776
verovatno i bezazlenosti.
159
00:13:21,120 --> 00:13:25,605
Gandi je, naravno, najvi�e
voleo doma�e belo platno.
160
00:13:25,876 --> 00:13:28,119
Ono je za njega
bilo simbol �istote.
161
00:13:28,450 --> 00:13:30,525
�ak i me�u
njegovim sledbenicima,
162
00:13:31,024 --> 00:13:37,149
vladalo je mi�ljenje da ono
ne predstavlja Indiju kakva jeste.
163
00:13:37,418 --> 00:13:43,216
Govorili su da je
Indija puna boja i ukrasa.
164
00:13:44,540 --> 00:13:49,797
Indija je po tradiciji
zapravo puna raznolikosti -
165
00:13:50,470 --> 00:13:54,161
razli�itih religija,
raznih zajednica i sela,
166
00:13:54,161 --> 00:13:58,282
a obele�je svake od njih
je razli�ita ode�a.
167
00:13:58,666 --> 00:14:01,155
Da bismo istra�ili
168
00:14:02,503 --> 00:14:06,917
istinski odnos Indije
prema tkaninama,
169
00:14:07,213 --> 00:14:09,932
moramo da odemo na selo.
170
00:14:20,837 --> 00:14:23,351
Hvala lepo. Hvala!
171
00:14:23,587 --> 00:14:28,190
Otputova�u vozom u Bud�,
u udaljenoj oblasti Ka�,
172
00:14:28,474 --> 00:14:32,223
da otkrijem koliko od
tog neverovatnog bogatstva
173
00:14:32,727 --> 00:14:36,570
naroda i njegovih
tkanina jo� uvek postoji.
174
00:14:37,697 --> 00:14:40,628
Dobar dan, gospodine Grife.
Kako ste? -Drago mi je!
175
00:14:40,909 --> 00:14:42,099
Moj vodi� je Salim Vazir,
176
00:14:42,368 --> 00:14:45,348
iz porodice kolekcionara
tkanina koja �ivi u Bud�u.
177
00:14:45,641 --> 00:14:48,583
Koliko �e trajati put?
-Sedam sati.
178
00:14:53,622 --> 00:14:57,337
Ka� je prili�no
izolovan deo Gud�arata,
179
00:14:57,783 --> 00:15:01,457
dosta daleko
od turisti�kih trasa.
180
00:15:21,009 --> 00:15:24,597
Pejza� je oskudan.
181
00:15:24,887 --> 00:15:28,675
Livade su razdeljene
slanim poljima i pustinjom
182
00:15:28,948 --> 00:15:32,009
koja bude poplavljena
u vreme monsuna.
183
00:15:44,232 --> 00:15:48,529
Za razliku od
monotonije pejza�a,
184
00:15:48,766 --> 00:15:53,058
narod Ka�a ima duboko
usa�enu potrebu za bojama.
185
00:15:58,734 --> 00:16:01,869
U centru Bud�a je bazar
186
00:16:02,119 --> 00:16:05,276
pun bogato
ukra�enih materijala
187
00:16:05,276 --> 00:16:11,877
na opremi za �ivotinje, ku�e
i �to je najva�nije - na ode�i.
188
00:16:13,376 --> 00:16:18,047
Ovo je glavno mesto
za sva okolna sela u Ka�u
189
00:16:18,330 --> 00:16:22,360
jer ovde se
pravi sve �to im treba.
190
00:16:22,576 --> 00:16:25,564
Tu se odvija �ivot Ka�a.
191
00:16:30,796 --> 00:16:35,411
Ovde lokalno stanovni�tvo
nabavlja sve �to mu treba,
192
00:16:35,911 --> 00:16:39,748
bilo da se radi
o tkaninama ili koncima,
193
00:16:40,016 --> 00:16:43,064
pamuku, vuni,
perlama, nakitu
194
00:16:43,064 --> 00:16:45,998
ili samo jednostavnoj
crnoj tkanini.
195
00:16:46,312 --> 00:16:49,422
Ljudi ovde ne
kupuju gotovu ode�u,
196
00:16:49,661 --> 00:16:53,406
ve� dolaze po materijal
od koga �e je sami napraviti -
197
00:16:53,642 --> 00:16:58,591
ode�u koja ozna�ava ko su
i kojoj zajednici pripadaju.
198
00:17:01,769 --> 00:17:05,236
Drugim re�ima,
ako pro�e �ena iz Rabarija,
199
00:17:05,562 --> 00:17:09,126
prepozna�ete je po �alu.
200
00:17:09,456 --> 00:17:12,249
Da, po izgledu njenog �ala
201
00:17:13,742 --> 00:17:16,087
i po njenoj bluzi.
202
00:17:17,005 --> 00:17:21,314
Iz toga mo�ete da zaklju�ite
kakav je njen polo�aj u zajednici.
203
00:17:21,314 --> 00:17:26,437
Ljudi koji nailaze pripadaju
razli�itim zajednicama i grupama.
204
00:17:26,849 --> 00:17:28,958
Ovaj �ovek u belom?
205
00:17:33,611 --> 00:17:36,349
On je Ka�i Rabari.
206
00:17:36,710 --> 00:17:38,662
Ka�i Rabari? -Da.
207
00:17:38,938 --> 00:17:43,397
Nosi sasvim belu ode�u
i beli turban. -Da.
208
00:17:43,728 --> 00:17:48,438
To je znak da poti�e iz
zajednice Rabari. -Tako je.
209
00:17:48,750 --> 00:17:52,159
Pored nas prolaze
dve gospo�e i one su...
210
00:17:52,834 --> 00:17:56,969
Ahiri. -Znate da su Ahiri
zbog njihovog �olija.
211
00:17:57,205 --> 00:18:02,580
�oli je bluza
i kroj bluze je va�an,
212
00:18:03,195 --> 00:18:06,377
kao i boja marame koju nose.
213
00:18:06,598 --> 00:18:10,565
Sada prolaze dve gospo�e,
obu�ene sasvim u crno.
214
00:18:11,039 --> 00:18:13,861
To je veoma va�no.
One su Rabari.
215
00:18:14,154 --> 00:18:15,735
Ove �ene nose...
216
00:18:16,256 --> 00:18:20,599
Dve sa desne strane su Rabari,
a ona levo je Ahiri.
217
00:18:20,816 --> 00:18:23,645
I one idu zajedno u kupovinu.
218
00:18:25,366 --> 00:18:27,973
Ovo je sjajna igra!
-Odli�na igra.
219
00:18:28,277 --> 00:18:31,768
Da li ste se toga
igrali kao deca? -Jesmo.
220
00:18:51,754 --> 00:18:54,326
Za razliku od
najve�eg dela Indije,
221
00:18:54,487 --> 00:18:58,752
Ka� nikada nije
pao pod britansku vlast.
222
00:18:59,349 --> 00:19:02,473
To ne zna�i da ne
postoje veze sa Britanijom.
223
00:19:02,837 --> 00:19:05,613
Po�etkom 17. veka,
Isto�noindijska kompanija
224
00:19:05,849 --> 00:19:09,550
po�ela je da trguje tkaninama
i tako je zapo�ela
225
00:19:09,792 --> 00:19:14,103
300-godi�nja britanska
opsednutost indijskom umetno��u.
226
00:19:17,051 --> 00:19:20,635
Ovo je Ajna Mahal
ili Palata ogledala,
227
00:19:20,879 --> 00:19:27,464
koju je 1757. projektovao
arhitekta Ram Sing za maharad�u.
228
00:19:28,930 --> 00:19:32,189
Ram Sing je proveo
17 godina u Holandiji
229
00:19:32,461 --> 00:19:36,923
i doneo je predmete i ideje
iz svih delova Evrope -
230
00:19:37,299 --> 00:19:41,691
podne plo�ice iz Delfta,
venecijansko staklo.
231
00:19:42,457 --> 00:19:46,338
�eleo je da podigne
palatu dostojnu mogula.
232
00:19:46,615 --> 00:19:49,659
Ovo nije kopija
evropskih stilova.
233
00:19:49,939 --> 00:19:53,691
Uvoz je trebalo da
dopuni umetnost Indije.
234
00:19:55,512 --> 00:20:00,661
Ovaj ugao je ne�to poput
spoja razli�itih kultura
235
00:20:00,964 --> 00:20:05,224
jer ovo ogledalo je napravio
Ram Sing u fabrici koju su osnovali.
236
00:20:05,506 --> 00:20:10,396
Koristili su morski pesak za
ogledala u holandskom stilu.
237
00:20:10,674 --> 00:20:16,060
Me�utim, ovde imamo
uticaj mogulske umetnosti -
238
00:20:16,223 --> 00:20:20,646
sliku maharad�e, koja je nastala
ne�to kasnije nego palata.
239
00:20:20,865 --> 00:20:23,674
Ispod nje je Hogartovo delo,
240
00:20:24,893 --> 00:20:29,350
najbolje od britanske kulture -
"�ivot razvratnika".
241
00:20:30,882 --> 00:20:33,997
U palati se tako�e
nalaze umetni�ka dela
242
00:20:34,121 --> 00:20:39,119
u direktnoj vezi sa ru�nim radom
koji sam video u Hardvik Holu.
243
00:20:40,084 --> 00:20:44,738
Evo jo� jedne podne prostirke,
duge 12 metara -
244
00:20:44,999 --> 00:20:50,097
svileni vez na pamuku
s po�etka 19. veka.
245
00:20:51,844 --> 00:20:54,484
Skloni�u im se s puta.
246
00:20:55,098 --> 00:20:57,568
Ne �elim da je nagazim!
247
00:20:58,127 --> 00:21:02,547
Ovo je bajka za svakoga
ko se bavi kupovinom tkanina
248
00:21:03,017 --> 00:21:06,162
jer sam vi�ao
rasprostrte velike tepihe,
249
00:21:06,799 --> 00:21:09,781
ali nikada ne�to ovih dimenzija!
250
00:21:14,955 --> 00:21:21,237
Upamtite da
ova �ara nije utkana.
251
00:21:21,656 --> 00:21:25,851
Ovo nije napravljeno ma�inom,
gde se �ara ponavlja i ponavlja.
252
00:21:26,382 --> 00:21:29,452
Svaki deo veza je izvezen ru�no
253
00:21:29,798 --> 00:21:35,594
i svi zajedno �ine
ovu ogromnu prostirku.
254
00:21:38,723 --> 00:21:41,606
To je mo�i vez,
255
00:21:41,729 --> 00:21:45,498
koji su izvezli obu�ari.
-Obu�ari?
256
00:21:45,817 --> 00:21:50,285
Zove se mo�i vez
i radi se pomo�u ara.
257
00:21:50,600 --> 00:21:56,365
Obu�ari koriste taj bod i alat.
258
00:21:56,542 --> 00:21:59,054
Radi se iglom?
-Da, ona se zove ar.
259
00:21:59,301 --> 00:22:01,884
Zato se to zove ari vez.
260
00:22:02,137 --> 00:22:07,287
Shvatam. Zove ari vez
jer se radi tom alatkom.
261
00:22:08,837 --> 00:22:10,509
Tako je, alatka se zove ar.
262
00:22:10,785 --> 00:22:12,762
Ono �to ga �ini tako lepim
263
00:22:13,008 --> 00:22:18,461
jeste i vrlo
ograni�en spektar boja:
264
00:22:21,782 --> 00:22:24,554
plava i svetlo plava,
265
00:22:24,836 --> 00:22:29,292
tamno crvena,
ru�i�asta i zelena.
266
00:22:29,567 --> 00:22:34,332
U paleti boja nema ludovanja,
zapravo je vrlo jednostavna.
267
00:22:34,554 --> 00:22:37,917
Boje su komplementarne
i ponavljaju se.
268
00:22:38,620 --> 00:22:42,036
Iste boje se vide u na borduri.
269
00:22:42,416 --> 00:22:45,492
Svuda su samo podloga i vez.
270
00:22:45,725 --> 00:22:50,585
Lepota same
�are je o�aravaju�a.
271
00:22:50,900 --> 00:22:55,320
Poseduje izraz,
gotovo ljudski glas u sebi.
272
00:22:56,774 --> 00:23:01,056
Ova tkanina, ova mustra -
273
00:23:01,576 --> 00:23:09,152
takve �are su Britanci po
dolasku u Indiju prosto gutali
274
00:23:09,759 --> 00:23:11,256
tokom �itavog 18. stole�a
275
00:23:11,256 --> 00:23:15,636
i one su postale osnov na�eg
shvatanja dezena tekstila.
276
00:23:15,636 --> 00:23:18,991
Pogledajte samo dezene
Vilijama Morisa ili Sanderstona,
277
00:23:19,136 --> 00:23:24,229
oni su ih preuzeli i napravili
britansku interpretaciju.
278
00:23:24,567 --> 00:23:27,555
Ali vode poreklo odavde,
279
00:23:27,852 --> 00:23:32,117
od ove neverovatne
mogulske divote.
280
00:23:32,402 --> 00:23:35,974
Ima li u Ka�u
zanatlija i danas?
281
00:23:36,228 --> 00:23:40,718
Sa ari vezom se nastavilo
i nakon sticanja nezavisnosti,
282
00:23:40,996 --> 00:23:43,274
ali samo nekih 10-15 godina.
283
00:23:43,567 --> 00:23:46,411
Danas nema zanatlija
koje se bave ovim.
284
00:23:46,806 --> 00:23:51,053
Kada bi to neko radio,
bilo bi veoma skupo
285
00:23:51,352 --> 00:23:56,303
i ne bi bilo kupaca, tako
da su svi promenili orijentaciju.
286
00:23:56,869 --> 00:24:01,864
Sada su se svi vratili starom
poslu - pravljenju cipela.
287
00:24:10,322 --> 00:24:14,151
Iako danas niko u Bud�u
ne pravi mo�i vez,
288
00:24:14,375 --> 00:24:16,944
Salim ka�e da
jedan od njegovih unuka
289
00:24:17,209 --> 00:24:19,490
radi kao obu�ar na bazaru.
290
00:24:19,778 --> 00:24:24,387
Do�ao sam kod vas jer
su mi rekli da ste vi mo�i.
291
00:24:25,382 --> 00:24:29,211
Mo�i. Da, obu�ar.
-Obu�ar mo�i!
292
00:24:29,478 --> 00:24:32,335
�elim da vas
pitam za ari vez.
293
00:24:32,618 --> 00:24:36,153
Za ari? O, da.
Ovo je ari.
294
00:24:36,153 --> 00:24:38,323
Vidite?
-Da. -To je ari.
295
00:24:38,323 --> 00:24:41,571
Tim arijem
pravim svoje proizvode.
296
00:24:41,571 --> 00:24:45,985
A njime se radio i mo�i vez.
Mo�iji su se bavili vezom.
297
00:24:45,985 --> 00:24:48,804
I vezom, tako je.
298
00:24:51,504 --> 00:24:55,026
Poka�ite mi to.
To je izvezao va� otac?
299
00:24:55,469 --> 00:24:58,315
Ne, ve� ro�ak moje majke.
300
00:24:58,562 --> 00:25:02,000
Maj�in ro�ak?
-Da, pre 85 godina.
301
00:25:02,315 --> 00:25:04,064
Veoma je lepo.
302
00:25:04,326 --> 00:25:06,074
Vezeno je zlatom.
303
00:25:06,074 --> 00:25:09,563
Zlatnim nitima.
-To je pravo zlato.
304
00:25:10,770 --> 00:25:13,975
Upotreba tako
grube igle za vez
305
00:25:14,265 --> 00:25:17,933
zna�ila je da je
30 ljudi pet godina
306
00:25:18,480 --> 00:25:21,980
neumorno radilo
da izveze ovu prostirku.
307
00:25:22,264 --> 00:25:26,905
Mo�da nije ni �udo
�to je ova ve�tina zamrla.
308
00:25:28,329 --> 00:25:34,471
Tradicionalni vez
opstao je u ruralnim oblastima.
309
00:25:35,797 --> 00:25:40,251
Da bih shvatio kako tekstil
uti�e na ovda�nji �ivot,
310
00:25:40,664 --> 00:25:47,026
mora�u da za�em u sela, u
polupustinjske krajeve na severu.
311
00:25:53,778 --> 00:25:57,081
selo D�ararvadi
312
00:25:58,473 --> 00:26:02,057
Sada smo na oko
60 kilometara od Bud�a
313
00:26:02,339 --> 00:26:05,394
i putujemo na sever,
ka Velikom Ranu.
314
00:26:05,666 --> 00:26:10,904
Idemo u selo naroda Patan,
da upoznamo Niamat,
315
00:26:11,237 --> 00:26:16,641
u nadi da �emo je ubediti
da nam poka�e umetnost Ka�a
316
00:26:16,980 --> 00:26:20,565
i dozvoliti nam da
vidimo njene ru�ne radove.
317
00:26:34,606 --> 00:26:36,984
U Patanu �ive muslimani,
318
00:26:37,237 --> 00:26:42,123
polunomadski sto�ari
poreklom iz Avganistana.
319
00:26:47,653 --> 00:26:50,504
Poznati su po
svom osobitom vezu,
320
00:26:50,764 --> 00:26:54,035
koji se usavr�ava celog �ivota.
321
00:26:56,465 --> 00:27:00,281
Ova metalizirana nit se
koristi za ukra�avanje bluza,
322
00:27:00,281 --> 00:27:03,387
rasko�nim vezom oko vrata.
323
00:27:03,705 --> 00:27:07,281
Stvara iluziju
skupocene zlatne ogrlice -
324
00:27:07,917 --> 00:27:12,168
iluziju jer bi
takav nakit bio preskup.
325
00:27:16,715 --> 00:27:19,433
Ovaj rad je gotov
326
00:27:19,700 --> 00:27:23,293
i vidimo da je izra�en
du� �itavog okovratnika.
327
00:27:25,122 --> 00:27:29,980
Ovo �to radi je vrlo
lepa haljinica za njenu k�i.
328
00:27:31,231 --> 00:27:34,092
Divno! Hvala.
329
00:27:34,910 --> 00:27:37,684
Primili su me me�u �ene
330
00:27:38,731 --> 00:27:42,501
zbog vreline ranog popodneva.
331
00:27:42,848 --> 00:27:47,788
Jutarnji poslovi su obavljeni,
a popodnevni nisu ni po�eli.
332
00:27:48,081 --> 00:27:52,202
Za seoske �ene,
ovo je vreme za dru�enje
333
00:27:54,315 --> 00:27:58,137
kada sede i �iju zajedno.
334
00:28:00,260 --> 00:28:04,258
Stalno ne�to rade,
kao junakinje D�ejn Ostin,
335
00:28:04,524 --> 00:28:07,276
koje su uvek vezle.
336
00:28:12,717 --> 00:28:15,829
Neke po�inju odmalena.
337
00:28:16,109 --> 00:28:18,013
Ovo je Meta.
338
00:28:19,279 --> 00:28:21,029
Meta u�i da �ije.
339
00:28:24,210 --> 00:28:25,825
I to ne�to pravi�?
340
00:28:26,874 --> 00:28:28,920
Ba� je pametna.
341
00:28:31,392 --> 00:28:33,001
Dobro!
342
00:28:33,481 --> 00:28:36,796
Ima samo tri godine
i ovo je neverovatno.
343
00:28:37,590 --> 00:28:40,575
Sedim ovde pun zebnje
344
00:28:41,719 --> 00:28:46,517
jer se tako mala
devoj�ica igra iglom,
345
00:28:47,146 --> 00:28:51,843
ali to �to radi nije
igra - ona stvarno �ije.
346
00:28:54,517 --> 00:28:58,016
Meta po�inje ne�to �to
�e je pratiti kroz �itav �ivot.
347
00:28:58,268 --> 00:29:02,206
jer su vezene stvari
najva�niji deo miraza �ene.
348
00:29:02,440 --> 00:29:05,740
Devojka �e provesti
mo�da i 20 godina vezu�i,
349
00:29:05,958 --> 00:29:09,523
kao deo dogovora
sa familijom budu�eg mu�a.
350
00:29:10,948 --> 00:29:14,707
Ovde se �ivot bez braka
i ne smatra �ivotom.
351
00:29:14,957 --> 00:29:17,321
Na neven�ane se
gleda sa sa�aljenjem.
352
00:29:17,584 --> 00:29:20,974
Mlada mora da donese
bluze i haljine, zidne tkanine,
353
00:29:21,190 --> 00:29:24,508
jorgane i jastuke
kojima �e ukrasiti svoj novi dom.
354
00:29:24,740 --> 00:29:29,235
Niamat je pristala da mi
poka�e �krinju sa mirazom.
355
00:29:34,168 --> 00:29:37,795
Ovo su njeni
izuzetni ru�ni radovi.
356
00:29:46,324 --> 00:29:49,189
To je mladina svadbena maska.
357
00:29:49,451 --> 00:29:52,105
To je ona nosila kao nevesta.
358
00:29:52,280 --> 00:29:54,516
Ovo se nosi za
vreme Nika ceremonije,
359
00:29:54,516 --> 00:29:57,641
verske molitve,
koja traje deset minuta.
360
00:29:58,520 --> 00:30:02,280
A �ta je ovo?
-To je haljina za ven�anje.
361
00:30:02,600 --> 00:30:04,905
Divna je.
Ko je to napravio?
362
00:30:05,652 --> 00:30:09,437
Njena sestra, za njenu �erku.
363
00:30:10,075 --> 00:30:17,108
Njena sestra je ovo napravila
za va�u k�i, svoju sestri�inu?
364
00:30:19,044 --> 00:30:22,330
Za ven�anje va�e k�eri?
Kao poklon? -To je bio poklon.
365
00:30:22,949 --> 00:30:26,000
Koliko je vremena
trebalo da se ovo napravi?
366
00:30:30,140 --> 00:30:32,005
Oko �est meseci.
367
00:30:32,579 --> 00:30:36,170
�erka joj je sigurno
bila jako lepa u ovome.
368
00:30:45,159 --> 00:30:46,696
Divno je izgledala.
369
00:30:46,696 --> 00:30:49,986
Majka je sigurno tog
dana bila jako ponosna.
370
00:30:55,131 --> 00:30:57,349
Bila je ponosna i plakala je.
371
00:31:03,295 --> 00:31:06,356
Sagledao sam
i drugu stranu Indije
372
00:31:06,749 --> 00:31:11,370
po�to Ahmedabad i Bud�
li�e na veliku katastrofu
373
00:31:11,790 --> 00:31:14,806
koja kao da �eka da se dogodi.
374
00:31:15,184 --> 00:31:18,384
Znam da zvu�i kao kli�e,
ali u Indiji je haos.
375
00:31:18,619 --> 00:31:20,666
A onda do�ete u ovo selo,
376
00:31:21,622 --> 00:31:24,199
u kome vlada takav red.
377
00:31:25,261 --> 00:31:28,697
Vrlo je uredno i tiho,
378
00:31:29,495 --> 00:31:32,180
skoro kao mesto za meditaciju.
379
00:31:34,358 --> 00:31:36,484
Ljudi su ovde otvoreni
380
00:31:37,372 --> 00:31:40,307
i Niamat mi je
pokazala svoje radove,
381
00:31:40,638 --> 00:31:44,609
delom i zbog toga �to
im je Salim blizak prijatelj.
382
00:31:44,846 --> 00:31:48,870
Radio je sa seljanima na
sakupljanju ru�nih radova.
383
00:31:49,324 --> 00:31:51,980
Da nije - ovo bi nestalo.
384
00:31:52,279 --> 00:31:56,526
Ovo su tkanine, a one
imaju svoj vek trajanja.
385
00:31:56,779 --> 00:31:59,281
Iako se neke
tkanine dugo �uvaju,
386
00:32:00,104 --> 00:32:02,712
na kraju ih koriste
za druge stvari.
387
00:32:03,026 --> 00:32:09,514
Naprave od njih jastu�i�e
koji vremenom postanu dotrajali.
388
00:32:12,293 --> 00:32:15,493
Stariji komadi su tra�eni,
389
00:32:16,231 --> 00:32:21,675
njih kupuju i u ovoj
tako jednostavnoj sredini.
390
00:32:21,951 --> 00:32:24,465
Ovaj narod se ubraja
u najsiroma�nije na svetu.
391
00:32:24,714 --> 00:32:29,078
Dugo i marljivo rade
da bi stvorili ovu lepotu.
392
00:32:29,328 --> 00:32:34,496
Danas koriste svetle, moderne
tkanine da stvore ne�to lepo.
393
00:32:34,810 --> 00:32:39,589
Ovolika ve�tina, trud
i bri�ljiva izrada detalja
394
00:32:39,867 --> 00:32:43,245
koje zahteva ovaj rad
prosto je neverovatna.
395
00:32:46,827 --> 00:32:51,045
Patani su pastirski narod.
396
00:32:54,201 --> 00:32:58,469
�ene vezu, mu�karci
gaje ovce, koze i kamile.
397
00:32:58,918 --> 00:33:03,407
Izme�u ovog naroda i pejza�a
postoji duboka veza,
398
00:33:03,636 --> 00:33:06,750
kao i izme�u �ivotinja
koje gaje i ode�e koju nose.
399
00:33:26,362 --> 00:33:31,948
Postoji jaka veza i
izme�u materijala i same zemlje
400
00:33:32,232 --> 00:33:37,277
sirovina i biljaka,
boja i �ara na tkaninama.
401
00:33:43,267 --> 00:33:48,260
Ka� je i dalje postojbina
katrisa, zajednice bojad�ija,
402
00:33:48,543 --> 00:33:52,230
�iji je asortiman
tradicionalnih proizvoda
403
00:33:52,451 --> 00:33:55,019
utkan u materijalnu
kulturu ovog regiona.
404
00:33:55,290 --> 00:34:00,388
Naziv katri ozna�ava
onog ko �tampa i menja boju.
405
00:34:05,455 --> 00:34:08,627
Njihova tehnika rada
poznata je kao ad�rak.
406
00:34:13,043 --> 00:34:16,453
Nose je skoro
isklju�ivo muslimani.
407
00:34:16,904 --> 00:34:21,375
Ad�rak tkanine su u skladu sa
islamskim principima ukra�avanja.
408
00:34:21,593 --> 00:34:23,404
Nema ljudskih
i �ivotinjskih figura.
409
00:34:23,635 --> 00:34:26,401
Umesto njih su tu
urme, smokve, bademi,
410
00:34:26,653 --> 00:34:29,527
�ito i obilje biljnih motiva
411
00:34:29,795 --> 00:34:33,933
kombinovani sa
preciznim geometrijskim �arama.
412
00:34:36,273 --> 00:34:39,559
Ismail Katri me
upoznaje sa procesom izrade.
413
00:34:40,073 --> 00:34:43,215
Dakle, imate
uzorak za umno�avanje.
414
00:34:43,475 --> 00:34:47,222
�tampa se pomo�u
niza drvenih pe�ata
415
00:34:47,222 --> 00:34:50,707
sa uzorkom slo�enih
simetri�no rezbarenih motiva.
416
00:34:55,806 --> 00:34:58,235
Koriste razne vrste stipse.
417
00:34:58,518 --> 00:35:01,953
Svaka od njih druga�ije
reaguje na boju.
418
00:35:08,327 --> 00:35:12,332
Pe�ati se koriste za
pravljenje �itave mustre.
419
00:35:12,563 --> 00:35:17,989
Koliko pe�ata kosristite?
-Za tipi�an ad�rak 27.
420
00:35:18,239 --> 00:35:19,999
27 razli�itih pe�ata!
421
00:35:21,007 --> 00:35:23,302
Ovo je prvi pe�at.
422
00:35:28,579 --> 00:35:31,048
Su�tina je u simetriji
423
00:35:31,351 --> 00:35:35,745
i po�ev od sredine,
koncentri�no se �iri i ponavlja.
424
00:35:40,459 --> 00:35:43,737
Tkanina se �tampa sa obe strane
425
00:35:44,063 --> 00:35:46,885
i svaki pe�at treba
da ima svoj odraz.
426
00:36:04,429 --> 00:36:06,978
Ovo je prvo bojenje.
-Da, bojenje.
427
00:36:07,224 --> 00:36:10,401
Ova plava boja
je prirodni indigo. -Jeste.
428
00:36:10,803 --> 00:36:15,835
Dobija se iz biljke.
Boju indigo pravimo od biljke.
429
00:36:16,513 --> 00:36:19,387
Ova biljka je indigo.
-Raste ovde?
430
00:36:20,919 --> 00:36:22,489
Da, to je ova.
431
00:36:26,621 --> 00:36:29,443
Ovo je �uveni indigo.
432
00:36:29,794 --> 00:36:32,271
Raste u pustinji?
-Da u divljini.
433
00:36:32,778 --> 00:36:35,409
Od nje napravimo ovakav grumen.
434
00:36:35,739 --> 00:36:37,870
To je prirodni indigo.
435
00:36:38,773 --> 00:36:41,685
Divno.
Boja je i sada lepa.
436
00:36:41,995 --> 00:36:48,809
Moram da vam ka�em da je za mene
izuzetno ve� to �to ga dr�im
437
00:36:49,133 --> 00:36:53,572
jer se ve� godinama divim
indigo boji na tkaninama.
438
00:36:53,818 --> 00:36:57,082
Ovo je najuniverzalnija
i najstarija boja. -Jeste.
439
00:36:57,082 --> 00:37:00,693
Mo�ete je na�i
na tekstilu �irom Azije.
440
00:37:01,224 --> 00:37:04,039
Japanske tkanine -
plava, tamno plava,
441
00:37:04,352 --> 00:37:07,306
u tim bojama su
neke od najlep�ih tkanina.
442
00:37:07,633 --> 00:37:10,668
Evo indiga u najlep�em svetlu.
443
00:37:11,335 --> 00:37:15,875
Va� problem, kao bojad�ije je...
-Kako da sa�uvamo �are.
444
00:37:16,091 --> 00:37:19,117
Treba da imate
razne otporne supstance,
445
00:37:19,368 --> 00:37:23,884
koje spre�avaju boju
da prodre u tkaninu.
446
00:37:24,146 --> 00:37:26,917
Imate i drugu �aru
koja prima boju.
447
00:37:27,217 --> 00:37:31,092
Kada zapo�nete neku
tkaninu, ona izgleda sme�a,
448
00:37:32,712 --> 00:37:39,758
ali svaka od ovih boja
ima druga�iju ulogu u bojenju.
449
00:37:42,153 --> 00:37:47,179
Neke je upijaju,
a neke spre�avaju da prodre.
450
00:37:47,413 --> 00:37:50,071
Ovaj komad
materijala je �tampan.
451
00:37:50,415 --> 00:37:53,019
I ako ga stavimo...
-Da se boji u indigu.
452
00:37:55,296 --> 00:37:58,498
Kada se oboji u indigu
i zatim ispere, vide�e se...
453
00:37:58,771 --> 00:38:01,758
Od toga smo dobili ovo.
454
00:38:02,606 --> 00:38:06,091
Posle ispiranja izgleda ovako.
455
00:38:06,481 --> 00:38:08,068
Onda se jasno vidi
456
00:38:08,363 --> 00:38:11,950
koji je to deo prvobitne �are.
457
00:38:12,556 --> 00:38:16,572
Ovo ne biste o�ekivali.
458
00:38:17,640 --> 00:38:22,182
Zapravo su ova
�u�kasta polja sa leve strane
459
00:38:22,428 --> 00:38:24,429
upila boju. -Tako je.
460
00:38:25,179 --> 00:38:30,932
Neverovatno je da su ljudi
pre vi�e hiljada godina
461
00:38:31,891 --> 00:38:35,416
izra�ivali ovako ne�to
462
00:38:35,964 --> 00:38:39,796
i da su otkrili koje �e materije
poprimiti boju, a koje ne�e.
463
00:38:39,944 --> 00:38:42,979
Tradicija bojenja se
prenosi ve� hiljadama godina.
464
00:38:43,211 --> 00:38:45,936
Iz generacije u generaciju.
465
00:38:50,003 --> 00:38:52,442
Sada ispirate tkaninu.
466
00:38:52,676 --> 00:38:55,365
Obi�nom vodom?
-Samo �istom vodom.
467
00:38:55,595 --> 00:39:00,470
�ta to ispirate?
-Stipsu, kre�, glinu i bra�no.
468
00:39:00,940 --> 00:39:03,345
Uklanjamo sve to.
469
00:39:27,543 --> 00:39:31,691
Ovo je tkanina maldari.
Koliko je stara ta mustra?
470
00:39:31,691 --> 00:39:33,738
Oko 400 godina.
471
00:39:33,989 --> 00:39:38,442
Va�a porodica u Ka�u
ga izra�uje ve� 400 godina
472
00:39:38,678 --> 00:39:40,716
na na�in koji smo upravo videli.
473
00:39:43,231 --> 00:39:47,302
A �ta maldari sto�ari
rade sa tim komadom tkanine?
474
00:39:47,555 --> 00:39:50,621
Stavljaju ga preko ramena, ovako.
475
00:39:53,398 --> 00:39:57,525
I onda u njemu nose namirnice.
476
00:39:58,403 --> 00:40:01,888
Tu stave �e�er i ovako ve�u.
477
00:40:03,036 --> 00:40:08,662
Sa druge strane
stave �aj i zave�u ga.
478
00:40:09,066 --> 00:40:13,867
U sredinu stave �ito ili pirina�
479
00:40:14,067 --> 00:40:15,599
i zatim sve ovako ve�u.
480
00:40:15,818 --> 00:40:18,995
Sa jedne strane stave tri stvari
i sa druge strane isto tri.
481
00:40:19,117 --> 00:40:21,450
I onda to tako nose.
482
00:40:23,241 --> 00:40:25,856
Mogu da naprave i lungi.
483
00:40:30,515 --> 00:40:32,332
Ovako.
484
00:40:33,808 --> 00:40:37,362
Lungi je vrlo udoban.
U njemu se lako hoda.
485
00:40:37,632 --> 00:40:41,331
Slu�i i kao prekriva� za krevet.
486
00:40:43,842 --> 00:40:48,957
Po�to su muslimani, koriste
ga i kao molitvenu asuru.
487
00:40:50,548 --> 00:40:53,203
Da. Smotaju ga ovako
488
00:40:55,988 --> 00:40:58,444
i onda se na njemu mole u zoru.
489
00:40:59,001 --> 00:41:04,039
Za Maldari sto�are ova
tkanina ima... -Vi�e namena.
490
00:41:04,703 --> 00:41:08,717
Osim toga, ova tkanina
predstavlja njihov identitet.
491
00:41:08,961 --> 00:41:12,113
Da. -Poru�uje svetu:
Ja sam Maldari!
492
00:41:12,423 --> 00:41:16,719
Ovo je moja ode�a, a ti
�e� me kao prolaznik, stranac,
493
00:41:16,957 --> 00:41:19,145
prepoznati po toj ode�i.
-Tako je.
494
00:41:19,421 --> 00:41:23,720
To je sjajno. Ako bih �eleo
da kupim ovo...-Da, �to da ne?
495
00:41:24,109 --> 00:41:27,501
Vi �ete mi prodati.
Koliko ko�ta? -2000 rupija.
496
00:41:29,218 --> 00:41:34,252
Oko 30 funti za
hiljadu godina istorije
497
00:41:35,430 --> 00:41:38,863
i identitet celog jednog plemena.
498
00:41:39,112 --> 00:41:41,472
Hvala vam. -Nema na �emu.
499
00:41:42,312 --> 00:41:47,699
Ovim poslom se oni
bave ve� generacijama.
500
00:41:49,477 --> 00:41:52,739
Starinski sistem kasta
501
00:41:53,028 --> 00:41:56,418
razdelio je narod
na vi�e dru�tvenih klasa.
502
00:41:56,681 --> 00:42:01,051
Slu�beno je ukinut 1945,
ali njegov uticaj se zadr�ao,
503
00:42:01,309 --> 00:42:05,597
i Ka� ima dugu istoriju
naslednih zanimanja.
504
00:42:07,820 --> 00:42:12,635
Porodice se generacijama
bave istim zanimanjima.
505
00:42:16,588 --> 00:42:22,630
Zajednice se tradicionalno
oslanjaju jedna na drugu.
506
00:42:25,127 --> 00:42:29,282
Katri boje tkanine
za Maldarije i Megvale.
507
00:42:31,648 --> 00:42:33,876
Megvali su tka�i.
508
00:42:34,179 --> 00:42:35,596
Dobro jutro.
509
00:42:37,329 --> 00:42:40,068
Oni tkaju za Rabarije.
510
00:42:41,946 --> 00:42:45,713
Samd�i Vankar
poti�e iz duge loze tka�a.
511
00:42:57,457 --> 00:43:01,690
Samd�i, Megvali
su oduvek bili tka�i.
512
00:43:01,940 --> 00:43:04,381
Odakle poti�e va� narod?
513
00:43:04,628 --> 00:43:07,156
Iz Marvara u Rad�astanu,
514
00:43:07,721 --> 00:43:11,486
a onda su pre
833 godine do�li ovamo.
515
00:43:13,034 --> 00:43:16,015
Zna�i, Rabari
su ranije �iveli u Rad�astanu,
516
00:43:16,611 --> 00:43:19,099
a ima ih u Rad�astanu i danas.
517
00:43:19,398 --> 00:43:22,695
I Megvali su
�iveli u Rad�astanu? -Da.
518
00:43:22,906 --> 00:43:25,955
Onda su i Rabari
i Megvali do�li ovamo.
519
00:43:26,175 --> 00:43:29,736
Bilo je to pre 833 godine.
520
00:43:31,006 --> 00:43:34,164
Va� narod se doselio ovamo.
521
00:43:34,589 --> 00:43:37,151
Iz Marvara u Rad�astanu u Ka�.
522
00:43:37,283 --> 00:43:40,205
Va� posao je bio oduvek,
�ak i pre dolaska,
523
00:43:40,205 --> 00:43:46,260
da pravite ove pokriva�e
i ode�u za narod Rabari.
524
00:43:47,369 --> 00:43:53,116
I u Rad�astanu i ovde
u Ka�u radimo za Rabarije.
525
00:43:53,451 --> 00:43:56,704
Ovde u Ka�u radimo
i za Dabarije i Vagadije.
526
00:44:00,108 --> 00:44:04,995
Rabari imaju stada ovaca.
Da li vam donose vunu?
527
00:44:05,821 --> 00:44:08,210
Ponekad ja sakupljam vunu.
528
00:44:08,525 --> 00:44:15,654
Onda je ja ispredem, a kada
zavr�im, vratim je Rabari �enama.
529
00:44:16,395 --> 00:44:19,826
I mu�karci je koriste.
To je odli�an proizvod.
530
00:44:20,508 --> 00:44:25,459
Dakle, va�a veza
sa narodom Rabari
531
00:44:25,755 --> 00:44:30,058
traje ve� hiljadu godina.
532
00:44:31,419 --> 00:44:33,945
Da, hiljadu godina.
533
00:44:34,370 --> 00:44:36,901
Do pre samo nekoliko godina,
534
00:44:36,901 --> 00:44:40,759
Megvali su pripadali
kasti nedodirljivih.
535
00:44:41,027 --> 00:44:44,412
Da bi Samd�ijev deda,
kao pripadnik mnogo ni�e kaste,
536
00:44:44,412 --> 00:44:46,299
pokazao ovaj
materijal Rabarima,
537
00:44:46,299 --> 00:44:49,861
morao bi da ga preda �enama,
a zatim se povu�e.
538
00:44:49,861 --> 00:44:54,848
Sipale bi vodu na njega da
ga speru pre nego �to ga dotaknu.
539
00:44:57,705 --> 00:44:59,910
�udno.
To je ironija, zar ne?
540
00:45:00,661 --> 00:45:03,152
Da ruke nedodirljivih
541
00:45:03,510 --> 00:45:07,572
prave materijal
tako prijatan na dodir.
542
00:45:10,728 --> 00:45:16,053
Pleme Rabari, za
koje Samd�i tka, su Indusi.
543
00:45:16,334 --> 00:45:19,614
Rabari veruju da su
vunene niti naj�istije.
544
00:45:19,881 --> 00:45:23,156
To je dar boga Kri�ne.
545
00:45:23,912 --> 00:45:27,252
Rabari sebe nazivaju
bra�om po �ebadi
546
00:45:27,497 --> 00:45:30,584
jer svi nose
iste vunene ogrta�e.
547
00:45:45,257 --> 00:45:51,356
Rano je jutro, a mi putujemo
u Vagad, na severoistoku Ka�a.
548
00:45:51,579 --> 00:45:53,325
Kre�emo u potragu za svadbom.
549
00:45:53,525 --> 00:45:55,156
Ka�em 'u potragu'
550
00:45:55,370 --> 00:45:59,746
po�to Rabari retko dopu�taju
strancima da prisustvuju.
551
00:45:59,952 --> 00:46:03,259
Ovo je prvi put da je nekome
dozvoljeno da snima ven�anje.
552
00:46:10,587 --> 00:46:14,728
U Ka�u ven�anje ima mnogo faza
i to je dug proces
553
00:46:15,026 --> 00:46:19,197
u kome se fizi�ka i finansijska
odgovornost za �erku
554
00:46:19,418 --> 00:46:22,056
prenosi sa jedne
porodice na drugu.
555
00:46:30,122 --> 00:46:33,469
Sedim ovde, me�u seljanima.
556
00:46:33,891 --> 00:46:36,977
Nije to bli�a familija
557
00:46:37,557 --> 00:46:43,884
jer je nevestin brat oti�ao
po bliske ro�ake, stri�eve,
558
00:46:44,151 --> 00:46:49,268
koji �e doneti svadbene
poklone za mladence.
559
00:46:49,774 --> 00:46:52,422
Najve�i deo svadbenih poklona
560
00:46:52,651 --> 00:46:55,869
bi�e u raznim vrstama tkanina,
561
00:46:56,109 --> 00:46:59,727
zato �to je ovo
u su�tini nomadski narod.
562
00:47:00,308 --> 00:47:02,046
Oni su poreklom nomadi,
563
00:47:02,322 --> 00:47:05,937
�iji su ve�i deo doma�instva
i imovine �inile tkanine
564
00:47:06,203 --> 00:47:09,354
jer one mogu da
se smotaju i ponesu -
565
00:47:09,578 --> 00:47:14,120
od kolevki, preko
�ebadi i torbi do ode�e.
566
00:47:14,384 --> 00:47:18,277
�ivot im je
bio pro�et tkaninama.
567
00:47:21,920 --> 00:47:26,436
Ovo je prvi dan
trodnevnog svadbenog obreda.
568
00:47:26,710 --> 00:47:29,835
Mlado�enjina porodica
donosi poklone.
569
00:47:30,491 --> 00:47:35,798
�enske pesme doprinose
sve�anosti svake faze svadbe.
570
00:47:38,616 --> 00:47:43,664
Mlado�enja nosi
dugu vezenu tkaninu.
571
00:47:49,284 --> 00:47:55,827
Mlado�enjina familija mora
da na ulazu uru�i poklone.
572
00:48:09,770 --> 00:48:15,543
Mu�karci nose kratke, izvezene
jakne i prepoznatljive turbane.
573
00:48:19,168 --> 00:48:24,441
Rabari imaju izreku:
Sudbina mu�karca je turban.
574
00:48:32,157 --> 00:48:35,358
�enske marame
su podjednako va�ne.
575
00:48:35,620 --> 00:48:38,168
Boje i �are
pokazuju da li je udata,
576
00:48:38,441 --> 00:48:39,987
da li joj je to drugi brak,
577
00:48:40,290 --> 00:48:43,860
ima li dece
i da li joj je neko dete umrlo.
578
00:48:45,672 --> 00:48:49,941
Ka�e se da �ena mnogo
mo�e da ka�e svojom ode�om,
579
00:48:50,361 --> 00:48:52,813
uop�te ne mora da progovori.
580
00:48:56,387 --> 00:49:01,811
Mladin dom je sav
ukra�en ru�nim radom.
581
00:49:03,152 --> 00:49:05,292
Ovo je toran.
582
00:49:06,777 --> 00:49:10,342
Ova tkanina je
napravljena za ukras.
583
00:49:10,574 --> 00:49:14,442
Ovaj toran se
stavlja na ulaz, za sre�u.
584
00:49:14,684 --> 00:49:17,980
Predstavlja ulaz
u vreme raznih sve�anosti.
585
00:49:19,724 --> 00:49:23,455
Sve je ovo ru�ni rad.
586
00:49:33,900 --> 00:49:35,879
Vrlo lepo.
587
00:49:36,347 --> 00:49:38,444
Divna izrada, zar ne?
588
00:49:40,785 --> 00:49:45,508
Uprkos vru�ini, �ene nose
tradicionalne vunene marame
589
00:49:46,130 --> 00:49:48,680
za vreme svadbene sve�anosti.
590
00:49:50,726 --> 00:49:52,487
Smatra se nepristojnim
591
00:49:52,770 --> 00:49:57,429
da starije �ene skre�u
pa�nju na bilo koji na�in.
592
00:49:59,883 --> 00:50:05,066
Marama se stalno pomera, u
skladu sa stepenom familijarnosti
593
00:50:05,804 --> 00:50:08,507
otkriveno lice za
druge �ene i porodicu,
594
00:50:08,829 --> 00:50:12,285
pokriveno u prisustvu
mu�karaca i stranaca.
595
00:50:21,945 --> 00:50:26,102
Najneobi�niji do�ivljaj
u proteklih nekoliko dana
596
00:50:26,394 --> 00:50:30,992
nije bio to �to
sam video ru�ne radove,
597
00:50:31,267 --> 00:50:35,695
ve� �to sam upoznao ljude
598
00:50:36,523 --> 00:50:40,878
i to �to oni ula�u neverovatnu
veru u tradiciju i obi�aje.
599
00:50:41,287 --> 00:50:43,458
Ovo nije ples more�ka.
600
00:50:43,863 --> 00:50:48,722
To je ne�to �emu se ljudi
iskreno i potpuno predaju.
601
00:50:49,164 --> 00:50:51,533
To je njihov �ivot.
602
00:50:52,098 --> 00:50:56,957
Za nas je nezamislivo
da neko svojevoljno ka�e:
603
00:50:58,363 --> 00:51:04,853
Celog �ivota �u nositi ode�u
koja me odre�uje kao osobu!
604
00:51:08,214 --> 00:51:11,174
Kada sam se
na�ao me�u seljanima,
605
00:51:11,394 --> 00:51:13,253
upravo to sam na�ao -
606
00:51:13,508 --> 00:51:16,559
ljude koji su sasvim
posve�eni takvom na�inu �ivota.
607
00:51:17,868 --> 00:51:21,861
Onda na scenu stupa
procena vrednosti i pitanje:
608
00:51:22,110 --> 00:51:28,898
Ali zar ne vidite
kako su �ene pot�injene?
609
00:51:29,033 --> 00:51:30,691
Tra�i se od mlade devojke
610
00:51:30,955 --> 00:51:33,565
da u�e u ugovoreni brak.
611
00:51:34,158 --> 00:51:35,986
Zahteva se
auroritarna disciplina
612
00:51:36,224 --> 00:51:38,657
koja nema dodira
sa savremenim svetom.
613
00:51:38,870 --> 00:51:42,946
Kada se tamo na�ete,
sve to nekako postane neva�no.
614
00:51:55,747 --> 00:51:59,552
Naravno da uop�te nije neva�no.
615
00:51:59,820 --> 00:52:03,895
Rabari su vrlo
svesni modernog sveta.
616
00:52:04,134 --> 00:52:07,364
Shvataju neprakti�nost
tradicije po kojoj �ena,
617
00:52:07,693 --> 00:52:10,116
dok ne spremi ceo miraz
da mo�e da se uda,
618
00:52:10,370 --> 00:52:12,918
mo�e da navr�i i 35 godina.
619
00:52:13,446 --> 00:52:17,995
Jedna grupa Rabarija je 1994.
re�ila da zabrani ru�ni rad
620
00:52:18,477 --> 00:52:21,537
i svojim k�erima
podari nezavisnost.
621
00:52:23,199 --> 00:52:25,052
Mogu li da sednem ovde?
622
00:52:25,280 --> 00:52:29,240
Do�ao sam da upoznam
Harku Rabari i njenu porodicu.
623
00:52:32,275 --> 00:52:37,760
�ta mislite o
obi�ajima koji nestaju?
624
00:52:37,760 --> 00:52:42,760
Ako danas terate decu da vezu,
ona se ne�e �kolovati.
625
00:52:42,760 --> 00:52:47,020
Zato je bolje �to
je to sada zabranjeno.
626
00:52:47,214 --> 00:52:50,344
Dana�nje mlade �ene,
kao �to su Kanku i Soni,
627
00:52:50,587 --> 00:52:53,298
uop�te ne moraju da vezu.
628
00:52:53,572 --> 00:52:56,979
�ak mogu da budu
i ka�njene ako to rade.
629
00:52:56,979 --> 00:53:00,031
Mogu da se �koluju
i da tra�e posao,
630
00:53:00,279 --> 00:53:03,180
uglavnom van sela,
u gradovima.
631
00:53:05,269 --> 00:53:09,402
Kanku i Soni �e se
sna�i u modernom svetu.
632
00:53:11,278 --> 00:53:16,806
Da li modernizacija podrazumeva
nestanak tradicionalne kulture?
633
00:53:18,870 --> 00:53:23,404
Koliko jo� stari obi�aji
Rabarija mogu da se odr�e?
634
00:53:24,659 --> 00:53:28,738
Jesmo li svedoci
kraja jedne epohe?
635
00:53:33,053 --> 00:53:38,732
I tre�i, poslednji dan svadbe
odvija se prema obi�ajima.
636
00:53:42,042 --> 00:53:44,424
Mlado�enja je odeven kao kralj,
637
00:53:44,749 --> 00:53:48,819
sa ma�em, dugim,
izvezenim ogrta�em i krunom.
638
00:53:49,080 --> 00:53:53,997
Namirisana maramica ga
�titi od zlih duhova u vazduhu.
639
00:53:56,113 --> 00:53:59,387
Nevesta, D�eli Rabari,
sasvim je pokrivena velom.
640
00:53:59,669 --> 00:54:02,195
Mlado�enja joj nije video lice
641
00:54:02,195 --> 00:54:06,175
jo� od detinjstva,
kada je brak ugovoren.
642
00:54:14,453 --> 00:54:18,961
Ode�a je veoma va�na
tokom �itavog obreda.
643
00:54:19,355 --> 00:54:25,683
Nevestin veo se vezuje
za mlado�enjin ogrta�
644
00:54:27,468 --> 00:54:31,919
i sada �e zajedno hodati
oko vatre vezani tkaninom.
645
00:54:44,691 --> 00:54:48,023
Par kru�i oko svetog plamena.
646
00:54:48,295 --> 00:54:53,863
Njihova ode�a je povezana,
da bi im brak bio posve�en.
647
00:55:01,180 --> 00:55:05,425
Braman vezuje mladi�ev turban
za D�elin svadbeni veo,
648
00:55:05,710 --> 00:55:09,547
i obmorava upletene niti
oko njihovih ramena.
649
00:55:27,737 --> 00:55:31,944
D�elin otac,
Saku Rabari, sve to posmatra.
650
00:55:34,831 --> 00:55:38,271
Prah koji se stavlja
na �elo mlade i mlado�enje
651
00:55:38,507 --> 00:55:41,539
treba da otera zle duhove.
652
00:55:44,392 --> 00:55:48,672
Kokos u D�elinim rukama
simbol je plodnosti,
653
00:55:49,067 --> 00:55:52,737
mada �e joj mu�
videti lice tek uve�e.
654
00:55:56,262 --> 00:56:02,629
Mislim da je pravo �udo
koliko je truda ulo�eno
655
00:56:03,786 --> 00:56:09,472
da bi ovo ven�anje bilo
tako �ivopisno i veli�anstveno.
656
00:56:24,197 --> 00:56:28,178
Dok se penjem ka hindu hramu
koji je maharad�a sagradio
657
00:56:28,434 --> 00:56:31,512
da o�ara svoj grad Bud�,
658
00:56:31,771 --> 00:56:36,944
znam da nisam prvi
Britanac zaveden egzotikom.
659
00:56:38,216 --> 00:56:41,981
U ljudima koje sam upoznao
prona�ao sam ne�to plemenito,
660
00:56:42,541 --> 00:56:46,867
ode�u koju nose
i njihove obrede.
661
00:56:48,476 --> 00:56:53,514
Video sam ru�ne radove izra�ene
sa isto toliko strpljenja i pa�nje
662
00:56:53,778 --> 00:56:56,693
kao i na onoj prostirci
od pre 300 godina.
663
00:56:56,960 --> 00:57:00,340
Sve su ih napravili obi�ni ljudi.
664
00:57:00,591 --> 00:57:04,523
Ne �udi me �to se
ovi izvanredni ru�ni radovi
665
00:57:04,763 --> 00:57:07,859
sakupljaju i prodaju �irom sveta.
666
00:57:17,187 --> 00:57:21,784
Prevalio sam prili�an put
da prona�em poslednje ostatke
667
00:57:22,113 --> 00:57:26,535
duge tradicije veza u Ka�u.
668
00:57:27,130 --> 00:57:30,783
Ne znam da li da to
nazovem narodnom umetno��u.
669
00:57:31,048 --> 00:57:33,375
Mislim da je zaista dirljivo
670
00:57:33,654 --> 00:57:36,907
�to je ovo
napravljeno kao poklon.
671
00:57:37,426 --> 00:57:41,596
To su svadbeni pokloni,
napravljeni u �ast
672
00:57:42,235 --> 00:57:45,020
tradicije i obi�aja.
673
00:57:45,486 --> 00:57:49,846
Ljudi koji su ovo napravili
nemaju ni�ta drugo da daju
674
00:57:50,609 --> 00:57:53,144
osim svog marljivog rada.
675
00:57:54,131 --> 00:58:00,937
A sada ih sakupljaju
ljudi koji imaju sve.
676
00:58:02,549 --> 00:58:07,302
- prevod LjubicaSP -
ljubpet@gmail.com
677
00:58:10,302 --> 00:58:14,302
Preuzeto sa www.titlovi.com
55229
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.
Afrikaans
Albanian
Amharic
Arabic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bengali
Bosnian
Bulgarian
Catalan
Cebuano
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Dutch
English
Esperanto
Estonian
Finnish
French
Frisian
Galician
Georgian
German
Greek
Gujarati
Haitian Creole
Hawaiian
Hungarian
Icelandic
Irish
Italian
Japanese
Kazakh
Khmer
Korean
Kurdish (Kurmanji)
Kyrgyz
Lao
Latvian
Lithuanian
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Maltese
Maori
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Nepali
Norwegian
Pashto
Polish
Portuguese
Romanian
Russian
Samoan
Serbian
Sesotho
Shona
Sinhala
Slovak
Slovenian
Somali
Spanish
Swahili
Swedish
Tajik
Thai
Turkish
Ukrainian
Urdu
Uzbek
Vietnamese
