Would you like to inspect the original subtitles? These are the user uploaded subtitles that are being translated:
1
00:00:03,688 --> 00:00:08,490
Pri�at �u vam o
najnevjerovatnijem mjestu.
2
00:00:10,728 --> 00:00:13,563
Mislimo da poznajemo na� dom,
ali jednom
3
00:00:13,763 --> 00:00:16,598
kad ga vidimo iz svemira, pogodi nas.
4
00:00:18,669 --> 00:00:21,870
Moglo bi biti naj�udnije
mjesto u �itavom univerzumu.
5
00:00:25,843 --> 00:00:30,312
Osam astronauta, sa preko
1.000 dana provedenih u svemiru,
6
00:00:31,182 --> 00:00:35,984
mo�e nam re�i kako im je to "biti
gore" pomoglo da istinski razumiju
7
00:00:36,053 --> 00:00:38,654
�ta se doga�a ovdje dole.
8
00:00:42,493 --> 00:00:46,528
Bio sam ljubitelj zvijezda
od kad sam bio dijete.
9
00:00:47,197 --> 00:00:50,966
Moja baka mi je �ak dala kompas
da lak�e na�em Sjevernja�u.
10
00:00:53,637 --> 00:00:59,575
Volim gledati u svemir i zami�ljati
ima li tamo drugih svijetova?
11
00:01:00,845 --> 00:01:03,212
�ivi li neko na njima?
12
00:01:07,417 --> 00:01:10,285
Svaki dan nalazimo
novi planetarni sistem koji je
13
00:01:10,420 --> 00:01:12,621
prili�no sli�an Zemlji.
14
00:01:15,092 --> 00:01:19,261
Vjerovatno�a da postoji �ivot negdje
van Zemlje je mislim prili�no visoka.
15
00:01:24,869 --> 00:01:29,772
Volim da mislim da
postoji �ivot tamo.
16
00:01:35,646 --> 00:01:39,515
Ako postoji �ivot
tamo, kako �e izgledati?
17
00:01:39,650 --> 00:01:41,450
Mo�emo li razgovarati sa njim?
18
00:01:41,452 --> 00:01:44,052
Mislim, ho�e li �eljeti borbu?
19
00:01:44,088 --> 00:01:46,688
Ili �e voljeti romanti�ne filmove?
20
00:01:46,824 --> 00:01:49,925
Ima li ne�to tamo sli�no vama i meni?
21
00:01:51,796 --> 00:01:54,577
Da saznamo, ne mo�emo samo gledati u
22
00:01:54,777 --> 00:01:57,866
svemir, trebamo
pogledati i ovdje dole.
23
00:02:01,105 --> 00:02:03,617
Ispri�at �u vam kako
su indicije vanzemaljskog
24
00:02:03,817 --> 00:02:06,575
�ivota skrivene na
na�em �udnom kamenu.
25
00:02:22,793 --> 00:02:27,829
Mej D�emison je bila prva
afro-amerikanka u svemiru.
26
00:02:27,832 --> 00:02:30,281
Ali zemljina orbita
nije dovoljna za nju
27
00:02:30,481 --> 00:02:33,168
pa je sada vo�a inicijative
zvjezdanog broda,
28
00:02:33,437 --> 00:02:35,957
to je 100-o godi�nja
misija da se hrabro
29
00:02:36,157 --> 00:02:38,807
ide tamo gdje jo�
niko nije bio ranije.
30
00:02:40,211 --> 00:02:45,581
Odrastaju�i, nau�na
fantastika je bila moja strast.
31
00:02:46,717 --> 00:02:49,984
Kao curica dok sam gledala "Zvjezdane
Staze" bila sam fascinirana,
32
00:02:50,020 --> 00:02:54,289
jer je nauka bila veoma zna�ajna.
Bila je usred toga.
33
00:02:54,358 --> 00:02:58,894
Tako je moja ljubav za nauku
srela jako interesantnu viziju.
34
00:03:00,965 --> 00:03:05,467
Bila sam sretna da upoznam Mi�el
Nikols koja je igrala poru�nicu Uhura
35
00:03:05,836 --> 00:03:08,837
na konvenciji "Zvjezdanih staza".
36
00:03:08,839 --> 00:03:12,674
Ona je bila vrlo zna�ajna u
regrutovanju prvih �enskih astronauta
37
00:03:13,143 --> 00:03:16,645
i prvih manjinskih astronauta u
ameri�kom svemirskom programu.
38
00:03:18,582 --> 00:03:22,150
Ja nisam bila jedna od onih koje je
regrutovala, ali sam sretna da ka�em
39
00:03:22,152 --> 00:03:25,120
da je ona jedna od mojih
najboljih prijateljica sada.
40
00:03:28,559 --> 00:03:31,626
Ti si Andorijac?
-Da.
41
00:03:31,629 --> 00:03:33,530
Ljudi me stalno
pitaju, "Ho�emo li na�i
42
00:03:33,730 --> 00:03:35,530
vanzemaljce na drugim svjetovima"?
43
00:03:35,566 --> 00:03:39,534
Znam da stvarno misle, ho�emo
li na�i Vulkance i Klingonce?
44
00:03:39,837 --> 00:03:44,861
Da znamo koliko je to vjerovatno,
moramo razumjeti
45
00:03:45,061 --> 00:03:50,479
kako smo dobili raznoliki,
kompleksan �ivot na ovoj planeti.
46
00:03:50,485 --> 00:03:53,897
VANZEMALJAC
47
00:03:59,490 --> 00:04:03,425
Nau�nici vjeruju da se negdje oko
prije �etiri milijarde godina
48
00:04:03,427 --> 00:04:06,862
�ivot pojavio na Zemlji.
49
00:04:10,067 --> 00:04:12,250
Neko bi mogao zamisliti,
da jednom kada
50
00:04:12,450 --> 00:04:15,036
se �ivot pojavio u toj
primordijalnoj supi,
51
00:04:15,239 --> 00:04:17,946
put do kompleksnih
oblika kao �to su
52
00:04:18,146 --> 00:04:21,209
cvije�e ili ljudi je bio
prili�no jednostavan.
53
00:04:22,513 --> 00:04:26,148
Ali sa�ekajte,
nije bilo ba� tako lako.
54
00:04:28,886 --> 00:04:32,087
Nema pravila da
�ivot mora postati ve�i.
55
00:04:32,256 --> 00:04:35,257
Nema pravila da
�ivot mora postati slo�eniji.
56
00:04:36,794 --> 00:04:41,964
�ivot je mogao ostati
jednostavan i mali, ali nije.
57
00:04:50,441 --> 00:04:56,010
Danas �ivimo na planeti koju naseljava
preko osam miliona razli�itih vrsta.
58
00:04:57,314 --> 00:05:01,049
Toliko je nevjerovatno da se
to desi da se upitate
59
00:05:01,151 --> 00:05:04,653
da li se moglo desiti negdje drugo.
60
00:05:07,891 --> 00:05:12,693
Dok gledate na Zemlju iz
svemira, vidite okean,
61
00:05:12,730 --> 00:05:15,296
pustinju,
62
00:05:15,332 --> 00:05:17,598
pa�njake,
63
00:05:17,634 --> 00:05:22,337
znate da �ivot postoji na
svakoj od tih lokacija.
64
00:05:23,774 --> 00:05:25,940
Kakav je oblik �ivota tamo?
65
00:05:26,010 --> 00:05:29,511
Zavisi od toga koja
je hrana raspolo�iva.
66
00:06:01,978 --> 00:06:04,913
Pe�ine nemaju izvore svijetlosti.
67
00:06:04,982 --> 00:06:08,583
Kada se udaljite od ulaza
postaje tamno koliko mo�e biti.
68
00:06:16,193 --> 00:06:19,661
Stvorenja koja su odabrala da
�ive u pe�ini, �ine to sa razlogom.
69
00:06:24,768 --> 00:06:29,071
U potpunom mraku, svaka svijetlost
je nevjerovatno efektivna.
70
00:06:48,225 --> 00:06:52,227
Sjajni crvi sijaju kada su gladni.
71
00:06:55,065 --> 00:06:57,565
Bube nemaju pojma.
72
00:06:57,567 --> 00:07:00,802
Oni vide svijetlost i
instinktivno lete prema njoj.
73
00:07:16,386 --> 00:07:19,421
Iznenada su uhva�eni.
74
00:07:25,028 --> 00:07:27,195
Sjajni crv je lukavo stvorenje.
75
00:07:27,330 --> 00:07:30,198
�to vi�e znate,
�to vi�e vidite, sve vi�e shvatate
76
00:07:30,267 --> 00:07:32,567
koliko su ova
stvorenja odvratnija i svirepija.
77
00:07:44,281 --> 00:07:48,216
Kada crv do�e do bube,
uje��e je ili probosti tijelo
78
00:07:48,285 --> 00:07:52,587
tijelo insekta i
usisati ga unutar sebe.
79
00:08:14,778 --> 00:08:20,778
Naravno da je zakon prirode da �ivot
evoluira da bi se prilagodio okolini.
80
00:08:22,586 --> 00:08:25,391
Ako na�emo �ivot na drugim planetima
81
00:08:25,591 --> 00:08:28,786
vjerovatno je da �e
najbolje napredovati
82
00:08:28,792 --> 00:08:32,202
u uslovima tamo, kao
vrsta vanzemaljske
83
00:08:32,402 --> 00:08:35,363
Darvinove evolucije ako ho�ete.
84
00:08:42,172 --> 00:08:45,273
Kao ljudska bi�a mi
stalno postavljamo pitanja.
85
00:08:45,408 --> 00:08:47,609
Ko sam ja?
Za�to sam ovdje?
86
00:08:47,744 --> 00:08:49,945
Kakav je zna�aj postojanja?
87
00:08:50,080 --> 00:08:54,816
Ispada da je veliko pitanje
za �ivot, �ta imamo za jelo?
88
00:08:56,153 --> 00:08:59,911
Hrana je energija,
sve �ivo je treba i to je veliki
89
00:09:00,111 --> 00:09:04,159
razlog za�to se �ivi stvorovi
tako pona�aju i izgledaju.
90
00:09:22,980 --> 00:09:27,048
Kompleksnost �ivota je zapanjuju�a.
91
00:09:28,118 --> 00:09:30,529
Samo zamislite koliko
neobi�no vam kamila
92
00:09:30,729 --> 00:09:33,421
mo�e izgledati ako je nikad
ranije niste vidjeli.
93
00:09:36,193 --> 00:09:40,462
Mo�ete pomisliti kako
je to bi�e sa druge planete
94
00:09:40,797 --> 00:09:44,599
ali njen �udni izgled ima smisla
95
00:09:45,235 --> 00:09:48,436
zbog na�ina kako
dobija i koristi energiju,
96
00:09:49,406 --> 00:09:53,875
poput njenih �irokih, ravnih zuba
za �vakanje �vrstih biljaka.
97
00:09:55,379 --> 00:09:59,729
Ili njena grba, gomila masti,
uskladi�tena energija koja
98
00:09:59,929 --> 00:10:04,753
dozvoljava da pre�ivi mjesece
u surovim uslovima bez hrane.
99
00:10:05,756 --> 00:10:08,339
Odr�avanje slo�enog bi�a kao �to je
100
00:10:08,539 --> 00:10:11,326
kamila zahtijeva
ogromne koli�ine energije.
101
00:10:15,132 --> 00:10:18,229
�ak i ne�to poput muve
sa milionima kompleksnih
102
00:10:18,429 --> 00:10:21,836
�elija je zapanjuju�e
komplikovano
103
00:10:21,971 --> 00:10:25,273
i tra�i stalan protok energije.
104
00:10:31,715 --> 00:10:36,918
Ali �ak iako ste mali mikrob,
manji od vrha �iode,
105
00:10:37,754 --> 00:10:41,823
i dalje imate zahtjeve za energijom.
106
00:10:45,228 --> 00:10:49,363
Kada razmi�ljamo o �ivotu
obi�no mislimo na velike stvari,
107
00:10:49,399 --> 00:10:54,102
biljke i �ivotinje,
ali ve�ina �ivota na Zemlji su mali,
108
00:10:55,005 --> 00:10:57,639
jedno�elijski organizmi.
109
00:10:59,042 --> 00:11:01,743
Bakterije.
110
00:11:02,579 --> 00:11:05,847
One su evoluirale
da jedu skoro sve.
111
00:11:24,101 --> 00:11:29,170
Idete dole do velikog
jarbola i usko�ite u tre�u rupu.
112
00:11:30,240 --> 00:11:34,108
U redu. Odradio sam �ek listu i
imam spremnu komunikaciju.
113
00:11:34,110 --> 00:11:36,378
Tako da sretno.
114
00:12:14,684 --> 00:12:19,754
Ovo je najve�e groblje
brodova na svijetu.
115
00:12:21,191 --> 00:12:26,761
Oko 50 japanskih brodova i preko
250 aviona je potopljeno ovdje
116
00:12:26,930 --> 00:12:31,599
od ameri�kih snaga
tokom II svjetskog rata.
117
00:12:42,946 --> 00:12:46,948
Neki su razneseni torpedima,
118
00:12:47,684 --> 00:12:50,285
ostali su bombardovani.
119
00:12:55,025 --> 00:12:57,547
Mo�da izgleda kao
beskorisno sme�e sada,
120
00:12:57,747 --> 00:13:00,462
ali je za neke vrste
�ivota savr�en dom.
121
00:13:10,106 --> 00:13:14,294
Sva ta energija koja je
utro�ena da se naprave
122
00:13:14,494 --> 00:13:19,080
ratna plovila �eka ovdje
da bude oslobo�ena.
123
00:13:36,266 --> 00:13:42,266
Rustikle izgledaju kao stalaktiti i
dijelom su metal a dijelom mikrobi.
124
00:13:46,910 --> 00:13:49,964
Mikrobi ekstrahuju
hemijsku energiju iz
125
00:13:50,164 --> 00:13:53,515
metala koriste�i je da
rastu i reprodukuju se.
126
00:14:01,991 --> 00:14:05,060
Gvo��e je za nas samo metal,
127
00:14:05,260 --> 00:14:08,329
ali je za te mikrobe hrana.
128
00:14:12,269 --> 00:14:14,804
Rustikle su preplavljene
sa milijardama
129
00:14:15,004 --> 00:14:18,006
sretnih bakterija,
i sve su one zaglavljene
130
00:14:18,008 --> 00:14:22,544
u tom �eljeza-punom bifeu.
131
00:14:36,793 --> 00:14:41,229
Prva bi�a na zemlji su bila mikrobi.
132
00:14:41,898 --> 00:14:46,501
U budu�nosti, kada ljudi nestanu,
133
00:14:49,406 --> 00:14:54,175
bakterije �e i dalje biti
tamo rade�i svoj posao.
134
00:14:58,581 --> 00:15:03,651
Volim moju hranu, mislim, samo
sam malo izbirljiv jer nisam mikrob.
135
00:15:04,521 --> 00:15:09,991
Oni �e jesti �ta god bilo,
metal, stijene, ulje, plastiku,
136
00:15:11,027 --> 00:15:13,494
�ak i ljudsko meso.
137
00:15:13,630 --> 00:15:17,065
Ali ovako �irok
ukus zna biti koristan.
138
00:15:22,605 --> 00:15:26,040
Bakterije mogu pre�ivjeti
na planinskim vrhovima.
139
00:15:26,743 --> 00:15:29,877
Mogu pre�ivjeti u pustinjama.
140
00:15:31,881 --> 00:15:34,682
One su u zemlji�tu.
141
00:15:34,751 --> 00:15:38,353
Hiljadama metara su u atmosferi.
142
00:15:38,488 --> 00:15:41,889
One su svugdje.
143
00:15:42,092 --> 00:15:44,468
Zna�i nije bitno od
�ega je planeta
144
00:15:44,668 --> 00:15:47,295
napravljena ili koliko
je otrovna atmosfera.
145
00:15:50,533 --> 00:15:53,701
�ak ako ima imalo
energije da se iskoristi,
146
00:15:53,836 --> 00:15:58,606
jednostavni mikrobi
�e na�i na�in da je izvuku.
147
00:16:02,412 --> 00:16:06,381
Tamo negdje u svemiru,
mora da postoji takva stvar,
148
00:16:06,516 --> 00:16:08,760
mora da postoje takvi jedno�elijski
149
00:16:08,960 --> 00:16:11,386
organizmi koji �ive u
uslovima koje �ivot
150
00:16:11,521 --> 00:16:14,889
kakav znamo na Zemlji vjerovatno
ne bi nikad mogao tolerisati.
151
00:16:16,660 --> 00:16:21,061
Obzirom na neograni�en broj
planeta u neograni�enom vremenu,
152
00:16:21,097 --> 00:16:26,266
pomalo je zabluda misliti
da je ovo jedino mjesto
153
00:16:26,302 --> 00:16:28,670
gdje se �ivot mogao razviti.
154
00:16:31,007 --> 00:16:36,678
Mo�da ima mikroba na drugim planetama,
ali je veliki skok izme�u njih
155
00:16:36,813 --> 00:16:40,848
i ne�ega sa �im mo�ete razgovarati.
156
00:16:41,418 --> 00:16:45,353
Ovdje ne Zemlji, taj skok se ne bi
mogao desiti bez posjetioca udaljenog
157
00:16:45,488 --> 00:16:48,823
149 miliona kiometara.
158
00:16:57,150 --> 00:17:02,019
Tokom godina imao sam mnogo susreta
sa vanzemaljcima i ovo mo�e biti
159
00:17:02,155 --> 00:17:05,889
�ok za vas, ali oni nisu bili stvarni.
160
00:17:06,159 --> 00:17:10,895
Ali ako je Holivud u pravu i postoje
vanzemaljci, oni �e imati potrebe
161
00:17:11,631 --> 00:17:14,899
i one �e sve biti u vezi sa energijom.
162
00:17:19,071 --> 00:17:21,107
Kroz istoriju Zemlje, energija je
163
00:17:21,307 --> 00:17:23,775
dolazila od toplote,
iz otvora vulkana,
164
00:17:27,913 --> 00:17:30,548
od udara groma.
165
00:17:32,118 --> 00:17:35,085
Ova energija je bila okolo.
166
00:17:35,155 --> 00:17:40,324
Ali po�to se Zemlja po�ela hladiti i
mijenjati, vrijeme se mijenjalo.
167
00:17:42,662 --> 00:17:46,063
Novi izvor energije je bio potreban.
168
00:17:47,333 --> 00:17:52,237
Neke bakterije su prona�le
novi mehanizam,
169
00:17:52,437 --> 00:17:58,009
koristimo energiju Sunca,
koja je lako dostupna.
170
00:17:58,878 --> 00:18:03,247
To je bio stvarno klju�ni
trenutak u istoriji �ivota na Zemlji.
171
00:18:11,991 --> 00:18:15,378
Na svemirskoj stanici imamo
ovaj ogroman niz solarnih �elija
172
00:18:15,578 --> 00:18:19,263
koje sakupljaju i iskori�tavaju
solarnu energiju od Sunca,
173
00:18:19,465 --> 00:18:23,434
a mi je koristimo da pokre�emo
sve sisteme za odr�avanje �ivota.
174
00:18:25,505 --> 00:18:30,174
Ako stvari ne rade kako bi trebale,
mo�e postati �upavo vrlo brzo.
175
00:18:31,678 --> 00:18:37,181
Kada pogledate kroz prozor vidite
te solarne panele koji su du�i od
176
00:18:37,183 --> 00:18:43,154
fudbalskog igrali�ta i
tih osam solarnih krakova.
177
00:18:44,491 --> 00:18:48,759
Oni mijenjaju boju od
plave do zlatne do bakarne.
178
00:18:49,996 --> 00:18:54,232
Predivno.
179
00:18:56,970 --> 00:19:00,538
Kad sam vani izvodio svemirsku �etnju
jedna od stvari o kojoj se brinete
180
00:19:00,573 --> 00:19:03,270
su solarni paneli,
poku�avate manevrisati
181
00:19:03,370 --> 00:19:06,343
oko solarnih panela
i onda pogledam dole
182
00:19:06,412 --> 00:19:10,347
na planetu Zemlju i
njeno zelenilo i shvatim,
183
00:19:10,416 --> 00:19:13,784
planeta Zemlja je tako�e
jedan veliki solarni panel.
184
00:19:16,990 --> 00:19:22,693
Biljke konvertuju solarnu
energiju i efikasno je skladi�te
185
00:19:22,828 --> 00:19:26,897
milijarde godina.
186
00:19:27,033 --> 00:19:30,968
Ovaj biolo�ki magi�ni trik
zna�i da �ak ako postoji samo
187
00:19:31,037 --> 00:19:35,373
maleni trag svijetlosti,
biljke mogu rasti.
188
00:20:09,309 --> 00:20:12,877
Fotosinteza,
svi smo �uli za to, ta�no?
189
00:20:12,879 --> 00:20:16,480
Ali da li ste
ikada shvatili �ta to zna�i?
190
00:20:17,317 --> 00:20:20,054
Ono �to biljke rade je da
jedu sun�evo zra�enje, koje
191
00:20:20,254 --> 00:20:23,254
putuje od na�eg sunca udaljenog
150 miliona kilometara.
192
00:20:27,627 --> 00:20:30,745
One ga koriste da
pretvore ugljen dioksid
193
00:20:30,945 --> 00:20:34,231
u skrob, granule
sa�uvane energije
194
00:20:37,303 --> 00:20:42,707
koji biljke koriste da bi
napajale svoj rast.
195
00:20:51,084 --> 00:20:55,953
Kada vidim zelenu biljku, njeno
zelenilo me uvjeri da je �ivot mogu�.
196
00:20:58,090 --> 00:21:01,926
Biljke �ine da se osje�ate
dobrodo�lim, kao da je va� dom.
197
00:21:04,564 --> 00:21:09,166
Svaki list na svakoj
biljci je kao mala baterija.
198
00:21:10,903 --> 00:21:13,729
Fotosinteza iz biljaka
�irom svijeta generi�e
199
00:21:13,929 --> 00:21:17,108
oko 100 teravata
energije svake godine.
200
00:21:19,245 --> 00:21:23,037
Da stavimo to u perspektivu,
dovoljno je re�i da to
201
00:21:23,237 --> 00:21:27,485
prema�uje potrebe modernog
svijeta za skoro �est puta.
202
00:21:28,488 --> 00:21:32,823
Planeta sa �ivotom na
sebi zahtijeva puno energije.
203
00:21:33,526 --> 00:21:36,627
Slava velikoj vatrenoj lopti na nebu.
204
00:21:36,629 --> 00:21:38,829
Biljke to konzumiraju.
205
00:21:38,964 --> 00:21:42,500
Jednom kad su po�ele
ra�irile su se po �itavom svijetu.
206
00:21:42,502 --> 00:21:45,169
Ali tim prvim
biljkama je ne�to nedostajalo,
207
00:21:45,238 --> 00:21:48,939
�to je zna�ilo da je bilo jedno mjesto
gdje nisu mogle i�i, prema gore.
208
00:22:08,567 --> 00:22:10,675
Ovo je veliki projekt.
209
00:22:12,399 --> 00:22:15,851
Zgrada ima 60 spratova.
210
00:22:21,277 --> 00:22:25,770
Bambus je �udo,
poklon od Boga.
211
00:22:38,034 --> 00:22:40,489
Nije tako dobro danas.
212
00:22:43,681 --> 00:22:46,473
Ovi horizontalni bambusi
su previ�e tanki.
213
00:22:46,573 --> 00:22:49,988
Treba� ih vi�e.
-U redu, dobro.
214
00:22:55,433 --> 00:22:59,633
Bambus je lagan,
jednostavan za rukovanje.
215
00:23:00,977 --> 00:23:06,977
�elik ne pru�a fleksibilnost
skele od bambusa.
216
00:23:11,285 --> 00:23:16,745
Kinezi smatraju bambus dobrom
stvari ispunjenoj blagoslovom.
217
00:23:19,076 --> 00:23:23,191
Tako da kori�tenje
bambusa za vanjske skele
218
00:23:23,291 --> 00:23:28,555
daje radnicima osje�aj bezbjednosti.
219
00:23:36,471 --> 00:23:39,662
Jaki vjetrovi se
pojavljuju �esto, barem
220
00:23:39,762 --> 00:23:42,902
jednom ili dvaput
tokom sezone tajfuna.
221
00:23:45,819 --> 00:23:51,749
Fleksibilnost ovog materijala spre�ava
jake vjetrove da ne raznesu skelu.
222
00:24:08,295 --> 00:24:11,034
Bambus mo�e rasti vrlo brzo.
223
00:24:12,838 --> 00:24:18,789
Svako stablo bambusa raste vrlo
visoko, oko 8 do 10 spratova visoko.
224
00:24:20,993 --> 00:24:26,330
Bambus mo�e rasti tako visoko
jer sadr�i molekulu zvanu lignin.
225
00:24:28,301 --> 00:24:32,002
To je sopstvena bambusova skela.
226
00:24:32,271 --> 00:24:37,474
Lignin je evoluisao prije oko 400
miliona godina i promjenio je svijet.
227
00:24:39,111 --> 00:24:44,615
Obezbje�uje strukturalnu
snagu za biljke i one postaju visoke.
228
00:24:49,121 --> 00:24:52,789
Gledano izvana,
biljke i drve�e su predivni,
229
00:24:52,859 --> 00:24:57,328
ali unutra�njost otkriva njihovu
dinami�nu, slo�enu strukturu.
230
00:24:59,432 --> 00:25:03,167
Ovi memorisani obrasci su
pri�a o njihovom �ivotu.
231
00:25:10,710 --> 00:25:13,437
Zbog lignina su biljke
dale na�em kamenu
232
00:25:13,637 --> 00:25:16,713
suncem napajanu ko�u
koja crpi energiju iz
233
00:25:16,782 --> 00:25:19,234
kosmosa, i to iskori�tavanje energije
234
00:25:19,434 --> 00:25:22,152
podr�ava skoro sav
�ivot ovdje na Zemlji.
235
00:25:24,824 --> 00:25:29,226
Istina je da novac ne
pokre�e svijet, energija to �ini.
236
00:25:30,062 --> 00:25:33,530
Biljke skladi�te energiju.
237
00:25:34,800 --> 00:25:40,371
Tako da nije trebalo puno da se
ne�to razvije da iskoristi prednost.
238
00:25:52,184 --> 00:25:54,803
Kada �ivotinja pojede
biljku ona dobija
239
00:25:55,003 --> 00:25:57,554
energiju koja je uhva�ena od Sunca.
240
00:25:59,458 --> 00:26:02,993
�ivotinje ne
mogu postojati bez biljaka.
241
00:26:06,899 --> 00:26:11,535
Ako se na nekoj drugoj planeti
razviju stvorenja kao koze ili kao mi,
242
00:26:12,872 --> 00:26:15,839
skoro je sigurno da �e imati i biljke.
243
00:26:16,876 --> 00:26:20,577
Ali biljke na ostalim
planetama mo�da ne�e biti zelene.
244
00:26:21,681 --> 00:26:25,716
Biljke ovdje su
zelene jer je na�e Sunce zeleno.
245
00:26:30,923 --> 00:26:36,527
Ve�ina svijetlosti koju emituje
Sunce je u zeleno-plavom spektru.
246
00:26:38,598 --> 00:26:43,103
Ne izgleda nam zeleno
jer se svijetlost
247
00:26:43,303 --> 00:26:48,238
emituje i u drugim
opsezima, u crvenom i plavom.
248
00:26:48,373 --> 00:26:52,076
Kada se pomije�aju sve
zajedno, izgleda nam bijelo.
249
00:26:54,146 --> 00:26:57,547
Ve�ina biljaka ovdje na Zemlji
se razvila da primarno koristi
250
00:26:57,583 --> 00:27:01,017
crveno i plavo
svijetlo za fotosintezu.
251
00:27:01,153 --> 00:27:05,289
One reflektuju zeleno svijetlo,
zbog �ega izgledaju zeleno.
252
00:27:07,626 --> 00:27:11,628
Na vanzemaljskoj planeti,
ako postoji slo�eni �ivot,
253
00:27:11,631 --> 00:27:13,440
postojat �e ne�to sli�no biljkama
254
00:27:13,466 --> 00:27:16,500
i ne�to sli�no
�ivotinjama koje �e ih jesti.
255
00:27:16,602 --> 00:27:20,537
Ali se vjerovatno ne�e zaustaviti
na tome, jer ovdje na Zemlji to nije
256
00:27:20,606 --> 00:27:23,107
zadnja karika u lancu ishrane.
257
00:27:32,134 --> 00:27:37,003
Kako po�eti zami�ljati
na �ta �e vanzemaljci li�iti?
258
00:27:37,773 --> 00:27:42,876
Ako se �ivotinje razviju na
drugoj planeti mo�da ne�e imati ruke,
259
00:27:42,945 --> 00:27:45,345
ali i dalje �e se
osvrtati preko svojih ramena,
260
00:27:45,381 --> 00:27:49,783
jer su predatori mo�da tamo negdje.
261
00:28:05,534 --> 00:28:10,371
Postoje dva na�ina da se
napunite energijom koju trebate.
262
00:28:19,248 --> 00:28:22,261
Mo�ete biti kao riba koja gricka i
263
00:28:22,461 --> 00:28:25,652
gricka �itav dan okeansko zelenilo.
264
00:28:33,128 --> 00:28:38,265
Ili mo�ete biti ratnik
265
00:28:41,504 --> 00:28:44,538
i ugrabiti u trenutku svu energiju
266
00:28:44,540 --> 00:28:49,510
koju je riba
pokupila grickaju�i danima.
267
00:29:05,194 --> 00:29:07,627
Biljke koriste sun�evo svijetlo.
268
00:29:07,696 --> 00:29:09,897
�ivotinje jedu biljke.
269
00:29:09,899 --> 00:29:12,899
A druge �ivotinje jedu te �ivotinje.
270
00:29:12,935 --> 00:29:15,769
To je �ivotni krug.
271
00:29:17,606 --> 00:29:23,076
Svako stvorenje na
Zemlji je razvilo svoj oblik tijela
272
00:29:25,347 --> 00:29:30,150
da maksimizira svoje �anse da
do�e do obroka, a da ne bude pojedeno.
273
00:29:32,822 --> 00:29:35,589
Pogledajte ma�ke.
274
00:29:36,992 --> 00:29:41,595
Volim ma�ke, posebno ku�ne ma�ke.
275
00:29:43,932 --> 00:29:47,768
Ma�ke imaju jako dobar osje�aj za
sebe, veoma su samouvjerene.
276
00:29:50,139 --> 00:29:53,907
Ma�ke su prili�no
zadovoljne same sa sobom.
277
00:29:53,976 --> 00:29:57,611
Ma�ke imaju dobar razlog da
budu zadovoljne same sa sobom.
278
00:29:59,815 --> 00:30:05,519
Ma�ke su svuda po svijetu, od pustinja
279
00:30:06,121 --> 00:30:11,191
do Arktika do umjerene klime.
280
00:30:13,696 --> 00:30:18,999
Za mene ma�ke predstavljaju
jedan od vrhunaca evolucije.
281
00:30:31,514 --> 00:30:36,517
Gepardi su se razvili u
savr�ene ma�ine za lov.
282
00:30:38,621 --> 00:30:44,157
Ali �ak i njima je
te�ko uhvatiti svoj plijen.
283
00:30:51,066 --> 00:30:55,201
�iloh je samouvjerena,
veoma je nezavisna
284
00:30:55,971 --> 00:31:00,574
i kao mladun�e je bila najja�a.
285
00:31:03,078 --> 00:31:07,247
Odisej, mu�jak,
on nema briga na svijetu.
286
00:31:10,085 --> 00:31:13,620
Skoro sam ga izgubila dok je bio beba.
287
00:31:13,689 --> 00:31:16,623
Morala sam ga dr�ati u
krevetu dvije nedelje.
288
00:31:16,692 --> 00:31:19,398
Bio je na infuziji
jer je bio dehidriran
289
00:31:19,598 --> 00:31:22,095
i bio je najslabiji od njih troje.
290
00:31:24,567 --> 00:31:29,369
Podigla sam ih i dala im
imena, pa su kao moja djeca.
291
00:31:29,738 --> 00:31:34,107
Marlice van Vuran
zovu "�apta� geparda".
292
00:31:34,242 --> 00:31:37,878
Ona spasava napu�tene
mladunce u ravnicama Namibije.
293
00:31:39,982 --> 00:31:43,183
I poma�e im kako da nau�e jesti.
294
00:31:43,352 --> 00:31:45,518
Kada su bebe i imaju oko �est,
295
00:31:45,588 --> 00:31:49,489
sedam mjeseci oni trebaju da �va�u,
296
00:31:49,625 --> 00:31:53,560
trebaju nau�iti kakvog
je ukusa meso kojeg vole.
297
00:31:53,562 --> 00:31:56,463
Ko je dobra cura?
298
00:31:56,966 --> 00:32:01,200
Tamo gdje postoji so�ni komad
energije, neka stvorenja �e razraditi
299
00:32:01,236 --> 00:32:03,937
na�in da poku�aju dobiti zalogaj.
300
00:32:04,940 --> 00:32:08,108
Antilopa je vrhunska brza hrana.
301
00:32:09,945 --> 00:32:14,948
Ako pogledate antilope,
one su se razvile nekako u malu vrstu,
302
00:32:15,017 --> 00:32:17,884
laganih kostiju, ni�ta vi�ka.
303
00:32:18,020 --> 00:32:23,724
Dobile su te duge noge koje im
daju mogu�nost ubrzanja i skakanja.
304
00:32:25,494 --> 00:32:29,830
Da bi uhvatio antilopu,
gepard treba biti jo� br�i.
305
00:32:31,300 --> 00:32:33,500
Idemo. Idemo bebe. Idemo.
306
00:32:33,569 --> 00:32:36,269
Marlic poma�e da
mladunci ostanu u formi.
307
00:32:36,338 --> 00:32:39,039
Idemo. Idemo.
308
00:32:39,642 --> 00:32:42,776
Mamac je na sistemu koturova,
samo ga spojite na bateriju,
309
00:32:42,845 --> 00:32:45,478
bateriju iz automobila.
310
00:32:45,814 --> 00:32:50,250
Samo smo naka�ili komad
trake i pustili ih da je jure.
311
00:32:51,353 --> 00:32:54,921
To su kao djeca,
morate ih uklopiti.
312
00:32:57,192 --> 00:33:00,619
U vrijeme kada budu morali
zbilja da tr�e 100 metara i
313
00:33:00,819 --> 00:33:04,698
uhvate antilopu oni �e biti
mrtvi ako to rade prvi put.
314
00:33:07,469 --> 00:33:10,937
Pa ih ovo priprema za pravi lov.
315
00:33:13,375 --> 00:33:18,645
Mogu posti�i brzinu od nula do
100 kilometara na sat u tren oka.
316
00:33:22,551 --> 00:33:26,586
Sve je pode�eno i
napravljeno za brzinu.
317
00:33:29,892 --> 00:33:32,893
Imaju laganu ko�tanu strukturu.
318
00:33:33,028 --> 00:33:37,397
Imaju duge nokte,
kao atleta koji koristi krampone.
319
00:33:43,505 --> 00:33:47,306
Imaju veoma duga�ak rep u
pore�enju sa ostalim meso�derima,
320
00:33:48,376 --> 00:33:53,046
tako da mo�e presje�i ugao
vrlo brzo bez prevrtanja ili pada.
321
00:34:07,195 --> 00:34:12,365
Obi�no primjete
antilope puno prije mene.
322
00:34:31,687 --> 00:34:36,757
Trebaju biti makar 100,
120 metara udaljeni od antilope
323
00:34:36,859 --> 00:34:40,026
da im antilopa ne pobjegne.
324
00:34:40,262 --> 00:34:44,598
Element
iznena�enja je klju�an za njih.
325
00:35:30,679 --> 00:35:36,082
U skoro 90% poku�aja ne uspiju.
326
00:35:41,356 --> 00:35:44,024
Te�ko je biti predator.
327
00:35:44,092 --> 00:35:47,761
Gepardi �ive na ivici no�a.
328
00:35:47,763 --> 00:35:52,799
Koriste skoro isto kalorija da ulove
svoju hranu koliko dobiju jedu�i je.
329
00:35:54,369 --> 00:35:57,604
Ali postoje drugi na�ini da
dobijete hranu pored njenog hvatanja.
330
00:35:58,707 --> 00:36:01,942
Ako ih ne mo�ete sti�i, nadmudrite ih.
331
00:37:28,580 --> 00:37:34,580
Ovi mudrija�i su razradili �emu,
mijenjaju�i sun�ane nao�are za hranu.
332
00:37:36,388 --> 00:37:41,391
To donosi maksimalnu koli�inu
kalorija uz minimalnu koli�inu napora.
333
00:37:45,731 --> 00:37:49,999
Majmuni su pametni,
ali mi smo jo� pametniji.
334
00:37:50,636 --> 00:37:55,772
Hakovali smo �itavu planetu
da hrani sedam milijardi nas.
335
00:37:59,478 --> 00:38:02,445
Zdravo.
Ja sam Mej D�emison.
336
00:38:02,481 --> 00:38:04,714
Sada sam u
svemirskom �atlu Endavur,
337
00:38:04,783 --> 00:38:07,050
preko 300 kilometara iznad Zemlje
338
00:38:07,185 --> 00:38:11,454
i putujem brzinom preko
7 kilometara u sekundi.
339
00:38:12,357 --> 00:38:16,860
Moj prvi pogled iz
svemira je bio na grad �ikago.
340
00:38:16,862 --> 00:38:20,063
Ne �alim se. Moj rodni grad.
341
00:38:20,799 --> 00:38:25,535
Izgledao je isto kao karta
koje se sje�am iz djetinjstva,
342
00:38:25,604 --> 00:38:30,674
jer je betonski dio
grada izgledao odvojen od
343
00:38:30,809 --> 00:38:34,110
zelenila farmi koje okru�uju �ikago.
344
00:38:36,681 --> 00:38:42,352
�ikago je napredovao zbog
njegove mogu�nosti da prenese hranu
345
00:38:42,354 --> 00:38:45,124
od mjesta gdje je
uzgojena do stanovni�tva
346
00:38:45,324 --> 00:38:48,324
koje je bilo
dosta daleko odatle.
347
00:38:50,362 --> 00:38:54,897
�ika�ka berza, poljoprivreda
oko �ikaga, polja kukuruza,
348
00:38:55,233 --> 00:38:59,302
sve je to u vezi sa
upravljanjem tr�i�ta hrane.
349
00:38:59,371 --> 00:39:02,739
To je ne�to �to mi ljudi dobro radimo.
350
00:39:06,078 --> 00:39:09,746
Na�a umije�a ishrane su epske.
351
00:39:25,530 --> 00:39:30,133
Na�i mozgovi su tako veliki i slo�eni
da smo uspjeli da shvatimo sve vrste
352
00:39:30,235 --> 00:39:34,204
pametnih na�ina da do�emo do hrane.
353
00:39:37,008 --> 00:39:40,243
Hemikalije da �ubrimo usjeve.
354
00:39:41,213 --> 00:39:45,314
Geneti�ke manipulacije
da ih izmjenimo.
355
00:39:45,751 --> 00:39:49,753
Ishrana da bi se �ivotinje
uzgojile brzo i bile velike.
356
00:39:51,222 --> 00:39:55,458
�ak i robote da ih obrade.
357
00:40:00,899 --> 00:40:03,967
Ovdje na Zemlji postoji
preko osam miliona razli�itih
358
00:40:04,102 --> 00:40:06,302
vrsta slo�enog �ivota,
359
00:40:06,304 --> 00:40:09,873
koje se sve hrane 24 sata
na dan, svakog dana u godini,
360
00:40:12,410 --> 00:40:16,746
uklju�uju�i sedam
milijardi ljudskih bi�a.
361
00:40:37,769 --> 00:40:41,838
Ako je jestivo,
bit �e pojedeno.
362
00:40:46,311 --> 00:40:50,079
Biljke se hrane sun�evom svjetlo��u.
363
00:40:52,017 --> 00:40:55,551
�ivotinje jedu biljke.
364
00:40:55,687 --> 00:40:59,255
A ostale �ivotinje jedu �ivotinje.
365
00:41:00,692 --> 00:41:04,727
Ali tamo ne bi bilo ni�ta
ve�e od mikroba za jelo.
366
00:41:05,496 --> 00:41:08,798
Nema krastavaca, nema ribe,
nema bifteka i pomfrita.
367
00:41:10,335 --> 00:41:12,791
Nijedan od ovih lanaca
ishrane ne bi
368
00:41:12,991 --> 00:41:15,771
postojao bez �udnog
doga�aja za koji mislimo
369
00:41:15,807 --> 00:41:21,678
da se samo jednom
desio u istoriji Zemlje.
370
00:41:30,138 --> 00:41:34,374
Na�a planeta je kao
veliki restoran gdje sve
371
00:41:34,509 --> 00:41:36,776
jede sve ostalo.
372
00:41:36,911 --> 00:41:40,713
Ljudi su za najboljim stolom,
samo jedu�i i jedu�i i jedu�i.
373
00:41:41,650 --> 00:41:44,984
Ali je li ovo zajedni�ka fran�iza?
374
00:41:44,986 --> 00:41:47,987
Postoje li drugi ogranci u univerzumu?
375
00:41:48,122 --> 00:41:51,958
Odgovor na to se vrti oko
naj�udnijeg obroka koji se ikad desio.
376
00:41:56,665 --> 00:42:01,267
Svaki slo�eni oblik planete,
uklju�uju�i vas i mene,
377
00:42:01,269 --> 00:42:03,660
oslanja se na isto
rije�enje za ono �to
378
00:42:03,860 --> 00:42:06,439
je izgledalo kao
nepremostiva prepreka,
379
00:42:07,409 --> 00:42:10,276
dobijanje dovoljno energije.
380
00:42:12,447 --> 00:42:14,397
Prije oko dvije
milijarde godina, kada
381
00:42:14,597 --> 00:42:16,916
na Zemlji nije �ivjelo
ni�ta osim mikroba,
382
00:42:18,119 --> 00:42:21,020
mislimo da je jedan
mikrob progutao drugog.
383
00:42:23,825 --> 00:42:27,026
Ni�ta posebno zna�ajno,
de�ava se stalno.
384
00:42:28,630 --> 00:42:33,099
Ali ovaj put mikrob je bio
progutan, ali nije bio svaren.
385
00:42:35,170 --> 00:42:39,973
Zapravo je pre�ivio u
doma�inu i postao dio njega.
386
00:42:44,145 --> 00:42:48,147
Ovaj izuzetni mikrob
je imao veliku snagu.
387
00:42:51,453 --> 00:42:55,321
Generisao je
energiju koriste�i kiseonik,
388
00:42:59,361 --> 00:43:04,797
�to mu je omogu�avalo da ekstrahuje
15 puta vi�e energije iz hrane.
389
00:43:12,674 --> 00:43:18,211
Ovo je trenutak kada je
�ivot koga poznajemo zapo�eo.
390
00:43:20,248 --> 00:43:25,652
Mikrob koji je pre�ivio vodio je do
onoga �to danas zovemo mitohondrija,
391
00:43:31,026 --> 00:43:33,629
velika slo�ena �elija
koja se mogla povezati sa
392
00:43:33,829 --> 00:43:36,663
drugim �elijama da se
stvore veliki organizmi,
393
00:43:38,767 --> 00:43:43,970
svi od njih koristi kiseonik
da iskoristi svoju hranu.
394
00:43:45,073 --> 00:43:47,693
Mitohondrija postoji u
svakoj pojedinoj �eliji
395
00:43:47,893 --> 00:43:50,810
svakog slo�enog oblika
�ivota na ovoj planeti.
396
00:43:52,246 --> 00:43:57,312
To zna�i da pogoni sve,
od muha, drve�a,
397
00:44:00,689 --> 00:44:03,189
geparda i nas.
398
00:44:10,932 --> 00:44:16,269
Razmislite o tome,
nosimo istu ma�ineriju u nama.
399
00:44:19,741 --> 00:44:22,898
Mi ne bismo biti slo�eni,
komplikovani
400
00:44:23,098 --> 00:44:26,579
organizmi kakvi smo
danas bez mitohondrija.
401
00:44:30,418 --> 00:44:32,905
Da nismo imali taj trenutak, Zemlja ne
402
00:44:33,105 --> 00:44:35,722
bi imala biljaka, ne
bi bilo biljojeda,
403
00:44:36,558 --> 00:44:39,759
ne bi bilo mesojeda, ni nas.
404
00:44:39,894 --> 00:44:45,497
�ivot ne Zemlji bi samo bio bakterija
koja jede stijenu i jedna drugu.
405
00:44:46,701 --> 00:44:51,437
Trebalo je da bilioni bakterija
progutaju bilione bakterija vi�e od
406
00:44:51,506 --> 00:44:54,404
dvije milijarde godina
prije nego je jednoj
407
00:44:54,604 --> 00:44:57,777
propao obrok,
�to sugeri�e da je to rijetko.
408
00:44:59,514 --> 00:45:01,981
Koliko rijetko?
409
00:45:01,983 --> 00:45:05,852
Mo�da je sama Zemlja rijetka.
410
00:45:06,854 --> 00:45:10,923
Za vanzemaljsku planetu tamo da
evoluira milijarde godina i da bude
411
00:45:10,992 --> 00:45:13,917
ta�no onako kako
je evoluiralo na Zemlji,
412
00:45:14,117 --> 00:45:17,196
to je kao da
bacamo kocke i dobijamo
413
00:45:17,198 --> 00:45:20,032
jedinicu milijardu puta zaredom.
414
00:45:23,838 --> 00:45:27,740
Ogromna vjerovatno�a je, da ako
na�emo planetu sa �ivotom na njoj,
415
00:45:28,476 --> 00:45:32,044
da �e vjerovatno
biti vrlo jednostavan.
416
00:45:33,681 --> 00:45:37,750
Znate, ne�emo,
uvijek ka�em, vidjeti g. Spoka.
417
00:45:38,119 --> 00:45:43,956
Ne�emo nu�no na�i
dvono�no bi�e koje izgleda vrlo
418
00:45:44,292 --> 00:45:47,960
humanoidno da �e u�i na vrata i re�i,
"Evoluirao sam na drugoj planeti
419
00:45:48,095 --> 00:45:51,497
i tamo nas ima �itava gomila ovakvih".
420
00:45:51,566 --> 00:45:55,401
Ali mislim li da jednostavni �vot
postoji na drugim mjestima?
421
00:45:55,470 --> 00:45:59,172
Apsolutno.
422
00:46:00,141 --> 00:46:03,643
Gledaju�i u sve te ta�kice svijetla,
423
00:46:03,645 --> 00:46:07,046
uvijek �emo se pitati
postoji li �ivot tamo negdje?
424
00:46:09,484 --> 00:46:11,918
Mo�da postoji,
mo�da ga �ak ima i mnogo.
425
00:46:12,920 --> 00:46:17,790
Ali postoje dobre �anse,
da dok mi gledamo u te zvijezde,
426
00:46:17,859 --> 00:46:22,094
da tamo nema ni�eg sli�nog
nama �to gleda u ovom pravcu.
427
00:46:28,870 --> 00:46:31,336
Idu�i put,
najve�a misterija u univerzumu
428
00:46:31,536 --> 00:46:34,207
bi mogla biti
izme�u na�ih u�iju.
429
00:46:51,125 --> 00:46:53,192
prevod i obrada
dragans
37332
Can't find what you're looking for?
Get subtitles in any language from opensubtitles.com, and translate them here.
Afrikaans
Akan
Albanian
Amharic
Arabic
Armenian
Azerbaijani
Basque
Belarusian
Bemba
Bengali
Bihari
Bosnian
Breton
Bulgarian
Cambodian
Catalan
Cebuano
Cherokee
Chichewa
Chinese (Simplified)
Chinese (Traditional)
Corsican
Croatian
Czech
Danish
Dutch
English
Esperanto
Estonian
Faroese
Finnish
Galician
Georgian
German
Greek
Guarani
Haitian Creole
Hausa
Hawaiian
Hebrew
Hmong
Hungarian
Icelandic
Indonesian
Irish
Italian
Japanese
Kazakh
Kinyarwanda
Kirundi
Kongo
Korean
Krio (Sierra Leone)
Kurdish
Kyrgyz
Laothian
Latin
Latvian
Lithuanian
Luganda
Luo
Luxembourgish
Macedonian
Malagasy
Malay
Maltese
Maori
Mauritian Creole
Moldavian
Mongolian
Myanmar (Burmese)
Montenegrin
Nepali
Norwegian
Pashto
Persian
Polish
Portuguese (Brazil)
Portuguese (Portugal)
Quechua
Romanian
Romansh
Russian
Samoan
Scots Gaelic
Serbian
Sesotho
Setswana
Seychellois Creole
Shona
Sindhi
Sinhalese
Slovak
Somali
Spanish
Swedish
Tajik
Thai
Tigrinya
Tonga
Turkish
Turkmen
Ukrainian
Uzbek
Vietnamese
Welsh
Wolof