Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:06,000 --> 00:00:12,074
Оглашавајте свој производ или марку код нас; контактирајте www.SubtitleDB.org
2
00:00:28,806 --> 00:00:32,806
www.titlovi.com
3
00:00:35,806 --> 00:00:37,194
Karibi...
4
00:00:38,777 --> 00:00:40,589
...suncani raj...
5
00:00:41,745 --> 00:00:43,073
...koji plamti bojama...
6
00:00:44,059 --> 00:00:44,965
...i zivotom.
7
00:00:49,019 --> 00:00:51,727
Ovo pusto ostrvo je vrhunski san...
8
00:01:01,613 --> 00:01:04,714
...ali svake godine, ovaj san postaje
kosmar...
9
00:01:05,060 --> 00:01:10,028
...kada Karibi budu pogodjeni sa, u
proseku, sest uragana u nekoliko meseci.
10
00:01:19,183 --> 00:01:25,608
Kako uopste divlje zivotinje prezive,
kada se karipsko nebo pretvori u
uraganski pakao?
11
00:01:42,495 --> 00:01:46,637
Karibi su, u mislima vecine ljudi, mesto
za opustanje i odmor.
12
00:01:47,839 --> 00:01:52,996
Ali od juna do novembra, mnoga karipska
ostrva postaju opasna zona.
13
00:01:55,028 --> 00:02:02,083
2005-te, srusen je rekord od 15 uragana,
to je po jedan na svake dve nedelje.
14
00:02:04,577 --> 00:02:11,606
Cak i sa najboljom prognozom, niko ne
moze tacno da predvidi kada i gde ce
uragan da udari...
15
00:02:12,889 --> 00:02:18,058
...ili kakav ce uticaj to da ima, na
ove prastare plaze i bujne sume.
16
00:02:26,403 --> 00:02:31,217
Pa, sta stavlja ova mirna ostrva, sa
njihovim neznim povetarcima i toplim
suncem...
17
00:02:31,981 --> 00:02:35,871
...na vatrenu liniju nekim od najjacih
oluja na zemlji?
18
00:02:47,278 --> 00:02:50,547
Tokom vrelih letnjih meseci, uragani se
radjaju.
19
00:02:53,467 --> 00:02:58,545
Kada se Atlantski okean zagreje na
temperaturu od preko 27 stepeni
Celzijusa...
20
00:02:59,311 --> 00:03:00,831
...dovoljno da pokrene oluju.
21
00:03:05,704 --> 00:03:09,856
Mnogi uragani pocinju kao tropski
cikloni na obalama Afrike.
22
00:03:11,779 --> 00:03:14,090
Oni se kovitlaju preko mora, hraneci
se...
23
00:03:14,746 --> 00:03:16,684
...tako sto usisavaju toplotu iz
ugrejane vode.
24
00:03:18,654 --> 00:03:21,312
Ova toplota im omogucava energiju, koja
im je potrebna da rastu.
25
00:03:23,675 --> 00:03:26,905
Vetrovi se krecu ka zapadu, kako
dobijaju na snazi.
26
00:03:27,529 --> 00:03:30,905
Severnije, more nije dovoljno toplo da
bi pokrenulo oluju.
27
00:03:31,669 --> 00:03:36,550
Juznije, blize ekvatoru, zemlja se ne
obrce dovoljno brzo...
28
00:03:36,780 --> 00:03:38,005
...da bi pokrenula olujni kovitlac.
29
00:03:40,437 --> 00:03:44,230
Na svom putu, oluja se vrtoglavo
spusta u uzani koridor...
30
00:03:44,231 --> 00:03:46,400
...koji se zove "uraganski prolaz".
31
00:03:50,427 --> 00:03:54,155
Ako vetar predje 65 km na sat, oluji
dajemo ime.
32
00:03:55,112 --> 00:04:00,094
Ako dostigne 110 km na sat, rangira se
kao uragan.
33
00:04:03,305 --> 00:04:06,244
U kraju gde ih ocekuju, na Karibima...
34
00:04:08,916 --> 00:04:10,868
...treba da se suoce sa monstruoznim
vihorom...
35
00:04:11,149 --> 00:04:14,211
...visine i do 13 km, koji pokriva
stotine kilometara sirine...
36
00:04:14,785 --> 00:04:18,411
...oko uzasno mirnog centra, koji se
zove "oko".
37
00:04:31,037 --> 00:04:32,973
Uragani se nepredvidive zveri.
38
00:04:36,433 --> 00:04:38,348
Ali na kraju, ubica ce da udari.
39
00:04:39,505 --> 00:04:42,464
Samo je pitanje kada, i gde.
40
00:04:44,131 --> 00:04:48,130
Kada udari, sirova snaga uragana moze da
poveca nivo mora...
41
00:04:48,525 --> 00:04:51,398
...i da proizvede ogromne talase, visine
20 metara.
42
00:04:52,401 --> 00:04:56,369
...na vrhu vrtoglavog vetra,
brzine vece od 260 km na sat.
43
00:05:19,688 --> 00:05:23,351
Sa ovim se Karibi suocavaju
svake godine.
44
00:05:24,653 --> 00:05:26,306
Pa kako prezive?
45
00:05:42,404 --> 00:05:46,340
Na samoj granici ovog unistenja je
koralni greben.
46
00:05:58,016 --> 00:06:02,100
Kako se stanovnici ovog slozenog
i krhkog sveta...
47
00:06:02,101 --> 00:06:04,600
...nose sa sirovom snagom
uragana?
48
00:06:14,807 --> 00:06:17,776
Jastozi su posebno ranjivi
tokom oluje...
49
00:06:18,228 --> 00:06:20,575
...lako se zgnjece ili povrede od
razbacanog kamenja.
50
00:06:24,605 --> 00:06:29,939
Mnogi odu odavde. Napustaju plicak i
odlaze u dublje, bezbednije vode...
51
00:06:29,940 --> 00:06:31,370
...mnogo pre nego sto oluja stigne.
52
00:06:34,373 --> 00:06:38,572
Na pocetku svake sezone uragana, osecaju
upozoravajuce promene u vodi...
53
00:06:38,793 --> 00:06:40,686
...kao sto su temperatura ili mirnoca...
54
00:06:41,479 --> 00:06:43,385
...i onda se pomeraju u dublje vode.
55
00:06:53,386 --> 00:06:58,103
Ali sta se desava sa samim grebenom, i
onim stvorenjima koja se ne evakiusu?
56
00:07:03,468 --> 00:07:05,600
Kako se prva oluja u sezoni priblizava...
57
00:07:05,601 --> 00:07:09,250
...ova beskrajna snaga pocinje da pokazuje
svoje prisustvo.
58
00:07:14,153 --> 00:07:15,978
Talasi pocinju da se dizu.
59
00:07:21,482 --> 00:07:24,092
Vreme je da nadjete skloniste, ako
mozete.
60
00:08:10,388 --> 00:08:12,171
To je kao eksplozija bombe...
61
00:08:12,513 --> 00:08:14,413
...iznova i iznova.
62
00:08:47,125 --> 00:08:51,782
Dok napad konacno prodje, koralni greben
je unisten.
63
00:08:55,280 --> 00:09:00,596
Ovo je greben St. Lucia, posle naleta
uragana Lenny 1999-te.
64
00:09:07,721 --> 00:09:11,514
Morski rezervat je pretrpeo tezak udarac
oluje.
65
00:09:14,347 --> 00:09:17,139
Korali su zgnjeceni ili otkinuti sa
grebena.
66
00:09:28,329 --> 00:09:32,313
A ipak, steta nije sasvim katastrofalna
kao sto izgleda.
67
00:09:36,726 --> 00:09:39,500
Ovi lomljivi, razgranati korali, mogu
biti razbijeni na delice...
68
00:09:40,001 --> 00:09:42,000
...ali to nije njihov kraj.
69
00:09:47,791 --> 00:09:49,291
Ovi delovi mogu da se regenerisu.
70
00:09:50,059 --> 00:09:52,529
Sve sto im treba je osvetljeno mesto da
mogu da rastu.
71
00:10:00,726 --> 00:10:04,573
A oni rastu brzo, i do 15 cm godisnje.
72
00:10:10,900 --> 00:10:12,350
U zavisnosti od toga gde zavrse...
73
00:10:12,351 --> 00:10:15,900
...neki cak mogu posejati seme,
potpuno novih grebena.
74
00:10:24,101 --> 00:10:29,227
Hiljadama godina, grebeni su se
prilagodjavali da rastu pod udarcima
oluje.
75
00:10:32,195 --> 00:10:37,374
Neki korali se slome, drugi su dovoljno
cvrsti da izdrze nalet talasa.
76
00:10:40,534 --> 00:10:42,884
Prilagodili su se na zivot u zoni
udara...
77
00:10:43,603 --> 00:10:46,432
...i vremenom se oporave.
78
00:10:48,124 --> 00:10:50,665
Ali ako velike oluje postanu cesce...
79
00:10:51,541 --> 00:10:54,750
...mozda nece biti dovoljno vremena za
razmnozavanje, pre sledeceg velikog
napada.
80
00:11:01,039 --> 00:11:04,325
Uragani su profesionalni rizik zivota na
Karibima.
81
00:11:07,854 --> 00:11:11,383
Mnogi ljudi zive blizu obale i na prvoj
liniji olujnog naleta.
82
00:11:11,954 --> 00:11:16,548
Sto znaci da sezona uragana, stavlja na
kocku hiljade domova i zivota.
83
00:11:18,202 --> 00:11:23,278
Ali veci deo vremena, plaza je mesto za
opustanje i zabavu.
84
00:11:55,155 --> 00:11:58,113
Plazu ne koriste samo ljudi.
85
00:12:08,780 --> 00:12:11,107
Ovde karipske kornjace legu jaja.
86
00:12:13,690 --> 00:12:18,184
Dzinovska kozasta kornjaca, dzin medju
kornjacama, moze da naraste do 2 metra...
87
00:12:18,671 --> 00:12:20,732
...i da dostigne tezinu od 700 kg.
88
00:12:24,294 --> 00:12:26,733
Vecinu zivota provodi na otvorenom
moru...
89
00:12:27,294 --> 00:12:28,828
...gde su uragani mala pretnja.
90
00:12:32,826 --> 00:12:38,483
Ali svake godine izmedju februara i
oktobra, zenke izlaze na obalu da izlegu
jaja.
91
00:12:39,297 --> 00:12:42,065
Ako ih izlegu ranije, izbeci ce sezonu
uragana.
92
00:12:42,880 --> 00:12:46,532
Ali pocetkom juna, jaja koja se jos uvek
nisu izlegla su u opasnosti.
93
00:12:49,180 --> 00:12:51,471
Ali za sada, ovo je mirna karipska noc.
94
00:12:59,413 --> 00:13:04,501
Zenka koristi svoja ogromna peraja, da
mukotrpno iskopa gnezdo dubine jednog
metra...
95
00:13:06,829 --> 00:13:09,205
...i da ga ispuni sa oko 80 jaja.
96
00:13:17,322 --> 00:13:21,226
Kada ih ponovo prekrije, pazljivo rasiri
pesak preko gnezda...
97
00:13:21,633 --> 00:13:23,538
...kao kamuflazu da odbije predatore.
98
00:13:27,704 --> 00:13:30,836
To da ce biti pojedena, nije jedini
rizik za njena dragocena jaja.
99
00:13:31,916 --> 00:13:33,507
Nece se izleci jos dva meseca...
100
00:13:34,103 --> 00:13:36,405
...a sezona uragana se zahuktava.
101
00:13:42,477 --> 00:13:44,257
Zenka je ucinila sve sto moze...
102
00:13:45,228 --> 00:13:48,586
...ali lutrija je kada ce i gde udariti
sledeca oluja.
103
00:14:00,950 --> 00:14:04,151
Na moru, odrasla kornjaca je bezbedna u
svom elementu.
104
00:14:11,213 --> 00:14:12,690
Ali sta ce se desiti njenim jajima na
obali?
105
00:14:17,086 --> 00:14:21,974
Plaze su nepokretne mete za, mozda
najsmrtonosnije oruzje uragana...
106
00:14:23,317 --> 00:14:24,339
...olujne talase.
107
00:14:27,897 --> 00:14:31,160
Kako vazdusni pritisak oko centra
uragana pocinje da opada...
108
00:14:31,976 --> 00:14:34,130
...oluja stupa na povrsinu mora...
109
00:14:34,756 --> 00:14:36,292
...podizuci nivo vode.
110
00:14:37,973 --> 00:14:39,692
Zajedno sa vetrom koji gura vodu...
111
00:14:40,254 --> 00:14:44,962
...to stvara olujne talase, koji mogu da
dostignu visinu vecu od 6 metara.
112
00:15:12,367 --> 00:15:16,293
Najsmrtonosniji olujni talasi mogu da
udju i 16 km na kopno.
113
00:15:39,880 --> 00:15:43,536
Udarac, od stete do gubitka zivota, je
razoran.
114
00:16:06,272 --> 00:16:09,851
Kada je cela obala progutana i
ispljunuta od mora...
115
00:16:10,837 --> 00:16:13,005
...postoji li ikakva nada za kornjacino
gnezdo?
116
00:16:16,584 --> 00:16:20,837
2004-te, olujni talasi uragana Ivan,
dostigli su 6 m visine...
117
00:16:21,444 --> 00:16:23,993
...potapajuci Veliko Kajmansko ostrvo na
zapadnim Karibima...
118
00:16:24,462 --> 00:16:26,495
...ostrvo poznato po gnezdima zelene
kornjace.
119
00:16:31,710 --> 00:16:32,700
U jednom trenutku...
120
00:16:32,701 --> 00:16:35,600
...skoro celo podrucje Velikog
Kajmanskog ostrva je bilo potopljeno.
121
00:16:39,177 --> 00:16:41,976
Zapanjujuce, samo dvoje ljudi je
poginulo...
122
00:16:42,446 --> 00:16:44,288
...ali skoro svaki dom je bio ostecen.
123
00:17:05,880 --> 00:17:09,241
Korali su, cak sa grebena, izbaceni na
plazu.
124
00:17:23,116 --> 00:17:27,601
U drugim slucajevima, cela plaza bi
jednostavno nestala.
125
00:17:29,128 --> 00:17:35,305
Velika zapremina vode je jednostavno
isprala vise od 150.000 m3 ostrvskog
peska.
126
00:17:40,742 --> 00:17:43,147
Pa sta je moglo da se dogodi kornjacinim
jajima?
127
00:17:47,813 --> 00:17:52,910
Ovde na Velikom Kajmanskom ostrvu, Ivan
je zbrisao vise od 80% gnezda zelene
kornjace.
128
00:17:56,775 --> 00:18:00,024
Na obliznjem ostrvu Cayman Brac,
podjednako je lose.
129
00:18:10,554 --> 00:18:15,304
Teski gubici, ali barem ograniceni na
jednu generaciju.
130
00:18:16,243 --> 00:18:20,100
Sledece godine, odrasle kornjace ce se
vratiti da poloze jos jaja.
131
00:18:23,961 --> 00:18:28,554
Uragan Ivanove velicine nije pogodio
Kajmane preko 50 godina.
132
00:18:35,677 --> 00:18:40,440
Ipak su skorije Karibi pogodjeni
povisenom aktivnoscu uragana...
133
00:18:41,174 --> 00:18:45,817
...sa rusenjem rekorda koji je trajao 27
godina, 2005-te, kada je najvise oluja
imenovano.
134
00:18:49,808 --> 00:18:51,893
Naucnici se sada pitaju...
135
00:18:52,662 --> 00:18:56,602
...jesu li ovi jaci i cesci uragani u
vezi sa globalnim zagrevanjem?
136
00:18:58,014 --> 00:19:02,169
I ako jesu, sta bi to znacilo za ljude i
zivotinjske vrste na Karibima?
137
00:19:10,057 --> 00:19:13,310
Niza ostrva su posebno ranjiva od
olujnih talasa.
138
00:19:16,386 --> 00:19:21,688
Na Bahamima, tek nekoliko od 700 ostrva
se izdize vise od par metara iznad nivoa
mora.
139
00:19:29,935 --> 00:19:33,105
A ova ostrva leze na samoj severnoj
granici Kariba...
140
00:19:33,888 --> 00:19:36,308
..gde ima vise uragana nego bilo gde
drugde.
141
00:19:42,387 --> 00:19:47,279
Ovde ne samo plaze, vec cela ostrva
bivaju potopljena.
142
00:19:50,230 --> 00:19:53,907
Pa moze li bilo koja zivotinja da
prezivi ovde, na takvoj vrucoj tacki
uragana?
143
00:20:03,449 --> 00:20:06,594
Najcesca vrsta gustera, smedji anola
guster...
144
00:20:07,076 --> 00:20:09,263
...se moze naci na tucetu ovih mali
ostrva.
145
00:20:11,870 --> 00:20:15,527
Uprkos cestim uraganima, populacija ne
samo da prezivi...
146
00:20:16,231 --> 00:20:17,324
...vec se povecava.
147
00:20:18,500 --> 00:20:22,000
Veoma teritorijalni, smedji anola
gusteri brane svoje parce zemlje...
148
00:20:22,001 --> 00:20:24,150
...prvo svetlucajuci svojim
podbratkom...
149
00:20:24,544 --> 00:20:28,807
...zatim, ako to ne uspe, tako sto
oteraju rivale.
150
00:20:38,080 --> 00:20:43,012
Kako mali guster ne popusta pred
velikom olujom.
151
00:23:29,125 --> 00:23:31,202
Ali dok su bebe gusteri jos u svojim
jajima...
152
00:23:31,694 --> 00:23:34,250
...ostali su ponovo poceli da nastanjuju
ostrvo.
153
00:23:39,627 --> 00:23:41,377
Pauci "cvetaju" na vetru...
154
00:23:41,881 --> 00:23:44,615
...zalihe za hitne potrebe za novu
generaciju gustera.
155
00:23:51,216 --> 00:23:53,185
Samo nekoliko nedelja posle
katastrofalnog udara...
156
00:23:53,717 --> 00:23:56,070
...zivot vec uzvraca udarac.
157
00:23:59,600 --> 00:24:02,803
Karipske plaze, koralni grebeni i niska
ostrva...
158
00:24:02,804 --> 00:24:05,570
...su oduvek ranjivi na ogromne olujne
talase.
159
00:24:08,117 --> 00:24:10,411
Ali jedna priobalna sredina ne popusta.
160
00:24:14,780 --> 00:24:15,944
Mangrovi
161
00:24:20,071 --> 00:24:24,476
Sa mogucnoscu da rastu u slanoj vodi,
mangrovi su granica mnogih ostrva...
162
00:24:24,821 --> 00:24:26,709
...i oni cine prirodni mol.
163
00:24:30,583 --> 00:24:33,956
Njihovo zamrseno korenje pomaze da se
apsorbuje energija velikih talasa...
164
00:24:34,571 --> 00:24:35,997
...stiteci obalu iza sebe.
165
00:24:40,198 --> 00:24:43,031
Takodje su skloniste ranjivom
zivotinjskom svetu.
166
00:24:50,044 --> 00:24:53,304
Medju korenjem ima mnogo mladih riba,
koje se mogu naci oko koralnog grebena.
167
00:25:01,132 --> 00:25:04,226
Ovde se legu i zapocinju novi zivot.
168
00:25:07,385 --> 00:25:10,073
Na kraju ce mlade ribe izbiti na
greben...
169
00:25:10,622 --> 00:25:12,354
...pumpajuci svezu krv...
170
00:25:12,719 --> 00:25:15,007
...od vrhunske vaznosti, posle velikog
olujnog unistenja.
171
00:25:21,607 --> 00:25:25,603
Ponasajuci se kao utociste za ribe i
sundjer za celo ostrvo...
172
00:25:26,155 --> 00:25:31,695
...mangrovi su mozda, najbolja karipska
odbrana pred velikom snagom uragana.
173
00:25:33,071 --> 00:25:35,322
Ali cak i mangrovi imaju tacku
lomljenja(slabu tacku).
174
00:25:52,773 --> 00:25:55,480
Uragan Mitch je udario 1998-e.
175
00:25:58,056 --> 00:26:02,571
Kisne bujice su napravile haos u
Centralnoamerickoj zemlji, Hondurasu.
176
00:26:10,187 --> 00:26:15,841
Ovaj zloglasni uragan pete kategorije,
je odneo najmanje 11.000 zivota.
177
00:26:23,353 --> 00:26:25,467
Mitch je bio posebno cudna zver.
178
00:26:26,383 --> 00:26:29,886
Kako se priblizavao kopnu, cinio je
nesto cudno.
179
00:26:31,073 --> 00:26:36,007
Zaustavio se i besneo iznad ostrva
Manaha skoro dva dana.
180
00:26:41,980 --> 00:26:46,823
Ovo dugo batinanje od strane talasa i
uzburkane oluje, bilo je previse...
181
00:26:47,664 --> 00:26:48,871
...cak i za mangrove.
182
00:26:52,072 --> 00:26:55,727
97% sume mangrova sa Manahe bilo je
unisteno.
183
00:26:59,759 --> 00:27:03,199
Godinama posle Mitch-a, delovi ostrva su
i dalje u teskom stanju.
184
00:27:06,365 --> 00:27:10,335
Posle takvog unistenja, suma nije mogla
da se obnovi.
185
00:27:10,916 --> 00:27:15,029
Nije ostalo dovoljno drveca, da
proizvede mladice potrebne za obnovu.
186
00:27:18,404 --> 00:27:23,103
Cak i za najbolju prirodnu odbranu,
strasan udar uragana je...
187
00:27:23,588 --> 00:27:25,060
...jednostavno preveliki.
188
00:27:39,225 --> 00:27:42,724
Kada su stvarno velike oluje, nije
bezbedno cak ni na udaljenijim ostrvim.
189
00:27:53,338 --> 00:27:56,563
Mnoga karipska ostrva su prekrivena
tropskim kisnim sumama...
190
00:27:56,948 --> 00:27:57,993
...koje su prepune zivota.
191
00:27:59,261 --> 00:28:00,893
Neke od njih su veoma ugrozene.
192
00:28:26,667 --> 00:28:28,761
Ali ovo sumsko uporiste nije nepobedivo.
193
00:28:29,657 --> 00:28:32,326
Oni su ugrozeni drugim elementom
uraganskog pakla.
194
00:28:34,584 --> 00:28:35,458
Jakim vetrovima.
195
00:28:40,966 --> 00:28:42,699
Pa kako stanovnici izlaze na kraj sa tim?
196
00:28:45,589 --> 00:28:50,495
U septembru 2004-te, kada je uragan Ivan
pocistio Karibe...
197
00:28:51,196 --> 00:28:55,878
...jedno ostrvo se podsetilo, kakav je
tacno osecaj od direktnog udarca.
198
00:29:08,463 --> 00:29:10,933
Na najjuznijim granicama uraganskog
prolaza...
199
00:29:11,141 --> 00:29:13,814
...Grenada je dugo bila smatrana
relativno bezbednom.
200
00:29:14,837 --> 00:29:16,621
Ali to se upravo promenilo.
201
00:29:33,277 --> 00:29:35,275
Ivanovi vetrovi su poceli da prete
ostrvu.
202
00:29:50,027 --> 00:29:53,525
Naposletku su dostigli brzinu od
210 km na sat.
203
00:29:54,384 --> 00:29:56,111
To cak nije bio pun uragan pete
kategorije.
204
00:29:57,151 --> 00:29:58,955
Ali dovoljan da srusi cela drveca.
205
00:29:59,715 --> 00:30:00,644
Rasturi domove.
206
00:30:19,372 --> 00:30:23,225
Grenada nije videla oluju ove jacine
skoro 40 godina.
207
00:30:31,107 --> 00:30:33,338
Mnogi ljudi su zaboravili koliko lose
moze da bude.
208
00:30:34,296 --> 00:30:39,063
U stvari, ostrvo je smatrano jednom od
najbezbednijih karipskih luka pred
olujom.
209
00:30:45,559 --> 00:30:47,469
Ali Ivan je savladao ostrvo...
210
00:30:48,107 --> 00:30:50,090
...ostecujuci skoro svaku zgradu...
211
00:30:50,372 --> 00:30:52,324
...ostavljajuci 39 mrtvih.
212
00:30:57,487 --> 00:30:58,910
I suma je bila opustosena.
213
00:31:04,096 --> 00:31:07,888
Vise od 90% prirodnih rezervata Grenade
je bilo unisteno.
214
00:31:08,669 --> 00:31:10,390
Vrhovi drveca su doslovno oduvani.
215
00:31:14,239 --> 00:31:17,373
Na nekim mestima, na zemlju je palo
ostataka i delova drveta...
216
00:31:17,387 --> 00:31:20,950
...koliko bi palo za dve godine,
palo je u samo jednom danu.
217
00:31:28,200 --> 00:31:31,061
Ali ove tropske sume su se i ranije
susretale sa ovakvom kaznom.
218
00:31:32,231 --> 00:31:35,400
Tokom hiljada godina, razvile su
izvanrednu strategiju...
219
00:31:35,401 --> 00:31:36,900
...koja im pomaze da se rehabilituju.
220
00:31:42,441 --> 00:31:48,487
Ove kisne sume u Portoriku, su bile
ogoljene od uragana Hugo 1989-te.
221
00:31:52,003 --> 00:31:53,755
Ali to ne bi znali gledajuci ih danas.
222
00:31:54,499 --> 00:31:56,300
Istrazivanja naucnika o oporavku...
223
00:31:56,320 --> 00:31:59,547
...su otkrila neke neverovatne trikove
za pobedu nad uraganom.
224
00:32:02,626 --> 00:32:06,302
Mozda najbolja strategija prezivljavanja
ne pripada sumskim zivotinjama...
225
00:32:06,960 --> 00:32:08,589
...vec sumskom drvecu.
226
00:32:12,963 --> 00:32:16,713
Ovo je tabanuko, veteran iz mnogih oluja.
227
00:32:18,048 --> 00:32:22,033
Ziveci vekovima, pronasli su nacin da se
bore sa uraganima.
228
00:32:27,415 --> 00:32:30,645
Naravno, izgubice lisce, cak i grane...
229
00:32:31,583 --> 00:32:33,441
...ali vrlo retko ce puci.
230
00:32:38,739 --> 00:32:43,426
Tajna pobede tabanuka nad olujom, lezi u
korenju.
231
00:32:44,615 --> 00:32:46,947
Oni se sjedine sa korenjem drugih
tabanukoa...
232
00:32:47,992 --> 00:32:50,143
...stvarajuci jedno ogromno sidro u
sredini.
233
00:32:58,877 --> 00:33:02,189
Svuda ce, od 10 do 20 stabala pristupiti
ovom savezu...
234
00:33:03,023 --> 00:33:05,503
...solidarisuci se pred olujom.
235
00:33:16,589 --> 00:33:20,001
Tuzno, ali nemaju sva stabla ovu
komsijsku podrsku.
236
00:33:22,985 --> 00:33:27,407
Za sada, vecina sumskog pokrivaca
Grenade lezi razbacana po sumskom tlu.
237
00:33:30,254 --> 00:33:34,221
Ipak, ovi otpaci sadrze klicu za ponovni
razvoj i regeneraciju.
238
00:33:35,285 --> 00:33:36,534
Neophodne hranljive materije.
239
00:33:43,274 --> 00:33:46,408
Ovaj izvor hranljivih materija mora sto
pre da se vrati u opticaj.
240
00:33:47,235 --> 00:33:50,118
Veliki posao za neke druge, manje sumske
zivotinje.
241
00:33:56,091 --> 00:34:00,044
Ovde dole, medju otpacima, pocinje
njihov tezak posao.
242
00:34:03,107 --> 00:34:07,967
Delovi lisca i drva ostalih posle oluje,
su slomljeni od strane zajednice
biljojeda.
243
00:34:09,935 --> 00:34:15,124
Crvi, stonoge i termiti su neopevani
heroji koji daju pocetni udarac oporavka.
244
00:34:19,876 --> 00:34:23,238
Bez ovog podzemnog sveta, biljke i
drvece iznad ne bi postojalo.
245
00:34:28,999 --> 00:34:30,467
Termiti pomazu da se ukloni drvo...
246
00:34:34,999 --> 00:34:38,252
...a stonoge izgrizu lisce u jos sitnije
komadice.
247
00:34:48,358 --> 00:34:50,454
Gljive su takodje neophodne za
razlaganje.
248
00:34:51,191 --> 00:34:54,670
One pomazu preradjujuci ogromne kolicine
drveta i lisca.
249
00:35:03,858 --> 00:35:05,539
U iznenadjujuce kratkom periodu...
250
00:35:06,044 --> 00:35:07,576
...nekada manjem od jedne godine...
251
00:35:07,875 --> 00:35:12,696
...ovaj tim transformise gomile olujnog
otpada u bogato djubrivo..
252
00:35:13,460 --> 00:35:14,901
...temelj novog razvitka.
253
00:35:18,861 --> 00:35:20,438
Samo nekoliko nedelja posle oluje...
254
00:35:20,988 --> 00:35:25,226
...pocinju da nicu novi izdanci, na
prostoru oslobodjenom od palog drveca.
255
00:35:43,258 --> 00:35:46,274
Dok na onima koji su preziveli, nice
novo lisce.
256
00:35:51,009 --> 00:35:53,416
Ali sta se desava sa zivotinjskim
svetom, koji zivi na ovom drvecu?
257
00:35:59,732 --> 00:36:02,235
Posle oluje je tesko naci hranu.
258
00:36:03,087 --> 00:36:05,276
Losa vest za kolibrije gladne nektara.
259
00:36:11,776 --> 00:36:15,385
Ali mnoge karipske ptice su navikle da
lete po zeljeno seme.
260
00:36:17,109 --> 00:36:20,150
Ako je jedan deo ostrva unisten, one
samo nastave dalje.
261
00:36:41,311 --> 00:36:45,308
Vestacka mesta za hranjenje ptica u
bastama, pomazu u to vreme gladnim
pticama.
262
00:36:57,851 --> 00:37:01,726
I ove male ptice, Bananaquits, dobijaju
svoj secerni "fiks".
263
00:37:09,508 --> 00:37:11,507
U kraju su poznate kao kradljivci secera.
264
00:37:23,628 --> 00:37:25,371
Zato sto su pokretne i prilagodljive...
265
00:37:25,839 --> 00:37:28,479
...ove male ptice prkose napadu uragana.
266
00:37:29,441 --> 00:37:33,495
Do sledece sezone parenja, populacija je
obicno u padu.
267
00:37:40,444 --> 00:37:41,505
Kada oluja prodje...
268
00:37:42,196 --> 00:37:43,911
...vreme je da se ponovo izgradi zivot...
269
00:37:45,304 --> 00:37:46,460
...i domovi.
270
00:37:55,230 --> 00:37:59,933
Uragan Ivanove snage, moze da pogodi
ostrvo samo jednom u pola veka...
271
00:38:00,565 --> 00:38:04,410
...dajuci dovoljno vremena ljudima, sumi
i zivotinjskom svetu...
272
00:38:04,752 --> 00:38:06,003
...da stanu na noge.
273
00:38:07,849 --> 00:38:10,283
Ali ako ova velika oluja udari cesce...
274
00:38:11,299 --> 00:38:13,336
...to bi moglo da ima dugorocne
posledice.
275
00:38:18,450 --> 00:38:21,980
Na Portoriku je jedna ptica, koju bi ako
sada udari, uragan...
276
00:38:22,657 --> 00:38:23,748
...mogao da zatre.
277
00:38:26,896 --> 00:38:28,984
Nekada je bila rasirena po celom
ostrvu...
278
00:38:29,631 --> 00:38:32,671
...ali do 1970-te skoro je iscezla.
279
00:38:36,371 --> 00:38:42,259
Opkoljeno smanjenjem sume i ljudskim
delovanjem, ostalo je samo 13 jedinki...
280
00:38:43,012 --> 00:38:44,715
...u samo jednom delicu sume.
281
00:38:45,677 --> 00:38:50,028
Pokrenut je hitan pokusaj, da se sacuva
portorikanski papagaj.
282
00:38:53,917 --> 00:38:59,207
Do 1989-te, ovi pokusaji su poceli da se
isplacuju, kada ih je bilo 47 u divljini.
283
00:39:01,162 --> 00:39:03,238
Ali onda, desila se katastrofa.
284
00:39:08,458 --> 00:39:13,503
Uragan Hugo se pojavio na obalama
Afrike, 9-og Septembra, 1989-te.
285
00:39:14,537 --> 00:39:17,460
Do 15-og, dostigao je petu kategoriju...
286
00:39:17,724 --> 00:39:21,476
...sa brzinom vetra procenjenom na 260
km na cas.
287
00:39:25,885 --> 00:39:29,899
A 19-og je pogodio Portoriko i utociste
papagaja...
288
00:39:30,555 --> 00:39:32,491
...kao najzesca oluja decenije.
289
00:39:44,700 --> 00:39:48,800
Do trenutka kada je Hugo prosao, sume su
bile desetkovane.
290
00:39:49,914 --> 00:39:52,350
Nazalost, i papagaji takodje.
291
00:39:53,507 --> 00:39:55,727
Ostala su samo tri para koja su mogla da
se razmnozavaju.
292
00:40:04,632 --> 00:40:07,475
Oluja ja papagaje ostavila u situaciji
da im je ocajnicki potrebna pomoc...
293
00:40:08,207 --> 00:40:10,200
...i americka sluzba za riblji i
zivotinjski svet...
294
00:40:10,201 --> 00:40:12,250
...je postavila dodatna vestacka
gnezda...
295
00:40:12,568 --> 00:40:14,911
...u velikom dvadesetcetvorocasovnom
nadgledanju.
296
00:40:18,391 --> 00:40:21,286
Dragoceni pilici su neprekidno
posmatrani, od dana kada su se izlegli.
297
00:40:29,405 --> 00:40:33,240
Obicno su oba roditelja hranila pilice
dva meseca...
298
00:40:33,250 --> 00:40:34,490
...dok ne ojacaju.
299
00:40:36,357 --> 00:40:39,333
Ali ako se ovi pilici razbole, ili
izgledaju malo slabo...
300
00:40:40,130 --> 00:40:42,965
...imaju strucni tim hranitelja...
301
00:40:43,975 --> 00:40:45,656
...cak i svoju bolnicu.
302
00:40:56,039 --> 00:40:58,530
Cilj je da se ojaca populacija
papagaja...
303
00:40:59,000 --> 00:41:01,481
...i da se jednog dana stvori druga
kolonija za razmnozavanje...
304
00:41:01,483 --> 00:41:04,794
...na nekom drugom mestu, u nekoliko
preostalih zasticenih suma u Portoriku.
305
00:41:11,701 --> 00:41:14,608
Na taj nacin ce, kada ih drugi uragan
pogodi...
306
00:41:15,318 --> 00:41:17,826
...papagaji biti u mogucnosti da lakse
izadju na kraj sa olujom.
307
00:41:33,734 --> 00:41:36,108
Portorikanski papagaj se skoro suocio sa
istrebljenjem...
308
00:41:36,796 --> 00:41:40,771
...ali i za druge zivotinjske vrste,
promene mogu biti dobra vest.
309
00:41:43,422 --> 00:41:48,423
1995-te, istrazivaci su posumnjali da su
uragani dali jednoj grupi zivotinja...
310
00:41:48,702 --> 00:41:50,424
...zivotnu priliku.
311
00:41:58,705 --> 00:42:02,187
Zelene iguane su pocele da se pojavljuju
tamo gde ne bi trebalo.
312
00:42:03,019 --> 00:42:05,269
Narocito na ostrvu Angvila.
313
00:42:08,918 --> 00:42:10,721
Kako su dospeli tamo je bila misterija.
314
00:42:12,759 --> 00:42:16,430
U pokusaju da rese zagonetku, naucnici
su poceli da sakupljaju...
315
00:42:16,431 --> 00:42:19,000
...dokaze o vremenskim prilikama u to
vreme.
316
00:42:22,000 --> 00:42:25,600
U septembru 1995-te, uragan Luis se
pojavio...
317
00:42:25,601 --> 00:42:29,200
...samo dve nedelje posle uragana Marlin.
318
00:42:33,013 --> 00:42:37,638
Ova dvostruka nepogoda se uputila ka
istocnom karipskom ostrvu Gvadalupe...
319
00:42:38,096 --> 00:42:40,161
...domu hiljada zelenih iguana.
320
00:43:13,677 --> 00:43:17,200
Naucnici su se zapitali, da li ovi
uragani mogu da budu...
321
00:43:17,201 --> 00:43:19,250
...pokretac preseljenja iguana.
322
00:43:20,898 --> 00:43:24,496
Posle oluje, biljke cesto plutaju po
moru.
323
00:43:25,635 --> 00:43:28,447
Da li je neka od ovih grana postala
splav?
324
00:43:28,617 --> 00:43:30,699
Da li je moguce da postoji brodolomnik?
325
00:43:34,245 --> 00:43:37,737
Da li je neka iguana mogla da prezivi
epsko putovanje morem?
326
00:43:53,228 --> 00:43:55,501
Iguane su hladnokrvni reptili.
327
00:43:55,628 --> 00:43:58,357
Tako da koriste sunce za grejanje i
energiju.
328
00:43:59,240 --> 00:44:00,690
A njima ne treba puno hrane.
329
00:44:06,032 --> 00:44:08,028
A kisa im je obezbedila pijacu vodu.
330
00:44:17,812 --> 00:44:20,900
I dalje bi to bilo pretesko putovanje...
331
00:44:20,902 --> 00:44:23,727
...koje bi bilo koje stvorenje tesko
prezivelo.
332
00:44:38,290 --> 00:44:42,026
Kada dospe nadomak kopna, sigurno
izbegavsi talase i grebene...
333
00:44:42,443 --> 00:44:45,141
...brodolomnik bi skoro bio na suvom.
334
00:45:03,807 --> 00:45:08,276
Naucnici su sada uvereni, da zelena
iguana zaista provede nedelje na moru...
335
00:45:08,652 --> 00:45:10,322
...da stigne do Angvile.
336
00:45:21,726 --> 00:45:25,602
Zadivljujuce je da nije sama.
337
00:45:26,973 --> 00:45:30,681
Cak je 15 zelenih iguani vidjeno na
Angvili...
338
00:45:30,981 --> 00:45:33,164
...gde nikada ranije nisu vidjene.
339
00:45:40,102 --> 00:45:42,428
Kasnije je otkrivena trudna zenka...
340
00:45:42,903 --> 00:45:45,810
...pokazujuci da su i dosljaci sposobni
za razmnozavanje.
341
00:45:48,498 --> 00:45:52,698
Tako da se cini da su zelene iguane na
Angvili, tu da ostanu.
342
00:45:58,033 --> 00:46:02,407
Naucnici veruju da su iguane izvodile
ovaj trik sa preskakanjem ostrva i
ranije.
343
00:46:06,110 --> 00:46:09,469
Preokrenule su razaranje uragana u svoju
prednost...
344
00:46:10,193 --> 00:46:12,976
...koristeci ga da nastane nova ostrva
na Karibima...
345
00:46:13,217 --> 00:46:16,005
...koja bi im u suprotnom, uvek bila van
domasaja.
346
00:46:23,981 --> 00:46:26,916
Uragani nastavljaju da muce ovaj tropski
raj...
347
00:46:28,040 --> 00:46:31,132
...ali oni ga takodje i nastanjuju novim
zivotom.
348
00:46:35,991 --> 00:46:39,300
Karipska ostrva mogu da se
oporave, i oporavljaju se...
349
00:46:39,301 --> 00:46:41,900
...dok god ima dovoljno vremena za
isceljenje.
350
00:46:51,291 --> 00:46:56,369
Ako dobiju 50 godina pre drugog strasnog
uragana, to je dovoljno vremena da
sume...
351
00:46:56,370 --> 00:46:58,213
...ponovo postanu raskosne.
352
00:47:04,307 --> 00:47:05,494
A za plaze...
353
00:47:05,933 --> 00:47:07,495
...da izgledaju netaknuto.
354
00:47:16,833 --> 00:47:20,808
Zivot oko uraganskog prolaza je pitanje
prilagodjavanja ili smrti...
355
00:47:21,276 --> 00:47:23,800
...sto je pomoglo u oblikovanju nekim od
najzivopisnijih i...
356
00:47:23,801 --> 00:47:26,500
...najprilagodljivijih zivih bica na
zemlji.
357
00:47:44,781 --> 00:47:48,653
Ali kako se klima nase planete menja,
mnogi naucnici strahuju...
358
00:47:49,072 --> 00:47:52,996
...da ce uragani udarati cesce i
snaznije nego ranije.
359
00:47:57,059 --> 00:48:02,902
Ako se to desi, koliko pritiska moze da
podnese karipski divlji svet?
360
00:48:17,670 --> 00:48:18,855
U sledecoj epizodi:
361
00:48:19,156 --> 00:48:22,250
Poseticemo karipske obale u
Centralnoj Americi.
362
00:48:24,350 --> 00:48:26,200
Ona ima najduze plaze...
363
00:48:26,700 --> 00:48:28,300
...najveci greben...
364
00:48:29,000 --> 00:48:31,800
...i stotine priobalnih ostrva.
365
00:48:32,600 --> 00:48:36,000
Sva puna predivne zivotne
raznovrsnosti.
366
00:48:38,000 --> 00:48:43,000
preveo: Boki789
www.divx-titlovi.com
367
00:48:46,000 --> 00:48:50,000
Preuzeto sa www.titlovi.com
368
00:48:51,305 --> 00:48:57,650
Молимо вас да оцените овај титл на %url%
Помозите другим корисницима да изаберу најбоље титлове
32969
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.
Afrikaans
Akan
Albanian
Amharic
Arabic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bemba
Bengali
Bihari
Bosnian
Breton
Bulgarian
Cambodian
Catalan
Cebuano
Cherokee
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Dutch
English
Esperanto
Estonian
Faroese
Finnish
Galician
Georgian
German
Greek
Guarani
Haitian Creole
Hausa
Hawaiian
Hebrew
Hmong
Hungarian
Icelandic
Indonesian
Irish
Italian
Japanese
Kazakh
Kinyarwanda
Kirundi
Kongo
Korean
Krio (Sierra Leone)
Kurdish
Kyrgyz
Laothian
Latin
Latvian
Lithuanian
Luganda
Luo
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Maltese
Maori
Mauritian Creole
Moldavian
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Montenegrin
Nepali
Norwegian
Pashto
Persian
Polish
Portuguese (Brazil)
Portuguese (Portugal)
Quechua
Romanian
Romansh
Russian
Samoan
Scots Gaelic
Serbian
Sesotho
Setswana
Seychellois Creole
Shona
Sindhi
Sinhalese
Slovak
Slovenian
Somali
Spanish (Latin American)
Swedish
Tajik
Thai
Tigrinya
Tonga
Turkish
Turkmen
Ukrainian
Uzbek
Vietnamese
Welsh
Wolof